Ζήτημα Συνείδησης

Η ΚΛΑΣΙΚΗ ταινία του 1944 Αρσενικό και Παλιά Δαντέλα παρουσίαζε το γρήγορο θάνατο μερικών ηλικιωμένων αντρών που είχαν πιει κρασί από καρπούς σαμπούκου αναμειγμένο με αρσενικό. Η ταινία εκφράζει την κοινή αντίληψη ότι το αρσενικό είναι πάντα ένα φονικό δηλητήριο άμεσης δράσης. Στην πραγματικότητα, οι ξαφνικοί θάνατοι που παρουσιάζονται στην ταινία δεν προκλήθηκαν από το αρσενικό, αλλά από τη στρυχνίνη και το κυανίδιο που είχαν επίσης προστεθεί στο κρασί.

«Συνήθως τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από αρσενικό δεν είναι οξέα», γράφει ο Δρ Ρόμπερτ Ε. Γκάλαγκερ στο Ιατρικό Περιοδικό της Νέας Αγγλίας (The New England Journal of Medicine). Ωστόσο, προσθέτει ότι «η δηλητηρίαση από αρσενικό μέσω μολυσμένου πόσιμου νερού και βιομηχανικών ρύπων αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία σε πολλά μέρη του κόσμου, διότι κάνει τους ανθρώπους ευάλωτους σε διάφορες αρρώστιες, όπως ο καρκίνος του δέρματος, της ουροδόχου κύστης, του πνεύμονα και του ήπατος».

Έχοντας υπόψη αυτές τις πληροφορίες, καταλαβαίνουμε ότι φυσιολογικά οι γιατροί δεν θα αποφάσιζαν να χορηγήσουν αρσενικό ως θεραπευτικό μέσο. Προσέξτε όμως την ακόλουθη εμπειρία από τον Καναδά. Δείτε πώς δημιουργήθηκε σύγκρουση συνειδήσεων ανάμεσα σε μια ασθενή, την Νταρλίν, και τους γιατρούς, τις νοσοκόμες και το φαρμακοποιό της, όταν της προτάθηκαν ως θεραπείες πρώτα η μετάγγιση αίματος και στη συνέχεια η χορήγηση αρσενικού. Η Νταρλίν μάς αφηγείται την ιστορία της.

«Το Μάιο του 1996 αντιμετώπισα μερικά προβλήματα με σοβαρούς μώλωπες, αιμορραγίες, καθώς και ασυνήθιστη απώλεια αίματος από τα ούλα. Ο αιματολόγος μου, ο Δρ Τζον Μάθιουζ από το Κίνγκστον του Οντάριο, διέγνωσε ότι έπασχα από έναν σπάνιο τύπο καρκίνου που ονομάζεται οξεία προμυελοκυτταρική λευχαιμία (APL). Έπειτα από μια σειρά εξετάσεων, περιλαμβανομένης και μιας διάγνωσης μυελού των οστών, ο Δρ Μάθιουζ μού εξήγησε πολύ ευγενικά τι είναι η APL και πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα. Η συνηθισμένη θεραπεία περιλάμβανε αλλαγή του αίματος μαζί με χημειοθεραπεία, αλλά η Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή μου δεν μου επέτρεπε να δεχτώ μεταγγίσεις αίματος.

»Αντί να χάσουν πολύτιμο χρόνο προσπαθώντας να μου αλλάξουν γνώμη, οι γιατροί ενήργησαν με σύνεση ερευνώντας για κάποια άλλη ιατρική θεραπεία. Η τροποποιημένη θεραπεία περιλάμβανε τη χρήση ενός παραγώγου της βιταμίνης Α, σε συνδυασμό με μια σχετικά εντατική χημειοθεραπεία. Η λευχαιμία υποχώρησε για τρεις μήνες, αλλά επέστρεψε δριμύτερη. Οι πονοκέφαλοι εξαιτίας της διόγκωσης του εγκεφάλου ήταν ανυπόφοροι. Επιπρόσθετα, ο οργανισμός μου είχε αναπτύξει αντίσταση στη θεραπεία. Τότε ήταν που ο γιατρός μάς ενημέρωσε ότι δεν υπήρχε άλλη θεραπεία για εμένα εκτός από τις μεταγγίσεις αίματος. Μας είπαν ότι μου απέμενε λιγότερο από δύο εβδομάδες ζωής.

»Οι επόμενες ημέρες ήταν γεμάτες ένταση​—έπρεπε να γίνουν περισσότερες εξετάσεις αίματος, επισκέψεις στο δικηγόρο για τη διαθήκη μου και ετοιμασίες για την κηδεία. Σε αυτό το διάστημα ο Δρ Μάθιουζ μάς ανέφερε μια ασυνήθιστη θεραπεία για την APL που χρησιμοποιούνταν με επιτυχία από γιατρούς στην Κίνα και για την οποία έκαναν λόγο σοβαρά επιστημονικά έντυπα όπως το περιοδικό Αίμα (Blood) και το περιοδικό Εργασίες της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (Proceedings of the National Academy of  Sciences). Καθώς ερευνούσαν το θέμα, ο γιατρός και ένας συνάδελφός του διάβασαν σε κάποιο ιατρικό περιοδικό ότι “ίσως να προκαλέσει έκπληξη σε πολλούς πως το τριοξείδιο του αρσενικού έχει χορηγηθεί ενδοφλεβίως, με περιορισμένη τοξικότητα, για τη θεραπεία της οξείας προμυελοκυτταρικής λευχαιμίας, και έχει επιτυχή αποτελέσματα”.

»Τώρα υπήρχαν δύο επιλογές​—να παραβιάσω τη συνείδησή μου και να δεχτώ μετάγγιση αίματος ή να ακολουθήσω αυτή την όχι και τόσο γνωστή θεραπεία με το αρσενικό. Επέλεξα τη θεραπεία με το αρσενικό. a Δεν φαντάστηκα πόση αναστάτωση θα προκαλούσε η απόφασή μου στις συνειδήσεις των γιατρών, των νοσοκόμων, του φαρμακοποιού, ακόμα και των υπευθύνων του νοσοκομείου.

»Στη συνέχεια, το νοσοκομείο ζήτησε την άδεια των αρμόδιων αρχών για να χορηγήσει τριοξείδιο του αρσενικού. Μόνο τότε θα μπορούσε να επιτρέψει την εφαρμογή μιας τέτοιας θεραπείας. Αρχικά ο φαρμακοποιός ήταν απρόθυμος να συνεργαστεί, διότι αμφισβητούσε καλοπροαίρετα την ασφάλεια αυτής της θεραπείας. Οι γιατροί που με παρακολουθούσαν, ο Δρ Μάθιουζ και ο Δρ Γκάλμπρειθ, χρειάστηκε επανειλημμένα να παρουσιάσουν και να εξηγήσουν με πειστικό και θετικό τρόπο αυτή τη θεραπεία. Τελικά, αφού τους παρασχέθηκαν επαρκείς ιατρικές αποδείξεις σχετικά με τη θεραπεία, οι υπεύθυνοι του νοσοκομείου και ο φαρμακοποιός έκριναν ότι μπορούσαν να συνεργαστούν.

»Ο φαρμακοποιός συμφώνησε να ετοιμάσει το σκεύασμα του αρσενικού και να το αποστειρώσει για άμεση χορήγηση. Αλλά τώρα όλες οι νοσοκόμες είχαν πρόβλημα συνείδησης και δεν μπορούσαν να τοποθετήσουν τη φιάλη με την επίμαχη ουσία που θα μου χορηγούνταν ενδοφλεβίως. Έμεναν άπραγες, καθώς οι ίδιοι οι γιατροί τοποθετούσαν αρκετές φιάλες του διαλύματος. Οι νοσοκόμες με εκλιπαρούσαν να βάλω αίμα. Είχαν πιστέψει ότι θα πέθαινα, και γι’ αυτό έκανα έκκληση στον επαγγελματισμό τους ζητώντας τους να σεβαστούν το γεγονός ότι η συνείδησή μου μού υπαγόρευε να αρνηθώ τη μετάγγιση αίματος. Εξέφρασα την ευγνωμοσύνη μου, τις αγκάλιασα και τους ζήτησα να βάλουν στην άκρη τα προσωπικά τους αισθήματα. Διατηρήσαμε μια καλή σχέση. Εξακολούθησα τη θεραπεία με τριοξείδιο του αρσενικού επί έξι μήνες, και ανέρρωσα καλά. Μετά οι γιατροί συμφώνησαν ότι μπορούσα να συνεχίσω τη θεραπεία στο σπίτι.

»Έγιναν διευθετήσεις να έρχονται στο σπίτι κάποιες νοσοκόμες οι οποίες ειδικεύονται στην κατ’ οίκον νοσηλεία. Ωστόσο το ζήτημα της συνείδησης ήρθε και πάλι στο προσκήνιο. Δίσταζαν και αυτές να χορηγήσουν το διάλυμα. Χρειάστηκε να καταφύγουμε σε συναντήσεις, επιστολές και ιατρικά άρθρα από σοβαρά ιατρικά περιοδικά για να αλλάξει η κατάσταση. Στη συνέχεια οι νοσοκόμες δέχτηκαν να συνεργαστούν. Το Σεπτέμβριο του 1997 η θεραπεία μου ολοκληρώθηκε.

»Είναι αλήθεια ότι το είδος καρκίνου που έχω μπορεί να επανεμφανιστεί. Ο γιατρός λέει ότι είναι σαν να κάθομαι πάνω σε ωρολογιακή βόμβα. Ωστόσο έχω μάθει να απολαμβάνω κάθε ημέρα που περνάει, να μην παύω ποτέ να παρευρίσκομαι στον οίκο της λατρείας και να παραμένω δραστήρια μεταδίδοντας σε άλλους τη Γραφική μου ελπίδα για έναν καιρό κατά τον οποίο “κανένας κάτοικος δεν θα λέει: «Είμαι άρρωστος»”».​—Ησαΐας 33:24.

Οι γιατροί έχουν τη βαριά ευθύνη να παρέχουν ποιοτική ιατρική περίθαλψη. Γενικά, παίρνουν στα σοβαρά αυτή την ευθύνη και χρησιμοποιούν ευσυνείδητα θεραπείες οι οποίες εμπίπτουν στα όρια της ειδικότητάς τους και της σύγχρονης γνώσης. Όπως επιβεβαιώνει αυτή η εμπειρία, οι γιατροί, οι νοσοκόμες και άλλοι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου μπορούν να επιτελέσουν πολλά με το να παραμένουν ευέλικτοι και ευαίσθητοι απέναντι στις πεποιθήσεις και στη συνείδηση του ενημερωμένου ενήλικου ασθενούς.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Νταρλίν Σέπαρντ