Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Απέκτησα μια Ελπίδα που με Στηρίζει

Απέκτησα μια Ελπίδα που με Στηρίζει

Απέκτησα μια Ελπίδα που με Στηρίζει

ΟΠΩΣ ΤΟ ΑΦΗΓΗΘΗΚΕ Η ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΙΛΕΪΣΚΑ

Η ευτυχισμένη οικογένειά μας καταστράφηκε όταν η μητέρα μου ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου μέσα στο διαμέρισμά μας. Ο πατέρας μου αυτοκτόνησε τέσσερις μήνες αργότερα. Έπειτα από αυτό δεν ήθελα πλέον να ζω. Πώς λοιπόν βρίσκομαι ακόμη στη ζωή και μπορώ να αφηγούμαι την ιστορία μου; Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω.

ΤΟ ΝΤΟΝΙΕΤΣΚ, στην ανατολική Ουκρανία, είναι μια πόλη με πολλά χυτήρια και ανθρακωρυχεία. Οι κάτοικοί του που ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο μιλούν τη ρωσική, και είναι φιλόπονοι και φιλικοί. Μερικοί από αυτούς πιστεύουν στην αστρολογία ή στον πνευματισμό, και πολλοί χρησιμοποιούν το ωροσκόπιο για να μαθαίνουν το μέλλον. Άλλοι στρέφονται σε μάγους, ή αλλιώς καλντούν, όπως είναι γνωστοί στη ρωσική. Μερικά από αυτά τα άτομα επιδιώκουν να έρθουν σε επαφή με τους νεκρούς ελπίζοντας να βρουν ανακούφιση από κάποια αρρώστια ή απλώς για να διασκεδάσουν.

Ο πατέρας μου ήταν υποδηματοποιός. Παρ’ όλο που δήλωνε άθεος, πίστευε ότι κάποιος μας έβαλε στη γη. Έλεγε: «Είμαστε απλώς φιλοξενούμενοι σε αυτόν τον πλανήτη». Η μητέρα μου πήγαινε στην εκκλησία κάθε Πάσχα επειδή, όπως το έθετε: «Αν υπάρχει Θεός, αν πραγματικά υπάρχει, τότε οφείλουμε να πηγαίνουμε». Εγώ γεννήθηκα το Μάιο του 1963. Μαζί με τη μεγαλύτερη αδελφή μου, τη Λιουμπόβ, και το μικρότερο αδελφό μου, τον Αλεξάντρ, αποτελούσαμε μια ευτυχισμένη οικογένεια.

«Η Λευκή Μαγεία Είναι Καλή»

Ο Πιότρ, a κάποιος μακρινός συγγενής, έπαθε ένα ατύχημα ενώ δούλευε σε κάποιο ανθρακωρυχείο και τραυματίστηκε στο κεφάλι με αποτέλεσμα να χρειαστεί θεραπεία σε ειδική κλινική. Επειδή ανησυχούσε για την υγεία του, συμβουλεύτηκε έναν καλντούν. Ο μάγος έφερε τον Πιότρ σε επαφή με τον κόσμο των πνευμάτων. Παρ’ όλο που η σύζυγός του και οι γονείς μου του είπαν ότι η μαγεία ήταν ανοησία, αυτός δεν το παραδεχόταν. «Εγώ ασχολούμαι με τη λευκή μαγεία», ισχυριζόταν. «Η μαύρη μαγεία είναι κακή. Η λευκή μαγεία είναι καλή».

Ο Πιότρ υποστήριζε ότι είχε δυνάμεις που τον βοηθούσαν να προλέγει το μέλλον και να προστατεύει τους άλλους από το κακό. Εντούτοις, η σύζυγός του τον εγκατέλειψε. Γι’ αυτό, ο Πιότρ ερχόταν και έμενε μαζί μας, μερικές φορές για εβδομάδες. Η επιρροή του στην οικογένειά μας ήταν τρομερή. Η μητέρα και ο πατέρας άρχισαν να έχουν σοβαρές λογομαχίες. Τελικά, χώρισαν και πήραν διαζύγιο. Εμείς τα παιδιά μετακομίσαμε μαζί με τη μητέρα μας σε άλλο διαμέρισμα και ο Πιότρ​—που ήταν εξ αίματος συγγενής της μητέρας—​μετακόμισε μαζί μας.

Η Λιουμπόβ παντρεύτηκε και μετακόμισε στην Ουγκάντα, στην Αφρική, μαζί με το σύζυγό της. Τον Οκτώβριο του 1984, ο Αλεξάντρ πήγε διακοπές και εγώ ταξίδεψα στην πόλη Γκορλόφκα για μια εβδομάδα. Όταν έφυγα από το σπίτι, αποχαιρέτησα τη μαμά με έναν απλό χαιρετισμό. Πόσο θα ήθελα να της είχα πει περισσότερα ή ακόμη να είχα μείνει στο σπίτι! Βλέπετε, δεν την ξαναείδα ποτέ ζωντανή.

«Η Αγαπημένη σου Μητέρα Είναι Νεκρή»

Όταν επέστρεψα από την Γκορλόφκα, το διαμέρισμα ήταν κλειδωμένο και στην πόρτα ήταν αναρτημένο ένα σημείωμα από την αστυνομία που απαγόρευε την είσοδο. Με περιέλουσε κρύος ιδρώτας. Πήγα στους γείτονές μας. Η Όλγα ήταν τόσο αναστατωμένη ώστε δεν μπορούσε να μιλήσει. Ο σύζυγός της, ο Βλαντιμίρ, είπε με ήπιο τρόπο: «Τάνια, συνέβη κάτι φοβερό. Η αγαπημένη σου μητέρα είναι νεκρή. Την σκότωσε ο Πιότρ. Κατόπιν, ήρθε στο διαμέρισμά μας, τηλεφώνησε στην αστυνομία και παραδόθηκε».

Η αστυνομία επιβεβαίωσε τα άσχημα νέα και μου έδωσε τα κλειδιά του διαμερίσματός μας. Γέμισα με μίσος για τον Πιότρ. Έξαλλη από θυμό, άρπαξα τα περισσότερα από τα υπάρχοντά του​—περιλαμβανομένων και των βιβλίων του για τη μαγεία—​τα πέταξα μέσα σε μια κουβέρτα και τα πήγα σε ένα γειτονικό χωράφι όπου τα έκαψα.

Ο Αλεξάντρ έμαθε τα νέα, και το μίσος του για τον Πιότρ φούντωσε όπως και το δικό μου. Αργότερα ο Αλεξάντρ κλήθηκε στο στρατό και έφυγε. Ο πατέρας μετακόμισε μαζί μου στο διαμέρισμα, και η Λιουμπόβ επέστρεψε από την Ουγκάντα και έμεινε για λίγο μαζί μας. Μερικές φορές, είχαμε βάσιμους λόγους να αισθανόμαστε ότι μας παρενοχλούσαν πονηρά πνεύματα. Επιπρόσθετα, ο πατέρας έβλεπε εφιάλτες. Πίστευε ότι αυτός έφταιγε για το θάνατο της μητέρας. «Αν είχα μείνει μαζί της», έλεγε, «θα ήταν τώρα ζωντανή». Σύντομα, ο πατέρας βυθίστηκε σε βαθιά κατάθλιψη. Τέσσερις μήνες μετά το θάνατο της μητέρας, ο πατέρας μου αυτοκτόνησε.

Μετά την κηδεία του, ο Αλεξάντρ επέστρεψε στο στρατό και η Λιουμπόβ στην Ουγκάντα. Εγώ προσπάθησα να κάνω μια καινούρια αρχή σπουδάζοντας στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών στη Μακάγεφκα, που απείχε μόνο 30 λεπτά από το σπίτι. Διακόσμησα και ανακαίνισα το διαμέρισμα, ελπίζοντας να διώξω μερικές από τις αναμνήσεις. Αλλά εξακολουθούσα να υποπτεύομαι ότι υπήρχε δαιμονική παρενόχληση.

«Θεέ, αν Πραγματικά Υπάρχεις»

Ο Αλεξάντρ απολύθηκε από το στρατό και επέστρεψε στο σπίτι. Αλλά αρχίσαμε να έχουμε λογομαχίες. Εκείνος παντρεύτηκε, και εγώ μετακόμισα για μερικούς μήνες στο Ροστόφ, μια ρωσική πόλη στις ακτές της Αζοφικής Θάλασσας, περίπου 170 χιλιόμετρα από το σπίτι. Τελικά, αποφάσισα να απαλλαχτώ από όλα τα αντικείμενα του Πιότρ.

Άρχισα να βυθίζομαι σε τέτοια κατάθλιψη ώστε σκεφτόμουν και εγώ να αυτοκτονήσω. Αλλά τα λόγια της μητέρας εξακολουθούσαν να ηχούν στα αφτιά μου: «Αν υπάρχει Θεός, αν πραγματικά υπάρχει». Ένα βράδυ, προσευχήθηκα για πρώτη φορά. «Θεέ», παρακάλεσα, «αν πραγματικά υπάρχεις, δείξε μου σε παρακαλώ το νόημα της ζωής». Δύο μέρες αργότερα, έλαβα ένα γράμμα από τη Λιουμπόβ η οποία με προσκαλούσε να την επισκεφτώ στην Ουγκάντα. Έτσι λοιπόν, ανέβαλα τα σχέδιά μου να αυτοκτονήσω.

Εκπλήξεις στην Ουγκάντα

Λίγα μέρη στη γη είναι τόσο διαφορετικά από την Ουκρανία όσο η Ουγκάντα. Το αεροπλάνο μου προσγειώθηκε στο Έντεμπε το Μάρτιο του 1989. Όταν βγήκα από το αεροπλάνο ήταν σαν να έμπαινα μέσα σε φούρνο. Ποτέ δεν είχα νιώσει τέτοια ζέστη! Αυτό δεν ήταν παράξενο, εφόσον ήταν το πρώτο μου ταξίδι έξω από τη Σοβιετική Ένωση. Οι άνθρωποι μιλούσαν αγγλικά, μια γλώσσα που δεν καταλάβαινα.

Πήρα ένα ταξί για να πάω στην Καμπάλα, μια διαδρομή διάρκειας 45 λεπτών. Το τοπίο ήταν τόσο διαφορετικό από αυτό που είχα συνηθίσει ώστε ένιωθα σαν να βρισκόμουν σε άλλον πλανήτη! Αλλά ο χαμογελαστός οδηγός του ταξί ήταν πολύ καλοσυνάτος, και τελικά βρήκε το σπίτι της Λιουμπόβ και του συζύγου της, του Τζόζεφ. Τι ανακούφιση!

Η Λιουμπόβ μελετούσε τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Δεν είχα ακούσει ποτέ για αυτούς, αλλά η Λιουμπόβ ανυπομονούσε να με πληροφορήσει. Με ακολουθούσε παντού μέσα στο σπίτι και μου μιλούσε για όλα όσα είχε μάθει, αρχίζοντας από τη Γένεση και καταλήγοντας στην Αποκάλυψη. Ειλικρινά, ήταν πολύ ενοχλητικό!

Μια μέρα μάς επισκέφτηκαν οι γυναίκες που μελετούσαν με τη Λιουμπόβ. Μία από αυτές ονομαζόταν Μαριάνε. Η Μαριάνε δεν προσπάθησε να μου δώσει αμέσως μαρτυρία, εφόσον τότε δεν μπορούσα να καταλάβω πολλά αγγλικά ούτως ή άλλως. Αλλά τα ζεστά, φιλικά μάτια της φανέρωναν ότι ήταν ένα ειλικρινές, χαρούμενο άτομο. Μου έδειξε μια εικόνα του Παραδείσου στο βιβλιάριο «Ιδού, Κάμνω Νέα τα Πάντα». «Κοίταξε αυτή τη γυναίκα», με παρότρυνε. «Αυτή είσαι εσύ και η άλλη γυναίκα είμαι εγώ. Είμαστε μαζί στον Παράδεισο, με όλους αυτούς τους ανθρώπους. Δεν είναι υπέροχο;»

Και άλλοι Μάρτυρες που ζούσαν στην Καμπάλα έρχονταν να επισκεφτούν τη Λιουμπόβ και τον Τζόζεφ. Ήταν τόσο φιλικοί ώστε υποπτευόμουν ότι προσπαθούσαν απλώς να με εντυπωσιάσουν. Μερικές εβδομάδες αργότερα, παρακολούθησα την πρώτη μου συνάθροιση, τον εορτασμό του Δείπνου του Κυρίου. (Λουκάς 22:19) Παρ’ όλο που δεν καταλάβαινα αυτά που λέγονταν, για άλλη μια φορά εντυπωσιάστηκα από τη φιλικότητα εκείνων των ανθρώπων.

“Να τη Διαβάσεις από την Αρχή ως το Τέλος”

Η Μαριάνε μού έδωσε μια ρωσική Γραφή​—ήταν η πρώτη φορά που αποκτούσα μια δική μου Γραφή. «Να διαβάσεις τη Γραφή από την αρχή ως το τέλος», με παρακάλεσε. «Ακόμη και αν δεν τα καταλαβαίνεις όλα, απλώς διάβασέ την!»

Συγκινήθηκα βαθιά από το δώρο της Μαριάνε και αποφάσισα να ακολουθήσω τη συμβουλή της. “Εξάλλου”, σκέφτηκα, “ποιο το νόημα να έχω τη Γραφή αν δεν μπαίνω στον κόπο να τη διαβάζω;”

Όταν επέστρεψα στην Ουκρανία, πήρα μαζί και τη Γραφή μου. Τους επόμενους λίγους μήνες, εργάστηκα στη Μόσχα, στη Ρωσία, και άρχισα να χρησιμοποιώ τον ελεύθερο χρόνο μου για να διαβάσω ολόκληρη τη Γραφή. Στη συνέχεια, όταν ξαναπήγα στην Ουγκάντα εννιά μήνες αργότερα, είχα διαβάσει τη μισή Γραφή. Μετά την άφιξή μου στην Καμπάλα, η Μαριάνε μού έδειξε από τις σελίδες της μια θαυμάσια υπόσχεση για το μέλλον. Μου είπε για τον Παράδεισο! Για την ανάσταση! Ότι θα ξαναδώ τη μαμά και τον μπαμπά! Κατάλαβα ότι αυτά που μάθαινα ήταν η απάντηση στην προσευχή που έκανα όταν ήμουν στο Ντονιέτσκ.​—Πράξεις 24:15· Αποκάλυψη 21:3-5.

Όταν μελετήσαμε το θέμα για τα κακά πνεύματα, άκουγα με κομμένη την ανάσα. Η Γραφή επιβεβαίωσε αυτό που υποψιαζόμουν από καιρό. Δεν υπάρχει καλή ή αβλαβής μαγεία. Όλες οι μορφές της είναι γεμάτες κινδύνους. Δεν χρειαζόμουν μεγαλύτερη απόδειξη από όσα συνέβησαν στη δική μας οικογένεια. Όταν έκαψα τα υπάρχοντα του Πιότρ, χωρίς να το ξέρω είχα ενεργήσει σωστά. Και οι πρώτοι Χριστιανοί επίσης, όταν άρχισαν να υπηρετούν τον Ιεχωβά, έκαψαν τα αντικείμενα που είχαν για άσκηση μαγείας.​—Δευτερονόμιο 18:9-12· Πράξεις 19:19.

Όσο πιο πολύ καταλάβαινα τη Γραφή, τόσο πιο πολύ βεβαιωνόμουν ότι είχα βρει την αλήθεια. Σταμάτησα το κάπνισμα, και το Δεκέμβριο του 1990 βαφτίστηκα συμβολίζοντας την αφιέρωσή μου στον Ιεχωβά. Η Λιουμπόβ βαφτίστηκε μόλις τρεις μήνες πριν από εμένα και ο Τζόζεφ το 1993.

Επιστροφή στο Ντονιέτσκ

Το 1991, επέστρεψα στο Ντονιέτσκ. Την ίδια χρονιά οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην Ουκρανία έλαβαν νομική αναγνώριση, πράγμα που σήμαινε ότι μπορούσαμε να συγκεντρωνόμαστε ελεύθερα και να κηρύττουμε δημόσια. Αρχίζαμε συζητήσεις στο δρόμο με οποιονδήποτε μπορούσε να διαθέσει λίγο χρόνο. Σύντομα ανακαλύψαμε ότι ακόμη και σε μια χώρα όπου πολλοί άνθρωποι δήλωναν άθεοι, πολλοί ήταν περίεργοι να μάθουν για τη Βασιλεία του Θεού.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, επειδή υπήρχε έλλειψη Γραφικών εντύπων, στήσαμε μια δανειστική βιβλιοθήκη στους δρόμους του Ντονιέτσκ. Τοποθετήσαμε έναν πάγκο στην κεντρική πλατεία της πόλης για να εκθέτουμε τα βιβλία και τα βιβλιάριά μας. Σύντομα διάφοροι φιλικοί άνθρωποι που ήθελαν να μάθουν σταματούσαν για να κάνουν ερωτήσεις. Όσοι ήθελαν έντυπα μπορούσαν να τα δανειστούν, και εμείς τους προσφέραμε οικιακή Γραφική μελέτη.

Το 1992 έγινα τακτική σκαπάνισσα, δηλαδή ολοχρόνια διάκονος των Μαρτύρων του Ιεχωβά, και το Σεπτέμβριο του 1993, προσκλήθηκα να γίνω μέλος μιας ομάδας μεταφραστών που υπηρετούσαν στο γραφείο τμήματος της Εταιρίας Σκοπιά στο Ζέλτερς της Γερμανίας. Το Σεπτέμβριο του 1998 μεταφερθήκαμε στην Πολωνία, περιμένοντας να ολοκληρωθούν οι καινούριες εγκαταστάσεις τμήματος στο Λβιφ της Ουκρανίας.

Η αύξηση του λαού του Ιεχωβά στην Ουκρανία είναι καταπληκτική. Ενώ το Ντονιέτσκ είχε μία εκκλησία με 110 Μάρτυρες το 1991, τώρα έχει 24 εκκλησίες με περισσότερους από 3.000 Μάρτυρες! Σε μια επίσκεψή μου στο Ντονιέτσκ το 1997 είχα ευχάριστες συναντήσεις αλλά συνέβη και ένα επεισόδιο που μου έφερε στενοχώρια.

«Σε Ψάχνει ο Πιότρ»

Στη διάρκεια της παραμονής μου στο Ντονιέτσκ, η Γιολίγια, μια Μάρτυρας του Ιεχωβά που ήξερε την οικογένειά μας, με αναστάτωσε όταν μου είπε: «Σε ψάχνει ο Πιότρ. Θέλει να σου μιλήσει».

Εκείνο το βράδυ στο σπίτι έκλαψα και προσευχήθηκα στον Ιεχωβά. Τι ήθελε από εμένα ο Πιότρ; Ήξερα ότι είχε μείνει πολλά χρόνια στη φυλακή για το έγκλημά του. Τον μισούσα για αυτό που είχε κάνει και ένιωθα ότι δεν άξιζε να μάθει για το νέο κόσμο του Ιεχωβά. Προσευχήθηκα σχετικά με αυτό το ζήτημα μερικές μέρες και τότε κατάλαβα ότι δεν ήμουν εγώ η αρμόδια να αποφασίσω ποιος είναι άξιος να λάβει αιώνια ζωή. Θυμήθηκα την υπόσχεση που έδωσε ο Ιησούς Χριστός στον κακοποιό που κρεμόταν δίπλα του στον πάσσαλο—ότι ο κακοποιός θα ήταν μαζί του στον Παράδεισο.​—Λουκάς 23:42, 43.

Με αυτές τις σκέψεις, αποφάσισα να δω τον Πιότρ και να του δώσω μαρτυρία για τη Μεσσιανική Βασιλεία και το νέο σύστημα πραγμάτων του Θεού. Συνοδευόμενη από δύο Χριστιανούς αδελφούς, πήγα στη διεύθυνση που μου έδωσε η Γιολίγια. Εκεί, για πρώτη φορά μετά το θάνατο της μητέρας, βρέθηκα πρόσωπο με πρόσωπο με τον Πιότρ.

Η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη. Εξήγησα στον Πιότρ ότι είχα γίνει Μάρτυρας του Ιεχωβά και ότι η Γραφή με είχε βοηθήσει να καταλάβω γιατί σε αυτό το σύστημα είμαστε όλοι αναγκασμένοι να αντιμετωπίζουμε προβλήματα, μερικές φορές ακόμη και προσωπικές τραγωδίες. Του είπα επίσης πόσο άσχημο ήταν για εμάς να χάσουμε τη μητέρα μας και μετά τον πατέρα μας.

Ο Πιότρ εξήγησε ότι μια φωνή τού είχε πει να σκοτώσει τη μαμά μου, και στη συνέχεια περιέγραψε με λεπτομέρειες τι συνέβη εκείνη τη μέρα. Καθώς άκουγα τη φρικιαστική ιστορία του, ένιωσα απέχθεια και συγχρόνως οίκτο, επειδή φαινόταν ανήσυχος, σαν κυνηγημένο ζώο. Όταν ο Πιότρ σταμάτησε να μιλάει, προσπάθησα να του δείξω μερικές από τις θαυμάσιες υποσχέσεις της Γραφής. Ισχυρίστηκε ότι πίστευε στον Ιησού, και γι’ αυτό τον ρώτησα:

«Έχεις Αγία Γραφή;»

«Όχι ακόμη. Αλλά έχω παραγγείλει μία», απάντησε.

«Ίσως ήδη γνωρίζεις ότι, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, το προσωπικό όνομα του αληθινού Θεού είναι Ιεχωβά».​—Ψαλμός 83:18.

Μόλις άκουσε αυτό το όνομα, ο Πιότρ ταράχτηκε. «Μη μου αναφέρεις αυτό το όνομα», είπε. «Δεν το αντέχω αυτό το όνομα». Οι προσπάθειες που κάναμε να μιλήσουμε στον Πιότρ για τις θαυμάσιες υποσχέσεις του Θεού δεν είχαν απολύτως κανένα αποτέλεσμα.

Έφυγα με μια ξεκάθαρη σκέψη στο μυαλό μου: Αν δεν γνώριζα τον Ιεχωβά, μπορεί να είχα δολοφονηθεί όπως η μητέρα ή να είχα αυτοκτονήσει όπως ο πατέρας ή να είχα επηρεαστεί και να έκανα άσχημα πράγματα όπως ο Πιότρ. Πόσο βαθιά ευγνώμων είμαι για το γεγονός ότι έχω γνωρίσει τον αληθινό Θεό, τον Ιεχωβά!

Βλέπω στο Μέλλον, Όχι στο Παρελθόν

Αυτές οι θλιβερές εμπειρίες με έχουν τραυματίσει συναισθηματικά. Ακόμη και τώρα, μερικές φορές, οι αναμνήσεις μού προκαλούν πόνο και θλίψη. Αλλά όταν γνώρισα τον Ιεχωβά και τους σκοπούς του, οι πληγές άρχισαν να επουλώνονται. Η αλήθεια της Γραφής με έχει διδάξει να συγκεντρώνω την προσοχή μου, όχι στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον. Και τι μέλλον επιφυλάσσει ο Ιεχωβά για τους υπηρέτες του!

Αυτό το μέλλον περιλαμβάνει την ανάσταση των νεκρών σε έναν επίγειο παράδεισο. Τι χαρά θα νιώσω όταν καλωσορίσω στη ζωή τους γονείς μου! Στην πραγματικότητα, ο πατέρας είχε δίκιο όταν έλεγε: «Είμαστε απλώς φιλοξενούμενοι σε αυτόν τον πλανήτη». Και η σκέψη της μητέρας ότι θα πρέπει πράγματι να υπάρχει Θεός ήταν σίγουρα σωστή. Η μεγαλύτερη λαχτάρα μου είναι να μπορέσω να διδάξω στη μαμά και στον μπαμπά τις Βιβλικές αλήθειες όταν αναστηθούν στο νέο σύστημα πραγμάτων του Θεού.

[Υποσημείωση]

a Το όνομα έχει αλλαχτεί.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 24]

Για πρώτη φορά μετά το θάνατο της μητέρας, βρέθηκα πρόσωπο με πρόσωπο με το δολοφόνο της

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Αγκαλιασμένοι με τη Μαριάνε και τον Χάιντς Βέρτχολτς, τους ιεραποστόλους που μελετούσαν μαζί μου στην Ουγκάντα

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Το βάφτισμά μου στην Καμπάλα

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Υπηρετώ ως μέλος της ουκρανικής μεταφραστικής ομάδας στην Πολωνία