Το Πρόσωπο του Σύγχρονου Πολέμου

ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ προσφύγων είχε φτιαχτεί βιαστικά για να παράσχει φροντίδα στους 1.548 πρόσφυγες που έφτασαν απρόσμενα από μια γειτονική αφρικανική χώρα. Μπλε και χακί σκηνές είχαν στηθεί στο λασπωμένο ξέφωτο ενός δάσους από φοίνικες. Δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, στρώματα, παροχή νερού ή τουαλέτες. Έβρεχε. Οι πρόσφυγες άνοιγαν μικρά χαντάκια με ξύλα για να μην πλημμυρίσουν οι σκηνές. Δύο διεθνείς οργανισμοί παροχής βοήθειας εργάζονταν πυρετωδώς για να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης.

Πριν από αυτό, οι πρόσφυγες είχαν αρπάξει την ευκαιρία να επιβιβαστούν σε ένα σαπιοκάραβο για να ξεφύγουν από τον εμφύλιο πόλεμο που ερήμωνε τη χώρα τους επί χρόνια. Ο πόλεμος δεν διεξαγόταν με φάλαγγες από τανκς ούτε με βαριά βομβαρδιστικά αεροπλάνα. Ξεκίνησε όταν περίπου 150 στρατιώτες ξεχύθηκαν στη χώρα οπλισμένοι με οπλοπολυβόλα. Τα χρόνια που ακολούθησαν, οι στρατιώτες καταλάμβαναν το ένα χωριό μετά το άλλο, απαιτώντας φόρους από τους πολίτες, στρατολογώντας και άλλους άντρες και σκοτώνοντας όποιον τους αντιστεκόταν. Τελικά, κατέλαβαν όλη τη χώρα.

Ανάμεσα στους πρόσφυγες του στρατοπέδου ήταν και μια κοπέλα ονόματι Έστερ. «Η χειρότερη εμπειρία που είχα ποτέ στη ζωή μου ήταν το ότι έχασα το σύζυγό μου σε αυτόν τον πόλεμο», είπε. «Τον πυροβόλησαν. Ο φόβος είναι μεγάλος. Ακούς μια δυνατή φωνή και νομίζεις ότι κάποιος έρχεται να σε σκοτώσει. Όποτε βλέπεις κάποιον να κρατάει όπλο, νομίζεις ότι θα σε σκοτώσει. Ποτέ δεν ησύχαζα. Μόνο εδώ μπορώ να κοιμάμαι τις νύχτες. Στο σπίτι μου δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Εδώ κοιμάμαι ήσυχη».

«Ακόμη και μέσα σε αυτές τις υγρές σκηνές;» ρώτησε ένας αρθρογράφος του Ξύπνα!

Η Έστερ γέλασε. «Ακόμη και αν χρειαστεί να κοιμηθώ σε αυτές τις λάσπες, θα κοιμάμαι καλύτερα από ό,τι εκεί όπου ήμουν».

 Ο δεκάχρονος Άμπροουζ είχε περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του προσπαθώντας να απομακρυνθεί από πολεμικές ζώνες μαζί με την οικογένειά του. «Θα ήθελα να γίνει ειρήνη και να πάω πάλι στο σχολείο», είπε. «Στο κάτω κάτω, μεγαλώνω».

Η εννιάχρονη Κπάνα έχει όμορφα καστανά μάτια. Όταν τη ρώτησαν ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θυμάται, είπε αυθόρμητα: «Πόλεμος! Μάχες!»

Αυτά τα άτομα άφησαν πίσω τους ένα είδος πολέμου που είναι κοινό τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με μια πηγή, από τις 49 μεγάλες συγκρούσεις που έχουν ξεσπάσει από το 1990, οι 46 έχουν διεξαχθεί αποκλειστικά και μόνο με ελαφρά όπλα. Ανόμοια με το σπαθί ή το δόρυ, τα οποία απαιτούν επιδεξιότητα και δύναμη για να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά στη μάχη, τα μικρά όπλα έχουν επιτρέψει να συμμετέχουν στον πόλεμο τόσο ερασιτέχνες όσο και επαγγελματίες. a Συχνά, στρατολογούνται έφηβοι και παιδιά και εξαναγκάζονται να λεηλατούν, να ακρωτηριάζουν και να σκοτώνουν.

Πολλές από αυτές τις συγκρούσεις διεξάγονται, όχι μεταξύ διαφορετικών χωρών, αλλά εντός της ίδιας χώρας. Διεξάγονται, όχι από εκπαιδευμένους στρατιώτες στο πεδίο της μάχης, αλλά, ως επί το πλείστον, από πολίτες σε πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά. Εφόσον στις περισσότερες μάχες συμμετέχουν άτομα που δεν έχουν λάβει στρατιωτική εκπαίδευση, υπάρχουν ελάχιστοι ενδοιασμοί όσον αφορά την παραβίαση των παραδοσιακών κανόνων του πολέμου. Ως αποτέλεσμα, οι βίαιες επιθέσεις σε άοπλους άντρες, γυναίκες και παιδιά είναι συνηθισμένο γεγονός. Πιστεύεται ότι στους σύγχρονους πολέμους πάνω από το 90 τοις εκατό αυτών που σκοτώνονται είναι άμαχοι. Σε τέτοιους πολέμους τα μικρά και τα ελαφρά όπλα παίζουν βασικό ρόλο.

Φυσικά, τα όπλα αυτά καθαυτά δεν προκαλούν τις συγκρούσεις​—οι άνθρωποι πολεμούσαν πολύ προτού εφευρεθεί η πυρίτιδα. Ωστόσο, τα αποθέματα όπλων ίσως ενθαρρύνουν τον πόλεμο παρά τις διαπραγματεύσεις. Τα όπλα ίσως ευνοούν τη συνέχιση των πολέμων και αυξάνουν τις σφαγές.

Μολονότι τα όπλα που χρησιμοποιούνται στους σύγχρονους πολέμους είναι ελαφρά, έχουν επιφέρει βαριές συνέπειες. Τη δεκαετία του 1990, αυτά τα όπλα σκότωσαν περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους. Πάνω από 40 εκατομμύρια άλλοι είτε έγιναν πρόσφυγες είτε εκτοπίστηκαν. Τα μικρά όπλα έχουν επιφέρει πολιτική, κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική παράλυση στις σπαρασσόμενες από τον πόλεμο κοινωνίες. Το κόστος που βαρύνει τη διεθνή κοινότητα για έκτακτη βοήθεια, για τη φροντίδα των προσφύγων, για τη διατήρηση της ειρήνης και για στρατιωτική διαμεσολάβηση έχει ανέλθει σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια.

Γιατί παίζουν τα μικρά όπλα τόσο βασικό ρόλο στις σύγχρονες συγκρούσεις; Από πού προέρχονται; Τι θα μπορούσε να γίνει για να μειωθεί ή να τερματιστεί η φονική τους επίδραση; Θα εξετάσουμε αυτές τις ερωτήσεις στα επόμενα άρθρα.

[Υποσημείωση]

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 3]

UN PHOTO 186797/J. Isaac