Πρέπει να Εκφράζουμε τη Θλίψη Μας;

ΣΤΟ βιβλίο της Για τα Παιδιά και το Θάνατο (On Children and Death), η Δρ Ελίζαμπεθ Κούμπλερ-Ρος αναφέρει: «Πάρα πολλοί ενήλικοι υποφέρουν επειδή δεν ξεπέρασαν ποτέ τα τραύματα της παιδικής τους ηλικίας. Γι’ αυτό, πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά ελεύθερα να εκφράζουν τη θλίψη τους χωρίς να φοβούνται μήπως χαρακτηριστούν κλαψιάρικα ή δειλά, ή μήπως ακούσουν τη γελοία φράση: “Οι άντρες δεν κλαίνε”».

Αυτή η προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με τη νοοτροπία που επικρατεί σε μερικές χώρες όπου δεν επιτρέπεται στους ανθρώπους να εκδηλώνουν οποιοδήποτε συναίσθημα.

Η Πείρα ενός Εργολάβου Κηδειών

Αυτή η αντίθεση φαίνεται καθαρά από τις παρατηρήσεις του Ρόμπερτ Γκάλαγκερ, ενός εργολάβου κηδειών στη Νέα Υόρκη που έδωσε συνέντευξη στο Ξύπνα! Ρωτήθηκε αν έχει παρατηρήσει κάποια διαφορά στις εκδηλώσεις θλίψης ανάμεσα σε άτομα που έχουν γεννηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε μετανάστες από λατινογενείς χώρες.

«Βεβαίως και παρατηρώ. Όταν άρχισα αυτό το επάγγελμα, στη δεκαετία του 1950, είχαμε πολλές οικογένειες Ιταλών πρώτης γενιάς στην περιοχή μας. Ήταν πολύ συναισθηματικοί. Τώρα ερχόμαστε σε επαφή με τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους στις κηδείες, και αυτό το συναίσθημα έχει εκλείψει σε μεγάλο βαθμό. Δεν εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους τόσο πολύ».

Στους Βιβλικούς χρόνους οι Εβραίοι εξέφραζαν τη θλίψη τους και τα συναισθήματά τους. Προσέξτε πώς περιγράφει η Αγία Γραφή την αντίδραση του Ιακώβ όταν του δόθηκε η εντύπωση ότι ένα άγριο θηρίο είχε καταβροχθίσει το γιο του τον Ιωσήφ. «Ο Ιακώβ έσκισε τους μανδύες του και έβαλε σάκο πάνω στους γοφούς του και πένθησε για το γιο του πολλές ημέρες. Και όλοι οι γιοι του και όλες οι κόρες του σηκώνονταν να τον παρηγορήσουν, αλλά εκείνος αρνούνταν να παρηγορηθεί και έλεγε: “Διότι πενθώντας θα κατεβώ στο γιο μου μέσα στον Σιεόλ!” Και ο πατέρας του συνέχισε να κλαίει για αυτόν». (Γένεση 37:34, 35) Ναι, ο Ιακώβ δεν ντράπηκε να κλάψει για το χαμένο γιο του.

Διαφορετικός Πολιτισμός, Διαφορετική Αντίδραση

Φυσικά, οι πολιτισμοί διαφέρουν. Για παράδειγμα, σε πολλές περιοχές της Νιγηρίας, αν και οι οικογένειες γενικά έχουν πολλά παιδιά και ο θάνατος είναι συνηθισμένο γεγονός εξαιτίας διαφόρων  ασθενειών, «υπάρχουν έντονες εκδηλώσεις θλίψης όταν πεθαίνει κάποιο παιδί, ιδιαίτερα αν είναι το πρώτο παιδί και πολύ περισσότερο αν είναι αγόρι», αναφέρει ένας συγγραφέας με πείρα 20 ετών στην Αφρική. «Η διαφορά είναι ότι στη Νιγηρία η θλίψη είναι σύντομη και έντονη. Δεν διαρκεί επί μήνες και χρόνια».

Στις μεσογειακές ή στις λατινοαμερικανικές χώρες οι άνθρωποι έχουν ανατραφεί σε μια κοινωνία όπου οι αυθόρμητες αντιδράσεις θεωρούνται φυσιολογικές. Σε αυτές τις χώρες η χαρά και η λύπη εκδηλώνονται δημόσια. Οι χαιρετισμοί δεν περιορίζονται σε μια χειραψία, αλλά περιλαμβάνουν ένα θερμό αγκάλιασμα. Παρόμοια, η θλίψη συχνά εκφράζεται ανοιχτά με δάκρυα και θρήνους.

Η συγγραφέας Κάθριν Φέαρ Ντόνελι λέει ότι ο πατέρας που πενθεί «δεν αντιμετωπίζει μόνο το ψυχολογικό βάρος της απώλειας του παιδιού του, αλλά και το φόβο μήπως χάσει το κύρος του ως άντρας εκφράζοντας δημόσια τη στενοχώρια του». Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η ίδια συγγραφέας, «η απώλεια του παιδιού σου υπερβαίνει τα όρια του τι πρέπει ή τι δεν πρέπει να κάνεις όταν εκδηλώνεις τα συναισθήματά σου. Το ειλικρινές και βαθύ συναίσθημα που νιώθεις όταν καθαρίζεις την ψυχή σου με δάκρυα λύπης είναι σαν να ανοίγεις με νυστέρι μια πληγή για να την καθαρίσεις από τη μόλυνση».

Σε μερικές χώρες, λοιπόν, είναι πιο συνηθισμένο να εκφράζει κανείς τη θλίψη του από ό,τι σε άλλες. Εντούτοις, το ότι θλίβεται και δακρύζει κάποιος δεν πρέπει να θεωρείται σημάδι αδυναμίας. Ακόμη και ο Ιησούς Χριστός «δάκρυσε» για το θάνατο του φίλου του τού Λαζάρου, αν και ήξερε ότι σε λίγο θα τον ανάσταινε.​—Ιωάννης 11:35.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 14]

Ο Ιακώβ δεν ντράπηκε να κλάψει για το χαμένο γιο του