Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Πίεση των Συνομηλίκων​—Είναι Πράγματι Τόσο Ισχυρή;

«Δεν νομίζω ότι νιώθω πίεση από τους συνομηλίκους μου».​—Πάμελα, μαθήτρια γυμνασίου.

«Δεν νομίζω ότι με επηρεάζει τόσο έντονα πια η πίεση από τους συνομηλίκους μου. Τη μεγαλύτερη πίεση την ασκώ εγώ στον εαυτό μου».​—Ρόμπι, νεαρός ενήλικος.

ΕΧΕΙΣ νιώσει ποτέ έτσι; Βέβαια, ίσως γνωρίζεις ότι η Αγία Γραφή λέει: «Οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες». (1 Κορινθίους 15:33) Ωστόσο, ίσως αναρωτιέσαι: “Μήπως υπερεκτιμάται η πίεση των συνομηλίκων​—μήπως δεν είναι τόσο ισχυρή όσο λένε οι γονείς μου και άλλοι μεγαλύτεροι;”

Αν κατά καιρούς σε βασανίζουν τέτοιες αμφιβολίες, δεν είσαι το πρώτο νεαρό άτομο στο οποίο συμβαίνει κάτι τέτοιο. Αλλά σε προτρέπουμε να εξετάσεις μια πιθανότητα. Υπάρχει περίπτωση να έχει η πίεση των συνομηλίκων μεγαλύτερη δύναμη από όση νομίζεις; Πολλοί νέοι έχουν εκπλαγεί από τη δύναμη της πίεσης των συνομηλίκων. Παραδείγματος χάρη, η Άντζι παραδέχεται ότι μάλλον κάνει περισσότερα πράγματα για να προσαρμοστεί με τους γύρω της από ό,τι θα ήθελε να πιστεύει η ίδια, και παρατηρεί: «Μερικές φορές η κοινωνική πίεση είναι τόσο ισχυρή ώστε ούτε που το καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για πίεση από τον περίγυρο. Αρχίζεις να πιστεύεις ότι είναι δική σου, εσωτερική πίεση».

Παρόμοια, ο Ρόμπι, ο οποίος αναφέρθηκε παραπάνω, λέει ότι η μεγαλύτερη πίεση που νιώθει προέρχεται από μέσα του. Εντούτοις, παραδέχεται ότι είναι δύσκολο να ζεις κοντά σε μια μεγαλούπολη. Γιατί; Λόγω της πίεσης από τον περίγυρο η οποία πηγάζει από ένα υλιστικό περιβάλλον. Όπως λέει ο ίδιος: «Ο πλούτος είναι πολύ σπουδαίο πράγμα εδώ». Σαφώς, η πίεση από τον περίγυρο είναι μια υπολογίσιμη επιρροή. Γιατί, λοιπόν, τόσο πολλοί νεαροί πιστεύουν ότι η πίεση από τους συνομηλίκους δεν τους επηρεάζει;

Απατηλή Δύναμη

Η πίεση από τον περίγυρο μπορεί να είναι απατηλή​—στην πραγματικότητα, ίσως να μην την αντιλαμβανόμαστε καν. Για παράδειγμα: Όταν βρισκόμαστε στο επίπεδο της θάλασσας, ο τεράστιος όγκος αέρα που βρίσκεται από πάνω μας ασκεί συνεχώς πίεση ίση με ένα περίπου κιλό ανά τετραγωνικό εκατοστό. a  Μπορεί να ζεις υπό αυτή την πίεση κάθε ημέρα αλλά σπανίως την αντιλαμβάνεσαι. Γιατί; Επειδή την έχεις συνηθίσει.

Βέβαια, η ατμοσφαιρική πίεση δεν είναι κατ’ ανάγκην επιβλαβής. Αλλά όταν οι άνθρωποι ασκούν ανεπαίσθητα πίεση επάνω μας, ίσως βαθμιαία μας κάνουν να αλλάζουμε. Ο απόστολος Παύλος αντιλαμβανόταν τη δύναμη της πίεσης από τον περίγυρο. Προειδοποίησε τους Χριστιανούς στη Ρώμη: «Μην αφήνετε τον κόσμο γύρω σας να σας συμπιέζει στο δικό του καλούπι». (Ρωμαίους 12:2, Η Καινή Διαθήκη στη Σύγχρονη Αγγλική [The New Testament in Modern English]) Πώς, όμως, θα μπορούσε να συμβαίνει αυτό;

Πώς Ασκείται η Πίεση από τον Περίγυρο

Σου αρέσει να έχεις την επιδοκιμασία και την αποδοχή των άλλων; Οι περισσότεροι από εμάς θα παραδεχόμασταν ότι μας αρέσει. Ωστόσο, η φυσική μας επιθυμία για αυτή την επιδοκιμασία μπορεί να αποδειχτεί δίκοπο μαχαίρι. Μέχρι πού θα φτάναμε προκειμένου να κερδίσουμε την αποδοχή που ποθούμε; Ακόμη και αν είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας σε σχέση με αυτό, τι θα πούμε για τους γύρω μας; Προσπαθούν και αυτοί να αντισταθούν στην πίεση από τον περίγυρο ή μήπως την αφήνουν να τους βάλει σε κάποιο καλούπι;

Λόγου χάρη, πολλοί σήμερα θεωρούν ότι οι κανόνες της Γραφής σχετικά με την ηθική είναι απαρχαιωμένοι ή μη ρεαλιστικοί για το σύγχρονο κόσμο μας. Πολλοί πιστεύουν ότι δεν είναι τόσο σημαντικό να λατρεύουμε τον Θεό έτσι όπως μας το ζητάει στο Λόγο του. (Ιωάννης 4:24) Γιατί το πιστεύουν αυτό; Εν μέρει, η απάντηση μπορεί να είναι η πίεση από τον περίγυρο. Στο εδάφιο Εφεσίους 2:2 ο Παύλος λέει ότι το σύστημα πραγμάτων του κόσμου έχει ένα “πνεύμα”, ή αλλιώς μια επικρατούσα στάση. Αυτό το πνεύμα ασκεί πίεση στους ανθρώπους ώστε να συμμορφώνονται με τον τρόπο σκέψης ενός κόσμου ο οποίος δεν γνωρίζει τον Ιεχωβά. Πώς θα μπορούσαμε να επηρεαστούμε εμείς;

Οι καθημερινές μας δραστηριότητες που σχετίζονται με το σχολείο, τη μελέτη, τις οικογενειακές υποχρεώσεις και την εργασία συνήθως καθιστούν αναγκαίο να είμαστε μαζί με ανθρώπους οι οποίοι δεν συμμερίζονται τις δικές μας Χριστιανικές αξίες. Λόγου χάρη, στο σχολείο ίσως υπάρχουν πολλοί οι οποίοι κάνουν σχεδόν οτιδήποτε προκειμένου να γίνουν δημοφιλείς, εμπλέκονται σε ανήθικες σεξουαλικές σχέσεις, ή ακόμη παίρνουν ναρκωτικά και κάνουν κατάχρηση αλκοόλ. Τι θα συμβεί αν επιλέγουμε ως στενούς μας φίλους άτομα τα οποία εκδηλώνουν τέτοια συμπεριφορά ή την αποδέχονται ως φυσιολογική, ακόμη και αξιέπαινη; Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε​—ίσως αργά αργά στο ξεκίνημα—​να υιοθετούμε παρόμοια στάση. Το “πνεύμα”, ή αλλιώς ο “αέρας” του κόσμου, θα ασκήσει πίεση επάνω μας, συμπιέζοντάς μας σαν να λέγαμε, στο καλούπι του κόσμου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σύγχρονοι κοινωνιολόγοι έχουν κάνει πειράματα τα οποία υποστηρίζουν αυτές τις Γραφικές αρχές. Σκέψου το αξιόλογο πείραμα του Ας. Κάποιο άτομο προσκαλείται να μπει σε μια ομάδα ανθρώπων οι οποίοι κάθονται μαζί. Ο Δρ Ας παρουσιάζει μια μεγάλη κάρτα με μια κάθετη γραμμή και έπειτα παρουσιάζεται μια άλλη κάρτα με τρεις κάθετες γραμμές οι οποίες έχουν εμφανώς διαφορετικά μεγέθη. Έπειτα ρωτάει τα άτομα της ομάδας να πουν τη γνώμη τους σχετικά με το ποια από τις τρεις γραμμές φαίνεται να ταιριάζει με την πρώτη. Η απάντηση είναι εύκολη. Τις πρώτες λίγες φορές όλοι συμφωνούν. Αλλά στην τρίτη προσπάθεια κάτι αλλάζει.

Όπως ακριβώς και πριν, είναι εύκολο να διακρίνει κάποιος ποιες γραμμές ταιριάζουν στο μέγεθος. Αλλά εν αγνοία του ατόμου που δοκιμάζεται, τα άλλα μέλη της ομάδας έχουν πληρωθεί να ενεργήσουν ως μέρος του πειράματος. Συμφωνούν όλοι με την ίδια λανθασμένη απάντηση. Τι συμβαίνει; Μόνο το 25 τοις εκατό των ατόμων που δοκιμάζονται εμμένουν σταθερά σε αυτό που γνωρίζουν ότι ισχύει. Όλοι οι άλλοι συμφωνούν με την ομάδα τουλάχιστον μία φορά​—ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι αρνούνται εκείνο που βλέπουν με τα ίδια τους τα μάτια!

Σαφώς, οι άνθρωποι θέλουν να ταιριάζουν με τους γύρω τους​—τόσο πολύ ώστε οι περισσότεροι θα αρνούνταν ακόμη και αυτό που γνωρίζουν ότι ισχύει. Πολλοί νεαροί έχουν νιώσει αυτή την πίεση. Ο 16χρονος Ντάνιελ παραδέχεται: «Η πίεση των συνομηλίκων μπορεί να σε κάνει να αλλάξεις. Και όταν υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι γύρω σου, η πίεση αυξάνεται. Ίσως ακόμη και να αρχίσεις να σκέφτεσαι ότι αυτό που κάνουν είναι σωστό».

Η Άντζι, στην οποία αναφερθήκαμε προηγουμένως, αφηγείται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας  πίεσης στο σχολείο: «Όταν ήσουν στο γυμνάσιο, ήταν πολύ σημαντικό το τι ρούχα φορούσες. Έπρεπε να φοράς επώνυμα ρούχα. Στην πραγματικότητα δεν ήθελες να δώσεις [50 ευρώ] για ένα πουκάμισο​—ποιος θα ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο;» Όπως λέει η Άντζι, ίσως να είναι δύσκολο να αντιληφθείς την πίεση τη στιγμή που σε επηρεάζει. Αλλά μπορεί η πίεση από τον περίγυρο να μας επηρεάζει σε πιο σοβαρά ζητήματα;

Γιατί η Πίεση από τον Περίγυρο Μπορεί να Αποδειχτεί Επικίνδυνη

Φαντάσου ότι βρίσκεσαι μέσα στη θάλασσα. Ενώ κολυμπάς και περνάς τα κύματα, άλλες ισχυρές δυνάμεις μπορεί να ενεργούν αθόρυβα. Τα κύματα σε ωθούν προς την ακτή, αλλά μπορεί να υπάρχει επίσης και ένα υποθαλάσσιο ρεύμα. Αυτό σε ωθεί αργά προς τα πλάγια. Όταν τελικά κοιτάς προς την ακτή, δεν μπορείς πια να εντοπίσεις την οικογένειά σου ή τους φίλους σου. Δεν αντιλήφθηκες καθόλου πόσο πολύ σε είχε ωθήσει το ρεύμα προς τα πλάγια! Παρόμοια, καθώς ασχολούμαστε με τις καθημερινές δραστηριότητές μας, οι σκέψεις και τα αισθήματά μας δέχονται συνεχώς επιρροές. Προτού το καταλάβουμε, αυτές οι επιρροές μπορούν να μας ωθήσουν μακριά από τους κανόνες τους οποίους πάντα πιστεύαμε ότι θα ακολουθούσαμε πιστά.

Παραδείγματος χάρη, ο απόστολος Πέτρος ήταν θαρραλέος άνθρωπος. Χρησιμοποίησε άφοβα το σπαθί μπροστά σε ένα εχθρικό πλήθος τη νύχτα της σύλληψης του Ιησού. (Μάρκος 14:43-47· Ιωάννης 18:10) Ωστόσο, χρόνια αργότερα η πίεση από τον περίγυρο τον έκανε να εκδηλώσει κατάφωρη προσωποληψία. Απέφευγε τους Εθνικούς Χριστιανούς​—αν και νωρίτερα είχε λάβει ένα όραμα από τον Χριστό το οποίο τον κατηύθυνε να μη θεωρεί ακάθαρτους τους Εθνικούς. (Πράξεις 10:10-15, 28, 29) Στον Πέτρο ίσως φαινόταν πιο δύσκολο να αντιμετωπίσει την περιφρόνηση των άλλων παρά την κόψη ενός σπαθιού! (Γαλάτες 2:11, 12) Πράγματι, η πίεση από τον περίγυρο μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνη.

Είναι Ζωτικό να Αναγνωρίζουμε τη Δύναμη που Ασκεί η Πίεση από τον Περίγυρο

Από το παράδειγμα του Πέτρου μπορούμε να διδαχτούμε ένα ζωτικό μάθημα. Το ότι είμαστε δυνατοί σε μερικούς τομείς δεν σημαίνει ότι είμαστε δυνατοί σε όλους τους τομείς. Ο Πέτρος είχε αδύνατα σημεία, όπως έχουμε όλοι μας. Ανεξάρτητα με το ποιοι είμαστε, χρειάζεται να ξέρουμε τα σημεία στα οποία είμαστε ευάλωτοι. Πρέπει να ρωτάμε τον εαυτό μας ειλικρινά: “Πού είμαι ευάλωτος εγώ; Μήπως λαχταράω έναν πλούσιο τρόπο ζωής; Μήπως έχει εισχωρήσει στην καρδιά μου η προσωπική ματαιοδοξία; Μέχρι πού θα έφτανα προκειμένου να κερδίσω τιμή, κύρος και δημοτικότητα;”

Πιθανώς ποτέ δεν θα θέταμε σκόπιμα τον εαυτό μας σε κίνδυνο επιλέγοντας να συναναστραφούμε με ανήθικους χρήστες ναρκωτικών ή με άτομα που ζουν σεξουαλικά αχαλίνωτη ζωή. Τι θα πούμε, όμως, για τις πιο ύπουλες αδυναμίες μας; Αν επιλέγουμε να συναναστρεφόμαστε στενά με άτομα τα οποία θα μας επηρεάσουν εκεί όπου είμαστε αδύναμοι, τότε εκθέτουμε τον εαυτό μας στην πίεση από τον περίγυρο​—κάτι που ίσως οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη μας.

Το ευτύχημα, όμως, είναι ότι δεν αποτελούν όλες οι μορφές πίεσης από τον περίγυρο κακή επιρροή. Μπορούμε άραγε να θέσουμε υπό έλεγχο αυτή την πίεση​—ακόμη δε και να την αξιοποιήσουμε; Και πώς μπορούμε να μαχόμαστε ενάντια στην αρνητική πίεση από τον περίγυρο; Αυτές οι ερωτήσεις θα εξεταστούν σε κάποιο μελλοντικό άρθρο της σειράς «Οι Νεαροί Ρωτούν . . .»

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 12, 13]

Το υλιστικό περιβάλλον μπορεί να δημιουργήσει έντονη πίεση από τον περίγυρο