Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

Ιστορίες Πίστης από μια Ιστορική Φυλακή

Ιστορίες Πίστης από μια Ιστορική Φυλακή

Ιστορίες Πίστης από μια Ιστορική Φυλακή

Σε όλο τον κόσμο, εθελοντές Μάρτυρες του Ιεχωβά επισκέπτονται σωφρονιστικά ιδρύματα για να βοηθήσουν κρατουμένους οι οποίοι επιθυμούν ειλικρινά να πλησιάσουν τον Θεό. Επί είκοσι και πλέον χρόνια, διεξάγουμε με επιτυχία ένα τέτοιο Βιβλικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην ομοσπονδιακή φυλακή της Ατλάντας, στην Τζόρτζια των ΗΠΑ. Η μελέτη της Γραφής στο περιβάλλον μιας φυλακής περιλαμβάνει προκλήσεις. Ως εθελοντές λειτουργοί, έχουμε έρθει σε επαφή με ληστές τραπεζών, εκβιαστές, δολοφόνους, εμπόρους ναρκωτικών, απατεώνες και άτομα που διέπραξαν σεξουαλικά εγκλήματα. Πώς βοηθιούνται τέτοιοι άνθρωποι;

ΑΡΧΙΚΑ, ίσως θέλετε να μάθετε πότε και πώς μπήκαν για πρώτη φορά Μάρτυρες του Ιεχωβά σε αυτή τη φυλακή. Ήταν 4 Ιουλίου 1918. Μια ομάδα οχτώ εξεχόντων Χριστιανών διακόνων ανέβηκαν με συνοδεία τα 15 γρανιτένια σκαλοπάτια αυτής της ομοσπονδιακής φυλακής. Αν τηρήθηκε η συνήθεια εκείνης της εποχής, είχαν χειροπέδες στερεωμένες σε αλυσίδες που ήταν τοποθετημένες γύρω από τη μέση τους, και στα πόδια τους υπήρχαν σιδερένια δεσμά. Οι καινούριοι τρόφιμοι ήταν άντρες με πνευματικά προσόντα που αναλάμβαναν την ηγεσία ανάμεσα στους Διεθνείς Σπουδαστές της Γραφής, όπως ήταν τότε γνωστοί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Δεν περνούσε καν από το μυαλό τους ότι σε λιγότερο από έναν χρόνο θα αποδεικνυόταν πως η φυλάκισή τους οφειλόταν σε χονδροειδή κακοδικία. Το Μάρτιο του 1919, οι οχτώ Μάρτυρες διάκονοι κατέβηκαν τα σκαλοπάτια της ίδιας φυλακής, χωρίς δεσμά και ελεύθεροι. Αργότερα απαλλάχτηκαν από τις κατηγορίες όταν οι αρχές αποφάσισαν να αποσύρουν τη δίωξη. a

Στη διάρκεια της φυλάκισής τους στην Ατλάντα, εκείνοι οι Χριστιανοί άντρες διεξήγαν μελέτες της Γραφής. Ένας από τους οχτώ κρατουμένους, ο Α. Χ. Μακμίλαν, ανέφερε αργότερα ότι ο υποδιευθυντής των φυλακών ήταν στην αρχή εχθρικός, αλλά τελικά υποκινήθηκε να πει με θαυμασμό: «Αυτά τα μαθήματα που κάνετε [με τους κρατουμένους] είναι θαυμάσια!»

Σήμερα, πάνω από 80 χρόνια αργότερα, συνεχίζουν να λειτουργούν στην ίδια φυλακή παραγωγικές τάξεις μελέτης της Γραφής που ασκούν διαρκή επίδραση σε ορισμένα άτομα. Σε αρκετές περιπτώσεις, αξιωματούχοι των φυλακών έχουν απονείμει ειδικά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις σε μέλη της ομάδας μας. Η αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των Μαρτύρων του Ιεχωβά τονίζεται επίσης σε ένα εθνικό ενημερωτικό δελτίο με τίτλο Εθελοντές Σήμερα (Volunteer Today), το οποίο εκδόθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Ομοσπονδιακό Γραφείο Φυλακών.

Ένα από τα οφέλη του προγράμματος Γραφικής μελέτης με κρατουμένους είναι η αξιοσημείωτη βελτίωση της διαγωγής τους. Ως αποτέλεσμα, μερικοί αποφυλακίστηκαν νωρίτερα. Άτομα με κυνική διάθεση μπορεί να ισχυρίζονται ότι οι κατάδικοι μελετούν τη Γραφή μαζί μας μόνο και μόνο γι’ αυτόν το λόγο. Ενώ αυτό αληθεύει σε μερικές περιπτώσεις, συχνά η πείρα μας έχει δείξει το αντίθετο. Επανειλημμένα συγκινούμαστε καθώς μαθαίνουμε ότι οι σπουδαστές μας εξακολουθούν να έχουν καλή Χριστιανική διαγωγή πολλά χρόνια μετά την αποφυλάκισή τους. Ακολουθούν λίγες από τις πολλές εμπειρίες που έχουμε απολαύσει πίσω από τους ψηλούς τοίχους αυτής της ιστορικής φυλακής.

Μετανάστες Κρατούμενοι Βρίσκουν Ελπίδα

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, εμείς που κηρύτταμε στη φυλακή της Ατλάντας απολαύσαμε το προνόμιο να βοηθήσουμε πολλούς μετανάστες φυλακισμένους. Μερικοί έκαναν τεράστιες αλλαγές.

Στην αρχή, ο Ραούλ b ήταν πολύ επικίνδυνος κρατούμενος. Αυτός και ένας φίλος του ήταν επαγγελματίες κακοποιοί οι οποίοι βρίσκονταν στη φυλακή για φόνο. Ήταν ιδιαίτερα βίαιοι, όπως λένε οι πρεσβύτεροι που τους βοήθησαν. Ο Ραούλ είχε άσπονδους εχθρούς. Ένας άντρας είχε ορκιστεί να σκοτώσει τον Ραούλ και ο Ραούλ είχε ορκιστεί να σκοτώσει εκείνον. Ο Ραούλ τρομοκρατήθηκε όταν ο μεγάλος εχθρός του μεταφέρθηκε στην Ατλάντα. Φαινόταν απλώς θέμα χρόνου το πότε θα συναντιούνταν οι δρόμοι αυτών των δύο μακροχρόνιων αντιπάλων στο προαύλιο, στην καφετέρια ή στην πτέρυγα των κελιών. Ωστόσο, όταν ο Ραούλ μελέτησε τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, έκανε ριζικές αλλαγές στον τρόπο σκέψης του, στις συνήθειες και στην εμφάνισή του. Όταν οι δύο άντρες τελικά συναντήθηκαν στο προαύλιο της φυλακής, ο μεγαλύτερος εχθρός του Ραούλ ούτε καν τον γνώρισε! Η αιματηρή συμπλοκή που φαινόταν αναπόφευκτη δεν έγινε ποτέ.

Όταν ο Ραούλ αποφάσισε να συμβολίσει την αφιέρωσή του στον Θεό με το βάφτισμα, έπρεπε να βρεθεί κατάλληλος χώρος με νερό. Ο στρατιωτικός ιερέας της φυλακής έδωσε τη λύση, προσφέροντας ένα μαύρο φέρετρο για το βάφτισμα. Το φέρετρο γέμισε μέχρι πάνω με νερό. Αλλά ο Ραούλ ήταν μεγαλύτερος από το φέρετρο. Έτσι λοιπόν, δυο πρεσβύτεροι συνεργάστηκαν για να βυθίσουν τελείως στο νερό τον Ραούλ, σύμφωνα με τη Γραφική απαίτηση. (Λουκάς 3:21, υποσημείωση στη ΜΝΚ) Σήμερα ο Ραούλ είναι ελεύθερος και συνεχίζει να υπηρετεί ως ζηλωτής Χριστιανός διάκονος.

Το 1987 εκδόθηκε μια απόφαση για την απέλαση πολλών μεταναστών κρατουμένων που οδήγησε σε καταστροφές και πυρπολήσεις στη φυλακή οι οποίες μεταδόθηκαν διεθνώς από τα μέσα ενημέρωσης. Κρατήθηκαν άνθρωποι ως όμηροι. Ωστόσο, εκείνο που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι η ιστορία ορισμένων θαρραλέων μεταναστών φυλακισμένων οι οποίοι ριψοκινδύνεψαν τη ζωή τους αρνούμενοι να συμμετάσχουν στη σφοδρή και βίαιη εξέγερση. Αυτοί ήταν σπουδαστές των τάξεών μας για μελέτη της Γραφής. Εκείνοι οι άντρες, οι οποίοι ήταν κάποτε έτοιμοι να πολεμήσουν μέχρι θανάτου, παρέμειναν ουδέτεροι​—δεν είχαν καμία συμμετοχή στη βία και στους βανδαλισμούς. Τι πειστική απόδειξη της δύναμης που έχει η Γραφή να μεταμορφώνει ακόμη και βάρβαρους εγκληματίες σε ειρηνόφιλους Χριστιανούς!​—Εβραίους 4:12.

Έλαβε Συγχώρηση

Μια άλλη αξιομνημόνευτη εμπειρία ήταν αυτή του Τζέιμς. Κάποτε ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά, αλλά επέτρεψε στον εαυτό του να εξασθενήσει πνευματικά. Ενέδωσε στον πειρασμό και διέπραξε τραπεζική απάτη. Αποκόπηκε από τη Χριστιανική εκκλησία και φυλακίστηκε στην ομοσπονδιακή φυλακή της Ατλάντας. Αργότερα μας είπε: «Αυτή ήταν η χειρότερη περίοδος της ζωής μου».

Η ζωή στη φυλακή ήταν δύσκολη. «Υπέφερα από φοβερά αισθήματα μοναξιάς και απελπισίας», θυμάται ο Τζέιμς. Ωστόσο, ο εγκλεισμός του σε ένα στενόχωρο κελί φυλακής τον οδήγησε στο να κάνει σοβαρή αυτοεξέταση. Ο ίδιος το περιέγραψε ως εξής: «Αυτό που με πλήγωνε περισσότερο στη φυλακή δεν ήταν η δική μου έλλειψη άνεσης αλλά το πώς είχα απογοητεύσει τον ουράνιο Πατέρα μου». Έπειτα από αρκετούς μήνες, ένας από τους κρατουμένους που μελετούσε τη Γραφή με τους Μάρτυρες εθελοντές πλησίασε τον Τζέιμς και τον προσκάλεσε στις τάξεις μελέτης της Γραφής. Νιώθοντας ντροπή, ο Τζέιμς στην αρχή αρνήθηκε. Αλλά ο νεαρός επέμεινε, και τελικά κάποια Κυριακή ο Τζέιμς πήγε στη συνάθροιση.

Συγκινήθηκε βαθιά βλέποντας το στοργικό ενδιαφέρον που εκδήλωναν για τους σπουδαστές οι Μάρτυρες οι οποίοι διεξήγαν τη μελέτη. Αργότερα, εντυπωσιάστηκε και από κάτι άλλο. Εξαιτίας παλιότερων εμπειριών, ο Τζέιμς υπέθετε πως όλοι οι εθελοντές διάκονοι πληρώνονταν αδρά για το έργο τους σε σχέση με τους κρατουμένους. Αλλά εξεπλάγη όταν έμαθε ότι οι Μάρτυρες δεν αμείβονταν για τις υπηρεσίες τους.​—Ματθαίος 10:8.

Ο Τζέιμς άρχισε να περιμένει με ανυπομονησία τις συναθροίσεις. Διαπίστωσε ότι οι αδελφοί που τις διεξήγαν ήταν καλοσυνάτοι και ενθαρρυντικοί. Ένας πρεσβύτερος τον είχε εντυπωσιάσει ιδιαίτερα. «Μετρούσα τις μέρες μέχρι να ξανάρθει», θυμάται ο Τζέιμς, «επειδή έδινε ζωή στο Λόγο του Θεού. Το πνεύμα του ήταν μεταδοτικό. Μου εντύπωσε πόσο αναγκαίο είναι να διαβάζω αναλυτικά τη Γραφή για να διακρίνω την αληθινή σημασία του αγγέλματος—να την κάνω στ’ αλήθεια κτήμα μου και, το κυριότερο, να καλλιεργώ το νου του Χριστού».

Ο Τζέιμς δυσκολεύτηκε πολύ να πιστέψει ότι ο Θεός θα μπορούσε να συγχωρήσει τα λάθη του. Τι τον βοήθησε; «Η συγχώρηση του Θεού αντικατοπτριζόταν στον τρόπο με τον οποίο μας μεταχειρίζονταν αυτοί οι πιστοί και αυτοθυσιαστικοί άντρες. c Ένα πράγμα κατάλαβα καλά: Παρά τις φοβερές αμαρτίες μου, ο αδελφός ποτέ δεν άφησε την παραμικρή εντύπωση ότι ο Θεός δεν θα με συγχωρούσε. Ο Ιεχωβά ποτέ δεν με εγκατέλειψε. Είδε την εγκάρδια μετάνοιά μου και την αποστροφή μου για την ανόητη και ανέντιμη πορεία μου, και με ευλόγησε πλούσια». Πράγματι, ο Τζέιμς επανεντάχθηκε στη Χριστιανική εκκλησία. Αποφυλακίστηκε πριν από δέκα χρόνια περίπου, και παραμένει δραστήριος και ζηλωτής. Η σύζυγός του και η οικογένειά του χαίρονται που τώρα είναι διακονικός υπηρέτης και πρόσφατα εκφώνησε την πρώτη του δημόσια ομιλία.

Βρήκε την Οδό

Γνωρίσαμε τον Τζόνι στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η οικογένειά του είχε κάποια σχέση με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, αλλά κανένας δεν ήταν πνευματικά ισχυρός όταν ο Τζόνι βρισκόταν στα χρόνια της διάπλασής του, τότε που χρειαζόταν πνευματική και ηθική καθοδήγηση. Ο Τζόνι παρασύρθηκε στο έγκλημα. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση στο ομοσπονδιακό σωφρονιστικό στρατόπεδο που βρίσκεται δίπλα στη φυλακή της Ατλάντας. Ενόσω βρισκόταν εκεί, έμαθε για τις μελέτες της Γραφής που διεξάγουμε και αποφάσισε να παρευρεθεί.

Στην αρχή, ο Τζόνι δεν ήξερε καλά καλά να διαβάζει. Ωστόσο, ήθελε τόσο πολύ να μάθει περισσότερα για τον Ιεχωβά και τον Ιησού Χριστό ώστε ήταν αποφασισμένος να μάθει να διαβάζει πολύ καλά. (Ιωάννης 17:3) Οι τάξεις μελέτης μας συχνά βοηθούν τους κρατουμένους και σε αυτόν τον τομέα, ιδιαίτερα όσον αφορά την κατανόηση του γραπτού κειμένου και τη δημόσια ανάγνωση. Ο Τζόνι προετοιμαζόταν τόσο καλά για τα μαθήματα ώστε οι συμμαθητές του άρχισαν να τον θεωρούν πρότυπο επιμελούς σπουδαστή της Γραφής.

Έπειτα από πολλούς μήνες, ο Τζόνι μεταφέρθηκε στην ομοσπονδιακή φυλακή της Ταλαντίγκα, στην Αλαμπάμα, για να παρευρεθεί σε ένα από τα εκπαιδευτικά της προγράμματα για τα ναρκωτικά. Μόλις έφτασε, άρχισε να παρακολουθεί αμέσως τις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά που διεξάγονταν εκεί. Είχε ενεργή συμμετοχή μέχρι και την αποφυλάκισή του. Όταν έφτασε δε εκείνη η χαρούμενη μέρα, ο Τζόνι, χωρίς να χάσει χρόνο, επικοινώνησε αμέσως με τους Μάρτυρες που υπήρχαν στη μικρή του κωμόπολη. Εκείνοι τον υποδέχτηκαν θερμά και συνέχισε να μελετάει και να προοδεύει πνευματικά.

Ο ενθουσιασμός και η αγάπη του Τζόνι για τη Βιβλική αλήθεια παρακίνησαν και τη μητέρα του να συμμετέχει πιο ενεργά στις εκκλησιαστικές δραστηριότητες. Ο Τζόνι αποτελεί μεγάλη πηγή δύναμης και πρακτικής βοήθειας για αυτήν. Πρόσφατα βαφτίστηκε συμβολίζοντας την αφιέρωσή του στον Ιεχωβά Θεό, και συνεχίζει να συμμετέχει δραστήρια στη Χριστιανική διακονία.

Άφθονος Θερισμός

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, περισσότεροι από 40 κρατούμενοι στη φυλακή της Ατλάντας έχουν βοηθηθεί να γίνουν βαφτισμένοι διάκονοι των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Πάνω από 90 ακόμη κρατούμενοι έχουν επίσης ωφεληθεί από τις εβδομαδιαίες Γραφικές μελέτες. Άλλοι φυλακισμένοι βαφτίστηκαν όταν αποφυλακίστηκαν ή όταν μεταφέρθηκαν σε άλλες φυλακές.

Εμείς που επισκεπτόμαστε αυτή την ιστορική φυλακή τη μια εβδομάδα μετά την άλλη για να βοηθάμε τους αληθινά μεταμελημένους κρατουμένους είμαστε ευγνώμονες που υπηρετούμε σε αυτή τη μοναδική μορφή Χριστιανικής διακονίας. (Πράξεις 3:19· 2 Κορινθίους 7:8-13) Μέσα στο καταθλιπτικό περιβάλλον που συνθέτουν τα φυλάκια, οι φρουροί, οι ηλεκτρικές πύλες και τα γυαλιστερά αγκαθωτά συρματοπλέγματα, έχουμε γεμίσει χαρά και δέος καθώς βλέπουμε εγκληματίες να μεταμορφώνονται και να γίνονται έντιμοι πολίτες και πιστοί λάτρεις του Θεού.​—1 Κορινθίους 6:9-11.​—Από Συνεργάτη.

[Υποσημειώσεις]

a Για μια λεπτομερή εξιστόρηση αυτής της υπόθεσης, βλέπε Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά​—Διαγγελείς της Βασιλείας του Θεού, σελίδες 646-656, που είναι έκδοση των Μαρτύρων του Ιεχωβά.

b Τα ονόματα των κρατουμένων έχουν αλλαχτεί.

c Η Σκοπιά 15 Απριλίου 1991 ενθάρρυνε τους Χριστιανούς πρεσβυτέρους να εκδηλώνουν έλεος με το να επισκέπτονται πολλά από τα άτομα που έχουν αποκοπεί από τη Χριστιανική εκκλησία. Ο σκοπός αυτών των επισκέψεων θα ήταν να τους ενθαρρύνουν να επιστρέψουν στον Ιεχωβά.​—2 Κορινθίους 2:6-8.

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 20, 21]

«Έχετε Φιλοξενήσει Μερικούς από τους Καλύτερους Φίλους Μου»

ΤΟΝ Απρίλιο του 1983, ο Φρέντερικ Γ. Φρανς, ο οποίος υπηρετούσε τότε στο Κυβερνών Σώμα των Μαρτύρων του Ιεχωβά, επισκέφτηκε τη φυλακή των ΗΠΑ στην Ατλάντα. Επιθυμούσε πολύ να επισκεφτεί αυτή τη συγκεκριμένη φυλακή. Καθώς έμπαινε στο κτίριο, φώναξε δυνατά στο φρουρό που καθόταν στο γραφείο της εισόδου: «Θέλω να ξέρεις ότι εδώ έχετε φιλοξενήσει μερικούς από τους καλύτερους φίλους μου!» Ο φρουρός, αν μη τι άλλο, φαινόταν σαστισμένος. Τι εννοούσε ο Φρανς;

Εξήντα τέσσερα χρόνια νωρίτερα, ο Ιωσήφ Φ. Ρόδερφορντ και οι εφτά συνεργάτες του κατηγορήθηκαν ψευδώς για συνωμοσία. Ο Ρόδερφορντ και ο Φρανς έγιναν αργότερα στενοί φίλοι και συνεργάτες. Τώρα, πάνω από 40 χρόνια μετά το θάνατο του Ρόδερφορντ​—και ενώ ο ίδιος ήταν περίπου 90 ετών—​ο Φρανς χαιρόταν που μπορούσε να επισκεφτεί τη φυλακή όπου έζησε ο φίλος του πριν από τόσον καιρό. Αναμφίβολα σκεφτόταν το έργο που είχαν κάνει ο Ρόδερφορντ και οι συνεργάτες του πίσω από αυτούς τους τοίχους. Τι είδους έργο ήταν αυτό;

Λίγο μετά την άφιξη του Ρόδερφορντ και των συνεργατών του, ο υποδιευθυντής τούς είπε: «Θα σας δώσουμε να κάνετε κάποια εργασία. Τι ξέρετε να κάνετε;»

«Κύριε υποδιευθυντή», απάντησε ο Α. Χ. Μακμίλαν, ένας από τους οχτώ, «εγώ ποτέ δεν έκανα τίποτα άλλο στη ζωή μου εκτός από το να κηρύττω. Έχετε κάτι τέτοιο εδώ;»

«Όχι κύριε! Γι’ αυτό ακριβώς βρίσκεστε εδώ, και σας δηλώνω ότι δεν πρόκειται να κάνετε κήρυγμα εδώ».

Πέρασαν αρκετές εβδομάδες. Όλοι οι φυλακισμένοι ήταν υποχρεωμένοι να παρευρίσκονται στη λειτουργία την Κυριακή, και όσοι επιθυμούσαν μπορούσαν να παραμένουν για το κατηχητικό. Οι οχτώ άντρες αποφάσισαν να σχηματίσουν τη δική τους τάξη μελέτης της Γραφής, την οποία διεξήγαν εκ περιτροπής. «Μερικοί άρχισαν να έρχονται από περιέργεια, και σιγά σιγά έρχονταν περισσότεροι», εξήγησε αργότερα ο Ρόδερφορντ. Σύντομα, η μικρή ομάδα των 8 αυξήθηκε σε 90!

Πώς ανταποκρίθηκαν οι φυλακισμένοι σε αυτή τη μελέτη της Γραφής; Ένας είπε: «Είμαι εβδομήντα δύο χρονών, και έπρεπε να βρεθώ πίσω από τα σίδερα της φυλακής για να ακούσω την αλήθεια. Γι’ αυτόν το λόγο χαίρομαι που με έστειλαν στη φυλακή». Ένας άλλος ανέφερε: «Σύντομα θα βγω από τη φυλακή. Λυπάμαι που πρέπει να φύγω . . . Μπορείτε να μου πείτε πού μπορώ να βρω ανθρώπους σαν και εσάς όταν θα βγω;»

Τη νύχτα πριν από την αποφυλάκισή τους, οι οχτώ άντρες έλαβαν ένα συγκινητικό γράμμα από κάποιον νεαρό που είχε παρακολουθήσει την τάξη τους, και ο οποίος έγραφε: «Θέλω να ξέρετε ότι εμφυτεύσατε μέσα μου την επιθυμία να γίνω πιο καλός, πιο αξιόλογος άνθρωπος, αν μπορεί να προέλθει κάτι τέτοιο από ένα κουφάρι τόσο βρώμικο και βουτηγμένο στον κόσμο όσο το δικό μου. . . . Είμαι αδύναμος, πολύ αδύναμος​—κανένας δεν το ξέρει αυτό καλύτερα από εμένα—​αλλά θα προσπαθήσω και, αν χρειαστεί, θα παλέψω με τον ίδιο μου τον εαυτό για να θερίσω όλους τους καρπούς από το σπόρο που φυτέψατε, ώστε να βοηθήσω όχι μόνο τον εαυτό μου αλλά και τους γύρω μου. Μπορεί να φαίνεται παράξενο να λέει κάποιος σαν εμένα τέτοια λόγια, αλλά βαθιά μέσα μου, στα κατάβαθα της ψυχής μου, εννοώ όλα αυτά που λέω​—την κάθε λέξη».

Σήμερα, πάνω από 80 χρόνια αργότερα, οι σπόροι της Γραφικής αλήθειας εξακολουθούν να σπέρνονται από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στη φυλακή της Ατλάντας​—και σε πολλές άλλες φυλακές.​—1 Κορινθίους 3:6, 7.