Αλήθεια Κρυμμένη επί 50 Χρόνια​—Γιατί;

Το Ρουμ είναι ένα μικρό νησί στις Εσωτερικές Εβρίδες, στα ανοιχτά των δυτικών ακτών της Σκωτίας. Περίπου πριν από 70 χρόνια, η ιδιοκτήτριά του έδωσε άδεια στον βοτανολόγο Τζον Έσλοπ Χάρισον, καθηγητή πανεπιστημίου και μέλος της φημισμένης Βρετανικής Βασιλικής Εταιρίας, να μελετήσει τη χλωρίδα του νησιού.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Χάρισον ανέφερε ότι βρήκε εκεί πολλά σπάνια είδη, φυτά που είχαν εντοπιστεί μόνο εκατοντάδες χιλιόμετρα νοτιότερα. Ο Χάρισον απέσπασε μεγάλους επαίνους, και τα επιτεύγματά του αύξησαν πολύ τη φήμη του. Αλλά όσο μεγάλωνε η λίστα των ευρημάτων του τόσο μεγάλωναν και οι αμφιβολίες των άλλων βοτανολόγων.

Το 1948, ο Τζον Ρέιβεν, καθηγητής κλασικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και ενθουσιώδης ερασιτέχνης βοτανολόγος, αποδέχτηκε την πρόκληση να ερευνήσει το θέμα. Η αναφορά του, όμως, δεν δημοσιεύτηκε ποτέ. Αντί για αυτό, αποκρύφτηκε, και τα περιεχόμενά της αποκαλύφτηκαν μόλις το 1999. Γιατί; Επειδή ο Ρέιβεν απέδειξε ότι ο Χάρισον ήταν απατεώνας. Όπως ανέφερε το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist), τα φυτά είχαν καλλιεργηθεί κάπου αλλού και κατόπιν είχαν μεταφερθεί κρυφά στο Ρουμ.

Ο Ρέιβεν διέθετε το χάρισμα να ξεχωρίζει τα φυτά στο φυσικό τους περιβάλλον και σύντομα εντόπισε ανάμεσα στις ρίζες αρκετών «ευρημάτων» του Χάρισον αγριόχορτα τα οποία ήταν κοινά στην Αγγλία αλλά σπάνια στο Ρουμ. Άλλα φυτά ήταν μολυσμένα από ένα έντομο που είχε εντοπιστεί μόνο σε άλλες δύο τοποθεσίες της Βρετανίας​—η μία ήταν ο κήπος του Χάρισον στην Αγγλία. Επιπρόσθετες αποδείξεις βρέθηκαν στις ρίζες κάποιου φυτού όπου ανακαλύφτηκαν σωματίδια χαλαζία​—εντελώς διαφορετικού από οποιονδήποτε φυσικό χαλαζία που υπήρχε στο Ρουμ.

Και το ζήτημα δεν τέλειωνε εκεί. Αποκαλύφτηκε ότι οι ανακοινώσεις του Χάρισον για τις πεταλούδες και τα σκαθάρια του νησιού ήταν ψευδείς. Σύμφωνα με το Περιοδικό της Σάντεϊ Τέλεγκραφ (The Sunday Telegraph Magazine), ένας κάτοικος του Ρουμ εκμυστηρεύτηκε: «Ο καθηγητής έκρυβε διαρκώς κάτι στο μανίκι του​—είτε μια πεταλούδα είτε ένα φυτό—​για να το ανακαλύπτει κάθε χρόνο». Γιατί λοιπόν ποτέ δεν αποκαλύφτηκε ο Χάρισον;

Ο ερευνητής Καρλ Σάμπακ συμπέρανε πως η απόφαση να μη γίνει καμία ενέργεια εναντίον του ήταν μια πράξη καλοσύνης για να προστατευτεί η οικογένεια του Χάρισον, αλλά πρέπει να συνέβαλε και το γεγονός ότι ο Χάρισον ήταν ισχυρός άντρας και επικίνδυνος αντίπαλος. Ο Σάμπακ παρατηρεί επίσης ότι μια τέτοια αποκάλυψη «θα δυσφημούσε ολόκληρη τη βοτανολογία».