Μια Συνεχής Αναζήτηση Λύσεων

ΑΠΟ το ξεκίνημά του, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει δείξει ενδιαφέρον για τα παιδιά και τα προβλήματά τους. Στα τέλη του 1946 ίδρυσε το Διεθνές Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την Άμεση Βοήθεια των Παιδιών (UNICEF) ως ένα προσωρινό μέτρο για τη φροντίδα των παιδιών σε περιοχές κατεστραμμένες από τον πόλεμο.

Το 1953 αυτό το ταμείο άμεσης βοήθειας έγινε μόνιμος οργανισμός. Αν και τώρα είναι επίσημα γνωστός ως Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά, έχει διατηρήσει το αρχικό του αρκτικόλεξο, UNICEF. Έτσι, για περισσότερο από μισό αιώνα, η UNICEF παρέχει στα παιδιά σε όλο τον κόσμο τροφή, ρουχισμό και ιατρική περίθαλψη, και προσπαθεί να φροντίζει για τις ανάγκες των παιδιών γενικά.

Μεγαλύτερη προσοχή στις ανάγκες των παιδιών δόθηκε το 1959, όταν τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού. (Βλέπε πλαίσιο, σελίδα 5.) Υπήρχε η ελπίδα ότι αυτό το έγγραφο θα κέντριζε το ενδιαφέρον για τα προβλήματα των παιδιών και θα βοηθούσε στην επίλυσή τους παροτρύνοντας το κοινό να υποστηρίξει αυτή την προσπάθεια με οικονομικά και άλλα μέσα.

Ωστόσο, «είκοσι χρόνια αργότερα», σύμφωνα με το Βιβλίο Έτους 1980 (1980 Year Book) του Κόλιερ, «για πολλά από τα 1,5 δισεκατομμύριο παιδιά στον κόσμο, αυτά τα “δικαιώματα”​—ιδιαίτερα εκείνα που αφορούσαν τη διατροφή, την υγεία και την υλική ευημερία—​είχαν μείνει σε μεγάλο βαθμό ανικανοποίητα». Έτσι λοιπόν, αναγνωρίζοντας τη συνεχιζόμενη ανάγκη για επίλυση των προβλημάτων των παιδιών, και σε αρμονία με τους στόχους που είχαν εξαγγείλει, τα Ηνωμένα Έθνη όρισαν το 1979 ως Διεθνές Έτος του Παιδιού. Σε όλο τον κόσμο, κυβερνητικές οργανώσεις καθώς και οργανώσεις πολιτών, αλλά και θρησκευτικές και φιλανθρωπικές ομάδες, έσπευσαν να ανταποκριθούν στις προσπάθειες για αναζήτηση λύσεων.

Ήταν Απλώς ένα «Κακόγουστο Αστείο»;

Δυστυχώς, σύμφωνα με μια έκθεση της UNICEF, τα παιδιά στα αναπτυσσόμενα έθνη δεν ευημέρησαν στη διάρκεια του Διεθνούς Έτους του Παιδιού. Στο τέλος εκείνου του έτους, περίπου 200 εκατομμύρια από αυτά τα παιδιά  εξακολουθούσαν να υποσιτίζονται, και οι μισοί από τους 15 εκατομμύρια θανάτους παιδιών κάτω των πέντε χρόνων θα μπορούσαν να αποδοθούν στον υποσιτισμό. Από τα 100 παιδιά που γεννιούνταν κάθε λεπτό εκείνο το έτος σε αυτές τις χώρες, τα 15 πέθαιναν προτού συμπληρώσουν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Λιγότερα από το 40 τοις εκατό τελείωσαν το δημοτικό. Σχολιάζοντας την έκθεση της UNICEF, ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα Ίντιαν Εξπρές (Indian Express) εξέφρασε το παράπονο ότι το Έτος του Παιδιού αποδείχτηκε «κακόγουστο αστείο».

Μερικοί είχαν προβλέψει αυτή την αποτυχία. Για παράδειγμα, από τις αρχές ήδη εκείνου του χρόνου, ο Φαμπρίτσιο Ντεντίτσε έγραψε στο περιοδικό Λ’Εσπρέσο (L’Espresso): «Χρειάζεται κάτι περισσότερο από το Έτος του Παιδιού για να διορθωθούν τα πράγματα». Μάλιστα, το περιοδικό σχολίασε: «Ο σημερινός τρόπος ζωής μάς κάνει αυτό που είμαστε, και αυτό είναι που χρειάζεται αλλαγή».

Καθώς η αναζήτηση λύσεων για τα προβλήματα των παιδιών συνεχιζόταν, έλαβε χώρα μια παγκόσμια συνάντηση κορυφής στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο του 1990. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες συναντήσεις ηγετών του κόσμου στην ιστορία. Παρευρέθηκαν πάνω από 70 πολιτικοί ηγέτες. Είχε προηγηθεί η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία υιοθετήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1989 και τέθηκε σε ισχύ στις 2 Σεπτεμβρίου 1990. Έως το τέλος εκείνου του μήνα η συμφωνία είχε ήδη επικυρωθεί από 39 έθνη.

Πρόσφατα, η UNICEF ανέφερε ότι «η Σύμβαση έγινε πολύ γρήγορα η ευρύτερα αποδεκτή συνθήκη ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συντάχθηκε ποτέ, προκαλώντας μια παγκόσμια κινητοποίηση για τα παιδιά». Πράγματι, ως το Νοέμβριο του 1999, η Σύμβαση είχε υιοθετηθεί από 191 έθνη. Η UNICEF καυχήθηκε: «Τη δεκαετία που ακολούθησε την υιοθέτηση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, επιτεύχθηκε μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά την αναγνώριση και προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ανάλογη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας».

Αν και σημειώθηκε πρόοδος, ο Γερμανός Πρόεδρος Γιοχάνες Ράου υποκινήθηκε να σχολιάσει: «Είναι λυπηρό το γεγονός ότι στην εποχή μας χρειάζεται ακόμη να μας υπενθυμίζουν κάποιοι πως τα παιδιά έχουν δικαιώματα». Ή να μας υπενθυμίζουν ότι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα! Η UNICEF, αφού παραδέχτηκε το Νοέμβριο  του 1999 ότι «υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν», ανέφερε: «Σύμφωνα με υπολογισμούς, 12 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε χρόνων πεθαίνουν ετησίως σε όλο τον κόσμο, κυρίως από αιτίες που θα μπορούσαν να προληφθούν εύκολα. Περίπου 130 εκατομμύρια παιδιά στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν πηγαίνουν στο δημοτικό . . . Σχεδόν 160 εκατομμύρια παιδιά υποσιτίζονται σε μεγάλο ή σε μικρότερο βαθμό. . . . Πολλά ανεπιθύμητα παιδιά μαραζώνουν σε ορφανοτροφεία και σε άλλα ιδρύματα, χωρίς να λαβαίνουν εκπαίδευση και επαρκή ιατρική φροντίδα. Αυτά τα παιδιά συχνά υφίστανται σωματική κακομεταχείριση. Υπολογίζεται ότι 250 εκατομμύρια παιδιά απασχολούνται σε κάποια μορφή εργασίας». Επίσης έγινε αναφορά στα 600 εκατομμύρια παιδιά που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας και στα 13 εκατομμύρια που θα έχουν χάσει τουλάχιστον τον έναν γονέα τους από AIDS έως το τέλος του 2000.

Φαίνεται ότι οι πολιτικοί ηγέτες δεν είναι σε θέση να προσφέρουν ικανοποιητικές λύσεις σε αυτά τα προβλήματα. Ωστόσο, τα προβλήματα των παιδιών δεν περιορίζονται μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στις Δυτικές χώρες πολλά παιδιά υφίστανται άλλου είδους στερήσεις.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 4]

«Είναι λυπηρό το γεγονός ότι στην εποχή μας χρειάζεται ακόμη να μας υπενθυμίζουν κάποιοι πως τα παιδιά έχουν δικαιώματα»

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 5]

Η Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού:

● Το δικαίωμα να έχει όνομα και εθνικότητα.

● Το δικαίωμα για στοργή, αγάπη, κατανόηση και υλική εξασφάλιση.

● Το δικαίωμα για ικανοποιητική διατροφή, στέγαση και ιατρική περίθαλψη.

● Το δικαίωμα για ιδιαίτερη φροντίδα αν μειονεκτεί σωματικά, διανοητικά ή κοινωνικά.

● Το δικαίωμα να είναι σε κάθε περίπτωση από τους πρώτους που λαβαίνουν προστασία και βοήθεια.

● Το δικαίωμα να προστατεύεται από κάθε μορφή παραμέλησης, σκληρότητας και εκμετάλλευσης.

● Το δικαίωμα να έχει πλήρεις ευκαιρίες στο παιχνίδι και στην ψυχαγωγία και ίσες ευκαιρίες για δωρεάν και υποχρεωτική εκπαίδευση, η οποία θα δώσει στο παιδί τη δυνατότητα να αναπτύξει τις ατομικές του ικανότητες και να γίνει χρήσιμο μέλος της κοινωνίας.

● Το δικαίωμα να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές του σε συνθήκες ελευθερίας και αξιοπρέπειας.

● Το δικαίωμα να ανατρέφεται μέσα σε πνεύμα κατανόησης, ανοχής, φιλίας μεταξύ των λαών, ειρήνης και παγκόσμιας αδελφοσύνης.

● Το δικαίωμα να απολαμβάνει αυτά τα δικαιώματα χωρίς διάκριση φυλής, χρώματος, φύλου, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, καθώς και περιουσιακής κατάστασης, καταγωγής ή άλλης θέσης.

[Ευχαριστίες]

Περίληψη βασισμένη στο έντυπο Τα Ηνωμένα Έθνη για Όλους (Everyman’s United Nations)

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 3]

UN PHOTO 148038/Jean Pierre Laffont

UN photo

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 4]

Φωτογραφίες στις σελίδες 4 και 5 Giacomo Pirozzi/Panos Pictures