Η Μεγαλύτερη Οδική Σήραγγα του Κόσμου

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΝΟΡΒΗΓΙΑ

ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ να δείτε εντυπωσιακά βουνά και φιόρδ, ελάτε στη δυτική Νορβηγία! Θα μείνετε κατενθουσιασμένοι! Επιπλέον, οι στενοί, ελικοειδείς δρόμοι και οι πολλές σήραγγες μαρτυρούν την επινοητικότητα του ανθρώπου. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε μια νέα σήραγγα​—ένα επίτευγμα μηχανικής το οποίο ξεπερνάει κάθε όμοιό του. Πρόκειται για τη Σήραγγα Λάρνταλ, τη μεγαλύτερη οδική σήραγγα στον κόσμο​—έναν αυτοκινητόδρομο μήκους 24,5 χιλιομέτρων, σκαμμένο μέσα σε συμπαγή βράχο! Φανταστείτε ότι μπαίνετε με το αυτοκίνητό σας στην είσοδο της σήραγγας, γνωρίζοντας ότι, σε μερικά μόλις λεπτά, πάνω από το κεφάλι σας θα βρίσκεται ένα βουνό ύψους 1.000 και πλέον μέτρων!

Γιατί ήταν απαραίτητη μια τόσο μεγάλη σήραγγα; Αυτή αποτελεί σημαντικό μέρος της κύριας σύνδεσης ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Νορβηγίας, το Όσλο (την πρωτεύουσα, στα ανατολικά) και το Μπέργκεν (στη δυτική ακτή). Άλλοι ορεινοί δρόμοι που συνδέουν αυτές τις πόλεις είναι δύσβατοι το χειμώνα λόγω του χιονιού και των ανέμων. Έτσι λοιπόν, υπήρχε μεγάλη ανάγκη για μια νέα διαδρομή η οποία θα ήταν ασφαλής υπό κακές καιρικές συνθήκες. Το 1992 η νορβηγική βουλή αποφάσισε ότι ο νέος αυτοκινητόδρομος θα περιλάμβανε μια σήραγγα μεταξύ των μικρών κοινοτήτων Άουρλαντ και Λάρνταλ. Η κατασκευή διήρκεσε πέντε χρόνια, και η σήραγγα άνοιξε επίσημα το Νοέμβριο του 2000. Πώς ολοκληρώθηκε αυτό το επίτευγμα μηχανικής; Πόσο ασφαλής είναι η σήραγγα; Πώς αισθάνονται οι οδηγοί που τη διασχίζουν; Ας δούμε.

Τα Προβλήματα της Κατασκευής

Η σήραγγα συνδέει το Λάρνταλ και το Άουρλαντ, αλλά οι εργάτες στην πραγματικότητα ξεκίνησαν ταυτόχρονα από τρία σημεία. Μια ομάδα ξεκίνησε από κάθε άκρη, και η τρίτη ομάδα άρχισε να κατασκευάζει μια σήραγγα εξαερισμού μήκους 2 χιλιομέτρων, η οποία θα συναντούσε την κύρια σήραγγα σε απόσταση 6,5 χιλιομέτρων από την είσοδο του Λάρνταλ. Πώς θα μπορούσαν οι τρεις ομάδες να συντονίζουν το σκάψιμο ώστε να είναι σίγουρο ότι θα συναντηθούν βαθιά μέσα στο βουνό; Για να προσδιοριστεί το ακριβές σημείο από όπου θα άρχιζε η κάθε ομάδα, χρησιμοποιήθηκαν δορυφορικά συστήματα πλοήγησης, και η πορεία του σκαψίματος καθοδηγούνταν από ακτίνες λέιζερ. Αυτές οι ακτίνες έλεγχαν την κίνηση των τρυπανιών για να διασφαλιστεί ότι θα σκάβονταν στο σωστό σημείο οι τρύπες για τα εκρηκτικά.

Για κάθε έκρηξη, έσκαβαν γύρω στις 100 τρύπες, βάθους 5,2 μέτρων η καθεμιά. Γέμιζαν τις τρύπες με περίπου 500 κιλά εκρηκτικά, και με αυτόν τον τρόπο θρυμματίζονταν βράχοι όγκου 500 κυβικών μέτρων περίπου. Έπειτα έβγαζαν έξω τις πέτρες με φορτηγά. Πριν αρχίσει και πάλι το σκάψιμο, έπρεπε να ενισχυθούν οι τοίχοι και η οροφή της σήραγγας. Χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες χαλύβδινες ράβδοι, και οι επιφάνειες ψεκάστηκαν με ινοπλισμένο σκυρόδεμα, γνωστό ως εκτοξευόμενο σκυρόδεμα. Κάθε ομάδα προχωρούσε περίπου 60 με 70 μέτρα την εβδομάδα. Το Σεπτέμβριο του 1999 ολοκληρώθηκε το σκάψιμο όταν οι δύο ομάδες που εργάζονταν στην κύρια σήραγγα συναντήθηκαν, με απόκλιση περίπου  50 εκατοστών! Δεκατέσσερις μήνες αργότερα η σήραγγα άνοιξε όπως είχε προγραμματιστεί. Μέχρι εκείνο το σημείο, το κόστος είχε φτάσει τα 120 εκατομμύρια δολάρια (περ. 140 εκατ. ευρώ).

Πώς Διευθετήθηκε το Θέμα του Εξαερισμού;

Η διασφάλιση καλής ποιότητας αέρα αποτελεί πάντοτε πρόκληση για τους μηχανικούς των σηράγγων. Εφόσον χρειάζονται περίπου 20 λεπτά για να διασχίσει κανείς με αυτοκίνητο τη Σήραγγα Λάρνταλ, είναι πολύ σημαντικό ο αέρας που αναπνέουν οι άνθρωποι να είναι αρκετά καθαρός. Πώς επιτεύχθηκε αυτό;

Η σήραγγα εξαερισμού μήκους 2 χιλιομέτρων, η οποία απέχει 6,5 χιλιόμετρα από την είσοδο του Λάρνταλ, φτάνει σε μια κοντινή κοιλάδα και παίζει το ρόλο της καμινάδας ή του αγωγού εξαγωγής. Ο φρέσκος αέρας εισάγεται στη σήραγγα από τα δύο άκρα της και ο μολυσμένος αέρας βγαίνει από τη σήραγγα εξαερισμού. Δύο ισχυροί ανεμιστήρες οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί στη σήραγγα εξαερισμού​—με συνολική μέγιστη δυνατότητα προώθησης 1,7 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων αέρα την ώρα—​μπορούν να χρησιμοποιούνται για να αυξήσουν τη ροή του αέρα όταν είναι πολύ μολυσμένος. Αυτό το σύστημα παρέχει επαρκή φρέσκο αέρα στην πλευρά της σήραγγας που βρίσκεται προς το Λάρνταλ. Ωστόσο έπρεπε να γίνει κάτι περισσότερο για την πλευρά του Άουρλαντ η οποία έχει και μεγαλύτερο μήκος. Έτσι λοιπόν, 32 μικρότεροι ανεμιστήρες προώθησης τοποθετήθηκαν στην οροφή της σήραγγας για να ενισχύσουν τη ροή του αέρα προς τη σήραγγα εξαερισμού. Εντούτοις, καθώς αυτός ο αέρας ρέει στη μεγάλη απόσταση από την πλευρά του Άουρλαντ μέχρι την είσοδο της σήραγγας εξαερισμού, μολύνεται ολοένα και περισσότερο. Πώς θα λυνόταν αυτό το πρόβλημα;

Η λύση ήταν να εγκατασταθεί μονάδα καθαρισμού σε μια παράλληλη σήραγγα μήκους 100 μέτρων σε απόσταση 9,5 χιλιομέτρων από την είσοδο του Άουρλαντ. Και τα δύο άκρα αυτής της σήραγγας συνδέονται με την κύρια σήραγγα. Ο αέρας της κύριας σήραγγας διοχετεύεται σε αυτή την παράλληλη σήραγγα, όπου κατακρατείται μέχρι και το 90 τοις εκατό της σκόνης και του διοξειδίου του αζώτου.

Με αυτό το σύστημα εξαερισμού και τη διαδικασία καθαρισμού, η Σήραγγα Λάρνταλ μπορεί να εξυπηρετεί επαρκώς μέχρι και 400 αυτοκίνητα την ώρα. Μέσα στη σήραγγα, αισθητήρες παρακολουθούν την ποιότητα του αέρα και ρυθμίζουν τη λειτουργία του συστήματος εξαερισμού. Αν το επίπεδο της μόλυνσης ανεβεί πολύ, η κυκλοφορία στη σήραγγα θα σταματήσει, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει χρειαστεί να γίνει αυτό.

Πόσο Ασφαλής Είναι;

Μερικοί άνθρωποι φοβούνται να οδηγήσουν σε σήραγγα. Αυτό το γεγονός, καθώς και πρόσφατα σοβαρά δυστυχήματα και πυρκαγιές σε αρκετές σήραγγες της Ευρώπης, έκαναν την ασφάλεια ζήτημα άμεσης προτεραιότητας  για τη Σήραγγα Λάρνταλ. Ποιες ενέργειες έχουν γίνει για να είναι ασφαλής η σήραγγα;

Ένα κέντρο ελέγχου στο Λάρνταλ παρακολουθεί ανελλιπώς τα διάφορα συστήματα ασφαλείας της σήραγγας, και αν απειληθεί η ασφάλεια, η σήραγγα θα κλείσει. Έχουν ληφθεί πολλά μέτρα προκειμένου να είναι δυνατό το έγκαιρο κλείσιμο και η γρήγορη εκκένωση της σήραγγας. Επίσης, υπάρχουν τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης κάθε 250 μέτρα και δύο πυροσβεστήρες κάθε 125 μέτρα. Το κέντρο ελέγχου καταγράφει αυτομάτως την τοποθεσία κάθε πυροσβεστήρα που αφαιρείται από τη θέση του. Αν αφαιρεθεί κάποιος, τότε κόκκινα φώτα προειδοποιούν τους οδηγούς να μην μπουν στη σήραγγα, ενώ στο εσωτερικό της υπάρχουν σήματα και φώτα τα οποία καθοδηγούν τους οδηγούς να βγουν από αυτήν ακολουθώντας την ασφαλή κατεύθυνση και να απομακρυνθούν από τον κίνδυνο. Οι οδηγοί μπορούν να γυρίσουν πίσω τα οχήματά τους επειδή υπάρχουν σημεία αναστροφής για αυτοκίνητα κάθε 500 μέτρα, καθώς και 15 τοποθεσίες που επιτρέπουν σε μεγαλύτερα οχήματα να γυρίσουν πίσω. Η σήραγγα είναι επίσης εξοπλισμένη με σύστημα ραδιοφωνικής επικοινωνίας και έτσι οι οδηγοί μπορούν να ενημερώνονται μέσω του ραδιοφώνου του αυτοκινήτου τους. Συστήματα καταμέτρησης και φωτογράφησης καταγράφουν όλη την κίνηση μέσα και έξω από τη σήραγγα. Οι αρμόδιες αρχές θεωρούν ότι αυτό είναι ένα πολύ καλό επίπεδο ασφάλειας λαβαίνοντας υπόψη τη σχετικά μικρή κυκλοφορία.

Γιατί Είναι Διαφορετική Αυτή η Σήραγγα;

Πώς αισθάνονται οι οδηγοί που διασχίζουν τη σήραγγα; Ένας σημαντικός στόχος των μηχανικών ήταν να κάνουν την οδήγηση σε αυτή τη σήραγγα μια θετική εμπειρία ώστε οι οδηγοί να νιώθουν ασφαλείς, καθώς και να οδηγούν με ασφάλεια. Για να το πετύχουν αυτό, σχεδίασαν τον εσωτερικό χώρο με τη βοήθεια, μεταξύ άλλων, ψυχολόγων ενός ινστιτούτου ερευνών οι οποίοι ειδικεύονται σε θέματα οδικής κυκλοφορίας, τεχνικών φωτισμού καθώς και ενός προσομοιωτή οδήγησης.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Η σήραγγα δεν είναι απόλυτα ευθεία. Ομαλές στροφές κρατούν άγρυπνους τους οδηγούς, οι οποίοι, ωστόσο, έχουν ορατότητα ενός χιλιομέτρου. Οι στροφές επίσης διευκολύνουν τους οδηγούς να υπολογίσουν την απόσταση των επερχόμενων οχημάτων. Τρεις μεγάλες αίθουσες μέσα στο βουνό, οι οποίες μοιάζουν με σπηλιές, δίνουν ποικιλία στο μονότονο ταξίδι. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι κάποιος οδηγεί σε τέσσερις μικρότερες σήραγγες αντί σε μία μεγάλη. Ο ειδικός φωτισμός που υπάρχει σε αυτές τις αίθουσες, με κίτρινο ή πράσινο φως στο έδαφος και μπλε φως στο πάνω μέρος, δίνει την εντύπωση ότι βλέπει κανείς να μπαίνει το φως της ημέρας και της ανατολής του ήλιου. Αυτός ο τεχνητός φωτισμός μαζί με τον επαρκή φωτισμό σε όλη τη σήραγγα κάνουν τους περισσότερους οδηγούς να νιώθουν άνεση και ασφάλεια.

Τώρα οι ταξιδιώτες μπορούν να απολαύσουν τη μοναδική εμπειρία τού να περάσουν μέσα από τη μεγαλύτερη οδική σήραγγα του κόσμου. Αυτό το επίτευγμα της σύγχρονης μηχανικής κατέστησε δυνατή την ασφαλή σύνδεση της ανατολικής με τη δυτική Νορβηγία. Παρέχει ισχυρή απόδειξη του τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος όταν χρησιμοποιεί την επιδεξιότητα και την επινοητικότητά του με επωφελή τρόπο.

 [Διάγραμμα/Εικόνα στη σελίδα 25]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Πορεία της σήραγγας

Λάρνταλ ← → Άουρλαντ

[Διάγραμμα/Χάρτης στη σελίδα 27]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Η Σήραγγα Λάρνταλ

Αυτοκινητόδρομοι

↑ Προς Λάρνταλ

→ Ε16 προς Όσλο

* Ανεμιστήρες προώθησης σε αυτές τις τοποθεσίες

Κατεύθυνση ροής του αέρα

↓

αίθουσα στο βουνό

↓

Σταθμός ανεμιστήρων → σήραγγα εξαερισμού

↑

*

↑

αίθουσα στο βουνό

↑

*

μονάδα καθαρισμού αέρα

↑

*

αίθουσα στο βουνό

*

↑

*

↑

Κατεύθυνση ροής του αέρα

Άουρλαντ

↓ Ε16 προς Μπέργκεν

1 μίλι

1 χιλιόμετρο

[Ευχαριστίες]

Statens vegvesen, Sogn og Fjordane

[Χάρτης στη σελίδα 24]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Σήραγγα Λάρνταλ

Μπέργκεν Ε16 ΟΣΛΟ

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Είσοδος του Λάρνταλ

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Διάγραμμα της μονάδας καθαρισμού αέρα

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Διατομή της σήραγγας, η οποία απεικονίζει τις χαλύβδινες ράβδους που ενισχύουν τα τοιχώματα και την οροφή

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Στη σήραγγα υπάρχουν περίπου 100 τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης και σχεδόν 400 πυροσβεστήρες

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Υπάρχουν τρεις αίθουσες μέσα στο βουνό με ειδικό τεχνητό φωτισμό

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 24]

Εναέρια άποψη: Φωτογραφία: Leiv Bergum· μονάδα καθαρισμού αέρα: ViaNova A/S· όλες οι άλλες φωτογραφίες στις σελίδες 24-26: Statens vegvesen, Sogn og Fjordane