Καμήλες και Μπράμπι σε Άγρια Κατάσταση

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

ΕΝΔΟΧΩΡΑ της Αυστραλίας​—τι εικόνες έρχονται στο μυαλό σας όταν ακούτε για αυτόν τον τόπο; Μήπως μια γη γεμάτη καγκουρό που πηδούν και εμού που δεν μπορούν να πετάξουν, ερήμους με κοκκινόχωμα και ανυπόφορους καύσωνες; Σε κάποιον βαθμό έχετε δίκιο​—αλλά είναι επίσης και μια γη εκπλήξεων.

Ξέρατε ότι η Αυστραλία φιλοξενεί τα τελευταία κοπάδια αδάμαστων καμήλων που έχουν απομείνει στη γη, το μεγαλύτερο πληθυσμό άγριων αλόγων στον κόσμο καθώς και μια πραγματική πληγή γαϊδουριών, μοναδική σε ολόκληρο τον πλανήτη; Ο ερχομός και η επιβίωση αυτών των σκληραγωγημένων ζώων είναι μια σχετικά άγνωστη ιστορία αντοχής και συγκρούσεων, μια ζωντανή υπενθύμιση παλιών εποχών.

Χτισμένη στις «Πλάτες» της Καμήλας

Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, μερικοί κτηνοτρόφοι της ενδοχώρας έχουν επαναλάβει το παράπονο που έκανε ένας αγελαδάρης, όπως φαίνεται στο βιβλίο Η Καμήλα στην Αυστραλία (The Camel in Australia): «Έχω δει εδώ ίχνη από 5 καμήλες που γκρέμισαν έναν φράχτη μήκους 10 χιλιομέτρων . . . Σε κάποιο σημείο, όχι μόνο έκοψαν τα σύρματα, αλλά έριξαν τους πασσάλους και τα διέλυσαν όλα».

Οι δαπανηρές περιφράξεις δεν μπορούν να αντισταθούν στα μακριά πόδια και στον όγκο μιας αποφασισμένης καμήλας. Ωστόσο, αυτά τα ίδια στιβαρά πόδια βοήθησαν να χτιστούν γέφυρες επικοινωνίας στην άνυδρη ενδοχώρα αυτής της ηπείρου.

Οι καμήλες, που έφτασαν εδώ από την Ινδία το  1860, συνόδευσαν τους εξερευνητές Μπερκ και Γουίλς στο επικό ταξίδι τους κατά το οποίο διέσχισαν την Αυστραλία από νότο προς βορρά. Αυτά τα εξωτικά πλάσματα έγιναν οι αγαπημένοι σύντροφοι των πρώτων περιηγητών λόγω της υπέρτερης δύναμης και του σφρίγους τους. Κάνοντας εκπληκτική οικονομία στα «καύσιμα», μετέφεραν φορτία 300 κιλών σε απόσταση 800 χιλιομέτρων μόνο με δεκαπέντε λίτρα νερό.

Με θαυμαστή αξιοπιστία, οι καμήλες βοήθησαν στη μεταφορά τροφίμων και εξοπλισμού στις παραμεθόριες πόλεις χρυσού, στην κατασκευή της χερσαίας τηλεγραφικής γραμμής από την Αδελαΐδα ως το Ντάργουιν και στις τοπογραφικές μελέτες για το Διαυστραλιανό Σιδηρόδρομο που συνδέει το Σίντνεϊ με το Περθ. Σε έκταση τεσσάρων εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, άνοιξαν μια οδό που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν ακόμη και τα σύγχρονα μηχανοκίνητα οχήματα.

Υπολογίζεται ότι το 1922 υπήρχαν 22.000 ήμερες καμήλες, αλλά όταν πήραν τη σκυτάλη τα αυτοκίνητα πολλές καμήλες αφέθηκαν αδέσποτες. Ελεύθερες να περιφέρονται και να αναπαράγονται, σήμερα έχουν εγκλιματιστεί πλήρως στις αυστραλιανές ερήμους και σύμφωνα με αναφορές έχουν ξεπεράσει τις 200.000, ενώ μερικοί υπολογίζουν ότι ο πληθυσμός τους θα διπλασιαστεί στα επόμενα έξι χρόνια.

Ωστόσο, δεν εγκαταλείπονται σε άγρια κατάσταση όλες αυτές οι καμήλες. Ένας εκπρόσωπος του Συλλόγου για τις Καμήλες της Κεντρικής Αυστραλίας είπε στο Ξύπνα!: «Στην Αυστραλία υπάρχουν τα μόνα κοπάδια υγιών καμήλων στον κόσμο, και γι’ αυτό κάθε χρόνο εξάγεται ένας μικρός αριθμός σε ζωολογικούς κήπους και πάρκα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ασίας». Ντόπιοι ξεναγοί προσφέρουν επίσης στους επισκέπτες τη δυνατότητα να ανέβουν στη ράχη μιας καμήλας και να ανακαλύψουν ξανά την άγρια ενδοχώρα της Αυστραλίας​—μια ενδοχώρα στην οποία υπάρχουν και άλλα υποζύγια που έχουν αφεθεί ελεύθερα.

 Τι Είναι το Μπράμπι;

Ο πρώτος στόλος αγγλικών πλοίων άδειασε το φορτίο του​—φυλακισμένους, στρατιώτες και άλογα—​στις αυστραλιανές ακτές το 1788. Η ιστορία του αλόγου, όπως και του συντρόφου του, του ανθρώπου, σε αυτή τη χώρα είναι ρομαντική και συγχρόνως τραγική.

Τα άλογα, τα οποία έπαιξαν ουσιώδη ρόλο στην κατάκτηση αυτής της νέας ανέγγιχτης γης, μετέφεραν τους πρώτους εξερευνητές στις τέσσερις γωνιές της ηπείρου. Κάποια από αυτά, αδέσποτα και αφηνιασμένα, σύντομα σχημάτισαν άγρια κοπάδια, και έγιναν γνωστά στην Αυστραλία ως μπράμπι. Η λέξη «μπράμπι» μπορεί να προέρχεται από τη λέξη μπαρούμπι, την οποία χρησιμοποιούν οι Αβορίγινες του Κουίνσλαντ και σημαίνει «άγριος».

Το απειθάρχητο, αδάμαστο πνεύμα του μπράμπι κέντρισε τη φαντασία ποιητών όπως ο Α. Μπ. (Μπάντζο) Πάτερσον, και η μπαλάντα του «Ο Άνθρωπος από το Χιονισμένο Ποταμό» έκανε πολλούς Αυστραλούς να το αγαπήσουν. Οι πληθυσμοί του αυξήθηκαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν μειώθηκε η ζήτηση για ουαλικά άλογα​—που εκτρέφονταν ειδικά για το Σώμα Ελαφρών Αλόγων της Αυστραλίας και χρησιμοποιούνταν από τον ινδικό στρατό—​τα οποία κατόπιν αφέθηκαν ελεύθερα. Υπολογίζεται ότι 300.000 άγρια άλογα περιφέρονται τώρα στην ήπειρο.

Καθώς περιφέρονται, οι οπλές τους χτυπούν το ευαίσθητο έδαφος σαν σφυρί σιδηρουργού και καταστρέφουν τους νερόλακκους από όπου πίνουν νερό. Όταν πλήττει ξηρασία, πεθαίνουν από πείνα  ή δίψα. Σε μια γη που είναι ήδη καταταλαιπωρημένη από τα κοπάδια των βοοειδών, αυτά τα μπράμπι έχουν γίνει αβάσταχτο βάρος. Γι’ αυτό, χιλιάδες θανατώνονται νόμιμα κάθε χρόνο. Μερικά υφίστανται επεξεργασία για να καταναλωθεί το κρέας τους από ανθρώπους ενώ άλλα πουλιούνται ως ζωοτροφή.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα πολυπληθέστερα ζώα που περιφέρονται σε άγρια κατάσταση είναι τα ξαδέλφια του μπράμπι, τα γαϊδούρια. Καθώς αναπαράγονται πιο εύκολα από το άγριο άλογο και καταλαμβάνουν ευρύτερη περιοχή από την καμήλα, έχουν πέσει θύματα της ίδιας τους της ευημερίας.

Η Λύση «Ιούδας»

Όπως το άλογο, τα γαϊδούρια έφτασαν εδώ για πρώτη φορά στα τέλη του 18ου αιώνα για να μεταφέρουν φορτία ή να οργώνουν αγρούς, και εγκλιματίστηκαν πολύ γρήγορα. Αφέθηκαν ελεύθερα ομαδικά στη δεκαετία του 1920, και ο πληθυσμός τους ξεπέρασε κατά 30 φορές τον πληθυσμό των γαϊδουριών που ήταν εκ φύσεως άγρια.

Πλασμένα για να ζουν στην έρημο, αυτά τα γαϊδούρια που είχαν αφεθεί ελεύθερα αναστέλλουν όπως και η καμήλα, την εφίδρωση όταν αφυδατώνονται και μπορούν να επιβιώσουν ακόμη και αν χάσουν υγρά που αντιστοιχούν στο 30 τοις εκατό του βάρους του σώματός τους. (Πολλά άλλα θηλαστικά θα πέθαιναν αν έχαναν το 12 ως 15 τοις εκατό.) Προτιμούν να βόσκουν σε πλούσια λιβάδια αλλά μπορούν να επιβιώσουν άνετα τρώγοντας διάφορα φυτά που δεν τα αγγίζουν τα βοοειδή. Τη δεκαετία του 1970, πάνω από 750.000 γαϊδούρια τριγυρνούσαν ανεξέλεγκτα στη μισή ήπειρο. Αυτό το συνεχώς αυξανόμενο κύμα απειλούσε την οικολογία και την κτηνοτροφία. Κάτι έπρεπε να γίνει.

Από το 1978 ως το 1993, θανατώθηκαν συστηματικά πάνω από 500.000 γαϊδούρια στη βορειοδυτική Αυστραλία και μόνο. Σήμερα, έχουν τοποθετηθεί ραδιοπομποί σε 300 γαϊδούρια, στα πλαίσια ενός προγράμματος που ονομάζεται «Ιούδας». Όταν απελευθερώνονται για να βρουν το κοπάδι τους, αυτά τα γαϊδούρια παρακολουθούνται με ελικόπτερο, και τα υπόλοιπα ζώα του κοπαδιού θανατώνονται ανώδυνα. Όταν το γαϊδούρι «Ιούδας» προσκολλάται σε ένα άλλο κοπάδι ζώων, εντοπίζονται και αυτά και εξοντώνονται.

«Αυτό είναι ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα», είπε στο Ξύπνα! κάποιος αρμόδιος για την προστασία των αγροκαλλιεργειών στη Δυτική Αυστραλία. «Αν μείνουν έστω και λίγα για αναπαραγωγικούς σκοπούς, μέσα σε ελάχιστο χρόνο ο αριθμός των γαϊδουριών θα επανέλθει στα επίπεδα της δεκαετίας του 1970», προειδοποίησε. «Συχνά, οι άνθρωποι δεν κατανοούν γιατί αυτά τα ζώα θανατώνονται και εγκαταλείπονται επί τόπου. Δεν μπορούν να καταλάβουν, όμως, πόσο απρόσιτες είναι αυτές οι περιοχές. Εδώ δεν υπάρχουν δρόμοι, και ο μόνος τρόπος προσέγγισης του μεγαλύτερου τμήματος της περιοχής είναι το ελικόπτερο. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από την ανθρώπινη παρέμβαση, και συνεπώς πρέπει να προσπαθήσουμε να περιορίσουμε τη βλάβη όσο πιο ανθρώπινα γίνεται».

Ανθεκτικά και Παραγωγικά

Έπειτα από όλα αυτά, θα είχατε κάθε λόγο να πιστεύετε ότι τα ανεπιθύμητα υποζύγια έχουν δημιουργήσει το αδιαχώρητο στο κέντρο της Αυστραλίας. Αλλά η ενδοχώρα της Αυστραλίας είναι πολύ μεγάλη. Αυτά τα ζώα περιφέρονται σε μια έκταση που έχει το μέγεθος της Ευρώπης και είναι σχεδόν τόσο απόμακρη όσο το φεγγάρι—με έδαφος το οποίο μοιάζει και με τα δύο αυτά μέρη. Ο εντοπισμός και μόνο των κοπαδιών αποτελεί πρόκληση—πολύ περισσότερο δε ο έλεγχός τους.

Ανόμοια με πολλά ιθαγενή είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, αυτά τα ανθεκτικά και παραγωγικά ζώα κερδίζουν με την αξία τους μια μόνιμη θέση στο τοπίο. Απαλλαγμένα από φυσικούς εχθρούς και αρρώστιες, περιφέρονται σε άγρια κατάσταση στην ενδοχώρα της Αυστραλίας!

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Περίπου 200.000 καμήλες περιφέρονται ελεύθερα στις ερήμους της Αυστραλίας

[Ευχαριστίες]

Agriculture Western Australia

[Εικόνες στη σελίδα 16, 17]

Μπράμπι τριγυρνούν στο όριο της ερήμου Σίμπσον

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Καραβάνι από καμήλες μεταφέρει μαλλί, 1929

[Ευχαριστίες]

Image Library, State Library of New South Wales

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Περικυκλώνοντας μπράμπι​—με τον αυστραλιανό τρόπο

[Ευχαριστίες]

© Esther Beaton

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Τοποθετώντας ραδιοπομπό σε ένα γαϊδούρι «Ιούδας»

[Ευχαριστίες]

Agriculture Western Australia