Εμπορικά Κέντρα​—Τόπος για Δουλειές και Ευχαρίστηση

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

ΑΓΟΡΕΣ​—από ό,τι φαίνεται, σε μερικούς αρέσουν πολύ και σε άλλους καθόλου. Για πολλούς, ωστόσο, αυτή η κάποτε άχαρη διαδικασία έχει γίνει αρκετά πιο ενδιαφέρουσα από τότε που άρχισαν να λειτουργούν τα εμπορικά κέντρα.

Η ιδέα του εμπορικού κέντρου δεν είναι καινούρια. Από πολλές απόψεις μοιάζει με παζάρι​—ένα κέντρο εμπορικών συναλλαγών και κουτσομπολιού. Το 1859 ο Γάλλος έμπορος Αριστίντ Μπουσικό προσάρμοσε την ιδέα του παζαριού ανοίγοντας ένα πολυκατάστημα. Σε αυτό, πουλιούνταν διάφορα αγαθά. Τα πολυκαταστήματα διαδόθηκαν πολύ γρήγορα σε όλη την Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ανάμεσα σε εκείνους που επένδυσαν σε αυτή την ιδέα ήταν και ο Φρανκ Γούλγουορθ. Ήδη το Μάρτιο του 1912, υπήρχαν σχεδόν 600 καταστήματα με το όνομά  του. Με τον καιρό, η ιδέα της συστέγασης πολυκαταστημάτων και καταστημάτων πώλησης συγκεκριμένων ειδών οδήγησε στη δημιουργία των πασίγνωστων σημερινών εμπορικών κέντρων. Γενικά, τα εμπορικά κέντρα έχουν αποδειχτεί επικερδής επιχείρηση για τους λιανοπωλητές​—ένα από αυτά εμφανίζει ετήσιο τζίρο 200 εκατομμυρίων δολαρίων (περ. 220 εκατ. ευρώ).

Μια βασική επιδίωξη των εμπορικών κέντρων είναι η άνεση του πελάτη. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η μέριμνα για το στομάχι του. Τα εστιατόρια και τα καταστήματα φαστ φουντ φροντίζουν να κρατούν τους πελάτες ευχαριστημένους και ικανοποιημένους για να μένουν περισσότερη ώρα στο εμπορικό κέντρο. Ένα άλλο ουσιώδες στοιχείο της ψυχολογίας του καταναλωτισμού είναι το ότι κάνει έκκληση στις επιθυμίες των ανθρώπων και όχι στις ανάγκες τους. Κάποια εφημερίδα ανέφερε ότι το εμπορικό κέντρο είναι ένα μέρος «όπου η νοικοκυρά των προαστίων μπορεί να απολαύσει την πολυτέλεια μέσα σε έναν κλιματιζόμενο, φωτισμένο με νέον, “γυάλινο” κόσμο, όπου μπροστά της απλώνονται αγαθά που κυριολεκτικά αξίζουν εκατομμύρια δολάρια​—ο βασιλικός μπουφές της καταναλωτικής κοινωνίας».

Το επόμενο βήμα, ασφαλώς, είναι να μετατραπεί η επιθυμία σε αγορά. Ένας αποτελεσματικός τρόπος είναι να γίνουν οι αγορές ευχαρίστηση! Οι διαφημιστές προσπαθούν να μην απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο φύλο. Ωστόσο, όπως φάνηκε πιο πάνω, οι γυναίκες αποτελούν πρώτιστο στόχο. Από την αρχή, οι διευθυντές των εμπορικών κέντρων και οι διαφημιστές συναγωνίζονται για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των γυναικών, περιλαμβανομένων και των μητέρων με παιδιά. Πράγματι, οι παιδικοί σταθμοί, οι χώροι ψυχαγωγίας των νέων, οι κινηματογράφοι και οι αίθουσες παιχνιδιών δίνουν στους πελάτες τη δυνατότητα, όχι μόνο να κάνουν αγορές, αλλά επίσης να συνομιλούν και να συναντιούνται σε εμπορικά κέντρα. Επίσης, οι καφετέριες, με την άνετη ατμόσφαιρά τους, προσφέρονται για συναντήσεις και ξεκούραση. Για τους πελάτες που αγαπούν τα σπορ, ένα εμπορικό κέντρο στην Αυστραλία έχει πίστα παγοδρομίου ενώ κάποιο άλλο διαθέτει μπόουλινγκ.

Τα εμπορικά κέντρα φαίνεται επίσης ότι ασκούν ισχυρή έλξη στους νέους. «Πολλοί φίλοι μου έρχονται εδώ», λέει ένας νεαρός. «Κάθε φορά που έρχομαι εδώ, μπορεί να συναντήσω κάποιον γνωστό. . . . Αυτό είναι το στέκι μας, εδώ σε αυτό το τραπέζι». Αλλά και σε πολλούς ηλικιωμένους αρέσει να πηγαίνουν συχνά σε εμπορικά κέντρα. «Έρχομαι εδώ για τη φιλική ατμόσφαιρα που επικρατεί», λέει μια 86χρονη. «Εδώ βρίσκω το πιο φιλικό περιβάλλον. . . . Η ζωή μου θα ήταν ανυπόφορη χωρίς αυτό».

Από την άλλη πλευρά, πολλοί πελάτες πιστεύουν ότι τα εμπορικά κέντρα ταιριάζουν με την περιγραφή του βιβλίου Με Ημερομηνία Λήξης (Shelf Life), είναι δηλαδή «μηχανές πώλησης». Το περιοδικό Ο Ανθρωπιστής (The Humanist) προχωράει ακόμη περισσότερο περιγράφοντας τα εμπορικά κέντρα ως «το τμήμα του πολιτισμού μας το οποίο προσδίδει στα ανθρώπινα όντα τόση αξία όση και το περιεχόμενο του πορτοφολιού τους». Ασφαλώς, μέσα σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, χρειάζεται ισορροπία για να μην παγιδευτεί κάποιος από τον υλισμό.​—Ματθαίος 6:19-21.

Οι Παγίδες των Αγορών

Μερικοί αποφεύγουν τα εμπορικά κέντρα επειδή νιώθουν αμηχανία όταν βρίσκονται μαζί με πολύ κόσμο σε περιορισμένο χώρο. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε ορισμένα εμπορικά κέντρα επικρατεί μεγάλος συνωστισμός, ιδιαίτερα τα σαββατοκύριακα. Λόγου χάρη, ένα εμπορικό κέντρο στο Σίντνεϊ της Αυστραλίας δέχεται σχεδόν 19 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο​—όσος και ο συνολικός πληθυσμός της Αυστραλίας. Ωστόσο, ο συνωστισμός δεν δυσκολεύει μόνο τους πελάτες. Και, όπως φαίνεται, τα περιστατικά κλοπών σε καταστήματα αυξάνονται όταν στα εμπορικά κέντρα συχνάζουν πολλοί νέοι. Σε σχέση με αυτό, το περιοδικό Η Ζωή την Κυριακή! (SundayLife!) αναφέρει: «Ένα από τα πιο σημαντικά κοινωνικά διλήμματα του θεσμού των εμπορικών κέντρων είναι το πώς θα αντιμετωπιστούν οι τεράστιοι αριθμοί των νέων που συγκεντρώνονται σε αυτά».

Άλλο ένα δίλημμα για μερικούς καταστηματάρχες είναι το πώς να αντιμετωπίσουν το διαρκώς αυξανόμενο κόστος του ενοικίου. «Αυτό οδηγεί μερικές επιχειρήσεις στη χρεοκοπία», είπε με λύπη ένας τέτοιος ένοικος. Το περιοδικό Φορμπς (Forbes) το θέτει ως εξής: «Τα εμπορικά κέντρα μπορούν να έχουν περίτεχνη διακόσμηση και να προσελκύουν πιο εντυπωσιακούς ενοίκους. Αλλά αυτό συνεπάγεται κάποιο κόστος». Το άρθρο προβλέπει μάλιστα πιθανή μείωση της κίνησης των εμπορικών κέντρων στην Αμερική​—ανησυχητικά νέα για τα 1.900 τοπικά εμπορικά κέντρα αυτής της χώρας. «Οι πελάτες τους ελαττώνονται», αναφέρει το άρθρο.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον για αυτούς τους εμπορικούς γίγαντες; Όπως συμβαίνει και με πολλούς άλλους τομείς της ζωής, αυτό είναι κάτι που θα το δούμε στο μέλλον. Ένα πράγμα, όμως, είναι βέβαιο: Οι άνθρωποι πάντα θα χαίρονται όταν μπορούν να συνδυάσουν κάπου τις δουλειές με την ευχαρίστηση!