Ποιος Μιλάει;

Η ΑΥΛΑΙΑ σηκώνεται και εμφανίζεται ο ηθοποιός με την κούκλα του. Καθώς ανταλλάσσουν αστεία, η κούκλα μοιάζει να είναι ζωντανή, με δική της φωνή και προσωπικότητα. Βέβαια, αυτός που παράγει τη «φωνή» της κούκλας στην πραγματικότητα είναι ο ηθοποιός​—ένας εγγαστρίμυθος—​ο οποίος προσέχει πάντα να μην κουνάει τα χείλη του καθώς μιλάει.

Θα θέλατε να μάθετε περισσότερα για αυτή την ασυνήθιστη μορφή τέχνης; Το Ξύπνα! πήρε συνέντευξη από τον Νάτσο Εστράδα, ο οποίος είναι επαγγελματίας εγγαστρίμυθος περίπου 18 χρόνια.

Ποιες είναι οι διάφορες μορφές της εγγαστριμυθίας;

Ο εγγαστρίμυθος μπορεί να κάνει τη φωνή του να φαίνεται ότι έρχεται από κάπου κοντά, όπως από μια κούκλα που βρίσκεται στο γόνατό του, ή και από πολύ μακριά. Ο εγγαστρίμυθος μπορεί επίσης να «πνίγει» τη φωνή του έτσι ώστε να φαίνεται ότι έρχεται από κάποιο κλειστό μέρος​—πιθανόν μέσα από ένα κλειστό κουτί. Μερικοί εγγαστρίμυθοι μπορούν να μιμούνται ήχους, όπως το κάλεσμα κάποιου ζώου ή το κλάμα ενός μωρού. Και το κάνουν αυτό χωρίς να κουνούν τα χείλη τους.

Ένας καλός εγγαστρίμυθος είναι αρκετά πειστικός. Λέγεται ότι κάποιος μιμήθηκε μια πνιχτή κραυγή για βοήθεια καθώς ένα κάρο με άχυρα περνούσε δίπλα του. Οι άνθρωποι σταμάτησαν το κάρο και ξεφόρτωσαν τα άχυρα, αναμένοντας να βρουν κάποιον δυστυχή από κάτω! Φυσικά, δεν βρήκαν κανέναν.

Πώς αναπτύχθηκε η εγγαστριμυθία στο πέρασμα των ετών;

Πιστεύεται ότι πριν από πολλά χρόνια χρησιμοποιούσαν την εγγαστριμυθία για να εξαπατούν τους δεισιδαίμονες ανθρώπους κάνοντάς τους να πιστεύουν ότι επικοινωνούσαν με τους νεκρούς. Με τον καιρό, αποκαλύφτηκε ότι η εγγαστριμυθία ήταν απλώς μια ανθρώπινη ικανότητα. Αργότερα έγινε ένας δημοφιλής τρόπος ψυχαγωγίας και σήμερα χρησιμοποιείται μερικές φορές ακόμη και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Στο πέρασμα των αιώνων χρησιμοποιούνταν διάφοροι τρόποι για να διασκεδάζει το κοινό και να επιδεικνύονται οι ασυνήθιστες ικανότητες των εγγαστρίμυθων. Τον 20ό αιώνα, μια συνηθισμένη τακτική των εγγαστρίμυθων ήταν να κάνουν διαλόγους με ξύλινες κούκλες.

Τι σε υποκίνησε να ασχοληθείς με την εγγαστριμυθία;

Ελκύστηκα από τη δυνατότητα που έχει να φέρνει χαρά και γέλιο στους ανθρώπους. Όταν ήμουν παιδί, ένας ντόπιος πωλητής μού κίνησε το ενδιαφέρον για αυτή την τέχνη εξηγώντας μου ότι η αγγλική λέξη βεντρίλοκιστ (ventriloquist), που σημαίνει εγγαστρίμυθος, προέρχεται από τις λατινικές λέξεις βέντερ (venter) και λόκι (loqui) που σημαίνουν αντίστοιχα «κοιλιά» και «ομιλείν», δηλαδή «ομιλία της κοιλιάς» ή «μιλώ από την κοιλιά». a Η ονομασία αυτή δόθηκε επειδή παλαιότερα πίστευαν ότι η εγγαστριμυθία ήταν αποτέλεσμα κάποιας ειδικής χρήσης του στομαχιού. Στη συνέχεια μου έδειξε μερικές βασικές αρχές.

Την επομένη δοκίμασα την εγγαστριμυθία στο σχολείο. Χρησιμοποιώντας την τεχνική με την οποία η φωνή μοιάζει να έρχεται από μακριά, την έκανα να ακούγεται από τα μεγάφωνα και κάλεσα τον εαυτό μου να βγει από την τάξη. Το τέχνασμα  πέτυχε! Αργότερα, έμαθα περισσότερα για την εγγαστριμυθία με τη βοήθεια μιας σειράς μαθημάτων μέσω αλληλογραφίας και στη συνέχεια ασχολήθηκα με αυτήν επαγγελματικά.

Τι περιλαμβάνει η εργασία σου ως εγγαστρίμυθου;

Παρ’ όλο που μερικές φορές έχω εμφανιστεί σε συνεστιάσεις και σε συνέδρια εγγαστρίμυθων, και μάλιστα έχω κάνει κάποιες εμφανίσεις στην τηλεόραση, χρησιμοποιώ τον περισσότερο χρόνο μου για να διδάσκω τα παιδιά σε σχολικές συγκεντρώσεις. Το χιούμορ παίζει σπουδαίο ρόλο στις παραστάσεις. Για παράδειγμα, στη διάρκεια ενός προγράμματος για την προσωπική υγιεινή, λέω στον Μακλόβιο, την ξύλινη κούκλα μου, ότι επειδή δεν βούρτσισε τα δόντια του μπορώ να καταλάβω ότι έφαγε αβγά για πρωινό εκείνη την ημέρα. Και ο Μακλόβιο απαντά: «Κάνεις λάθος​—χθες έφαγα αβγά!»

Πώς επιτυγχάνεται η εγγαστριμυθία;

Λέγεται ότι ο εγγαστρίμυθος «εκτοξεύει» τη φωνή του, αλλά αυτό δεν είναι παρά μια εσφαλμένη εντύπωση. Εμείς οι εγγαστρίμυθοι χρησιμοποιούμε μια ειδική θέση της γλώσσας προκειμένου να παράγουμε ήχους για όσα γράμματα απαιτούν κίνηση των χειλιών, καθώς και μια τεχνική αναπνοής από το διάφραγμα με την οποία δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι αυτοί οι ήχοι έρχονται από κάποια απόσταση.

Η εγγαστριμυθία φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν εκπαιδεύσει τα αφτιά τους έτσι ώστε να αναγνωρίζουν την πηγή και την απόσταση του ήχου. Χρειάζονται τη βοήθεια των ματιών τους. Για παράδειγμα: Όταν ακούτε μια σειρήνα, τα αφτιά σας σάς λένε ότι πλησιάζει κάποιο όχημα άμεσης επέμβασης και ότι έρχεται από μακριά. Αλλά πόσο μακριά είναι το όχημα; Από ποια κατεύθυνση πλησιάζει; Για να απαντήσετε σε αυτές τις ερωτήσεις, θα πρέπει πιθανόν να δείτε τα φώτα του οχήματος που αναβοσβήνουν.

Ο εγγαστρίμυθος το εκμεταλλεύεται αυτό παράγοντας κάποιον ήχο στην κατάλληλη ένταση και κατευθύνοντας την προσοχή του ακροατηρίου στην πηγή από την οποία θέλει να νομίσουν ότι προέρχεται ο ήχος.

Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε κάποιον που ενδιαφέρεται να μάθει την τέχνη της εγγαστριμυθίας;

Πρώτα από όλα, να ξέρει για ποιο σκοπό θέλει να τη μάθει και να είναι προετοιμασμένος να αποφεύγει οτιδήποτε συγκρούεται με αυτόν το σκοπό. Το αναφέρω αυτό επειδή, όπως και πολλές άλλες μορφές ψυχαγωγίας, η εγγαστριμυθία χρησιμοποιείται μερικές φορές για επιβλαβείς σκοπούς. Προσωπικά, ελκύστηκα στην εγγαστριμυθία λόγω της δυνατότητας που έχει να προάγει την αγάπη και τη διασκέδαση. Στην εργασία μου χρησιμοποιώ διαλόγους και περιστατικά που εξυπηρετούν μόνο αυτόν το σκοπό.

Για να γίνετε επιδέξιοι στην εγγαστριμυθία, θα χρειαστείτε τρία πράγματα​—τεχνική, φαντασία και εξάσκηση. Μπορείτε να μάθετε την τεχνική με τη βοήθεια κάποιου βιβλίου ή κάποιας βιντεοταινίας. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας για να δημιουργήσετε μια πιστευτή προσωπικότητα για την κούκλα σας και μάθετε πώς να την κάνετε να φαίνεται ζωντανή. Τελικά, εξασκηθείτε. Όσο πιο πολύ εξασκείστε τόσο περισσότερη ικανότητα θα αποκτήσετε.

[Υποσημειώσεις]