Ματιές στον Κόσμο

Μυστηριώδης Επιβίωση

Μολονότι τα δάση της Γαλλίας υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τις σφοδρές καταιγίδες του Δεκεμβρίου του 1999, πρόσφατες παρατηρήσεις δείχνουν ότι τα μεγάλα θηράματα δεν επηρεάστηκαν όσο αναμενόταν, αναφέρει η εφημερίδα του Παρισιού Λε Μοντ. Βρέθηκαν μόνο 20 νεκρά ζώα​—10 ελάφια, 5 ζαρκάδια και 5 αγριόχοιροι—​σε μια περιοχή 100.000 στρεμμάτων στα ερημωμένα δάση της ανατολικής Γαλλίας. Υπακούοντας «σε μηχανισμούς που παραμένουν μυστηριώδεις», τα ζώα βρήκαν τρόπους να σωθούν, ίσως με το να κρυφτούν κάτω από πεσμένα δέντρα ή να συγκεντρωθούν στο ύπαιθρο. Ο Ζαν-Πολ Βιντμέρ, από τη Δασική Υπηρεσία της Γαλλίας, αναφέρει: «Γνωρίζουμε λιγότερα για τη [συμπεριφορά] των ελαφιών και των αγριόχοιρων από ό,τι για τα λιοντάρια και για άλλα άγρια ζώα μακρινών χωρών».

Σύνδρομο Οικονομικής Θέσης

Τα περασμένα οχτώ χρόνια, 25 επιβάτες που έφτασαν στο Αεροδρόμιο Ναρίτα της Ιαπωνίας «πέθαναν από το λεγόμενο σύνδρομο της οικονομικής θέσης», αναφέρει η εφημερίδα Δε Ντέιλι Γιομιούρι. Αντίθετα με ό,τι υποδηλώνει η ονομασία του, «το σύνδρομο της οικονομικής θέσης» μπορεί να επηρεάσει και τους επιβάτες της πρώτης θέσης. Το να κάθεται κάποιος επί αρκετές ώρες μπορεί να εμποδίσει την κυκλοφορία του αίματος στα πόδια και να οδηγήσει στη δημιουργία θρόμβων αίματος. Αν ένας θρόμβος μετακινηθεί στους πνεύμονες, μπορεί να προξενήσει αναπνευστικές δυσκολίες, ακόμη και θάνατο. Κάθε χρόνο, 100 ως 150 ταξιδιώτες που φτάνουν στο Αεροδρόμιο Ναρίτα υποφέρουν από κάποια μορφή αυτού του προβλήματος, λέει ο Τοσίρο Μακίνο, επικεφαλής της Κλινικής της Ιαπωνικής Ιατρικής Σχολής του Νέου Διεθνούς Αεροδρομίου του Τόκιο. «Οι επιβάτες που ταξιδεύουν πάνω από εφτά ή οχτώ ώρες κάθε φορά θα πρέπει να πίνουν περισσότερο νερό από ό,τι συνήθως και να παίρνουν μερικά προληπτικά μέτρα, λόγου χάρη να απλώνουν και να λυγίζουν τα πόδια τους», προτείνει ο ίδιος.

Ανεβαίνει η Θερμοκρασία στο Τόκιο

«Ο μέσος αριθμός των ημερών του έτους κατά τις οποίες η θερμοκρασία στο Τόκιο έπεσε κάτω από το μηδέν μειώθηκε κατά 95 τοις εκατό στη διάρκεια του 20ού αιώνα», αναφέρει η εφημερίδα Δε Ντέιλι Γιομιούρι. Τη δεκαετία του 1990, υπήρχαν κατά μέσο όρο μόνο 3,2 ημέρες το χρόνο με θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν στο Τόκιο, σε σύγκριση με τις 61,7 ημέρες τα πρώτα δέκα χρόνια του αιώνα. Ένας έμπειρος μετεωρολόγος της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της Ιαπωνίας είπε ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας δεν αφήνει τις θερμοκρασίες να πέφτουν τόσο χαμηλά όσο παλιά και εξέφρασε την ανησυχία ότι σύντομα δεν θα υπάρχουν πια «πραγματικά κρύοι χειμώνες» στο Τόκιο. Σύμφωνα με τη μετεωρολογική υπηρεσία, αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχιστούν στα τωρινά επίπεδα, προβλέπεται ότι τον 21ο αιώνα η θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 1 ως 3,5 βαθμούς Κελσίου. Αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3,5 βαθμούς στην Ιαπωνία, τότε στο Τόκιο θα κάνει τόση ζέστη όση κάνει σήμερα στο Ναϊρόμπι.

Η Επιστροφή της Σύφιλης

Εδώ και δεκαετίες δεν υπήρχε σχεδόν κανένα κρούσμα σύφιλης στη Γαλλία. Ωστόσο, πέρσι, οι γιατροί παρατήρησαν μια νέα έξαρση αυτής της σεξουαλικά μεταδιδόμενης ασθένειας, κυρίως ανάμεσα στους ομοφυλόφιλους, αναφέρει η γαλλική ημερήσια εφημερίδα Λε Φιγκαρό. Παρόμοια απότομη αύξηση των κρουσμάτων σύφιλης παρατηρήθηκε επίσης στη Βρετανία και στην Ιρλανδία το 2000. Η σύφιλη είναι μια βακτηριακή ασθένεια που προξενεί δερματικά έλκη και εξανθήματα στα πρώτα της στάδια, και αν δεν αντιμετωπιστεί οδηγεί σε νευρολογική και καρδιαγγειακή βλάβη. Η επανεμφάνιση της σύφιλης εμπνέει ανησυχία, παρατηρεί η εφημερίδα, «εφόσον είναι εντελώς άγνωστη στις νέες γενιές των γιατρών οι οποίοι ποτέ δεν αντιμετώπισαν ούτε ένα περιστατικό στη διάρκεια της ιατρικής τους εκπαίδευσης». Ως αποτέλεσμα, οι γιατροί μπορεί να κάνουν εσφαλμένη διάγνωση, παρεμποδίζοντας την αποτελεσματική θεραπεία. Οι ειδικοί στην αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας υποψιάζονται ότι για την επανεμφάνιση της σύφιλης ευθύνονται οι επικίνδυνες σεξουαλικές συνήθειες. Ως εκ τούτου, φοβούνται ότι αυτή η τάση μπορεί να προμηνύει «ένα νέο ξέσπασμα στην επιδημία του AIDS».

Μεγαλύτεροι σε Ηλικία Ταξιδιώτες Προσέξτε

Ο αριθμός των μεγαλύτερων σε ηλικία ενηλίκων που ταξιδεύουν σε λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές του κόσμου αυξάνεται, και πολλοί αρρωσταίνουν εξαιτίας της κατανάλωσης μολυσμένων τροφών ή νερού, λέει το Υπόμνημα του Πανεπιστημίου Ταφτς για την Υγεία και τη Διατροφή. Η επακόλουθη «διάρροια του ταξιδιώτη» μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους ηλικίας 60 χρονών και άνω σε σοβαρότερα προβλήματα υγείας. Αν δεν γευματίζετε σε ξενοδοχείο ή εστιατόριο πρώτης κατηγορίας  κάποιας μεγάλης, σύγχρονης πόλης, το Υπόμνημα για την Υγεία και τη Διατροφή συστήνει να προσέχετε τα εξής:

□ Μην πίνετε νερό της βρύσης ούτε να βουρτσίζετε τα δόντια σας με αυτό. Να χρησιμοποιείτε μόνο εμφιαλωμένο, βρασμένο ή αποστειρωμένο νερό. Μη βάζετε πάγο στα ποτά αν δεν είστε βέβαιοι ότι προέρχεται από ασφαλές νερό.

□ Μην τρώτε ψάρια ή κρέας αν δεν έχουν μαγειρευτεί καλά.

□ Μην τρώτε μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα ή ωμά λαχανικά.

□ Μην τρώτε φρούτα παρά μόνο αν τα έχετε καθαρίσει οι ίδιοι αφού πρώτα τα πλύνετε με καθαρό νερό. Αφού τα καθαρίσετε, πλύντε τα χέρια σας προτού τα φάτε.

□ Μην τρώτε φαγητό που πουλάνε πλανόδιοι πωλητές, ακόμη και αν σερβίρεται ζεστό.

Πλήθη “Εκτοπισμένα Μέσα στην Ίδια τους τη Χώρα”

«Είναι τόσο πολλοί όσο και εκείνοι που έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV, και είναι διπλάσιοι από τους πρόσφυγες. Είναι “εκτοπισμένοι μέσα στην ίδια τους τη χώρα”, όπως τους χαρακτηρίζει η διεθνής ομάδα βοήθειας», αναφέρει η εφημερίδα Δι Ιντιπέντεντ του Λονδίνου. Αν και ο πόλεμος τους ανάγκασε να φύγουν από τα σπίτια τους, παραμένουν στη χώρα τους. Ο ΟΗΕ υπολογίζει ότι υπάρχουν 25 ως 30 εκατομμύρια τέτοια εκτοπισμένα άτομα παγκόσμια. Οι περισσότεροι ζουν, όχι σε καταυλισμούς προσφύγων, αλλά μαζί με άλλες οικογένειες ή στους δρόμους. Ο Ντένις Μακ Ναμάρα, ειδικός συντονιστής του ΟΗΕ για το συγκεκριμένο πρόβλημα, λέει ότι αντί να ζητούν καταφύγιο σε κάποια άλλη χώρα, «πολλοί προσπαθούν να μείνουν όσο γίνεται πιο κοντά στο σπίτι τους: εκεί είναι η γη που καλλιεργούν». Μερικές φορές δεν επιτρέπεται στους οργανισμούς παροχής βοήθειας να πλησιάσουν τέτοιους ανθρώπους. Μέχρι και το 90 τοις εκατό από αυτούς είναι γυναίκες και παιδιά. «Οι άντρες είναι εκείνοι που κάνουν τους πολέμους», προσθέτει ο Μακ Ναμάρα. «Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι τα θύματα. Οι εκτοπισμένες γυναίκες αντιμετωπίζουν διαρκώς τον κίνδυνο του βιασμού από τους διώκτες τους».

Γλώσσα-Βεντούζα

Πώς μπορεί ένας χαμαιλέοντας να πιάνει άλλες σαύρες, ακόμη και πουλιά που έχουν μέχρι και το 10 τοις εκατό του δικού του βάρους; Μέχρι τώρα, υπήρχε η άποψη πως το θήραμα κολλούσε πάνω στην τραχιά και κολλώδη επιφάνεια της γλώσσας του χαμαιλέοντα. Αλλά αυτό δεν εξηγούσε το πώς μπορεί αυτό το πλάσμα να πιάνει σχετικά βαριά θηράματα. Για να το εξακριβώσουν, επιστήμονες στην Αμβέρσα του Βελγίου βιντεοσκόπησαν σε υψηλή ταχύτητα τις αστραπιαίες κινήσεις της γλώσσας του χαμαιλέοντα, αναφέρει το γερμανικό επιστημονικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Μπιλντ ντερ Βίσενσαφτ-Όνλαϊν. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως όταν ο χαμαιλέοντας βγάζει έξω τη γλώσσα του, στην άκρη της σχηματίζεται μια μπάλα. Προτού ακριβώς ακουμπήσει η γλώσσα στο θύμα, δύο μύες που υπάρχουν εκεί συσπώνται, δίνοντας στην άκρη της γλώσσας το σχήμα βεντούζας η οποία κολλάει στο θύμα.

Η Εξαπλούμενη Έρημος

«Η Σαχάρα έχει επεκταθεί ως την απέναντι πλευρά της Μεσογείου», αναφέρει η εφημερίδα Δε Γκάρντιαν του Λονδίνου, «καθώς ο καταστροφικός συνδυασμός της διάβρωσης του εδάφους και των κλιματολογικών αλλαγών μετατρέπει μέρη της νότιας Ευρώπης σε έρημο». Σε κάποιο συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της ερημοποίησης, που διεξάχθηκε το Δεκέμβριο του 2000, κάποιος ειδικός επέρριψε εν μέρει την ευθύνη στην παγκοσμιοποίηση της γεωργίας, η οποία εμποδίζει πολλούς μικρούς αγρότες να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό. Έτσι λοιπόν, οι αγρότες εγκαταλείπουν μια γη που διαφυλάχτηκε χιλιάδες χρόνια με τη μέθοδο των αναβαθμίδων και της προσεκτικής άρδευσης, με αποτέλεσμα να παρασύρεται το χώμα από το νερό. Το πρόβλημα είναι σοβαρό στις νότιες περιοχές της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας. Η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Μολδαβία, η Ρωσία και η Κίνα αντιμετωπίζουν και αυτές το πρόβλημα της αυξανόμενης ερημοποίησης. Ο Κλάους Τέπφερ, διευθυντικό στέλεχος του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον, είπε: «Το χώμα είναι ένας φυσικός πόρος ο οποίος δεν έχει καθόλου μικρότερη σημασία για την ανθρώπινη ευημερία και το περιβάλλον από αυτήν που έχει το καθαρό νερό και ο καθαρός αέρας».

Εντοπίστηκαν οι Πηγές του Αμαζονίου

Μια 22μελής ομάδα ερευνητών εντόπισε με βεβαιότητα «τις πηγές του μεγαλύτερου ποταμού στον κόσμο, θέτοντας τέλος στις εικασίες και στις αντιφατικές διαπιστώσεις που ακούγονταν επί δεκαετίες», αναφέρει η εφημερίδα Δε Τάιμς του Λονδίνου. Ο Αμαζόνιος αρχίζει σαν ρυάκι από την κορυφή Νεβάδο Μίσμι, που έχει ύψος 5.000 μέτρα και βρίσκεται στη νότια πλευρά των Περουβιανών Άνδεων. Από εκεί κατηφορίζει σχηματίζοντας μαίανδρους και διασχίζοντας μια κοιλάδα με χλόη και βρύα, όπου και ενώνεται με άλλα ρεύματα και ποταμούς συνεχίζοντας τη διαδρομή του, μήκους 6.000 χιλιομέτρων, ως τον Ατλαντικό Ωκεανό. Περιγράφοντας τις πηγές του ποταμού, ο επικεφαλής της ομάδας, Άντριου Πιετόσκι, είπε: «Είναι όμορφη τοποθεσία. Βρίσκεσαι σε μια πράσινη κοιλάδα στη βάση ενός εντυπωσιακού, σχεδόν μαύρου, βράχου που έχει ύψος περίπου 40 μέτρα. Είναι πολύ ήσυχο και γαλήνιο μέρος».