Ο Ωκεάνιος Πυθμένας​—Αποκαλύπτονται τα Μυστικά Του

ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ να συλλάβουμε το νόημα των όσων είδαν οι ερευνητές μέσα από το Άλβιν, χρειάζεται να καταλάβουμε λίγο τον τρόπο με τον οποίο είναι κατασκευασμένη η γη. Το έδαφος κάτω από τα πόδια μας πιστεύεται ότι αποτελείται από ένα άκαμπτο στρώμα (που ονομάζεται λιθόσφαιρα) το οποίο βρίσκεται πάνω σε μια μάζα τηγμένου, βραδύρρευστου πετρώματος. Προφανώς, αυτό το άκαμπτο εξωτερικό στρώμα έχει μέσο βάθος περίπου 100 χιλιόμετρα και, κατά προσέγγιση, αποτελεί μόνο το 0,6 τοις εκατό του όγκου του πλανήτη. Το εξώτατο τμήμα του, ο φλοιός, είναι ακανόνιστο, πιο παχύ κάτω από τις ηπείρους και με πάχος μόλις 6 χιλιόμετρα κάτω από το σύστημα μεσοωκεάνιων ράχεων.

Επιπρόσθετα, αυτό το στερεό εξωτερικό περίβλημα δεν είναι ένα ενιαίο κομμάτι, όπως το κέλυφος ενός άθικτου αβγού. Αντίθετα, φαίνεται ότι είναι διασπασμένο σε αρκετές μεγάλες, άκαμπτες πλάκες και σε πολλές μικρότερες, που ονομάζονται όλες τεκτονικές πλάκες. Αυτές σχηματίζουν τις ηπείρους και τις ωκεάνιες λεκάνες. Οι πλάκες κινούνται η μια σε σχέση με την άλλη. Στο σημείο όπου αποκλίνουν, γίνονται πιο λεπτές και δημιουργούν τα ρήγματα των μεσοωκεάνιων ράχεων. Παγκόσμια, οι πλάκες κινούνται κατά μέσο όρο περίπου 3 εκατοστά το χρόνο.

Σύμφωνα με τη θεωρία της τεκτονικής των πλακών, καθώς οι πλάκες αποκλίνουν κατά μήκος του συστήματος ράχεων, αφήνουν να αναβλύζει μάγμα από το μανδύα, την περιοχή κάτω από το φλοιό. Το θερμό αυτό υλικό δημιουργεί νέο ωκεάνιο φλοιό κατά μήκος της ζώνης του τεκτονικού ρήγματος, αλλά αυτό δεν έχει ως αποτέλεσμα τη συνένωση των πλακών. Αντίθετα, οι πλάκες εξακολουθούν να αποκλίνουν,  πράγμα που κάνει το σύστημα των ρηγμάτων να μοιάζει με μια τεράστια πληγή η οποία δεν επουλώνεται ποτέ.

Καθώς προστίθενται νέα στρώματα σε μια πλάκα στις μεσοωκεάνιες ράχες, το άλλο άκρο της γλιστρά αργά κάτω από τη γειτονική πλάκα και βυθίζεται στο θερμό μανδύα που βρίσκεται από κάτω. Εκεί αφομοιώνεται μέσα στο μανδύα. Η περιοχή όπου βυθίζεται μια πλάκα ονομάζεται ζώνη καταβύθισης. Οι ζώνες καταβύθισης περιλαμβάνουν μερικές από τις βαθύτερες τάφρους του κόσμου. Για παράδειγμα, η Τάφρος των Μαριάνων που βρίσκεται στα ανοιχτά του Γκουάμ, στον Ειρηνικό Ωκεανό, έχει βάθος 11.000 και πλέον μέτρα. Αν το όρος Έβερεστ, το ψηλότερο χερσαίο βουνό, τοποθετούνταν μέσα σε αυτή την τάφρο, η κορυφή του θα εξακολουθούσε να είναι 2.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας!

Όαση​—Από Τοξίνες!

Λόγω της εξαιρετικά ασταθούς και ηφαιστειογενούς φύσης του, το σύστημα μεσοωκεάνιων ράχεων που καλύπτει όλη την υδρόγειο είναι διάσπαρτο με εκροές λάβας και υδροθερμικές αναβλύσεις. Αυτές οι αναβλύσεις εκτοξεύουν ένα τοξικό, υπερθερμασμένο μείγμα νερού και διαλυμένων μεταλλικών στοιχείων από το εσωτερικό της γης. Ωστόσο, το εκπληκτικό είναι ότι αυτός ο αφιλόξενος κόσμος, στον οποίο επικρατούν πιέσεις εκατονταπλάσιες από ό,τι στην επιφάνεια της θάλασσας, δεν απωθεί τη ζωή αλλά, απεναντίας, την ελκύει​—και μάλιστα σε αφθονία! Τα εκατοντάδες είδη ζωής που βρίσκονται εκεί περιλαμβάνουν βακτήρια, γιγάντια δίθυρα μαλάκια​—με μήκος ίσως 30 εκατοστά—​και, το πιο παράξενο, συστάδες από σωληνοσκώληκες με βαθυκόκκινα λοφία οι οποίες είναι προσκολλημένες γερά στον πυθμένα της θάλασσας και έχουν ύψος που φτάνει τα 1,8 μέτρα.

 Όταν φέρει κανείς στην επιφάνεια τα πλάσματα που ζουν κοντά στις υδροθερμικές αναβλύσεις, μυρίζουν σαν χαλασμένα αβγά! Η δυσωδία δεν προέρχεται από την αποσύνθεση, αλλά από το υδρόθειο​—μια δύσοσμη και πολύ δηλητηριώδη χημική ουσία που αφθονεί στις υδροθερμικές αναβλύσεις. Το νερό που βγαίνει από εκεί είναι και αυτό εξαιρετικά όξινο και περιέχει πολλά μέταλλα, όπως χαλκό, μαγνήσιο, σίδηρο και ψευδάργυρο. Αλλά αντί να αγωνίζονται απλώς και μόνο για να επιβιώσουν σε αυτό το περιβάλλον​—το οποίο έχει παρομοιαστεί με περιοχή τοξικών αποβλήτων—​οι σωληνοσκώληκες και τα άλλα πλάσματα ακμάζουν! Πώς γίνεται αυτό; Για να το καταλάβουμε, ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στους σωληνοσκώληκες.

Ένα Ζωντανό Μυστήριο

Όταν οι βιολόγοι εξέτασαν τους σωληνοσκώληκες, ανακάλυψαν ότι αυτά τα ζώα αποτελούσαν ένα ζωντανό μυστήριο. Δεν είχαν ούτε στόμα ούτε πεπτικό σύστημα. Εγέρθηκε, λοιπόν, το ερώτημα: “Πώς έτρωγαν και πώς αφομοίωναν την τροφή;” Ακολούθησε μια εκπληκτική ανακάλυψη: Οι σωληνοσκώληκες είχαν κόκκινο αίμα​—όχι κάποιο υγρό που να μοιάζει με αίμα αλλά πραγματικό αίμα πλούσιο σε αιμοσφαιρίνη—​το οποίο κυκλοφορούσε μέσα στο σώμα τους και στο πτεροειδές τους λοφίο.

Τα μυστήρια περιπλέχτηκαν όταν οι βιολόγοι άνοιξαν το μαλακό σάκο του σώματος του σωληνοσκώληκα. Οι ιστοί του περιείχαν καλλιέργειες βακτηρίων που αποτελούνταν από περίπου 10 δισεκατομμύρια βακτήρια ανά γραμμάριο ιστού! Το 1980 κάποια φοιτήτρια βιολογίας διατύπωσε τη θεωρία ότι ο σωληνοσκώληκας είναι συμβιωτικός οργανισμός​—συμβιωτικά είναι δύο είδη ζωής που συνεργάζονται για αμοιβαίο όφελος. Η έρευνα επιβεβαίωσε την υπόθεσή της αποκαλύπτοντας ότι ο σωληνοσκώληκας, ως ξενιστής, τρέφει τα βακτήρια, και αυτά τρέφουν το σωληνοσκώληκα.

Σαν τα βράγχια, τα λοφία του σωληνοσκώληκα συλλέγουν τα συστατικά, όπως οξυγόνο και άνθρακα, που χρειάζονται τα βακτήρια για να παρασκευάσουν τροφή. Τα λοφία δεν κυματίζουν απευθείας στο καυτό νερό των υδροθερμικών αναβλύσεων​—αυτό θα ήταν αυτοκτονία—​αλλά κοντά στην περιοχή όπου το νερό των αναβλύσεων αναμειγνύεται με θαλασσινό νερό του οποίου η θερμοκρασία πλησιάζει τους μηδέν βαθμούς Κελσίου. Φυσικά, αυτή η διαδικασία παρασκευής τροφής απαιτεί ενέργεια. Στην επιφάνεια της γης​—και στα ανώτερα επίπεδα του ωκεανού—​το φως του ήλιου ενεργοποιεί την παραγωγή τροφής συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της βλάστησης. Αλλά το φως του ήλιου δεν φτάνει στις αβύσσους όπου κατοικεί ο σωληνοσκώληκας.

Ενέργεια από τα Έγκατα της Γης

Ο Δημιουργός διευθέτησε με σοφία να παρέχεται η απαραίτητη ενέργεια από τα έγκατα της γης μέσω των υδροθερμικών αναβλύσεων και του δύσοσμου υδρόθειου. Παίζοντας το ρόλο «του ηλιακού φωτός» για την κοινωνία που ζει γύρω από αυτές τις αναβλύσεις, το υδρόθειο παρέχει την ενέργεια που χρειάζονται τα βακτήρια για να επιτελέσουν την εργασία τους, την παρασκευή τροφής. Ταυτόχρονα, τα βακτήρια είναι τα «φυτά» αυτής της κοινωνίας, επειδή βρίσκονται στη βάση της τροφικής αλυσίδας στην περιοχή των αναβλύσεων. a

Προκειμένου να συγκεντρώνουν όλες τις χημικές ουσίες τις οποίες χρειάζονται τα βακτήρια, τα μόρια αιμοσφαιρίνης που αποτελούν το αίμα των σωληνοσκώληκων είναι 30 φορές μεγαλύτερα από τα μόρια αιμοσφαιρίνης των ανθρώπων. Το αίμα μεταφέρει αυτές τις χημικές ουσίες στα πεινασμένα βακτήρια και εκείνα, με τη σειρά τους, παρασκευάζουν τροφή για το σωληνοσκώληκα.

Ζωή στις Αναβλύσεις​—Ένας Ζωολογικός Κήπος Οργανισμών!

Στην πραγματικότητα, κανένα πλάσμα που ζει στις αναβλύσεις δεν πρέπει να πεινάει, διότι τα βακτήρια καλύπτουν ουσιαστικά τα πάντα​—μερικές φορές σχηματίζουν ένα στρώμα πάχους αρκετών εκατοστών! Ακόμη και στις θερμές δίνες πάνω από τις αναβλύσεις, υπάρχουν φορές που συγκεντρώνονται σε πυκνά νέφη αιωρούμενα βακτήρια τα οποία δημιουργούν, στην ουσία, μια ζωντανή σούπα. Όπως οι σωληνοσκώληκες, μερικά ζώα απολαμβάνουν μια συμβιωτική σχέση με τα βακτήρια, ενώ άλλα τρώνε απευθείας αυτούς τους μικροοργανισμούς. Επιπλέον, αυτές οι κοινωνίες είναι τόσο παραγωγικές και δραστήριες ώστε παρομοιάζονται με τα αλμυρά τενάγη, τα τροπικά βροχερά δάση και τους κοραλλιογενείς υφάλους των ρηχών νερών.

Μάλιστα έχουν ήδη αναγνωριστεί περίπου 300 νέα είδη ζωής κοντά στις αναβλύσεις. Σε αυτά περιλαμβάνονται γιγάντια λευκά δίθυρα μαλάκια και μύδια (το χρώμα είναι περιττό σε έναν κόσμο αιώνιου σκοταδιού), χταπόδια και αχόρταγοι λευκοί κάβουρες στους οποίους αρέσουν τα λεπτεπίλεπτα λοφία των  σωληνοσκώληκων. Για προστασία, αυτά τα σκουλήκια έχουν γρήγορα αντανακλαστικά χάρη στα οποία αποσύρουν το λοφίο τους μέσα στο σωλήνα.

Κοντά στις αναβλύσεις ζουν και άλλα πλάσματα, όπως θαλάσσιες αράχνες, σαλιγκάρια, γαρίδες του είδους Chorocaris vandoverae, πεταλίδες, κωπήποδα, ψάρια που μοιάζουν με χέλια και τα οποία σέρνονται πάνω στις γεμάτες βακτήρια και θείο επιφάνειες, μικρότερα είδη σωληνοσκώληκων, καθώς και άλλα σκουλήκια. Στα τελευταία περιλαμβάνονται τα σκουλήκια της συνομοταξίας των εντερόπνευστων, των οποίων η αγγλική ονομασία (spaghetti worms) σημαίνει «σκουλήκια σπαγκέτι», και τα σκουλήκια του είδους Alvinella pompejana. Κατάλληλα τα πρώτα ονομάζονται «σκουλήκια σπαγκέτι» επειδή μοιάζουν με χούφτες γεμάτες λευκά μακαρόνια που κρέμονται από τους βράχους. Το δεύτερο είδος, το Alvinella pompejana, είναι μοναδικό λόγω της ικανότητάς του να αντέχει σε θερμοκρασίες μέχρι και 80 βαθμών Κελσίου! Βέβαια την ίδια αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες έχουν και τα βακτήρια που ζουν κοντά στις αναβλύσεις και τα οποία επικαλύπτουν αυτό το είδος σκουληκιού. b

Ένα Μυστηριώδες Φως!

Το 1985, οι επιστήμονες ξαφνιάστηκαν όταν βρήκαν κοντά στις αναβλύσεις γαρίδες οι οποίες έχουν δύο οφθαλμοειδή όργανα με φωτοευαίσθητες χημικές ουσίες, αλλά χωρίς φακούς. Φυσικά, το πρώτο πράγμα για το οποίο αναρωτήθηκαν ήταν: “Τι θα μπορούσαν ίσως να βλέπουν αυτά τα ζώα σε έναν κόσμο απόλυτου σκοταδιού;” Για να πάρουν απάντηση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια εξαιρετικά ευαίσθητη ψηφιακή κάμερα, σαν αυτή που χρησιμοποιείται για τη φωτογράφηση αμυδρών άστρων. Έστρεψαν την κάμερα σε μια ανάβλυση, έσβησαν όλα τα φώτα τους και έβγαλαν μια φωτογραφία.

Το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό. Η φωτογραφία αποκάλυψε «μια έντονη, ξεκάθαρη λάμψη με ευδιάκριτα άκρα» στο σημείο όπου ο πίδακας του  θερμού νερού έβγαινε από την καπνοδόχο, λέει η επιστήμονας Σίντι Λι Βαν Ντόβερ. Εκμεταλλεύονται άραγε οι γαρίδες αυτό το μυστηριώδες φως, το οποίο είναι αόρατο στα ανθρώπινα μάτια; Όπως και αν έχουν τα πράγματα, η ανακάλυψη αυτής της λάμψης στις υδροθερμικές αναβλύσεις «ανοίγει ένα εντελώς νέο πεδίο για έρευνα», προσθέτει η Βαν Ντόβερ.

Το Μεγαλύτερο και το Μικρότερο

Πρόσφατα, ανακαλύφτηκε ότι ένα τμήμα του πλούσιου σε μεθάνιο θαλάσσιου πυθμένα φιλοξενεί τα μεγαλύτερα βακτήρια που είναι γνωστά στους επιστήμονες. Αυτοί οι γίγαντες, οι οποίοι ανακαλύφτηκαν το 1997 και μοιάζουν με περιδέραιο από χάντρες, έχουν μήκος 100 με 200 φορές μεγαλύτερο από το μέσο βακτήριο. Επίσης τρώνε πολύ, χωρίς να αφήνουν σχεδόν καθόλου ίχνη τοξικών σουλφιδίων στα ιζήματα, καθιστώντας την περιοχή ασφαλή για άλλα θαλάσσια πλάσματα.

Πρόσφατα βρέθηκε κάτω από τη θάλασσα και ένας ζωντανός οργανισμός που μπορεί να είναι ο μικρότερος σε όλη τη γη, μολονότι αυτός βρέθηκε πέντε χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας! Ένα δημοσίευμα της εφημερίδας Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) αναφέρει ότι αυτή η ανακάλυψη, η οποία έγινε στα ανοιχτά της Δυτικής Αυστραλίας, είναι «τόσο παράξενη ώστε προκάλεσε έντονη διεθνή διαμάχη». Η κύρια αμφισβήτηση αφορά το κατά πόσον αυτά τα όντα​—τα οποία ονομάζονται νανόβια επειδή το μέγεθός τους μετριέται σε νανόμετρα, δηλαδή σε δισεκατομμυριοστά του μέτρου—​είναι ζωντανοί οργανισμοί. Μοιάζουν με μύκητες, είναι παρόμοια σε μέγεθος με τους ιούς, έχουν DNA και φαίνεται ότι αναπαράγονται γρήγορα, δημιουργώντας πυκνές αποικίες.

Τώρα ανακαλύπτονται τόσα είδη ζωής ώστε πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν μέσα στα ανώτερα στρώματα του φλοιού της γης ίσως ξεπερνάει κατά πολύ  το σύνολο των ειδών ζωής στην επιφάνεια της γης! Αυτές οι ανακαλύψεις προκαλούν επανάσταση στον επιστημονικό τρόπο σκέψης. Ένας επιστήμονας είπε: «Τα πρόσφατα χρόνια δεν υπάρχουν πια δόγματα στη μελέτη των μικροοργανισμών. Ο συγκεκριμένος κλάδος έχει ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του. Ουσιαστικά πρόκειται για καινούρια επιστήμη».

Επιπρόσθετα, αυτές οι πραγματικά συνταρακτικές ανακαλύψεις μάς διδάσκουν κάτι που είναι υπεράνω της επιστήμης. Η Αγία Γραφή εκφράζει την ουσία αυτού του διδάγματος με τα εξής λόγια: «Οι αόρατες ιδιότητες του [Θεού] . . . βλέπονται καθαρά από τη δημιουργία του κόσμου και έπειτα, επειδή γίνονται αντιληπτές μέσω των πραγμάτων που έχουν φτιαχτεί». (Ρωμαίους 1:20) Για παράδειγμα, ο Θεός ενδιαφέρεται πολύ για την καθαριότητα. Αυτό φαίνεται από τα βακτήρια και τα άλλα θαλάσσια πλάσματα με τη βοήθεια των οποίων εξουδετερώνονται πολλές ενδεχομένως δηλητηριώδεις ουσίες που προέρχονται από τα έγκατα της γης και από τα αποσυντεθειμένα υλικά που κατακάθονται από τα ανώτερα επίπεδα του ωκεανού. Σαφώς, ο Θεός ενδιαφέρεται για την υγεία του πλανήτη και όλων των έμβιων όντων πάνω σε αυτόν. Όπως θα δούμε στο επόμενο άρθρο, αυτή η χαρακτηριστική πτυχή της προσωπικότητας του Δημιουργού εγγυάται ένα ένδοξο μέλλον για όλα τα ζωντανά πλάσματα της γης.

[Υποσημειώσεις]

 [Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 7]

Τι Είναι οι Υδροθερμικές Αναβλύσεις;

Κατά μήκος του ηφαιστειογενούς συστήματος μεσοωκεάνιων ράχεων, το νερό της θάλασσας εισχωρεί μέσω ρωγμών σε περιοχές του φλοιού που είναι εξαιρετικά θερμές. Το νερό τότε υπερθερμαίνεται, αντιδρά με τα πετρώματα και απορροφά αρκετές χημικές ουσίες. Επίσης γίνεται ελαφρύτερο, ανεβαίνει στο θαλάσσιο πυθμένα και δημιουργεί τις υδροθερμικές αναβλύσεις​—υδροθερμικές πηγές ή θερμοπίδακες. Αυτές «είναι εξίσου ισχυρές και θεαματικές με τις αντίστοιχες αναβλύσεις της ξηράς», αναφέρει ένα βιβλίο.

Επιπρόσθετα, η θερμοκρασία αυτών των πηγών που βρίσκονται στο θαλάσσιο πυθμένα μπορεί να φτάσει τους 400 βαθμούς Κελσίου, θερμοκρασία μεγαλύτερη από αυτήν του τηγμένου μολύβδου! Αλλά λόγω της πίεσης που ασκεί ο ωκεανός ο οποίος υψώνεται χιλιόμετρα ολόκληρα πάνω από τις πηγές, το υπερθερμασμένο υγρό δεν μετατρέπεται σε ατμό. Όσο παράξενο και αν φαίνεται, λιγότερο από δυόμισι εκατοστά μακριά από το θερμοπίδακα, η θερμοκρασία του νερού της θάλασσας είναι συνήθως ελάχιστους βαθμούς πάνω από το μηδέν. Τα μεταλλικά στοιχεία που εξέρχονται από τις γοργά ψυχόμενες αναβλύσεις κατακάθονται στον πυθμένα της θάλασσας, όπου δημιουργούν σωρούς και καπνοδόχους. Αυτές οι καπνοδόχοι μπορεί να φτάνουν σε ύψος τα 9 μέτρα. Μάλιστα βρέθηκε μια καπνοδόχος ύψους 45 μέτρων και διαμέτρου σχεδόν 10 μέτρων, η οποία εξακολουθούσε να μεγαλώνει!

Η λειτουργία των υδροθερμικών αναβλύσεων μπορεί να ξεκινάει και να σταματάει σποραδικά, πράγμα που κάνει ασταθή την ύπαρξη ζωής γύρω από αυτές. Ωστόσο, μερικά πλάσματα μπορούν να επιβιώσουν μεταναστεύοντας σε άλλες υδροθερμικές αναβλύσεις.

[Ευχαριστίες]

P. Rona/OAR/National Undersea Research Program

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 10]

Φλεγόμενος Πάγος!

Αρχίζοντας τη δεκαετία του 1970, κάποιοι επιστήμονες που εργάζονταν στα ανοιχτά των ακτών της Βόρειας Αμερικής ανακάλυψαν ιζήματα μιας ασυνήθιστης ουσίας που ονο­μάζεται ένυδρο μεθάνιο—ένας συνδυασμός παγωμένου νερού με το εύφλεκτο αέριο μεθάνιο. Το μεθάνιο απελευθερώνεται από μικροοργανισμούς που βρίσκονται στη λάσπη. Αυτοί τρώνε οργανική ύλη που έχει κατακαθήσει από τα ανώτερα επίπεδα του ωκεανού. Στη συνέχεια, το μεθάνιο ενώνεται με το νερό, του οποίου η θερμοκρασία πλησιάζει τους μηδέν βαθμούς Κελσίου, και σχηματίζει κρυστάλλους ένυδρου μεθανίου. Αυτοί οι κρύσταλλοι μοιάζουν με μικροσκοπικά κλουβιά πάγου που παγιδεύουν μέσα τους μεθάνιο. Για να δημιουργηθούν οι κρύσταλλοι, το νερό πρέπει να έχει θερμοκρασία λίγο μεγαλύτερη από μηδέν βαθμούς Κελσίου και ο πυθμένας της θάλασσας να έχει τουλάχιστον 500 μέτρα βάθος. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, οι κρύσταλλοι του ένυδρου μεθανίου μεγαλώνουν, δημιουργώντας μια αναβράζουσα ουσία που μοιάζει με χιόνι. Αν μεταφέρει κανείς στην επιφάνεια έναν σβόλο από αυτή την ουσία και του βάλει φωτιά, ο σβόλος καίγεται, δημιουργώντας μια κοκκινωπή φλόγα. Μετά, το μόνο που μένει είναι λίγο νερό.

Το ένυδρο μεθάνιο είναι μια πλούσια πηγή ενέργειας. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι τα συνολικά αποθέματά του είναι περίπου διπλάσια από όλα τα άλλα ορυκτά καύσιμα μαζί! (Τα ορυκτά καύσιμα περιλαμβάνουν το κάρβουνο, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο—κύριο συστατικό του οποίου αποτελεί επίσης το μεθάνιο.) Μέχρι τώρα, όμως, αυτή η τεράστια πηγή δεν είναι προσιτή επειδή το ένυδρο μεθάνιο αποσυντίθεται εύκολα όταν απομακρυνθεί από το περιβάλλον στο οποίο σχηματίζεται.

Τα στρώματα ένυδρου μεθανίου περιλαμβάνουν και αυτά αναβλύσεις και καπνοδόχους, αλλά το υγρό που αναβλύζει από αυτές είναι ψυχρό, ανόμοια με τις θερμές πηγές του συστήματος μεσοωκεάνιων ράχεων. Ωστόσο, επειδή αυτές οι αναβλύσεις απελευθερώνουν τοξικά νέφη μεθανίου, υδρόθειου και αμμωνίας, φιλοξενούν ακμάζουσες κοινωνίες από σωληνοσκώληκες, δίθυρα μαλάκια, βακτήρια που τρέφονται με χημικές ουσίες, καθώς και πολλά άλλα πλάσματα. Τα χημικά απόβλητα από αυτά τα βακτήρια που τρέφονται με μεθάνιο συμβάλλουν στο σχηματισμό ασβεστόλιθου​—της ίδιας αβλαβούς ουσίας από την οποία γίνονται τα κοράλλια. c

[Υποσημείωση]

[Διάγραμμα/Εικόνα στη σελίδα 4, 5]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Φλοιός της γης

Μανδύας (εν μέρει τηγμένος)

Τάφρος

Ζώνη καταβύθισης

Τεκτονική πλάκα

Ρήγμα

Όταν αποκλίνουν οι πλάκες, δημιουργούνται ρήγματα

[Εικόνα]

Το σύστημα μεσοωκεάνιων ράχεων διατρέχει περιμετρικά ολόκληρη τη γη, όπως είναι η ραφή σε ένα μπαλάκι του τένις

[Ευχαριστίες]

NOAA/Department of Commerce

[Χάρτης στη σελίδα 7]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Κύρια Ωκεάνια Ρήγματα και Τάφροι

1. Τάφρος των Μαριάνων

2. Ράχη του Ανατολικού Ειρηνικού

3. Ρήγμα Γκαλαπάγκος

4. Μεσοατλαντική Ράχη

[Ευχαριστίες]

NOAA/Department of Commerce

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Μύδια

Μερικά μύδια βρίσκονται σε βάθος ενός χιλιομέτρου μέσα στο Γκριν Κάνιον, στον Κόλπο του Μεξικού

[Ευχαριστίες]

J. Brooks/OAR/National Undersea Research Program

[Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

Σωληνοσκώληκες

Τα λεπτεπίλεπτα λοφία τους περιέχουν αίμα πλούσιο σε αιμοσφαιρίνη

 [Ευχαριστίες]

OAR/National Undersea Research Program

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Κάβουρες

Αυτά τα πλάσματα συνήθως τρέφονται με σωληνοσκώληκες

[Ευχαριστίες]

I. MacDonald/OAR/National Undersea Research Program

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Γιγάντια δίθυρα μαλάκια

Με μήκος ίσως 30 εκατοστά, αυτά τα μαλάκια βρέθηκαν σε βάθος 3 χιλιομέτρων

[Ευχαριστίες]

A. Malahoff/OAR/National Undersea Research Program

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Μερικά δίθυρα μαλάκια ανασύρθηκαν στην επιφάνεια

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία από William R. Normark, USGS

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Γαρίδες

Μερικές έχουν δύο οφθαλμοειδή όργανα. Αλλά τι μπορούν να δουν μέσα στο απόλυτο σκοτάδι;

[Ευχαριστίες]

EMORY KRISTOF/NGS Image Collection

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Νανόβια

Μήπως είναι οι μικρότερες μορφές ζωής σε όλη τη γη;

[Ευχαριστίες]

Dr. Philippa J. R. Uwins/University of Queensland