Ο Πολύπλοκος Ιστός της Ζωής

«Η ποικιλία της ζωής είναι το ασφαλιστήριο συμβόλαιό μας. Η ίδια μας η ζωή και η επιβίωσή μας εξαρτώνται από αυτήν».​—ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ.

Η ΖΩΗ πάνω στη γη είναι άφθονη και χαρακτηρίζεται από τεράστια ποικιλία. Ο όρος «βιολογική ποικιλότητα», ή για συντομία «βιοποικιλότητα», προσδιορίζει όλα τα είδη του κόσμου, από τα μικροσκοπικά βακτήρια ως τις γιγάντιες σεκόγιες και από τους γεωσκώληκες ως τους αετούς.

Όλες αυτές οι μορφές ζωής πάνω στη γη αποτελούν μέρος ενός μεγάλου, αλληλοεξαρτώμενου ιστού ο οποίος περιλαμβάνει και άψυχα στοιχεία. Η ζωή εξαρτάται από άψυχα συστατικά όπως η ατμόσφαιρα της γης, οι ωκεανοί, το γλυκό νερό, τα πετρώματα και το χώμα. Όλο αυτό το φάσμα της ζωής ονομάζεται βιόσφαιρα και οι άνθρωποι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της.

Η βιοποικιλότητα συμπεριλαμβάνει όλα τα βακτήρια καθώς και άλλα μικρόβια. Είναι γνωστό ότι πολλά από αυτά επιτελούν ζωτικές χημικές λειτουργίες που καθιστούν δυνατή τη διατήρηση των οικοσυστημάτων. Η βιοποικιλότητα, ή αλλιώς ο ιστός της ζωής, περιλαμβάνει επίσης τα πράσινα φυτά που παράγουν οξυγόνο με τη φωτοσύνθεση, απορροφώντας ηλιακή ενέργεια και αποθηκεύοντάς την με τη μορφή σακχάρων, τα οποία είναι οι βασικές πηγές ενέργειας για τις περισσότερες μορφές ζωής.

Ποικιλία που Χάνεται

Δυστυχώς, παρά την ομορφιά και την ποικιλία των μορφών ζωής, αρκετοί ερευνητές λένε ότι ο άνθρωπος ωθεί τα είδη στην εξαφάνιση με ανησυχητικό ρυθμό. Με ποιους τρόπους;

◼ Καταστροφή των βιότοπων. Κατέχει την πρώτη θέση στις αιτίες της εξαφάνισης. Περιλαμβάνει την υλοτόμηση, την εξόρυξη, την κοπή δέντρων για τη δημιουργία βοσκότοπων και την κατασκευή φραγμάτων και αυτοκινητόδρομων εκεί όπου κάποτε υπήρχαν αγριότοποι. Καθώς τα οικοσυστήματα συρρικνώνονται, τα είδη χάνουν τους απαραίτητους πόρους για την επιβίωσή τους. Οι βιότοποι κατατεμαχίζονται, υποβαθμίζονται και εξαφανίζονται. Οι μεταναστευτικές οδοί διαταράσσονται. Η γενετική ποικιλότητα μειώνεται. Οι τοπικοί πληθυσμοί των ζωντανών οργανισμών δεν μπορούν να ανανήψουν από τις αρρώστιες και από άλλες πιέσεις. Ως αποτέλεσμα, τα είδη, το ένα μετά το άλλο, σταδιακά πεθαίνουν.

 Η εξαφάνιση ορισμένων ειδών μπορεί ακόμη και να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση εξαφανίσεων επειδή, όταν καταστρέφεται ένα τμήμα του ιστού της ζωής, είναι δυνατόν να επηρεαστούν και άλλα. Η εξαφάνιση ενός θεμελιώδους είδους​—όπως οι επικονιαστές—​μπορεί να επηρεάσει αμέτρητα άλλα είδη.

◼ Εισαγόμενα είδη. Όταν οι άνθρωποι εισάγουν ένα ξένο είδος σε κάποιο οικοσύστημα, αυτό το είδος μπορεί να πάρει τη θέση που κατέχουν άλλα είδη. Το ξένο είδος ίσως επίσης να επιφέρει τέτοια έμμεση αλλαγή στο οικοσύστημα ώστε να εκτοπίσει τα ενδημικά είδη ή ίσως να φέρει μαζί του αρρώστιες στις οποίες τα ενδημικά είδη δεν έχουν ανοσία. Ιδιαίτερα στα νησιά, όπου τα είδη βρίσκονται απομονωμένα επί πολύ καιρό και δεν είναι εξοικειωμένα με τα νεοφερμένα, οι αυτόχθονες μορφές ζωής ίσως να μην μπορούν να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι κάποιο «φονικό» φύκι, το είδος Caulerpa taxifolia, το οποίο καταστρέφει άλλα θαλάσσια είδη στη Μεσόγειο Θάλασσα. Πρωτοεμφανίστηκε τυχαία στα ανοιχτά των ακτών του Μονακό, και τώρα εξαπλώνεται στο βυθό της θάλασσας. Είναι τοξικό και δεν υπάρχουν γνωστοί εχθροί του. «Αυτό που βλέπουμε θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας οικολογικής καταστροφής», λέει ο Αλεξάντρ Μενέζ, καθηγητής υδροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας, στη Γαλλία.

◼ Υπερβολική εκμετάλλευση. Έχει οδηγήσει πολλά είδη στην εξαφάνιση. Κλασική περίπτωση είναι το αποδημητικό περιστέρι. Στις αρχές του 19ου αιώνα ήταν το πολυπληθέστερο πουλί της Βόρειας Αμερικής. Όταν αποδημούσε​—σε σμήνη που αποτελούνταν από ένα δισεκατομμύριο ή και περισσότερα πουλιά—​σκοτείνιαζε ο ουρανός για μερικές μέρες. Ωστόσο, κυνηγήθηκε τόσο πολύ ώστε στο τέλος του 19ου αιώνα είχε φτάσει στο χείλος της εξαφάνισης, και το Σεπτέμβριο του 1914, πέθανε και το τελευταίο αποδημητικό περιστέρι σε κάποιον ζωολογικό κήπο του Σινσινάτι. Παρόμοια, ο αμερικανικός βίσονας, ή αλλιώς βούβαλος, των Μεγάλων Πεδιάδων κυνηγήθηκε σχεδόν μέχρι εξαλείψεως.

◼ Αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού. Η ανθρώπινη οικογένεια στα μέσα του 19ου αιώνα αριθμούσε ένα δισεκατομμύριο. Έπειτα από ενάμιση αιώνα, και έχοντας αυξηθεί κατά πέντε δισεκατομμύρια, οι άνθρωποι αρχίζουν να αναρωτιούνται αν κινδυνεύουν να εξαντλήσουν τα αποθέματά τους. Κάθε χρόνο, και ενώ συνεχίζει να αυξάνεται ο ανθρώπινος πληθυσμός, τα είδη εξαφανίζονται με ανησυχητικούς ρυθμούς.

◼ Απειλή της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας. Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για τις Κλιματολογικές Αλλαγές, υπάρχει η πιθανότητα να αυξηθεί η θερμοκρασία κατά 3,5 βαθμούς Κελσίου μέσα σε αυτόν τον αιώνα. Αυτή η άνοδος μπορεί να αποδειχτεί πολύ απότομη για την επιβίωση κάποιων ειδών. Σύμφωνα με ερευνητές, φαίνεται ότι μια αιτία που συμβάλλει στο θάνατο των κοραλλιογενών υφάλων (στυλοβατών μεγάλου μέρους της θαλάσσιας βιοποικιλότητας) είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού.

Οι επιστήμονες λένε ότι, αν η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε κατά ένα μέτρο, θα μπορούσε να καταστραφεί μεγάλο μέρος των παράκτιων υγρότοπων του κόσμου. Μερικοί πιστεύουν ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας ίσως να  επηρεάσει τα παγετωνικά καλύμματα της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής. Αν αυτά έλιωναν, θα ακολουθούσε περιβαλλοντική καταστροφή.

Επιδημία Εξαφανίσεων

Πόσο γρήγορα εξαφανίζονται τα είδη; Οι απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα είναι πολύ ανακριβείς. Τα περισσότερα από τα είδη που χάνονται είναι ακόμη άγνωστα στους επιστήμονες. Πρώτα πρέπει να καθορίσουν πόσα είδη υπάρχουν. Σύμφωνα με τον Τζον Χάρτι, επιστήμονα του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας ο οποίος ειδικεύεται στην οικολογία, «υπάρχουν περίπου ενάμισι εκατομμύριο κατονομασμένα είδη στη γη, αλλά ξέρουμε ότι υπάρχουν ακόμη πολλά είδη που δεν έχουν κατονομαστεί, και ο συνολικός αριθμός φτάνει πιθανόν τα 5 με 15 εκατομμύρια». Μερικοί ανεβάζουν τους υπολογισμούς στα 50 εκατομμύρια είδη ή και περισσότερα. Είναι σχεδόν αδύνατον να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός επειδή «τα περισσότερα είδη θα εκλείψουν πριν ακόμη κατονομαστούν και περιγραφούν», σύμφωνα με τον επιστήμονα Άντονι Σ. Τζανέτος.

Η σύγχρονη επιστήμη έχει αρχίσει μόλις και μετά βίας να αποσαφηνίζει τους περίπλοκους οικολογικούς μηχανισμούς που καθιστούν αρμονική τη λειτουργία των φυσικών κοινωνιών. Αν οι άνθρωποι δεν ξέρουν πόσα είδη υπάρχουν, πώς μπορούν να κατανοήσουν το σύνθετο ιστό της ζωής και το πώς επηρεάζεται αυτός από τις εξαφανίσεις; Πώς μπορούν να αντιληφθούν τι μπορεί να σημαίνει η εξαφάνιση των ειδών για το σύστημα του πλανήτη το οποίο συντηρεί τη ζωή;

Όταν οι επιστήμονες προσπαθούν να προσδιορίσουν το ρυθμό εξαφάνισης, οι υπολογισμοί τους, μολονότι ποικίλλουν, είναι συχνά απογοητευτικοί. «Περίπου 50 τοις εκατό της χλωρίδας και της πανίδας είναι δυνατόν να εξαφανιστεί μέσα στα επόμενα εκατό χρόνια», αναφέρει μια συγγραφέας. Η πρόγνωση του Χάρτι είναι ακόμη πιο ζοφερή: «Οι βιολόγοι υπολογίζουν ότι η αποψίλωση των τροπικών δασών θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια των μισών ή και περισσότερων ειδών που υπάρχουν πάνω στη γη μέσα στα επόμενα 75 χρόνια».

Βασιζόμενο στους υπολογισμούς του επιστήμονα Στούαρτ Πιμ από το Πανεπιστήμιο του Τενεσί, το περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (ελληνική έκδοση) αναφέρει ότι το 11 τοις εκατό των πουλιών, ή «1.100 είδη από τα σχεδόν 10.000 που ζουν σήμερα, απειλούνται με εξαφάνιση. Τα περισσότερα από αυτά τα 1.100 είδη προβλέπεται να εκλείψουν ως το τέλος του 21ου αιώνα». Το ίδιο περιοδικό δήλωσε: «Μια ομάδα αξιόπιστων βοτανολόγων ανέφερε πρόσφατα ότι ένα στα οχτώ φυτά κινδυνεύει να εξαφανιστεί. “Δεν κινδυνεύουν μονάχα τα είδη που ζουν στα νησιά ή στα βροχερά δάση​—ούτε μονάχα τα πουλιά ή τα μεγάλα, εντυπωσιακά θηλαστικά”, λέει ο Πιμ. “Κινδυνεύουν τα πάντα και παντού. . . . Πρόκειται για παγκόσμια επιδημία εξαφανίσεων”».

Χρειαζόμαστε Όλα Αυτά τα Είδη;

Υπάρχει λόγος να ανησυχούμε για την απώλεια της ποικιλότητας της ζωής; Χρειαζόμαστε πραγματικά μια τέτοια ποικιλία ειδών; Πολλοί διακεκριμένοι ειδικοί επιμένουν ότι τη χρειαζόμαστε. Ο εμπλουτισμός της γης με είδη παρέχει στους ανθρώπους τροφή, χρήσιμες χημικές ουσίες και πολλά άλλα προϊόντα και υπηρεσίες. Σκεφτείτε, επίσης, τα πιθανά οφέλη που μπορεί να ενέχουν για την ανθρωπότητα τα είδη που δεν έχουν ανακαλυφτεί ακόμη. Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι  120 από τα κυριότερα 150 φάρμακα που χρησιμοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες προέρχονται από φυσικές ενώσεις. Έτσι λοιπόν, χάνοντας τη χλωρίδα της γης, η ανθρωπότητα χάνει επίσης τη δυνατότητα εξεύρεσης νέων φαρμάκων και χημικών ουσιών. «Κάθε φορά που χάνουμε ένα είδος, χάνουμε μια προοπτική για το μέλλον», λέει ο Σερ Γκίλιαν Πρανς, διευθυντής των Κήπων του Κιου στο Λονδίνο. «Χάνουμε μια πιθανή θεραπεία για το AIDS ή κάποια ουσία που είναι ανθεκτική στους ιούς. Πρέπει, λοιπόν, με κάποιον τρόπο να σταματήσουμε να χάνουμε είδη, όχι μόνο για το καλό του πλανήτη μας αλλά και για τις δικές μας . . . ανάγκες και χρήσεις».

Χρειαζόμαστε επίσης τα φυσικά οικοσυστήματα επειδή παρέχουν ουσιώδεις υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτώνται όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί. Η παραγωγή οξυγόνου, ο καθαρισμός του νερού, η διήθηση των ρύπων και η πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους είναι όλα ζωτικές λειτουργίες που επιτελούν τα υγιή οικοσυστήματα.

 Τα έντομα βοηθούν στην επικονίαση. Οι βάτραχοι, τα ψάρια και τα πουλιά περιορίζουν τα παράσιτα. Τα μύδια και άλλοι υδρόβιοι οργανισμοί καθαρίζουν τα αποθέματα του νερού μας. Τα φυτά και οι μικροοργανισμοί δημιουργούν τα παραγωγικά εδάφη μας. Η οικονομική αξία όλων αυτών των υπηρεσιών είναι τεράστια. Σύμφωνα με έναν συντηρητικό υπολογισμό, το οικονομικό όφελος που αποφέρει η βιοποικιλότητα παγκοσμίως ανερχόταν το 1995 σε περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Ωστόσο, παρά την εξάρτησή μας από την ποικιλότητα της ζωής, ο κόσμος φαίνεται να βρίσκεται σε μια περίοδο έξαρσης όσον αφορά την εξαφάνιση των ειδών, η οποία απειλεί τον πολύπλοκο ιστό της ζωής. Σήμερα, σε έναν καιρό κατά τον οποίο αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε το ζωτικό ρόλο της βιοποικιλότητας, οι άνθρωποι προκαλούν περισσότερες εξαφανίσεις από ποτέ! Είναι, ωστόσο, ο άνθρωπος σε θέση να λύσει το πρόβλημα; Τι επιφυλάσσει το μέλλον για την ποικιλία της ζωής στη γη;

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 6]

Ποια Είναι η Αξία της Ζωής;

Όλη η συζήτηση σχετικά με την αξία της βιοποικιλότητας ίσως δίνει την εντύπωση πως θα πρέπει να ενδιαφερόμαστε για τα άλλα είδη ζωής μόνο αν εξυπηρετούν τις ανάγκες μας. Μερικοί πιστεύουν ότι μια τέτοια άποψη είναι στενοκέφαλη. Ο παλαιοντολόγος Νάιλς Έλντρετζ τονίζει τη φυσική αξία της ζωής: «Εμείς οι άνθρωποι εκτιμάμε επίσης τη ζωή που μας περιβάλλει​—όμορφα, ελκυστικά είδη, υπέροχους παρθένους αγριότοπους—​για την εγγενή της αξία. Υπάρχει κάτι μέσα μας που αναγνωρίζει ότι συνδεόμαστε με αυτόν το φυσικό κόσμο και ότι αντλούμε ειρήνη και ευχαρίστηση όταν βρισκόμαστε σε αυτόν όποτε μπορούμε».

 [Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 7]

Ο Κόκκινος Κατάλογος

Ο «Κόκκινος Κατάλογος» εκδίδεται από τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης και των Φυσικών Πόρων, μια οργάνωση που αξιολογεί την κατάσταση των ειδών τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση. Σε αυτή τη σελίδα παρουσιάζονται λίγα από τα είδη που περιλαμβάνονται στον «Κόκκινο Κατάλογο» για το έτος 2000:

Περιπλανώμενο άλμπατρος (Diomedea exulans)

Είναι ένα από τα 16 είδη άλμπατρος που προσδιορίζονται ως απειλούμενα σε όλο τον κόσμο. Λέγεται ότι πολλά τέτοια άλμπατρος πνίγηκαν όταν πιάστηκαν κατά λάθος σε παραγάδια που είχαν ρίξει αλιευτικά σκάφη.

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία από Tony Palliser

Έντελλος ο νεμαίος (Pygathrix nemaeus)

Αυτός ο χαριτωμένος ασιατικός Κολοβός πίθηκος βρίσκεται στο νοτιοκεντρικό Βιετνάμ και σε κάποια τμήματα του Λάος. Απειλείται από την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και από το κυνήγι. Τον κυνηγούν και για τροφή και για κάποια μέλη του σώματός του τα οποία χρησιμοποιούνται ως συστατικά παραδοσιακών φαρμάκων.

[Ευχαριστίες]

Πίθηκος στις σελίδες 7 και 32: Φωτογραφία από Bill Konstant

Σαλιγκάρι της Κορσικής (Helix ceratina)

Το φυσικό περιβάλλον αυτού του σαλιγκαριού που αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο εξαφάνισης έχει έκταση μόνο 70 στρέμματα, στα περίχωρα της πόλης Αγιάτσο, στη νοτιοδυτική ακτή της Κορσικής. Η επιβίωσή του μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο εξαιτίας αναπτυξιακών έργων που περιλαμβάνουν την κατασκευή αεροδρομίου και δρόμων για πρόσβαση στην ακτή.

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία από G. Falkner

Χρυσή παγόδα (Mimetes chrysanthus)

Αυτό το όμορφο λουλούδι ανακαλύφτηκε το 1987 στο Γουέστερν Κέιπ της Νότιας Αφρικής. Οι συχνές καταστροφικές πυρκαγιές και τα είδη που εισάχθηκαν​—ξένα για το φυσικό περιβάλλον της χρυσής παγόδας—​αποτελούν διαρκή απειλή για αυτό το φυτό.

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία από Craig Hilton-Taylor

Πρίστης (Pristis microdon)

Αυτό το απειλούμενο ψάρι βρίσκεται στον Ινδικό και στο Δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό καθώς και σε κοντινές ακτές, εκβολές και ποταμούς. Είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στο ψάρεμα και ο πληθυσμός του έχει μειωθεί κατά πολύ. Απειλείται επίσης από απώλεια και υποβάθμιση του φυσικού του περιβάλλοντος.

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία: Ευγενής παραχώρηση από Sun International Resorts, Inc.

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 8]

Αποδεκατισμός της Θαλάσσιας Ζωής

Ο πλούτος των ωκεανών, που κάποτε θεωρούνταν ανεξάντλητος, έχει αποδειχτεί περιορισμένος. Ο παλαιοντολόγος Νάιλς Έλντρετζ, γράφοντας στο περιοδικό Φυσική Ιστορία (Natural History), περιέγραψε την έκταση της υπερβολικής εκμετάλλευσης των ωκεανών: «Η σύγχρονη τεχνολογία έκανε τόσο αποτελεσματική τη θαλάσσια αλιεία ώστε τεράστια τμήματα του ωκεάνιου πυθμένα απογυμνώνονται δημιουργώντας στη θάλασσα μια κατάσταση όμοια με εκείνη των αποψιλωμένων δασών. Ωστόσο, η ίδια αυτή τεχνολογία κάνει αλόγιστη σπατάλη. Θαλάσσιες χελώνες και φώκιες, καθώς και πολλά μη εμπορεύσιμα είδη ψαριών και ασπόνδυλων, πεθαίνουν κάθε φορά που σηκώνονται τα δίχτυα ή περνάει η τράτα».

Σχολιάζοντας «τη σπατάλη που προκύπτει από την αλίευση γαρίδας», όπως τη χαρακτήρισε, το περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic) εξήγησε ότι «κατά μήκος του Κόλπου του Μεξικού [ανοιχτά του Τέξας] πάνω από δέκα κιλά θαλάσσιων ειδών​—μεταξύ των οποίων και πολλά νεαρά ψάρια—​ίσως θυσιάζονται για ένα μόνο κιλό γαρίδες». Αυτά τα ανεπιθύμητα ψάρια και οστρακοειδή ονομάζονται άχρηστη ψαριά. Κάποιος ομοσπονδιακός βιολόγος ανέφερε με θλίψη: «Η μέση αναλογία άχρηστης ψαριάς είναι περίπου τέσσερα προς ένα». Δεν προξενεί έκπληξη το ότι οι ωκεανοί μας έχουν γίνει πεδία θανάτου για πολλά είδη που απειλούνται με εξαφάνιση!

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 9]

Ζωή Κρυμμένη στα Δάση

Τα δάση του πλανήτη μας βρίθουν από ζωή· μάλιστα φιλοξενούν και είδη που δεν έχει ανακαλύψει ακόμη ο άνθρωπος. Ο Τζον Χάρτι, επιστήμονας που ειδικεύεται στην οικολογία, παρατήρησε: «Μολονότι τα τροπικά βροχερά δάση καλύπτουν λιγότερο από το δύο τοις εκατό του πλανήτη, αποτελούν τη μοναδική κατοικία τουλάχιστον του 50 τοις εκατό​—πιθανόν δε ακόμη και του 90 τοις εκατό—​όλων των ειδών της γης. Το υψηλότερο ποσοστό βασίζεται στην υπόθεση ότι μεγάλο μέρος των ειδών που πρόκειται να ανακαλυφτούν θα είναι τροπικά επειδή η βιολογική εξερεύνηση των τροπικών περιοχών είναι πολύ περιορισμένη. Ωστόσο, και άλλοι βιότοποι έχουν ερευνηθεί ανεπαρκώς, και αναμφίβολα περιέχουν πολλά είδη τα οποία δεν γνωρίζει σήμερα η επιστήμη. Ανάμεσά τους είναι τα εδάφη των εύκρατων δασών, όπως τα υγρά παλιά δάση στις βορειοδυτικές περιοχές του Ειρηνικού, στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Ποιος ξέρει τι εκπλήξεις περιμένουν τον άνθρωπο αν ποτέ καταφέρει να εξερευνήσει τη ζωή που είναι κρυμμένη στα δάση;

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Το αποδημητικό περιστέρι τώρα έχει εκλείψει

[Ευχαριστίες]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./Luther C. Goldman