Γιατί Τόση Οργή στην Εποχή Μας;

ΑΝΤΡΑΣ πέφτει νεκρός από πυροβολισμό ενώ κάθεται σε μπαρ στην Πράγα της Τσεχίας. Γιατί; Ο δολοφόνος ενοχλήθηκε επειδή το θύμα άκουγε δυνατή μουσική από το γουόκμαν του. Μοτοσικλετιστής ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου με μπαστούνι του χόκεϊ σε διασταύρωση στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Αυτός που του επιτέθηκε φαίνεται ότι εξαγριώθηκε επειδή το θύμα τού αναβόσβησε τους προβολείς. Ο εξαγριωμένος πρώην φίλος μιας Βρετανίδας νοσοκόμας η οποία ζει στην Αυστραλία κλωτσάει την μπροστινή πόρτα του σπιτιού της και μπαίνει μέσα, περιλούζει με πετρέλαιο τη νοσοκόμα, της βάζει φωτιά και την αφήνει να πεθάνει.

Μήπως οι αναφορές για εκρήξεις οργής​—στο δρόμο, στο σπίτι, στα αεροπλάνα—​είναι υπερβολικές; Ή μήπως, σαν τις ρωγμές στους τοίχους κάποιου κτιρίου, είναι απλώς ορατές προειδοποιήσεις ενός σοβαρού, βαθύτερου προβλήματος; Τα γεγονότα δείχνουν ότι ισχύει το δεύτερο.

Στο δρόμο, «οι αναφορές για βίαια περιστατικά στην οδήγηση αυξάνονται σχεδόν κατά 7 τοις εκατό κάθε χρόνο από το 1990», δηλώνει μια πρόσφατη έκθεση του Ιδρύματος για την Οδική Ασφάλεια της Αμερικανικής Λέσχης Αυτοκινήτου (ΑΑΑ).

Στο σπίτι, η οργή είναι διαδεδομένη. Για παράδειγμα, η αστυνομία στην αυστραλιανή πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας παρατήρησε ότι τα κρούσματα βίας στο σπίτι που αναφέρθηκαν το 1998 ήταν αυξημένα κατά 50 τοις εκατό. Σε αυτή τη χώρα, η μία στις τέσσερις γυναίκες που είναι παντρεμένη ή συζεί πέφτει θύμα βίας από το σύντροφό της.

Στις αεροπορικές πτήσεις, τα πράγματα είναι παρόμοια. Η απειλή για ξαφνικά ξεσπάσματα και επιθέσεις επιβατών στο προσωπικό και σε συνεπιβάτες, ακόμη και στους πιλότους, έχει κάνει μερικές από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρίες του κόσμου να εφοδιάσουν το πλήρωμα καμπίνας με ειδικούς ιμάντες για να δένουν τους βίαιους επιτιθέμενους στις θέσεις τους.

Γιατί ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται πως είναι ανίκανοι να συγκρατήσουν τα αισθήματά τους; Τι είναι εκείνο που τους εξωθεί σε αυτές τις πράξεις οργής; Είναι, πράγματι, δυνατόν να τεθούν υπό έλεγχο τέτοια συναισθήματα;

Γιατί Υπάρχει Αύξηση της Οργής;

Οργισμένος είναι εκείνος που νιώθει ή εκδηλώνει έντονο θυμό. Οι πράξεις οργής είναι το αποτέλεσμα που προκύπτει όταν αφήνεται ο θυμός να φουντώσει μέχρι του σημείου να ξεσπάσει σε βίαιη έκρηξη αισθημάτων. «Οι βίαιες φιλονικίες κατά την οδήγηση σπανίως είναι αποτέλεσμα ενός και μόνο περιστατικού. Αντίθετα, φαίνεται πως είναι το αποτέλεσμα της προσωπικής νοοτροπίας και της συσσώρευσης άγχους στη ζωή του οδηγού», τονίζει ο Ντέιβιντ Κ. Γουίλις, πρόεδρος του Ιδρύματος για την Οδική Ασφάλεια της ΑΑΑ.

Κάτι που συντελεί σε αυτή τη συσσώρευση άγχους είναι η πλημμύρα των πληροφοριών που αναμένεται να απορροφούμε κάθε μέρα. Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου Καταιγισμός Πληροφοριών (Information Overload), του Ντέιβιντ Λιούις, υπάρχει η εξής παρατήρηση: «Πολλοί εργαζόμενοι σήμερα δέχονται καταιγισμό δεδομένων . . . Πνιγμένοι από πληροφορίες, . . . κυριεύονται από το άγχος, γίνονται απρόσεκτοι και ζαλίζονται από τις πολλές αναλύσεις». Παραθέτοντας ένα παράδειγμα αυτού του καταιγισμού δεδομένων, κάποια εφημερίδα δήλωσε: «Τις καθημερινές, μια εφημερίδα  περιέχει τόσες πληροφορίες όσες θα μάθαινε σε όλη του τη ζωή ο μέσος άνθρωπος του 17ου αιώνα».

Επίσης, αυτά που εισάγουμε από το στόμα μας ίσως τροφοδοτούν το θυμό. Δύο εκτεταμένες έρευνες έχουν φανερώσει ότι η αυξημένη εχθρότητα συνδέεται με το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και το ανθυγιεινό διαιτολόγιο. Αυτές οι διαδεδομένες συνήθειες διαβίωσης τροφοδοτούν το άγχος και την απογοήτευση​—απογοήτευση η οποία ξεσπάει με βρισιές, ανυπομονησία και αδιαλλαξία.

Κακοί Τρόποι και Κινηματογραφικές Ταινίες

Σχολιάζοντας τη σχέση ανάμεσα στην αγένεια και στο έγκλημα, ο Δρ Άνταμ Γκρέικαρ, διευθυντής του Ινστιτούτου Εγκληματολογίας της Αυστραλίας (AIC), παρατηρεί: «Ίσως ένα από τα σπουδαιότερα βήματα για τη μείωση των μικροαδικημάτων είναι να στραφούμε και πάλι προς το σεβασμό και την ευγένεια». Το ινστιτούτο συνιστά να είμαστε υπομονετικοί, να δείχνουμε ανοχή και να μη βρίζουμε. Αν δεν το κάνουμε αυτό, ισχυρίζεται, είναι δυνατόν η επιθετική συμπεριφορά να μετατραπεί σε εγκληματική. Η ειρωνεία είναι ότι ένα είδος χαλάρωσης που επιλέγουν πολλοί για να απαλλαχτούν από την ανησυχία και το άγχος στην πραγματικότητα ενθαρρύνει την αδιαλλαξία και την οργή. Πώς;

«Παιδιά και ενήλικοι συρρέουν στους κινηματογράφους για να παρακολουθήσουν εικόνες θανάτου και καταστροφής. Η αγορά βίαιων βιντεοταινιών είναι τεράστια και προσοδοφόρα. Τα “πολεμικά παιχνίδια” παραμένουν δημοφιλή σε πολλά παιδιά, αν και δεν ισχύει πάντοτε αυτό για τους γονείς τους. Πολλοί, ενήλικοι και παιδιά, απολαμβάνουν ιδιαίτερα την τηλεοπτική βία, και η τηλεόραση παίζει σημαντικό ρόλο στη μετάδοση πολιτιστικών αξιών», αναφέρει μια έκθεση του AIC. Πώς σχετίζεται αυτό με τις εκρήξεις οργής στο δρόμο και στο σπίτι; Η έκθεση καταλήγει: «Όσο μια κοινωνία συγχωρεί τη βία, οι αξίες των ατόμων που αποτελούν αυτή την κοινωνία θα εξελίσσονται ανάλογα».

Πολλοί σήμερα θα ισχυριστούν ότι τα ξεσπάσματα θυμού είναι απλώς μια φυσιολογική συνέπεια του άγχους, μια αναπόφευκτη αντίδραση στην εξαιρετικά πιεστική, επιθετική κοινωνία μας. Είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι η δημοφιλής άποψη «Όταν είσαι θυμωμένος, να ξεσπάς» είναι πράγματι μια καλή συμβουλή;

Πρέπει να Ελέγχεται η Οργή;

Όπως ακριβώς η έκρηξη ενός ηφαιστείου αποδεικνύεται ολέθρια για εκείνους που ζουν γύρω από αυτό, έτσι και κάποιο άτομο το οποίο εκδηλώνει έντονο θυμό βλάπτει όσους ζουν γύρω του. Επίσης βλάπτει σοβαρά τον εαυτό του. Με ποιον τρόπο; «Η εκδήλωση του θυμού οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη επιθετικότητα», αναφέρει Το Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (The Journal of the American Medical Association [JAMA]). Σύμφωνα με έρευνες, οι άντρες που εκδηλώνουν θυμό «έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν μέχρι την ηλικία των 50 από εκείνους που δεν το κάνουν αυτό».

Παρόμοια, ο Αμερικανικός Καρδιολογικός Σύλλογος αναφέρει: «Οι άντρες που έχουν ξεσπάσματα θυμού διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να πάθουν εγκεφαλικό από τους άντρες που κρατούν την ψυχραιμία τους». Αυτές οι προειδοποιήσεις αφορούν και τα δύο φύλα.

Ποια συμβουλή είναι επιτυχημένη; Παρατηρήστε τις ομοιότητες μεταξύ των συμβουλών που δίνουν κάποιοι ειδικοί αυτού του κόσμου και των συμβουλών που δίνει η  πιο ευρέως διαδεδομένη αυθεντία όσον αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις, η Αγία Γραφή.

Ελέγξτε το Θυμό​—Αποφύγετε την Οργή

Ο Δρ Ρέντφορντ Μπ. Γουίλιαμς αναφέρει στο JAMA: «Η υπεραπλουστευμένη συμβουλή “όταν είσαι θυμωμένος, να ξεσπάς” μάλλον . . . δεν βοηθάει ιδιαίτερα. Είναι πολύ πιο σημαντικό να μάθετε πώς να αξιολογείτε το θυμό σας και έπειτα να τον ελέγχετε». Προτείνει να θέτετε στον εαυτό σας τα εξής ερωτήματα: «(1) Είναι αυτή η κατάσταση σημαντική για εμένα; (2) Δικαιολογούνται οι σκέψεις και τα αισθήματά μου από τα πραγματικά γεγονότα; (3) Μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση, ώστε να μη χρειάζεται να είμαι θυμωμένος;»

Παροιμίες 14:29· 29:11 «Ο μακρόθυμος έχει άφθονη διάκριση, αλλά ο ανυπόμονος εξυψώνει την ανοησία. Ο άφρονας αφήνει να εκδηλωθεί όλο του το πνεύμα, αλλά ο σοφός το διατηρεί ήρεμο ως το τέλος».

Εφεσίους 4:26 «Να οργίζεστε και εντούτοις να μην αμαρτάνετε· ο ήλιος ας μη δύει βρίσκοντάς σας σε κατάσταση θυμού».

Ο Φρανκ Ντόνοβαν, στο βιβλίο του Αντιμετώπιση του Θυμού​—Λύσεις Αυτοβοήθειας για Άντρες (Dealing With Anger​—Self-Help Solutions for Men), συστήνει: «Η αποφυγή του θυμού​—ή, πιο συγκεκριμένα, η αποφυγή του τόπου και των ανθρώπων που περιλαμβάνονται στο επεισόδιο το οποίο προκαλεί το θυμό σας—​είναι μια στρατηγική με ιδιαίτερη σπουδαιότητα και αξία όταν βρίσκεστε στην έξαψη του θυμού σας».

Παροιμίες 17:14 «Η έναρξη της φιλονικίας είναι σαν να ελευθερώνει κανείς νερά· γι’ αυτό, προτού ξεσπάσει ο καβγάς, σήκω και φύγε».

Ο Μπέρτραμ Ρόθτσαϊλντ γράφει στο περιοδικό Ο Ανθρωπιστής (The Humanist): «Ο θυμός . . . είναι κυρίως προσωπική ευθύνη κάποιου. Οι λόγοι για τους οποίους οργιζόμαστε βρίσκονται στο μυαλό μας . . . Οι λίγες φορές κατά τις οποίες ο θυμός σάς ωφέλησε ωχριούν σε σύγκριση με τις πολλές φορές που επιδείνωσε τα πράγματα. Είναι πολύ καλύτερο να μη θυμώνετε παρά να ενδίδετε στο θυμό».

Ψαλμός 37:8 «Άφησε το θυμό και απομακρύνσου από την οργή· μην εξάπτεσαι και κάνεις κάτι κακό».

Παροιμίες 15:1 «Η απάντηση που δίνεται με πραότητα απομακρύνει την οργή, αλλά ο λόγος που προξενεί πόνο διεγείρει θυμό».

Παροιμίες 29:22 «Ο θυμώδης άνθρωπος διεγείρει φιλονικία και ο οργίλος έχει πολλές παραβάσεις».

Εκατομμύρια Μάρτυρες του Ιεχωβά σε όλο τον κόσμο ακολουθούν τις παραπάνω συμβουλές. Σας προσκαλούμε να παρακολουθήσετε τις συναθροίσεις τους στην Αίθουσα Βασιλείας που βρίσκεται κοντά στο σπίτι σας και να διαπιστώσετε προσωπικά ότι το να ζει κανείς σύμφωνα με τις συμβουλές της Γραφής πράγματι ωφελεί, παρά το γεγονός ότι υπάρχει τόση οργή στην εποχή μας.

[Εικόνες στη σελίδα 23]

Όπως ακριβώς ένα ηφαίστειο που εκρήγνυται, το άτομο που δεν ελέγχει την οργή του προκαλεί βλάβη

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Η συμβουλή της Γραφής πράγματι ωφελεί