Αργεί Πολύ να Ωριμάσει!

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΟΛΙΒΙΑ

ΓΙΑΤΙ οι επισκέπτες ταξιδεύουν δύο ως τρεις ώρες με το αυτοκίνητο από την πόλη Λα Πας των Άνδεων, διασχίζοντας κάποιες από τις γυμνές εκτάσεις του Αλτιπλάνου, για να φτάσουν σε μια απομονωμένη περιοχή που ονομάζεται Κομάντσε; Γιατί μερικοί βοτανολόγοι έρχονται από την άκρη της γης για να επισκεφτούν αυτή την ψηλή βραχώδη προεξοχή που χάνεται μέσα στην απεραντοσύνη του τοπίου;

Η απάντηση: Για να δουν τη γιγάντια πούγια—αυτήν που θεωρείται η μεγαλύτερη από όλες τις πόες και το πιο αξιοπαρατήρητο φυτό των Άνδεων. Αν επισκεφτείτε την περιοχή την άνοιξη, μπορεί να είστε αρκετά τυχεροί και να δείτε μια σπανιότατη έκθεση λουλουδιών, η οποία, σύμφωνα με μερικούς, χρειάζεται εκατό χρόνια για να διαμορφωθεί.

Δεν θα βρείτε αυτή την πούγια πουθενά αλλού σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων. Στην πραγματικότητα, αυτό το σπάνιο είδος ευδοκιμεί σε λίγα μόνο μέρη, όλα στις Άνδεις. Εφόσον δεν έχει ξυλώδη υφή, όπως έχουν τα δέντρα και οι θάμνοι, οι βοτανολόγοι την ταξινομούν ως πόα. Ωστόσο, δεν έχετε δει ποτέ πόα με αυτές τις διαστάσεις! Ο τεράστιος ρόδακας με τα στενά, πολύ αγκαθωτά φύλλα εκφύεται πολύ πιο πάνω από εκεί που θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και ο ψηλότερος άνθρωπος. Αν κοιτάξετε προσεκτικά μέσα σε αυτό το φύλλωμα θα διαπιστώσετε ότι αποτελεί θανάσιμη παγίδα για μικρά πουλιά. Στα στενά διάκενα των φύλλων σχεδόν πάντα υπάρχουν ξερά πτώματα πουλιών που μπήκαν μέσα στο φύλλωμα, πιθανόν για να γλιτώσουν από κάποιο γεράκι, και διατρυπήθηκαν από τα θανατηφόρα αγκάθια.

Ίσως διαπιστώσετε ότι το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό αυτού του φυτού είναι τα άνθη του. Από τα πολλά φυτά αυτής της αποικίας, συνήθως αν βρείτε κάποια ανθισμένα, θα είναι μόνο ένα ή δύο.

Το να δει κάποιος ένα τέτοιο γιγάντιο φυτό ανθισμένο είναι πραγματικά συναρπαστική εμπειρία. Το σταχυοειδές άνθος του ορθώνεται πάνω από τη φυλλώδη βάση του και είναι το ψηλότερο στον κόσμο των φυτών. Επάνω του, χιλιάδες κίτρινα άνθη φτάνουν σε ύψος τα 10 μέτρα​—ψηλότερα από ένα τριώροφο κτίριο! Κολλημένη πάνω στους βράχους και προσπαθώντας να φτάσει τον ουρανό, η γιγάντια πούγια στέκεται μοναχική και επιβλητική.

 Δυστυχώς, όμως, η γιγάντια πούγια απειλείται με εξαφάνιση. Για κάποιον λόγο, οι άνθρωποι θέλουν να καίνε αυτό το φυτό. Δεν γνωρίζουμε αν το κάνουν αυτό επειδή τους αρέσει να βλέπουν μια τόσο μεγάλη φλεγόμενη δάδα ή για να ζεσταίνονται όταν πέφτει η θερμοκρασία ή επειδή φοβούνται ότι τα πρόβατά τους θα παγιδευτούν στα αγκαθωτά φύλλα του και θα πεθάνουν. Ωστόσο, η πούγια έχει επιβιώσει παρά τις φωτιές, τον πάγο, τους ανέμους, τον καυτό ήλιο και την έλλειψη χώματος. Πώς τα καταφέρνει;

Η γιγάντια πούγια ανήκει σε μια μεγάλη οικογένεια 2.000 περίπου ειδών τα οποία φαίνεται ότι έχουν την ιδιαίτερη ικανότητα να επιβιώνουν εκεί όπου άλλα φυτά δεν μπορούν​—στην οικογένεια των βρομελιίδων. Εκτός από ένα, όλα τα είδη υπάρχουν μόνο στην αμερικανική ήπειρο. Σαν την πούγια, πολλά από αυτά έχουν ρίζες οι οποίες κυρίως τα κρατούν σταθερά. Έχουν μικροσκοπικά λέπια στα φύλλα τους, πράγμα που τους δίνει τη δυνατότητα να απορροφούν την υγρασία από τον αέρα παρά από το έδαφος. Επίσης, όταν ο καιρός είναι υγρός ή βροχερός, η υγρασία σταλάζει σε κεντρικές δεξαμενές οι οποίες καλύπτουν τις ανάγκες όχι μόνο του φυτού αλλά και ενός πλήθους μικροσκοπικών πλασμάτων. Από όλες όμως τις βρομελιίδες, η γιγάντια πούγια είναι η μεγαλύτερη.

Αυτό που προσελκύει το ενδιαφέρον στη «βασίλισσα των Άνδεων», όπως έχει ονομαστεί, είναι το αξιοσημείωτο διάστημα που χρειάζεται για να ωριμάσει και να ανθίσει. Κάποιος γνωστός βοτανολόγος μέτρησε τις ουλές από τα φύλλα ενός νεκρού δείγματος και υπολόγισε ότι ήταν 150 χρονών. Άλλοι ισχυρίζονται ότι τα φυτά ζουν μόνο 70 χρόνια. Οι ντόπιοι τα αποκαλούν αιώνια φυτά, επειδή πιστεύουν ότι εισέρχονται στην περίοδο της ανθοφορίας μετά τα εκατό χρόνια. Το πρώτο τέτοιο φυτό που σπάρθηκε και καλλιεργήθηκε από τον άνθρωπο αναφέρεται ότι ανθοφόρησε μέσα σε 28 μόλις χρόνια, στην Καλιφόρνια το 1986. Όποια και αν είναι η αλήθεια σχετικά με αυτά τα φυτά που μεγαλώνουν ψηλά στις Άνδεις, πράγματι αργούν πολύ να ωριμάσουν.

[Εικόνα στη σελίδα 22]

Πώς αναπτύσσεται η γιγάντια πούγια σε τόσο λίγο χώμα;

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Τα χιλιάδες άνθη της πούγιας προσελκύουν πολλά πουλιά

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Γιγάντια πούγια η οποία γλίτωσε από φωτιά