Φθινόπωρο​—Μια Μαγευτική Εποχή του Χρόνου

ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ είναι μια ξεχωριστή εποχή του χρόνου. Είναι η εποχή κατά την οποία στις εύκρατες χώρες ο γαλανός ουρανός, οι ηλιόλουστες μέρες και οι δροσερές νύχτες προσθέτουν σταδιακά εκατοντάδες κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες πινελιές στους δασοσκέπαστους λόφους. Είναι η εποχή κατά την οποία τα αειθαλή πεύκα και οι κέδροι δημιουργούν ένα σκούρο φόντο για τα φυλλοβόλα ξαδέλφια τους​—τα δέντρα που ρίχνουν τα φύλλα τους—​με τα ζωηρόχρωμα κόκκινα και κίτρινα χρώματά τους.

Στις χώρες της Άπω Ανατολής, όπως είναι η Ιαπωνία και η Κορέα, οι άνθρωποι αγαπούν ιδιαίτερα το φθινόπωρο. Στην Ιαπωνία, συχνά βγαίνουν να «κυνηγήσουν τα φθινοπωρινά χρώματα»​—αυτή την έκφραση χρησιμοποιούν για να περιγράψουν τις φθινοπωρινές εκδρομές που κάνουν για να θαυμάσουν την τέχνη της φύσης.

Πολλά εθνικά πάρκα στην Κορέα γίνονται πανέμορφα αυτή την εποχή του χρόνου. Γι’ αυτό, οι εφημερίδες ενημερώνουν το κοινό όσον αφορά το ποια είναι η καλύτερη εποχή για να δουν τα φθινοπωρινά χρώματα. Το Σοράκσαν, ένα από τα πιο φημισμένα εθνικά πάρκα της Κορέας, είναι από τα πιο αγαπημένα μέρη. Οι γρανιτένιοι βράχοι του και οι ψηλές προεξοχές του, που κοσμούνται από πευκόδεντρα, φαίνεται ότι δένουν θαυμάσια με το τοπίο της Άπω Ανατολής. Το φθινόπωρο, οι οξιές και οι σφένδαμνοι στολίζουν τους γρανιτένιους μονόλιθους του Σοράκσαν σχηματίζοντας γύρω τους ένα πυρόχρωμο περιδέραιο. Και όταν αυτές οι κορυφές αναδύονται μέσα από την πυκνή πρωινή ομίχλη, ανταμείβουν τον επισκέπτη που σηκώθηκε πολύ νωρίς με ένα αξέχαστο θέαμα.

«Πάντα μου αρέσει η πεζοπορία στα βουνά, αλλά ιδιαίτερα το φθινόπωρο», εξηγεί ο Παρκ  Ι-κιουν, ένας γεμάτος ζωντάνια Κορεάτης που έχει περάσει τα 70. «Το φθινόπωρο λες και ο Θεός ντύνει τους λόφους με πολλά χρώματα​—χρώματα που αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη, χρώματα που ζωντανεύουν κάτω από τον καθαρό φθινοπωρινό ουρανό μας». Η σύζυγός του, η Κονγκ-γιανγκ, απολαμβάνει το θέαμα των φθινοπωρινών φύλλων που ανεμίζουν στον αέρα σαν χρυσές πεταλούδες.

Γιατί Αλλάζουν Χρώμα τα Φύλλα;

Για τις ερευνητικές διάνοιες, αυτή η μεταβολή των χρωμάτων απαιτεί μια εξήγηση. Τι καθορίζει το αν ένα φύλλο θα γίνει κίτρινο ή κόκκινο;

Τα φθινοπωρινά χρώματα αποτελούν μέρος της διαδικασίας με την οποία τα δέντρα προετοιμάζονται για το χειμώνα. Οι μικρότερες μέρες του φθινοπώρου ειδοποιούν το εσωτερικό ρολόι του δέντρου να αρχίσει να περικόπτει την ποσότητα του νερού και των θρεπτικών ουσιών που στέλνει στα φύλλα. Κάθε φύλλο αντιδράει σχηματίζοντας ένα διαχωριστικό στρώμα στη βάση του μίσχου. Αυτό το στρώμα​—που αποτελείται από μια ουσία όμοια με φελλό—​αποκλείει την επικοινωνία του φύλλου με το υπόλοιπο δέντρο, κάνοντάς το τελικά να πέσει.

Καθώς συνεχίζεται αυτή η διαδικασία, μια ομάδα χρωστικών ουσιών, τα καροτινοειδή, αρχίζουν να δίνουν στα φύλλα το κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα τους. Αυτές οι ουσίες συνήθως υπάρχουν όλο το καλοκαίρι, αλλά περνούν απαρατήρητες λόγω της έντονης παρουσίας της πράσινης χλωροφύλλης στα φύλλα. Το κόκκινο χρώμα, από την άλλη πλευρά, προέρχεται κυρίως από την ανθοκυανίνη, μια ουσία την οποία τα φύλλα παράγουν μόνο το φθινόπωρο. Στη διάρκεια του φθινοπώρου, η χλωροφύλλη διασπάται, ενώ οι κίτρινες και οι κόκκινες χρωστικές ουσίες αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Όταν χαθεί εντελώς η χλωροφύλλη, το φύλλο της λεύκας θα πάρει ζωηρό κίτρινο χρώμα, ενώ το φύλλο της σφενδάμνου θα αποκτήσει φωτεινό κόκκινο χρώμα.

Αναζητούν ένα Μαγευτικό Φθινόπωρο

Οι περισσότεροι φυσιολάτρες έχουν παρατηρήσει ότι το φθινοπωρινό τοπίο ποικίλλει κάπως από  χρόνο σε χρόνο και από τόπο σε τόπο. Πολλά εξαρτώνται από το είδος των φυλλοβόλων δέντρων που υπάρχουν στην περιοχή. Τα διαφορετικά είδη σφενδάμνου, λόγου χάρη, δημιουργούν μερικά από τα πιο εντυπωσιακά κόκκινα χρώματα. Πολλά είδη αυτών των δέντρων ενδημούν στην Άπω Ανατολή, και συνήθως φυτεύονται σε πάρκα και κήπους.

Ένας άλλος παράγοντας είναι το κλίμα​—η ποσότητα της ανθοκυανίνης που παράγουν τα φύλλα εξαρτάται πολύ από τον καιρό. Οι καθαρές, ηλιόλουστες μέρες και οι δροσερές νύχτες βοηθούν τα φύλλα να παράγουν τη μέγιστη ποσότητα ανθοκυανίνης. Το φθινόπωρο στην Άπω Ανατολή συνήθως προσφέρει τέτοιες συνθήκες. Τόσο η Ιαπωνία όσο και η Κορέα είναι ορεινές χώρες. Πολλοί από τους λόφους τους σκεπάζονται από δάση με ποικιλία φυλλοβόλων δέντρων, παρέχοντας έτσι στους επισκέπτες ένα ιδανικό περιβάλλον για την παρατήρηση των φθινοπωρινών χρωμάτων.

Μια Καλαίσθητη Διαδικασία Ανακύκλωσης

Η όλη διαδικασία με την οποία τα δέντρα ρίχνουν τα φύλλα τους είναι πρακτική αλλά και όμορφη. Καθώς πέφτουν τα φύλλα τους, τα δέντρα εξοικονομούν νερό και ενέργεια στη διάρκεια του χειμώνα. Επίσης απαλλάσσονται από άχρηστες τοξικές ουσίες οι οποίες συσσωρεύονται στα φύλλα το καλοκαίρι.

Τι συμβαίνει στα δισεκατομμύρια φύλλα που πέφτουν στο έδαφος; Χάρη στα έντομα, στους μύκητες, στα σκουλήκια και σε άλλα ζώα που ζουν στο χώμα, όλη αυτή η οργανική ύλη μετατρέπεται σύντομα σε χούμο, ένα ζωτικό συστατικό του εύφορου εδάφους. Αφού, λοιπόν, προσφέρουν πρώτα το εντυπωσιακό θέαμά τους, τα πεσμένα φύλλα παρέχουν επίσης λίπασμα για τη νέα βλάστηση που θα φυτρώσει την άνοιξη! Μπορείτε να φανταστείτε κάποια πιο ενδιαφέρουσα διαδικασία ανακύκλωσης; Καθώς στεκόμαστε για να θαυμάσουμε αυτά τα δημιουργικά έργα, ίσως νιώθουμε ότι “τα δέντρα του αγρού χειροκροτούν” δίνοντας σιωπηλά αίνο στον Πλάστη τους.​—Ησαΐας 55:12· Ψαλμός 148:7-9.