Υπέρταση​—Πρόληψη και Έλεγχος

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ

Η ΜΑΡΙΑΝ φοβήθηκε! Χωρίς προειδοποίηση, η μύτη της άρχισε να αιμορραγεί πολύ. «Νόμιζα ότι θα πέθαινα», θυμάται η ίδια. Η γιατρός πληροφόρησε τη Μάριαν ότι η ρινορραγία της οφειλόταν στην υψηλή πίεση του αίματος (αρτηριακή υπέρταση). «Μα εγώ νιώθω καλά», απάντησε η Μάριαν. «Πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν ότι έχουν υπέρταση επειδή δεν παρουσιάζουν συμπτώματα», απάντησε η γιατρός.

Τι γίνεται με τη δική σας πίεση; Θα μπορούσε ο τρόπος με τον οποίο ζείτε τώρα να προκαλέσει υπέρταση στο μέλλον; Τι μπορείτε να κάνετε για να κρατάτε υπό έλεγχο την πίεση του αίματός σας; a

Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη την οποία ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Μετριέται με μια ελαστική περιχειρίδα που φουσκώνει, η οποία εφαρμόζεται γύρω από το βραχίονα και είναι συνδεδεμένη με μια συσκευή που καταγράφει την πίεση. Από αυτή τη συσκευή παίρνουμε δύο ενδείξεις. Για παράδειγμα: 120/80. Ο πρώτος αριθμός ονομάζεται συστολική πίεση του αίματος επειδή δείχνει την πίεση του αίματος στην περίοδο του καρδιακού παλμού (συστολή), και ο δεύτερος αριθμός ονομάζεται διαστολική πίεση του αίματος επειδή δείχνει την πίεση του αίματος όταν η καρδιά χαλαρώνει (διαστολή). Η πίεση του αίματος μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου, και οι γιατροί θεωρούν τους ασθενείς υπερτασικούς όταν η πίεση του αίματός τους είναι πάνω από 140/90.

Τι αυξάνει την πίεση του αίματος; Φανταστείτε ότι ποτίζετε τον κήπο σας. Καθώς ανοίγετε τη βρύση ή μειώνετε τη διάμετρο του ακροφυσίου, αυξάνετε την πίεση του νερού. Το ίδιο συμβαίνει με την πίεση του αίματος: Η αύξηση του ρυθμού της ροής του αίματος ή η μείωση της διαμέτρου του αιμοφόρου αγγείου αυξάνει την πίεση του αίματος. Πώς δημιουργείται η υπέρταση; Περιλαμβάνονται πολλοί παράγοντες.

Παράγοντες τους Οποίους Δεν Μπορείτε να Ελέγξετε

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αν κάποιος έχει υπερτασικούς συγγενείς, οι πιθανότητες να προσβληθεί από την ασθένεια είναι μεγαλύτερες. Οι στατιστικές δείχνουν ότι η υπέρταση εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στα μονοζυγωτικά δίδυμα αδέλφια από ό,τι στα διζυγωτικά. Κάποια μελέτη αναφέρεται στη «χαρτογράφηση των γονιδίων που είναι υπεύθυνα για την αρτηριακή υπέρταση», τα οποία επιβεβαιώνουν ότι για την υπέρταση ευθύνεται ο κληρονομικός παράγοντας. Ο κίνδυνος της αφύσικα υψηλής πίεσης του αίματος είναι επίσης γνωστό ότι αυξάνεται με την ηλικία και ότι είναι μεγαλύτερος μεταξύ των μαύρων αντρών.

Παράγοντες τους Οποίους Μπορείτε να Ελέγξετε

Να προσέχετε το διαιτολόγιό σας! Το αλάτι (νάτριο) μπορεί να ανεβάσει την πίεση του αίματος μερικών, ιδιαίτερα των διαβητικών, εκείνων που έχουν υπέρταση σοβαρής μορφής, των ηλικιωμένων και μερικών μαύρων. Το επιπλέον λίπος στην κυκλοφορία του αίματος μπορεί να δημιουργήσει αποθέματα χοληστερίνης στα εσωτερικά τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων (αθηροσκλήρωση), μειώνοντας έτσι τη διάμετρό τους και αυξάνοντας την πίεση του αίματος.  Εκείνοι που έχουν βάρος 30 τοις εκατό περισσότερο από το ιδανικό είναι επιρρεπείς στην υπέρταση. Μελέτες δείχνουν ότι αυξάνοντας τη λήψη καλίου και ασβεστίου είναι δυνατόν να μειωθεί η πίεση του αίματος.

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης, διαβήτη, καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού. Επομένως, κάπνισμα και υπέρταση είναι ένας επικίνδυνος συνδυασμός ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά νοσήματα. Μολονότι τα στοιχεία είναι αντικρουόμενα, η καφεΐνη​—που περιέχεται στον καφέ, στο τσάι και στα ποτά τύπου κόλας—​καθώς επίσης η συναισθηματική και σωματική καταπόνηση μπορεί επίσης να επιδεινώνουν την υπέρταση. Επιπλέον, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η μεγάλη ή χρόνια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορούν να αυξήσουν την πίεση του αίματος.

Υγιεινός Τρόπος Ζωής

Θα ήταν λάθος να περιμένετε να παρουσιαστεί η υπέρταση και έπειτα να κάνετε θετικές ενέργειες. Ο υγιεινός τρόπος ζωής θα πρέπει να σας ενδιαφέρει από μικρή ηλικία. Αν προσέχετε τώρα θα έχετε καλύτερη ποιότητα ζωής στο μέλλον.

Η Τρίτη Ομόφωνη Διακήρυξη της Βραζιλίας για την Αρτηριακή Υπέρταση προσδιόρισε τις αλλαγές στον τρόπο ζωής οι οποίες βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης του αίματος. Αυτές αποτελούν έναν χρήσιμο οδηγό για όσους έχουν υψηλή ή φυσιολογική πίεση του αίματος.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι παχύσαρκοι πρέπει να έχουν ισορροπημένο διαιτολόγιο με λίγες θερμίδες, να αποφεύγουν τις γρήγορες και «θαυματουργές» δίαιτες και να ακολουθούν ένα πρόγραμμα μέτριας σωματικής άσκησης. Όσον αφορά το αλάτι, πρότειναν η κατανάλωσή του να μην υπερβαίνει τα έξι γραμμάρια ή το ένα κουταλάκι του γλυκού την ημέρα. b Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περικοπεί στο ελάχιστο η χρήση αλατιού κατά την προετοιμασία του φαγητού, καθώς και να ελαχιστοποιηθεί η κατανάλωση κονσερβοποιημένων τροφών, κρύων κρεάτων τεμαχισμένων σε φέτες (σαλάμι, ζαμπόν, λουκάνικο και άλλα) και καπνιστών τροφών. Η λήψη αλατιού μπορεί επίσης να μειωθεί αν αποφεύγεται το επιπλέον αλάτι στα γεύματα και αν ελέγχονται οι ετικέτες στα επεξεργασμένα τρόφιμα για το πόσο αλάτι έχει προστεθεί.

Η Ομόφωνη Διακήρυξη της Βραζιλίας πρότεινε επίσης την αύξηση της λήψης καλίου το οποίο ίσως  «καταπολεμά την υπέρταση». Επομένως, ένα υγιεινό διαιτολόγιο πρέπει να περιέχει «τροφές φτωχές σε νάτριο και πλούσιες σε κάλιο», όπως φασόλια, σκουροπράσινα λαχανικά, μπανάνες, πεπόνια, καρότα, παντζάρια, ντομάτες και πορτοκάλια. Είναι επίσης σημαντικό να κρατάτε σε μέτρια επίπεδα την κατανάλωση αλκοόλ. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι υπερτασικοί άντρες δεν πρέπει να καταναλώνουν πάνω από 30 χιλιοστόλιτρα αλκοόλ την ημέρα, και οι γυναίκες ή όσοι έχουν μικρό σωματικό βάρος, μέχρι και 15 χιλιοστόλιτρα. c

Η Ομόφωνη Διακήρυξη της Βραζιλίας κατέληξε λέγοντας ότι η τακτική σωματική άσκηση μείωνε την πίεση του αίματος και έτσι ελάττωνε τον κίνδυνο αρτηριακής υπέρτασης. Η μέτρια αερόβια άσκηση, όπως το περπάτημα, η ποδηλασία και η κολύμβηση, επί 30 ως 45 λεπτά τρεις με πέντε φορές την εβδομάδα είναι ωφέλιμη. d Άλλοι παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής είναι το κόψιμο του καπνίσματος, ο έλεγχος των λιπιδίων (χοληστερίνη και τριγλυκερίδια) και του σακχάρου του αίματος, η λήψη επαρκούς ποσότητας ασβεστίου και μαγνησίου, και ο έλεγχος της σωματικής και συναισθηματικής καταπόνησης. Μερικά φάρμακα ίσως αυξάνουν την πίεση, όπως τα ρινικά αποσυμφορητικά, τα πλούσια σε νάτριο αντιόξινα, τα φάρμακα που ρυθμίζουν την όρεξη και τα καφεϊνούχα παυσίπονα για ημικρανίες.

Βέβαια, αν έχετε αρτηριακή υπέρταση, ο καταλληλότερος να σας δώσει συμβουλές σχετικά με το διαιτολόγιο και τις συνήθειές σας, σύμφωνα με τις προσωπικές σας ανάγκες, είναι ο γιατρός σας. Ωστόσο, ανεξάρτητα από την κατάστασή σας, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής από μικρή ηλικία είναι πάντοτε ωφέλιμη, όχι μόνο για τους υπερτασικούς, αλλά για όλα τα μέλη της οικογένειας. Η Μάριαν, για την οποία έγινε λόγος στην αρχή αυτού του άρθρου, έπρεπε να κάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής της. Τώρα παίρνει φάρμακα και ζει φυσιολογική ζωή παρά το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει. Τι θα πούμε για εσάς; Καθώς περιμένουμε τον καιρό κατά τον οποίο όλοι οι άνθρωποι θα έχουν υγιή ζωή και «κανένας κάτοικος δεν θα λέει: “Είμαι άρρωστος”», κρατήστε υπό έλεγχο την πίεση του αίματός σας!​—Ησαΐας 33:24.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 22]

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΤΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗ

1. Μέτρα που Μπορούν να Βοηθήσουν στον Έλεγχο της Υπέρτασης

• Μείωση του σωματικού βάρους

• Περιορισμός της κατανάλωσης αλατιού

• Αύξηση της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε κάλιο

• Μείωση κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών

• Τακτική άσκηση

2. Άλλα Μέτρα που Πιθανόν να Βοηθήσουν στον Έλεγχο της Πίεσης του Αίματος

• Συμπληρώματα ασβεστίου και μαγνησίου

• Διαιτολόγιο με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες

• Θεραπεία κατά του άγχους

3. Συμπληρωματικά Μέτρα

• Κόψιμο του καπνίσματος

• Έλεγχος της χοληστερίνης

• Έλεγχος του διαβήτη

• Αποφυγή φαρμάκων που μπορούν να ανεβάσουν την πίεση του αίματος

[Ευχαριστίες]

Βασισμένο στην Τρίτη Ομόφωνη Διακήρυξη της Βραζιλίας για την Αρτηριακή Υπέρταση​—Revista Brasileira de Clínica & Terapêutica.

[Εικόνες στη σελίδα 23]

Η τακτική άσκηση και το υγιεινό διαιτολόγιο βοηθούν στην πρόληψη και στον έλεγχο της υπέρτασης