Μετατραυματικό Άγχος​—Τι Είναι;

ΠΡΙΝ από χρόνια, η διαταραχή του μετατραυματικού άγχους (PTSD) ονομαζόταν συνήθως ψυχονευρωτικό σοκ στρατιωτών ή κόπωση μάχης, και αρχικά ήταν αντικείμενο μελέτης σε σχέση με βετεράνους στρατιώτες. a Σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Δεν χρειάζεται να είστε στρατιώτης για να διαγνωστεί ότι έχετε PTSD. Το μόνο που χρειάζεται είναι να έχετε ζήσει κάποιο τραυματικό περιστατικό.

Αυτό το περιστατικό θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε​—από έναν πόλεμο μέχρι μια απόπειρα βιασμού ή κάποιο αυτοκινητικό δυστύχημα. Ένα ενημερωτικό έντυπο του Εθνικού Κέντρου για την PTSD, στις Ηνωμένες Πολιτείες, το παρουσιάζει ως εξής: «Για να διαγνωστεί ότι κάποιο άτομο πάσχει από PTSD θα πρέπει αυτό το άτομο να έχει ζήσει ένα τραυματικό περιστατικό». Και αυτό το περιστατικό «θα πρέπει να σχετίζεται με κάποιο είδος πραγματικού ή επαπειλούμενου ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ τραυματισμού ή επίθεσης».

Η Τζέιν, η οποία αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο, αφηγείται: «Έμαθα ότι ο ξαφνικός τρόμος προκαλεί απότομη αύξηση ορισμένων ορμονών, και αυτές οι ορμόνες κάνουν τις αισθήσεις να βρίσκονται σε υπερετοιμότητα απέναντι στον κίνδυνο. Συνήθως τα επίπεδα των ορμονών επιστρέφουν στα φυσιολογικά όρια όταν περάσει ο κίνδυνος, αλλά στην περίπτωση όσων πάσχουν από PTSD παραμένουν αυξημένα». Το περιστατικό συνέβη στο παρελθόν, αλλά φαινόταν ότι ο τρόμος που έζησε η Τζέιν εκείνες τις στιγμές προσπαθούσε να φωλιάσει μόνιμα στο μυαλό της, σαν ένας ανεπιθύμητος ένοικος ο οποίος αγνοεί την κοινοποίηση έξωσης.

Αν έχετε ζήσει μια τραυματική εμπειρία και ως αποτέλεσμα έχετε παρόμοια συμπτώματα, είναι σημαντικό να ξέρετε ότι δεν είστε οι μόνοι. Σε ένα βιβλίο που έγραψε σχετικά με το βιασμό, η συγγραφέας Λίντα Ε. Λέντρεϊ εξηγεί ότι η PTSD «είναι μια φυσιολογική αντίδραση που εμφανίζεται σε φυσιολογικούς ανθρώπους οι οποίοι έχουν ζήσει μια τρομακτική κατάσταση κατά την οποία δεν ήταν σε θέση να ελέγξουν αυτό που συνέβαινε».

Ωστόσο, το γεγονός ότι η PTSD αποκαλείται φυσιολογική δεν σημαίνει ότι το κάθε άτομο που έχει ζήσει κάποια τραυματική εμπειρία θα παρουσιάσει αυτή τη διαταραχή. Η Λέντρεϊ σημειώνει: «Κάποια μελέτη που διεξάχθηκε το 1992 αποκάλυψε ότι, μία εβδομάδα μετά το βιασμό, το 94 τοις εκατό των θυμάτων που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα είχαν τα συμπτώματα της PTSD και σε δώδεκα εβδομάδες το 47 τοις εκατό συνέχιζαν να τα έχουν. Το πενήντα τοις εκατό των γυναικών που κατέφυγαν το 1993 στην Υπηρεσία Προστασίας από Σεξουαλικές Επιθέσεις, στη Μινεάπολη, είχαν τα συμπτώματα της PTSD έναν χρόνο μετά το βιασμό».

 Τέτοιες στατιστικές αποκαλύπτουν ότι η PTSD είναι κοινή, πολύ πιο κοινή από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Πάσχουν δε από αυτήν κάθε είδους άτομα, ως αποτέλεσμα διαφόρων περιστατικών. Οι συγγραφείς Αλεξάντερ Κ. Μακ Φάρλεϊν και Λαρς Γουάισαθ σχολιάζουν: «Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τραυματικά περιστατικά συμβαίνουν συχνά σε πολίτες σε καιρό ειρήνης, όπως επίσης σε στρατιώτες και σε θύματα πολέμου, και ότι πολλά άτομα που έχουν ζήσει επανειλημμένα τέτοια περιστατικά παρουσιάζουν PTSD». Μερικά άτομα εμφάνισαν PTSD ακόμη και εξαιτίας ιατρικών διαδικασιών ή καρδιακών προσβολών.

«Η PTSD έχει γίνει μια πολύ κοινή διαταραχή», εξηγούν οι συγγραφείς που αναφέρθηκαν παραπάνω και προσθέτουν: «Μια έρευνα τυχαίου δείγματος η οποία συμπεριέλαβε 1.245 Αμερικανούς εφήβους έδειξε ότι το 23% ήταν θύματα σωματικών ή σεξουαλικών επιθέσεων, καθώς επίσης ότι είχαν παραστεί μάρτυρες άσκησης βίας εναντίον άλλων. Ένας στους πέντε εφήβους που είχαν τέτοιες εμπειρίες παρουσίασε PTSD. Αυτό δείχνει ότι περίπου 1,07 εκατομμύρια έφηβοι στις ΗΠΑ πάσχουν τώρα από PTSD».

Αν η στατιστική είναι ακριβής, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί έφηβοι που πάσχουν  από PTSD σε μία και μόνο χώρα! Τι μπορεί να γίνει για να βοηθηθούν αυτά τα άτομα, καθώς επίσης και πολλά εκατομμύρια άλλοι πάσχοντες σε όλο τον κόσμο;

Τι Μπορεί να Γίνει;

Αν πιστεύετε ότι εσείς ή κάποιος γνωστός σας ίσως πάσχει από PTSD, θα βρείτε παρακάτω μερικές εισηγήσεις.

Αγωνιστείτε να διατηρήσετε ένα πνευματικό πρόγραμμα. «Παρακολουθούσα ανελλιπώς τις συναθροίσεις στην τοπική Αίθουσα Βασιλείας μας», λέει η Τζέιν. «Ακόμη και όταν δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ σε όσα λέγονταν, ήξερα ότι αυτό ήταν το μέρος στο οποίο ήθελε ο Ιεχωβά Θεός να βρίσκομαι. Τα μέλη της εκκλησίας ήταν στοργικά και εποικοδομητικά σε εξαιρετικό βαθμό, και η αγάπη και το προσωπικό ενδιαφέρον που έδειξαν ήταν πολύ σημαντικά για εμένα σε όλη τη διάρκεια της δοκιμασίας μου». Η ίδια προσθέτει: «Κάτι άλλο που με βοηθούσε ήταν το να διαβάζω τους Ψαλμούς. Οι προσευχές των ταλαιπωρημένων φαινόταν σαν να εξέφραζαν κατά κάποιον τρόπο τα δικά μου αισθήματα. Όταν δεν μπορούσα να πω αυτά που ήθελα στην προσευχή, έλεγα απλώς “Αμήν”».

Μη διστάζετε να ενθαρρύνετε τον πάσχοντα. Αν κάποιος προσφιλής σας παλεύει με τη φρικτή ανάμνηση ενός τραυματικού περιστατικού, πρέπει να καταλάβετε ότι αυτός ή αυτή δεν αντιδρά υπερβολικά ούτε δημιουργεί δυσκολίες εσκεμμένα. Το συναισθηματικό «μούδιασμα», η ανησυχία ή ο θυμός  ίσως τον κάνουν να μην μπορεί να ανταποκριθεί όπως θα θέλατε στις προσπάθειες που καταβάλλετε για να βοηθήσετε. Αλλά μην παραιτείστε! Όπως λέει η Αγία Γραφή, «ο αληθινός σύντροφος αγαπάει πάντοτε και είναι αδελφός που γεννιέται για καιρό στενοχώριας».​—Παροιμίες 17:17.

Ο πάσχων χρειάζεται να αναγνωρίζει και να αποφεύγει τους άσοφους τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης οι οποίοι προξενούν επιπρόσθετη βλάβη. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση ναρκωτικών ουσιών και την κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών. Μολονότι το αλκοόλ και τα ναρκωτικά μπορεί να υπόσχονται προσωρινή ανακούφιση, σύντομα κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Συχνά συμβάλλουν στην κοινωνική απομόνωση, στην απόρριψη των ανθρώπων που θέλουν να βοηθήσουν, στην εργασιομανία, στον ανεξέλεγκτο θυμό, στο ανεξέλεγκτο ή υπερβολικά ελεγχόμενο φαγητό, ή σε άλλη αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.

Συμβουλευτείτε κάποιον έμπειρο ειδικό σε θέματα υγείας. Μπορεί να αποδειχτεί ότι ο πάσχων δεν έχει PTSD, αλλά αν έχει, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες. b Αν λαβαίνετε βοήθεια από κάποιον ειδικό, να είστε ειλικρινείς μαζί του και να ζητήσετε βοήθεια για να ξεπεράσετε οποιονδήποτε από τους παραπάνω τρόπους συμπεριφοράς.

Να θυμάστε: Τα σωματικά τραύματα είναι συνήθως τα πρώτα που θεραπεύονται, αλλά εκείνοι που πάσχουν από PTSD μπορεί να είναι τραυματισμένοι από πολλές απόψεις​—σωματικά, διανοητικά και πνευματικά. Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει επιπρόσθετους τρόπους με τους οποίους ο πάσχων και οι γύρω του μπορούν να λάβουν μέρος στη διαδικασία της θεραπείας καθώς και την ελπίδα που υπάρχει για όλους όσους πάσχουν από μετατραυματικό σοκ.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 6]

Συμπτώματα του Μετατραυματικού Άγχους

Πολλά άτομα που έχουν βιώσει κάποια τραυματική εμπειρία την ξαναζούν στο μυαλό τους. Συνήθως αυτό δεν μπορούν να το ελέγξουν ή να το αποτρέψουν. Οι επιπτώσεις ίσως να περιλαμβάνουν:

• Εικόνες του παρελθόντος​—αίσθηση ότι η τραυματική εμπειρία επαναλαμβάνεται

• Τρομακτικά όνειρα και εφιάλτες

• Τάση να τρομάζουν πολύ από δυνατούς θορύβους ή από κάποιον που έρχεται απροσδόκητα προς το μέρος τους από πίσω

• Αίσθημα αστάθειας και εφίδρωση

• Καρδιά που χτυπάει δυνατά ή δυσκολία στην αναπνοή

• Αναστάτωση όταν βλέπουν, ακούν, αισθάνονται, οσφραίνονται ή γεύονται κάτι που τους θυμίζει την τραυματική εμπειρία

• Ανησυχία ή φόβος​—αίσθημα ότι ξαναβρίσκονται σε κίνδυνο

• Πρόβλημα στον έλεγχο των συναισθημάτων επειδή οτιδήποτε θυμίζει την τραυματική εμπειρία οδηγεί σε ξαφνική ανησυχία, θυμό ή αναστάτωση

• Δυσκολία ως προς τη συγκέντρωση ή την ξεκάθαρη σκέψη

• Δυσκολίες στον ύπνο

• Ταραχή και κατάσταση συνεχούς επιφυλακής απέναντι σε ενδεχόμενο κίνδυνο

• Καταστολή των συναισθημάτων ή συναισθηματικό «μούδιασμα»

• Πρόβλημα στο να εκδηλώνουν αγάπη ή να βιώνουν οποιαδήποτε δυνατά συναισθήματα

• Αίσθημα ότι το περιβάλλον είναι παράξενο ή μη πραγματικό

• Έλλειψη ενδιαφέροντος για πράγματα που πριν ήταν απολαυστικά

• Δυσκολία στο να θυμηθούν σημαντικά πράγματα που έγιναν στη διάρκεια της τραυματικής εμπειρίας

• Αίσθημα ότι έχουν χάσει την επαφή τους με τον κόσμο γύρω τους και με αυτά που τους συμβαίνουν

[Εικόνες στη σελίδα 5]

Διάφορα τραυματικά περιστατικά μπορούν να προκαλέσουν PTSD