Ένας Κόσμος στον Οποίο Όλοι Έχουν Θέση

«Εφόσον το πρόβλημα των προσφύγων είναι παγκόσμιο, η αναζήτηση λύσεων πρέπει επίσης να είναι παγκόσμια».​—Γκιλ Λάσερ, καθηγητής διεθνών σχέσεων.

ΤΟ ΝΕΑΡΟ ζευγάρι έφυγε μέσα στο σκοτάδι της νύχτας. Ανήσυχος για την ασφάλειά τους, ο σύζυγος δεν έχασε χρόνο, αν και είχαν ένα μικρό παιδί. Είχε ακούσει ότι ο αδίστακτος δικτάτορας της χώρας σχεδίαζε μια δολοφονική επίθεση στην πόλη. Έπειτα από ένα επίπονο ταξίδι εκατόν πενήντα και πλέον χιλιομέτρων, η οικογένεια πέρασε τελικά τα σύνορα κατευθυνόμενη προς κάποιο ασφαλές μέρος.

Αυτή η ταπεινή οικογένεια αργότερα έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Το όνομα του παιδιού ήταν Ιησούς, και οι γονείς του ήταν η Μαρία και ο Ιωσήφ. Αυτοί οι πρόσφυγες δεν έφυγαν από τον τόπο τους αναζητώντας υλικά πλούτη. Αντίθετα, αντιμετώπιζαν μια κατάσταση στην οποία διακυβεύονταν ζωές. Το παιδί τους ήταν ο στόχος της επίθεσης!

Όπως πολλοί άλλοι πρόσφυγες, ο Ιωσήφ και η οικογένειά του τελικά επέστρεψαν στην πατρίδα τους όταν βελτιώθηκε η πολιτική κατάσταση. Αλλά η έγκαιρη φυγή τους αναμφίβολα βοήθησε να σωθεί η ζωή του μικρού παιδιού τους. (Ματθαίος 2:13-16) Η Αίγυπτος, η χώρα στην οποία κατέφυγαν, ήταν γνωστό ότι δεχόταν και πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες. Πολλούς αιώνες νωρίτερα, οι προπάτορες του Ιησού είχαν βρει καταφύγιο στην Αίγυπτο όταν η πείνα ερήμωσε τη γη Χαναάν.​—Γένεση 45:9-11.

Ασφαλείς Αλλά Όχι Ικανοποιημένοι

Τα Γραφικά καθώς και τα σύγχρονα παραδείγματα πιστοποιούν ότι η φυγή σε μια άλλη χώρα μπορεί να σημάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Ωστόσο, για κάθε οικογένεια, το να εγκαταλείψει το σπίτι της δεν παύει να αποτελεί τραυματική εμπειρία. Όσο ταπεινό και αν είναι το σπίτι, πιθανώς αντιπροσωπεύει χρόνια επενδύσεων σε χρόνο και χρήμα. Ίσως δε να είναι οικογενειακή κληρονομιά η οποία τους δένει με τον πολιτισμό και τη χώρα τους. Επιπλέον, οι πρόσφυγες μπορούν να πάρουν μαζί τους λίγα μόνο αποκτήματα, αν όχι κανένα. Επομένως, οι πρόσφυγες είναι πάντα βυθισμένοι στη φτώχεια, ανεξάρτητα με τις προηγούμενες περιστάσεις τους.

Το αρχικό αίσθημα ανακούφισης όταν φτάνουν σε ασφαλές μέρος μπορεί σύντομα να εξαφανιστεί αν η μόνη προοπτική για το μέλλον φαίνεται να είναι η ζωή σε ένα στρατόπεδο προσφύγων. Και όσο περισσότερο παραμένει κάποιος πρόσφυγας, τόσο πιο καταπιεστική γίνεται η κατάστασή του, ιδιαίτερα όταν αυτός δεν εντάσσεται στην τοπική κοινωνία. Οι πρόσφυγες, όπως κάθε άνθρωπος, θέλουν να ριζώσουν κάπου. Ένα στρατόπεδο προσφύγων δεν είναι καθόλου ιδανικό μέρος για να αναθρέψει κανείς την οικογένειά του. Θα έρθει τελικά ο καιρός που ο καθένας θα έχει έναν τόπο όπου θα μπορεί να ριζώσει;

Είναι ο Επαναπατρισμός η Απάντηση;

Τη δεκαετία του 1990, περίπου εννέα εκατομμύρια ξεριζωμένοι άνθρωποι επέστρεψαν τελικά στα σπίτια τους. Για μερικούς από εκείνους τους ανθρώπους αυτή ήταν μια χαρούμενη περίσταση, και άρχισαν με κέφι να ξαναφτιάχνουν τη ζωή τους. Άλλοι, όμως, είχαν μοιρολατρική διάθεση. Επέστρεψαν απλώς επειδή η κατάσταση είχε γίνει ανυπόφορη στη χώρα που τους παρείχε άσυλο. Τα προβλήματα που αντιμετώπισαν μακριά από την πατρίδα τους ήταν τόσο έντονα ώστε αποφάσισαν ότι θα ήταν καλύτερα να επιστρέψουν στο σπίτι τους, παρά την ανασφάλεια που ήταν σίγουρο ότι θα αντιμετώπιζαν.

Ακόμη και υπό τις καλύτερες περιστάσεις, ο επαναπατρισμός περιλαμβάνει αντιξοότητες επειδή  σημαίνει ότι πρέπει να γίνει ένας δεύτερος πλήρης ξεριζωμός. «Κάθε μετεγκατάσταση συνοδεύεται από απώλεια των μέσων διαβίωσης, όπως η γη, η εργασία, το σπίτι και τα ζώα», εξηγεί Η Κατάσταση των Προσφύγων του Κόσμου​—1997-1998 (The State of the World’s Refugees 1997-98). «Και κάθε μετεγκατάσταση σηματοδοτεί το ξεκίνημα μιας επίπονης διαδικασίας αποκατάστασης». Κάποια μελέτη για τους επαναπατρισμένους πρόσφυγες στην κεντρική Αφρική ανέφερε ότι, «για τους πρόσφυγες που είχαν λάβει βοήθεια στην ξένη χώρα, η επιστροφή μπορούσε να είναι δυσκολότερη εμπειρία από την ίδια την ξενιτιά».

Ακόμη πιο θλιβερή, ωστόσο, είναι η κατάσταση εκατομμυρίων προσφύγων οι οποίοι εξαναγκάζονται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους παρά τη θέλησή τους. Τι συνθήκες τούς περιμένουν; «Εκείνοι που επιστρέφουν ίσως πρέπει να επιβιώσουν σε μια κατάσταση όπου δεν υπάρχει έννομη τάξη, όπου οι ληστείες και το βίαιο έγκλημα οργιάζουν, όπου οι απόμαχοι στρατιώτες λυμαίνονται τον άμαχο πληθυσμό και όπου οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν στην κατοχή τους ελαφρά όπλα», ανέφερε μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών. Προφανώς, ένα τέτοιο εχθρικό περιβάλλον δεν ικανοποιεί ούτε καν τις βασικές ανάγκες για ασφάλεια που έχουν αυτοί οι ξεριζωμένοι άνθρωποι.

Οικοδόμηση ενός Κόσμου στον Οποίο Όλοι Είναι Ασφαλείς

Ο επαναπατρισμός που γίνεται αναγκαστικά ή απρόθυμα δεν θα λύσει ποτέ τα προβλήματα των προσφύγων αν δεν αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια. Η κ. Σάντακο Ογκάτα, πρώην Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, δήλωσε το 1999: «Τα γεγονότα αυτής της δεκαετίας​—και, στην πραγματικότητα, του περασμένου χρόνου—​δείχνουν σαφέστατα ότι τα ζητήματα των προσφύγων δεν μπορούν να συζητηθούν χωρίς να γίνει αναφορά στην ασφάλεια».

Και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη την υδρόγειο ζουν μέσα σε μεγάλη ανασφάλεια. Ο Κόφι Ανάν, γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, εξηγεί: «Σε μερικά μέρη του κόσμου, υπάρχουν κράτη που κατέρρευσαν εξαιτίας εσωτερικών και κοινωνικών συγκρούσεων, στερώντας από τους πολίτες τους κάθε αποτελεσματική προστασία. Σε άλλα μέρη, η ασφάλεια του ανθρώπου έχει τεθεί σε κίνδυνο από κυβερνήσεις οι οποίες αρνούνται να δράσουν για το κοινό συμφέρον, διώκουν τους αντιπάλους τους και τιμωρούν αθώα μέλη μειονοτικών ομάδων».

Οι πόλεμοι, οι διώξεις και η βία μεταξύ εθνοτήτων​—οι θεμελιώδεις αιτίες της ανασφάλειας που περιέγραψε ο Κόφι Ανάν—​έχουν συνήθως τις ρίζες τους στο μίσος, στην προκατάληψη και στην αδικία. Αυτά τα κακά πράγματα δεν θα ξεριζωθούν εύκολα. Μήπως αυτό σημαίνει ότι το πρόβλημα των προσφύγων αναπόφευκτα θα χειροτερέψει;

Αν τα ζητήματα αφήνονταν στα χέρια των ανθρώπων, χωρίς αμφιβολία αυτό θα ήταν το αποτέλεσμα. Αλλά στην Αγία Γραφή, ο Θεός υπόσχεται ότι «καταπαύει τους πολέμους ως την άκρη της γης». (Ψαλμός 46:9) Παρόμοια, μέσω του προφήτη του Ησαΐα, περιγράφει έναν καιρό στον οποίο οι άνθρωποι «θα χτίσουν σπίτια και θα κατοικήσουν· θα φυτέψουν αμπέλια και θα φάνε τον καρπό τους. . . . Δεν θα μοχθούν μάταια ούτε θα γεννούν για αναστάτωση· επειδή είναι το σπέρμα που αποτελείται από τους ευλογημένους του Ιεχωβά,  και οι απόγονοί τους μαζί τους». (Ησαΐας 65:21-23) Τέτοιες συνθήκες μπορούν πράγματι να εξαλείψουν το πρόβλημα των προσφύγων. Είναι εφικτό κάτι τέτοιο;

«Επειδή οι πόλεμοι αρχίζουν στο νου των ανθρώπων, γι’ αυτό και στο νου των ανθρώπων πρέπει να οικοδομηθεί η άμυνα της ειρήνης», δηλώνει το προοίμιο της Εκπαιδευτικής, Επιστημονικής και Πολιτιστικής Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO). Ο Δημιουργός μας γνωρίζει καλά ότι απαιτείται αλλαγή του τρόπου σκέψης. Ο ίδιος προφήτης εξηγεί γιατί όλοι στη γη κάποια μέρα θα κατοικούν με ασφάλεια: «Δεν θα κάνουν κακό ούτε θα προκαλούν καταστροφή σε όλο το άγιο βουνό μου· επειδή η γη θα γεμίσει από τη γνώση του Ιεχωβά όπως τα νερά σκεπάζουν τη θάλασσα».​—Ησαΐας 11:9.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν ήδη διαπιστώσει ότι η γνώση του Ιεχωβά μπορεί να υπερνικήσει την προκατάληψη και το μίσος. Στο διεθνές έργο κηρύγματος που κάνουν, προσπαθούν να προωθούν τις Χριστιανικές αξίες οι οποίες εμπνέουν αγάπη αντί για μίσος, ακόμη και σε σπαρασσόμενες από τον πόλεμο χώρες. Επίσης προσφέρουν όποια βοήθεια μπορούν λογικά να δώσουν στους πρόσφυγες.

Από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζουν ότι η ολοκληρωτική λύση στο πρόβλημα των προσφύγων θα δοθεί από τον Βασιλιά που έχει διορίσει ο Θεός, τον Ιησού Χριστό. Οπωσδήποτε αυτός καταλαβαίνει πόσο εύκολα μπορούν το μίσος και η βία να καταστρέψουν την ανθρώπινη ζωή. Η Γραφή μάς διαβεβαιώνει ότι ο Ιησούς θα κρίνει τους ασήμαντους με δικαιοσύνη. (Ησαΐας 11:1-5) Υπό την ουράνια διακυβέρνησή του, το θέλημα του Θεού θα εκτελείται στη γη, όπως γίνεται στον ουρανό. (Ματθαίος 6:9, 10) Όταν χαράξει εκείνη η μέρα, κανένας δεν θα χρειαστεί ποτέ πια να γίνει πρόσφυγας. Και όλοι θα έχουν έναν τόπο όπου θα μπορούν να ριζώσουν.

[Πλαίσιο στη σελίδα 12]

Τι Χρειάζεται για να Λυθεί το Πρόβλημα των Προσφύγων;

«Η ικανοποίηση των αναγκών των εκτοπισμένων ανθρώπων όλου του κόσμου​—των προσφύγων και των εσωτερικώς εκτοπισμένων—​είναι πολύ πιο περίπλοκο ζήτημα από την απλή προσφορά βραχυπρόθεσμης ασφάλειας και βοήθειας. Περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των διώξεων, της βίας και των συγκρούσεων, που είναι οι πρώτιστες αιτίες των εκτοπισμών. Περιλαμβάνει την αναγνώριση του δικαιώματος που έχουν όλοι οι άνθρωποι​—άντρες, γυναίκες και παιδιά—​να απολαμβάνουν ειρήνη, ασφάλεια και αξιοπρέπεια χωρίς να χρειάζεται να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους».​—Η Κατάσταση των Προσφύγων του Κόσμου​—2000 (The State of the World’s Refugees 2000).

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 13]

Ποια Λύση Δίνει η Βασιλεία του Θεού;

«Και στην έρημο θα εδρεύσει κρίση και στο δεντρόκηπο θα κατοικήσει δικαιοσύνη. Και το έργο της αληθινής δικαιοσύνης θα είναι ειρήνη· και η υπηρεσία της αληθινής δικαιοσύνης, ησυχία και ασφάλεια στον αιώνα. Και ο λαός μου θα κατοικεί σε ειρηνικό τόπο κατοίκησης και σε οικήματα απόλυτης εμπιστοσύνης και σε αδιατάρακτους τόπους ανάπαυσης».​—Ησαΐας 32:16-18.