Προκλήσεις για την Ενωμένη Γερμανία

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

«ΟΤΑΝ περάσαμε με τους γονείς μου τα σύνορα της Ανατολικής Γερμανίας προς το Δυτικό Βερολίνο με το αυτοκίνητο, πλήθη βρίσκονταν πάνω στις γέφυρες της εθνικής οδού χαιρετώντας και πανηγυρίζοντας», θυμάται ο Ρόνι. «Περπατούσαμε στο Κούνταμ, ένα εμπορικό κέντρο στο Δυτικό Βερολίνο, και όταν οι άνθρωποι καταλάβαιναν ότι ήμασταν από την Ανατολική Γερμανία, μας κερνούσαν ποτά. Όλοι είχαν γιορταστική διάθεση». Ήταν 10 Νοεμβρίου 1989, μία ημέρα μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Η γιορταστική διάθεση επεκτάθηκε πέρα από το Βερολίνο και κατέλαβε όλη την Ανατολική και τη Δυτική Γερμανία, οι οποίες ήταν τότε ξεχωριστές χώρες. Η Βέντε​—δηλαδή το σημείο καμπής ή η ειρηνική εξέγερση που οδήγησε στην κατάρρευση του ολοκληρωτικού Κράτους της Ανατολικής Γερμανίας—​τους εξέπληξε σχεδόν όλους. Χρόνια αργότερα, πολλοί θυμούνται ακόμη τη Βέντε ως την πιο ευχάριστη εποχή των προηγούμενων 50 χρόνων. Φυσικά, η ευφορία έδωσε τη θέση της στην πραγματικότητα, κάνοντάς μας να αναρωτηθούμε: Πώς έχει αλλάξει η ζωή μετά τη Βέντε; Μπορούμε να διδαχτούμε κάτι από όσα έχουν συμβεί;

Αποχαιρετισμός του Ψυχρού Πολέμου

Για τους περισσότερους Γερμανούς η πτώση του Τείχους του Βερολίνου αποτέλεσε τεράστια ανακούφιση. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, σχεδόν χίλιοι άνθρωποι πέθαναν στα «θανατηφόρα» σύνορα που χώριζαν το Ανατολικό από το Δυτικό τμήμα. Τον Οκτώβριο του 1990 οι δύο Γερμανίες επανενώθηκαν σε ένα Κράτος, την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, με πληθυσμό περίπου 80 εκατομμύρια κατοίκους. Η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ)​—γνωστή ως Ανατολική Γερμανία—​έπαψε να υπάρχει, μόλις 41 χρόνια μετά τη γέννησή της. Η περιοχή την οποία καταλάμβανε προηγουμένως η ΛΔΓ έχει διαιρεθεί τώρα σε έξι κρατίδια, που είναι γνωστά ως νέα ομόσπονδα κρατίδια.

Ο κόσμος έμεινε κατάπληκτος καθώς η Βέντε επίσπευσε την κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ, τη διάλυση της αμυντικής συμμαχίας του Συμφώνου της Βαρσοβίας και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Τα στρατεύματα των αντίπαλων υπερδυνάμεων​—που παρακολουθούσαν το ένα το άλλο μέσα από τα εσωτερικά σύνορα της Γερμανίας επί 40 χρόνια περίπου—​αποχώρησαν από το γερμανικό έδαφος. Αυτά τα γεγονότα συνέβησαν χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός.

Μετά την επανένωση, η Γερμανία σαρώθηκε από συνταρακτικές αλλαγές οι οποίες επηρέασαν τη ζωή κυρίως στα νέα ομόσπονδα κρατίδια. Για πολλούς οι αλλαγές ήταν πιο συνταρακτικές από όσο περίμεναν.

Επιτέλους Ελευθερία!

Αυτό που επιθυμούσε περισσότερο ο λαός της ΛΔΓ από τη Βέντε ήταν η ελευθερία. Κάτι τέτοιο δεν προξενεί απορία, εφόσον το ολοκληρωτικό Κράτος είχε επιβάλει στους πολίτες του περιοριστικά δεσμά. Την εποχή πριν από τη Βέντε, το να πάρει κάποιος βίζα για να περάσει τα εσωτερικά  σύνορα της Γερμανίας ήταν δύσκολο ή ακατόρθωτο. Ξαφνικά αυτό άλλαξε. Μια γυναίκα αναφώνησε: «Για φαντάσου, μπορούμε να πάμε στην Αμερική!» Η δυνατότητα να επανενωθούν με συγγενείς και φίλους από την άλλη πλευρά των συνόρων εξακολουθεί να κάνει πολλούς να νιώθουν ευγνώμονες.

Η ελευθερία επιτρέπει όχι μόνο στους Ανατολικογερμανούς να πηγαίνουν στη δυτική πλευρά αλλά και στους Δυτικούς να πηγαίνουν στην ανατολική πλευρά. Έτσι λοιπόν, τώρα οι τουρίστες μπορούν και πάλι να επισκέπτονται τα αξιοθέατα που βρίσκονται στα νέα ομόσπονδα κρατίδια. Για παράδειγμα, μπορούν να επισκεφτούν τη Βιτεμβέργη, όπου ο Μαρτίνος Λούθηρος ξεκίνησε τη Μεταρρύθμιση, η οποία οδήγησε στη δημιουργία της Προτεσταντικής θρησκείας. Επίσης μπορούν να δουν το Μάισεν, μια πόλη που φημίζεται για τις χειροποίητες πορσελάνες της, και τη Βαϊμάρη, όπου έμεναν κάποτε δύο από τους πιο διάσημους συγγραφείς της Γερμανίας, ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκέτε και ο Φρίντριχ φον Σίλερ. Το 1999, η Βαϊμάρη ανακηρύχτηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης​—η πρώτη πόλη του πρώην κομμουνιστικού μπλοκ που έλαβε τέτοια τιμή.

Τι θα πούμε για την ελευθερία λόγου; Οι άνθρωποι στα νέα ομόσπονδα κρατίδια μπορούν να μιλούν ανοιχτά χωρίς να φοβούνται ότι θα τους ακούσει η Στάζι, δηλαδή η κρατική ασφάλεια. Και χαίρονται που μπορούν ελεύθερα να επιλέγουν τηλεοπτικά προγράμματα και αναγνωστική ύλη. Ο Ματίας θυμάται: «Όταν ήμουν στο σχολείο, όποια έντυπα έπεφταν στα χέρια μας από τη Δυτική Γερμανία κατάσχονταν».

Τι συμβαίνει με την ελευθερία λατρείας; Στη ΛΔΓ αποθαρρυνόταν η ανάμειξη με τη θρησκεία, και οι 2 στους 3 πολίτες δεν ανήκαν σε κάποιο θρήσκευμα. Όλη η επανενωμένη Γερμανία απολαμβάνει τώρα ελευθερία λατρείας για δέκα και πλέον χρόνια​—τη μεγαλύτερη περίοδο από τότε που ο Χίτλερ άρχισε να θέτει υπό περιορισμό τη θρησκεία το 1933. Αλλά το γεγονός ότι υπάρχει ελευθερία θρησκείας δεν σημαίνει ότι η θρησκεία είναι δημοφιλής. Οι παραδοσιακές εκκλησίες θρηνούν την απώλεια της επιρροής τους εδώ και αρκετό καιρό, και η Βέντε επιτάχυνε αυτή την τάση. Από την άλλη πλευρά, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι ήταν υπό απαγόρευση και υπέστησαν διωγμό από το ολοκληρωτικό καθεστώς, έχουν διευρύνει τις δραστηριότητές τους. Τα περασμένα δέκα χρόνια, έχουν οικοδομήσει 123 Αίθουσες Βασιλείας και 2 Αίθουσες Συνελεύσεων στα νέα ομόσπονδα κρατίδια.

Σε αυτά τα νέα κρατίδια υπάρχει τεράστια οικοδομική δραστηριότητα. Στο Βερολίνο, που έγινε πάλι πρωτεύουσα του κράτους, λαβαίνει χώρα ένα γιγάντιο έργο εκσυγχρονισμού. Σε όλα τα νέα ομόσπονδα κρατίδια, η υποδομή βελτιώνεται, και αυτό περιλαμβάνει τεράστιες δαπάνες για δρόμους και σιδηροδρόμους. Έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια για τον καθαρισμό του περιβάλλοντος και για την αναβάθμιση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της κοινωνικής πρόνοιας ώστε να συμβαδίζουν με τα Δυτικά πρότυπα. Οι περισσότεροι κάτοικοι των νέων ομόσπονδων κρατιδίων θα συμφωνούσαν ότι τώρα έχουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο.

«Ήταν Ευχάριστα Χρόνια»

Εντούτοις, μερικοί νοσταλγούν τις ημέρες πριν από τη Βέντε. «Ήταν ευχάριστα χρόνια», λέει μια γυναίκα. Τι το ευχάριστο θα μπορούσε να υπάρχει στο να ζει κάποιος υπό δικτατορικό καθεστώς; Κάποιοι λένε ότι η ζωή ήταν ομαλή και ασφαλής. Πολλοί απολάμβαναν τους στενούς δεσμούς ανάμεσα  σε φίλους και γείτονες, το αίσθημα ότι μπορούσαν πάντα να έχουν βοήθεια και υποστήριξη. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Άλενσμπαχ για την Έρευνα της Κοινής Γνώμης, «οι δικτατορίες δίνουν στους πολίτες τους το αίσθημα της ηθικής υπεροχής και της ασφάλειας». Όταν απομακρύνθηκε η δικτατορία της ΛΔΓ, η συντροφικότητα χάθηκε.

Ένα άλλο παράδειγμα: Τη δεκαετία του 1980 το κόστος των βασικών προϊόντων και υπηρεσιών παρέμενε χαμηλό, και όλοι είχαν τις δουλειές τους. «Μια φραντζόλα ψωμί κόστιζε πέντε πφένιγκ, αλλά τώρα κοστίζει τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερο», λέει με λύπη η Μπριγκίτε. Από τότε που άρχισε ο ανταγωνισμός της ελεύθερης αγοράς, έκλεισαν χιλιάδες κρατικές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα την ανεργία. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία υπάρχει διπλάσιο ποσοστό ανεργίας από ό,τι στη δυτική πλευρά.

Μέχρι τώρα, υπολογίζεται ότι η επανένωση έχει στοιχίσει 800 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 280 τρισ. δρχ.). Και υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν. Ποιος πληρώνει για όλα αυτά; Το κόστος καλύπτεται εν μέρει από έναν ειδικό φόρο. Επομένως, η Βέντε δεν έχει αγγίξει μόνο τις καρδιές των Γερμανών αλλά και τις τσέπες τους! Άξιζε τον κόπο όλη αυτή η προσπάθεια​—ήταν μια καλή τοποθέτηση χρήματος; Η πλειονότητα βλέπει την επανένωση ως μια θετική κίνηση που άξιζε τον κόπο​—ένα επίτευγμα για το οποίο πρέπει να είναι υπερήφανοι.

Τι Μπορούμε να Διδαχτούμε;

Η Βέντε έχει δείξει ότι η αλλαγή από μια μορφή διακυβέρνησης σε μια άλλη δεν ικανοποιεί όλους τους ανθρώπους. Πολλοί​—ακόμη και εκείνοι που θεωρούν ότι η Βέντε άξιζε τον κόπο—​έχουν διαπιστώσει ότι η ζωή σε μια ανταγωνιστική καπιταλιστική κοινωνία μπορεί να είναι το ίδιο απογοητευτική όσο και η ζωή υπό ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Φυσικά, η ελευθερία και η ευημερία είναι επιθυμητά πράγματα. Αλλά όταν το τίμημα που καταβάλλεται για αυτά τα πλεονεκτήματα είναι ένας ψυχρός και απαθής τρόπος ζωής, η ευτυχία μπορεί να είναι βραχύβια.

Μια πρόσφατη έκθεση από το Ντεσάου της πρώην Ανατολικής Γερμανίας λέει: «Έχει περάσει μία δεκαετία από την επανένωση. Έχουν δαπανηθεί δισεκατομμύρια δολάρια για να ξεπεράσει η χώρα το ταραχώδες παρελθόν της». Ωστόσο, πολλοί δεν φαίνονται ευχαριστημένοι με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα.

Το Ινστιτούτο Άλενσμπαχ αναφέρει ότι πολλοί άνθρωποι ελπίζουν πως «ανάμεσα στην ελεύθερη ανταγωνιστική οικονομία και στην ελεγχόμενη οικονομία, πρέπει να υπάρχει μια τρίτη επιλογή» ως τρόπος διαχείρισης των υποθέσεων της ανθρωπότητας. Αυτή είναι η ελπίδα που τρέφουν και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά.

Αυτοί πιστεύουν ότι κανένα πολιτικό ή οικονομικό σύστημα που έχουν σχεδιάσει οι άνθρωποι δεν θα ικανοποιήσει ποτέ τις ανάγκες όλης της ανθρωπότητας. Οι Μάρτυρες πιστεύουν ότι αυτές οι ανάγκες θα καλυφτούν μόνο υπό τη Μεσσιανική Βασιλεία του Δημιουργού. Σύντομα αυτή η ουράνια κυβέρνηση, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, θα ασκεί στοργική και δίκαιη κυριαρχία πάνω σε όλη τη γη. Η Βασιλεία θα ενώσει όλα τα έθνη της γης και θα κάνει τους ανθρώπους, όχι μόνο της Γερμανίας, αλλά και όλης της γης, να απολαμβάνουν ειρηνικές σχέσεις. Τι ευλογία θα είναι αυτή η Βασιλεία!​—Δανιήλ 2:44.

[Χάρτης στη σελίδα 23]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Βόννη

Βερολίνο

Βιτεμβέργη

Βαϊμάρη

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Η κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου και η κατάργηση των συνόρων έγιναν αποδεκτά με ανακούφιση από τους περισσότερους

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία: Landesarchiv Berlin

[Εικόνες στη σελίδα 24]

Ο σταθμός ελέγχου Τσάρλι, το σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου στο Βερολίνο, πριν και μετά

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία: Landesarchiv Berlin

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Το Βερολίνο, που έγινε πάλι πρωτεύουσα του κράτους, εκσυγχρονίζεται

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν οικοδομήσει ως τώρα 123 Αίθουσες Βασιλείας στα νέα ομόσπονδα κρατίδια