Η Νεότερη Οροσειρά των Βραχώδων Όρεων

ΚΑΤΑΚΟΠΟΙ, βγάλαμε το καμινέτο μας και αρχίσαμε να ετοιμάζουμε πρωινό. Είχαμε διανύσει με το αυτοκίνητο σχεδόν 5.000 χιλιόμετρα σε πέντε ημέρες, από τη Νέα Υόρκη ως το Ουαϊόμινγκ. Καθώς παίρναμε το πρωινό μας, παρατηρούσαμε γύρω μας.

Ο ήλιος ήταν ολόλαμπρος, ο αέρας αναζωογονητικός και καθαρός. Αλλά αυτό το πικνίκ δεν έμοιαζε με τα άλλα που κάναμε στην άκρη του δρόμου​—η θέα έκοβε την ανάσα! Προγευματίζαμε κοντά στην όχθη της λίμνης Τζάκσον στο Εθνικό Πάρκο Γκραντ Τίτον. Μπροστά μας απλωνόταν ένα μεγαλοπρεπές ορεινό τοπίο. Τίποτα από όσα είδαμε στα 16.000 χιλιόμετρα της περιοδείας μας στη Δύση δεν ήταν τόσο θεαματικό. Ήμασταν βέβαιοι πως, αν μας δινόταν ποτέ η ευκαιρία, θα επιστρέφαμε.

Το Γκραντ Τίτον έχει ύψος περίπου 4.200 μέτρα, και αρκετές άλλες κορυφές αυτής της οροσειράς ξεπερνούν τα 3.700 μέτρα. Αν και το ύψος τους δεν είναι ευκαταφρόνητο, δεν είναι και τα ψηλότερα βουνά. Ανάλογα με την κατεύθυνση από την οποία έρχεστε καθώς ταξιδεύετε οδικώς, θα μπορούσατε ακόμη και να μην προσέξετε την οροσειρά Τίτον. Ερχόμενοι από τα δυτικά, ίσως απλώς να παρατηρούσατε ότι η γη ανηφορίζει ελαφρώς​—τίποτα που να προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση. Από την ανατολική πλευρά, όμως, αυτά τα βουνά υψώνονται απότομα από τις πεδιάδες καθώς ορθώνονται ενάμισι και πλέον χιλιόμετρο πάνω από την κοιλάδα που βρίσκεται μπροστά τους. Πραγματικά, σου επιβάλλουν να τα προσέξεις.

Δεύτερη Επίσκεψη

Χρόνια επιθυμούσαμε να τα επισκεφτούμε και πάλι, και τελικά τα καταφέραμε. Αυτή τη φορά πήγαμε αεροπορικώς στο Τζάκσον Χολ του Ουαϊόμινγκ, και κατόπιν κατευθυνθήκαμε οδικώς βόρεια, προς την οροσειρά Τίτον. Ελάτε μαζί μας καθώς αρχίζουμε την ημέρα μας στην παγωμένη, αστραφτερή λίμνη Τζένι, η οποία βρίσκεται στους πρόποδες των ψηλότερων κορυφών αυτής της οροσειράς.

Ο κρύος πρωινός αέρας είναι διαπεραστικός. Ο ήλιος δεν έχει ανατείλει ακόμη, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Υπάρχουν και άλλοι θαρραλέοι που είναι έτοιμοι για  δράση. Μερικοί θέλουν να απαθανατίσουν με τις φωτογραφικές μηχανές τους το πανέμορφο θέαμα των βουνών, με τις ροζ και χρυσαφί σκιές που σχηματίζονται καθώς τα αγγίζουν οι πρώτες αχτίδες του ήλιου. Ξαφνικά παγώνουμε​—μια μεγάλη ελαφίνα μάς κοιτάζει κατάματα! Στέκεται ακίνητη, άγρυπνη και επιφυλακτική, εφόσον το μικρό της βόσκει μόλις καμιά δεκαριά μέτρα μακριά μας. Με πολύ αργές κινήσεις, παίρνουμε τη φωτογραφική μας μηχανή. Κρατώντας την ανάσα μας, σκοπεύουμε, εστιάζουμε και τραβάμε τη φωτογραφία. Τώρα, μπορούμε και πάλι να αναπνεύσουμε​—μόλις άρχισε η ημέρα μας στη λίμνη Τζένι.

Μαζί με μια ομάδα πεζοπόρων, μπαίνουμε σε ένα πλοιάριο και σύντομα βρισκόμαστε στην αρχή του μονοπατιού που οδηγεί στο Ινσπιρέισον Πόιντ, ενάμισι χιλιόμετρο μακριά. Βγαίνουμε από το πλοιάριο και νιώθουμε αμέσως τον κρύο αέρα του δάσους. Καθώς ανηφορίζουμε το απότομο μονοπάτι, η λίμνη χάνεται πίσω μας. Αρχίζει να φτάνει στα αφτιά μας βοή από μακρινούς καταρράκτες. Λαχανιασμένοι, βγαίνουμε από το δάσος και κοντοστεκόμαστε σε έναν βράχο. Απολαμβάνουμε το λαμπερό πρωινό φως του ήλιου και αναπνέουμε βαθιά το δροσερό, βουνίσιο αεράκι. Στα πόδια μας απλώνεται η λίμνη Τζένι, με τα γαλάζια νερά της που αστραποβολούν σαν ζαφείρια. Περιστοιχισμένη από δέντρα που βρίσκονται πάνω σε ένα χαρακτηριστικό ύψωμα, η λίμνη μοιάζει να είναι έργο αριστοτέχνη κοσμηματοποιού.

Μπροστά μας ορθώνονται οι κορυφές που είναι γνωστές ως Καθίντραλ Γκρουπ. Τη δεκαετία του 1930, ο Δρ Φρίξελ, ένας φυσιοδίφης ο οποίος εξερεύνησε αυτή την οροσειρά, έγραψε: «Καθώς ορθώνονται αιχμηρές πάνω από όλες τις άλλες, [αυτές οι κορυφές] οδηγούν τη φαντασία και τις σκέψεις ακόμη ψηλότερα». Έκθαμβοι, κοιτάμε αχόρταγα το μεγαλείο του Ινσπιρέισον Πόιντ. Ήδη νιώθουμε ότι έχουμε ανταμειφθεί για τον κόπο μας. Αλλά υπάρχουν και άλλα να δούμε.

Το ελικοειδές μονοπάτι γίνεται τώρα απροσδόκητα ομαλό καθώς  μας οδηγεί στον πυθμένα του Κασκέιντ Κάνιον. Σε λίγο βλέπουμε να ορθώνονται μπροστά μας βράχια, ενώ χείμαρροι κυλούν ορμητικά στο πλάι τους. “Ποιες δυνάμεις διαμόρφωσαν άραγε αυτό το μέρος;” αναρωτιόμαστε. Ξαφνικά, έρχεται προς το μέρος μας ένα κατενθουσιασμένο κοριτσάκι. Με δυσκολία συγκρατεί τον εαυτό της. Λαχανιασμένη, ψιθυρίζει: «Είδαμε μια άλκη! Τρέξτε, μπορείτε να την προλάβετε!»

Αμέσως, διώχνουμε από το μυαλό τις σκέψεις για το πώς διαμορφώθηκαν αυτά τα βουνά. Αρπάζουμε τη φωτογραφική μας μηχανή και ετοιμαζόμαστε να φωτογραφίσουμε ένα από τα πιο εντυπωσιακά ζώα αυτού του πάρκου. Το κορίτσι μάς οδηγεί σε ένα από τα σημεία παρατήρησης. Οι υπόλοιποι από την οικογένειά της δείχνουν σιωπηλά προς το μέρος του ζώου. Εκεί, σε μια βαλτώδη περιοχή του ποταμού, βλέπουμε την αρσενική άλκη. Κοιτώντας με θαυμασμό, και με τη φωτογραφική μηχανή έτοιμη, ψιθυρίζουμε πόσο προνομιούχοι νιώθουμε που βρεθήκαμε εδώ την κατάλληλη στιγμή.

Γεωλογία και Πλάκες

Έχοντας τόσο πολλά να δούμε, είναι εύκολο να ξεχάσουμε να ρωτήσουμε για την ιστορία αυτού του εκπληκτικού μέρους. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι του πάρκου προσπαθούν με κάθε τρόπο να ενημερώσουν και να επιμορφώσουν το κοινό, εκδίδοντας αρκετά φυλλάδια και οργανώνοντας ομαδικές πεζοπορίες στις οποίες ηγούνται φύλακες-περιβαλλοντολόγοι.

Μας εξήγησαν ότι παρ’ όλο που η γη μπορεί να φαίνεται αρκετά στερεή κάτω από τα πόδια μας, μοιάζει κάπως με ανοιξιάτικη παγωμένη λίμνη​—δεν είναι τόσο σταθερή όσο φαίνεται! Οι γεωλόγοι υποστηρίζουν τη θεωρία ότι ο εξωτερικός φλοιός της γης αποτελείται από αρκετές τεκτονικές πλάκες και ότι αυτές οι πλάκες, που βρίσκονται πάνω σε εκτάσεις πετρογενετικού τήγματος, κινούνται. Για εμάς, το ενδιαφέρον σε αυτή τη θεωρία είναι ότι η σύγκρουση των πλακών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό οροσειρών.

Στην περίπτωση της οροσειράς Τίτον, φαίνεται πως η μία πλάκα έδρασε κάπως σαν μοχλός, ανυψώνοντας την άλλη. Ως αποτέλεσμα, σχηματίστηκε ένα ρηξιγενές όρος, όπως το αποκαλούν οι γεωλόγοι. Η οροσειρά Τίτον, λένε, σχηματίστηκε σχετικά πρόσφατα από γεωλογική άποψη. Γι’ αυτό, το έντυπο που εκδίδει το πάρκο την αποκαλεί «τη νεότερη και πιο εντυπωσιακή οροσειρά των Βραχωδών Ορέων».

 Το Νερό και ο Πάγος στο Ρόλο του Γλύπτη

Οι απαντήσεις αυτές μας φάνηκαν ενδιαφέρουσες, αλλά δημιούργησαν ακόμη περισσότερες ερωτήσεις. Θυμηθήκαμε την πεζοπορία μας στη λίμνη Τζένι. Για ποιο λόγο έχουν τόσο τραχιά όψη εκείνες οι κορυφές; Επίσης, πώς σχηματίστηκε το χαρακτηριστικό ύψωμα γύρω από τη λίμνη, το οποίο σκεπάζεται με τόσο πολλά δέντρα; Τι έχουν να πουν οι γεωλόγοι; Η απάντηση βρίσκεται στο νερό. Πιστεύεται ότι κάποτε, στο μακρινό παρελθόν, οι παγετώνες σχημάτισαν τα φαράγγια της οροσειράς Τίτον. Εκείνο το ύψωμα γύρω από τη λίμνη, γνωστό ως λιθώνας, σχηματίστηκε από κινούμενο πάγο. Αυτός ο λιθώνας συγκράτησε ένα μέρος του παγετώνα που τώρα έχει λιώσει καθώς και το εύφορο χώμα.

Αυτή η θεωρία εξηγεί τον πλούτο της χλωρίδας που περιβάλλει τη λίμνη, ιδιαίτερα αν τη συγκρίνουμε με τα χαλικοφόρα κοιτάσματα και τις αρτεμισίες που δίνουν ερημική όψη στις γύρω πεδιάδες. Γεμάτοι περιέργεια, ζητήσαμε από την περιβαλλοντολόγο να μας πει περισσότερα. Όπως εξήγησε, ένα άλλο φαινόμενο ευθύνεται για την τραχιά όψη αυτών των βουνοκορφών. Το αποκάλεσε διείσδυση πάγου. Το νερό εισχωρεί σε σχισμές βράχων και διαστέλλεται όταν παγώνει. Αυτή η δύναμη τελικά διασπά τμήματα βράχων, δίνοντάς τους ανάγλυφη όψη. Την ευχαριστήσαμε θερμά για όσα μας είπε και για τον ενθουσιασμό με τον οποίο μιλούσε για αυτά τα βουνά.

Τα Ζώα

Εκτός από την ενδιαφέρουσα γεωλογική της σύσταση, αυτή η περιοχή είναι πλούσια και σε πανίδα. Αυτό έκανε ακόμη πιο αξιομνημόνευτο το ταξίδι μας στο φημισμένο ποταμό Σνέικ. Καθώς κοιτούσαμε τριγύρω, βλέπαμε λευκοκέφαλους θαλασσαετούς και ψαραετούς να ανεβαίνουν ψηλά και κατόπιν να βουτούν στον ποταμό για να πιάσουν ψάρια. Ο ξεναγός μας στο πλοιάριο, ένας εκπαιδευμένος βιολόγος, ανέφερε κάτι που μας εξέπληξε. Παρ’ όλο που ο λευκοκέφαλος θαλασσαετός είναι μεγαλύτερος και πιο εντυπωσιακός σε εμφάνιση, ο ψαραετός ξέρει να ψαρεύει καλύτερα. Μας είπε ότι είχε δει τέτοιους θαλασσαετούς να κλέβουν ψάρια από ψαραετούς. Πράγματι, είδαμε και εμείς έναν λευκοκέφαλο θαλασσαετό να πλησιάζει έναν νεαρό ψαραετό. Ο ψαραετός εγκατέλειψε τη λεία του και πέταξε μακριά.

Η παρατήρηση της άγριας ζωής στο φυσικό της περιβάλλον ήταν κάτι συναρπαστικό για εμάς. Εκεί κοντά βρίσκεται και το Εθνικό Καταφύγιο Καναδικών Βαπίτι, και πολλά από αυτά περνούν το καλοκαίρι στο Εθνικό Πάρκο Γκραντ Τίτον. Πολλές φορές χρειάστηκε να σταματήσουμε με το αυτοκίνητο για να παρατηρήσουμε τα κοπάδια των βαπίτι που έβοσκαν νωχελικά. Άλλες φορές, κοιτούσαμε από τη βεράντα του δωματίου μας τις άλκες που έβοσκαν ήσυχα ανάμεσα στις οξιές. Τα βράδια αυτά τα πλάσματα έδιναν την εντύπωση ότι ήθελαν να προσφέρουν θέαμα στα πλήθη που συγκεντρώνονταν για να τα παρατηρήσουν καθώς έβοσκαν. Αν και κουρασμένοι, μέναμε ως αργά για να ατενίσουμε το σχεδόν μαύρο ουρανό με τα λαμπερά άστρα του​—κάτι που εμείς οι κάτοικοι της πόλης βλέπουμε τόσο σπάνια.

Η τελευταία ημέρα μάς επιφύλασσε μια αποχαιρετιστήρια έκπληξη. Νιώσαμε φόβο αλλά και δέος καθώς βρεθήκαμε με το αυτοκίνητο ανάμεσα σε ένα κοπάδι βίσονες. Το κοπάδι αυτών των μεγαλόσωμων, μαλλιαρών ζώων είχε απλωθεί και στις δύο πλευρές του δρόμου. Πόσο λυπόμασταν που έπρεπε να φύγουμε! Αλλά είχε έρθει η ώρα της επιστροφής.

Ενώ καθόμασταν στο αεροπλάνο, έτοιμοι για απογείωση, αναπολούσαμε την επίσκεψή μας. Χαρήκαμε για λίγο τα βουνά, το ορεινό αεράκι και τα ζώα. Πόσο συναρπαστικό ήταν που μπορέσαμε να εκπληρώσουμε την επιθυμία που είχαμε από καιρό να επισκεφτούμε ξανά την οροσειρά Τίτον! Πράγματι, το νεότερο γέννημα των Βραχωδών Ορέων είναι ένα πανέμορφο δημιούργημα.

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 19]

Μερικές Συμβουλές για τους Επισκέπτες

Δώστε στον εαυτό σας χρόνο για να προσαρμοστεί στον αραιότερο αέρα. Ο πυθμένας της κοιλάδας βρίσκεται 1.800 και πλέον μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Μερικοί επισκέπτες από χαμηλότερα υψόμετρα μπορεί να νιώθουν τις συνέπειες της υψομετρικής διαφοράς, λόγου χάρη πονοκεφάλους ή ευερεθιστότητα. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, ιδιαίτερα όσοι είναι καρδιοπαθείς ή πνευμονοπαθείς, ίσως το κρίνουν σκόπιμο να επικοινωνήσουν με το γιατρό τους προτού ταξιδέψουν.

Προετοιμαστείτε κατάλληλα για την πεζοπορία. Να θυμάστε ότι το μεγάλο υψόμετρο και οι ημιάνυδρες συνθήκες τείνουν να αφυδατώνουν γρήγορα το σώμα. Πάρτε μαζί σας πολύ νερό.

Αυτό είναι ένα πάρκο που φιλοξενεί άγρια ζωή​—πολλά μεγάλα και όμορφα, αλλά άγρια, ζώα. Μερικοί επισκέπτες θέλουν πολύ να τα δουν από κοντά, αλλά τα ζώα μπορεί να αντιδράσουν απρόβλεπτα. Να ακούτε προσεκτικά τις συμβουλές που δίνουν οι φύλακες για το πώς πρέπει να μεταχειρίζεστε τα άγρια ζώα στο περιβάλλον τους και να ενεργείτε ανάλογα. Τα λόγια τους, εκτός του ότι παρουσιάζουν ενδιαφέρον, μπορεί να αποδειχτούν ζωοσωτήρια.

[Χάρτες στη σελίδα 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΓΚΡΑΝΤ ΤΙΤΟΝ

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Όρος Μοράν, οροσειρά Τίτον

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Άπερ Κασκέιντ Κάνιον

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Βίσονας

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Λευκοκέφαλος θαλασσαετός

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Ηλιοβασίλεμα στην οροσειρά Τίτον

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Αρσενική άλκη