Βροχερά Δάση​—Ποιος θα τα Σώσει;

ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ θέλει να λύσει τα προβλήματα που πλήττουν τα τροπικά δάση πρέπει πρώτα να καταπιαστεί με τις αιτίες τους. Ποιες είναι αυτές; Δεν είναι μόνο η πίεση που ασκεί ο υπερπληθυσμός. Οι εύφορες περιοχές της γης μπορούν εύκολα να συντηρήσουν τον παγκόσμιο πληθυσμό​—και ακόμη περισσότερους ανθρώπους.

Μάλιστα, οι κυβερνήσεις μερικών χωρών ανησυχούν για την υπερπαραγωγή στα αγροκτήματα, η οποία προκαλεί πτώση στις τιμές των τροφίμων. Ορισμένες κυβερνήσεις παρακινούν τους αγρότες να αλλάξουν τη χρήση της γης τους κάνοντάς την χώρους αναψυχής, όπως κατασκηνώσεις, γήπεδα γκολφ ή πάρκα άγριας ζωής.

Γιατί, λοιπόν, συρρικνώνονται τα δάση του πλανήτη; Πρέπει να αναζητήσουμε βαθύτερες αιτίες από αυτές που έχουμε αναφέρει μέχρι τώρα.

Οι Βασικές Αιτίες της Αποδάσωσης

Αρκετό καιρό πριν από τη σύγχρονη πληθυσμιακή έκρηξη, πολλές κυβερνήσεις λεηλατούσαν τα δάση επιζητώντας δύναμη και πλούτο. Για παράδειγμα, λόγω του ότι η Βρετανική Αυτοκρατορία χρειαζόταν ξυλεία για την κατασκευή πλοίων εξαλείφθηκαν οι βελανιδιές της Βρετανίας και έπειτα τα δάση με δέντρα τικ της Βιρμανίας και της Ταϋλάνδης. Η ίδια αυτοκρατορία απογύμνωσε δάση στην Ινδία για να παράσχει καύσιμη ύλη στα χυτήρια σιδήρου. Άλλα δάση αποψιλώθηκαν για να γίνουν φυτείες καουτσούκ, καφέ και κακάου.

Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, όμως, τα αλυσοπρίονα και οι μπουλντόζες συνέβαλαν στην αποψίλωση των δασών σε μεγαλύτερη κλίμακα. Ολοένα και περισσότερο, τα εύθραυστα δάση γίνονταν αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης.

Μεγάλες εταιρίες αγόρασαν τεράστιες εύφορες εκτάσεις και χρησιμοποίησαν μηχανές για να συλλέξουν επικερδείς σοδειές. Έχοντας χάσει την εργασία τους, χιλιάδες κάτοικοι της υπαίθρου μετακινήθηκαν στις πόλεις. Άλλοι, όμως, παροτρύνθηκαν να μετακινηθούν προς τα βροχερά δάση. Τέτοια εδάφη μερικές φορές διαφημίζονταν ως «γη χωρίς ανθρώπους για ανθρώπους χωρίς γη». Όταν οι άνθρωποι καταλάβαιναν πόσο δύσκολη είναι η καλλιέργεια της γης σε τέτοια μέρη, ήταν συνήθως πολύ αργά​—μεγάλη έκταση του δάσους είχε ήδη εξαφανιστεί.

Η διαφθορά των αξιωματούχων επίσης υπέγραψε τη θανατική καταδίκη πολλών δασών. Η άδεια υλοτομίας αξίζει πολλά χρήματα. Είναι γνωστό ότι, όταν δωροδοκηθούν, μερικοί ανέντιμοι αξιωματούχοι δίνουν βραχυπρόθεσμες άδειες σε εταιρίες που λεηλατούν την ξυλεία χωρίς να ενδιαφέρονται καθόλου για τη διατήρηση του δάσους.

Η μεγαλύτερη απειλή για την άγρια ζωή στα δάση,  ωστόσο, δεν είναι η υλοτομία, αλλά η μετατροπή των δασικών εκτάσεων σε γεωργικές. Όταν το έδαφος είναι εύφορο, σε μερικές περιπτώσεις μια τέτοια μετατροπή μπορεί να δικαιολογείται. Συχνά όμως, διεφθαρμένοι ή ανίκανοι αξιωματούχοι έχουν υπογράψει για τη μη αναγκαία αποψίλωση δασών τα οποία ποτέ δεν θα αποκατασταθούν.

Παραβάτες του νόμου προκαλούν επίσης βλάβη στα δάση. Παράνομοι υλοτόμοι κόβουν κρυφά τα πολύτιμα δέντρα, ακόμη και μέσα σε εθνικά πάρκα. Μερικές φορές πριονίζουν κορμούς κάνοντάς τους σανίδες μέσα στο ίδιο το δάσος​—μια παράνομη τακτική που προκαλεί μεγάλη ζημιά. Ντόπιοι πληρώνονται να μεταφέρουν την ξυλεία έξω από το δάσος με ποδήλατα ή ακόμη και στην πλάτη τους. Έπειτα, για να αποφύγουν τους ελέγχους, φορτηγά μεταφέρουν την ξυλεία χρησιμοποιώντας ερημικούς ορεινούς δρόμους όταν πέσει το σκοτάδι.

Επομένως, η αποδάσωση και η απώλεια της άγριας ζωής δεν είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα του αυξανόμενου πληθυσμού. Είναι συνήθως αποτέλεσμα της κακοδιαχείρισης, του άπληστου εμπορίου, της παρανομίας και των διεφθαρμένων κυβερνήσεων. Εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, ποια ελπίδα υπάρχει για τη διατήρηση της τεράστιας ποικιλίας ζωής που βρίσκεται στα τροπικά βροχερά δάση;

Ποια Ελπίδα Υπάρχει για τα Βροχερά Δάση;

«Μόνο ένα μικρό μέρος των τροπικών δασών του κόσμου τυγχάνει καλής διαχείρισης», δηλώνει το βιβλίο Η Αιχμηρή Πλευρά: Διατήρηση της Άγριας Ζωής στο Υλοτομούμενο Τροπικό Δάσος (The Cutting Edge: Conserving Wildlife in Logged Tropical Forest), και προσθέτει: «Επί του παρόντος, είναι λίγα τα δάση (αν υπάρχουν κάποια) στα οποία εφαρμόζεται βιώσιμη διαχείριση επιτυχημένα». Η βιώσιμη διαχείριση είναι ασφαλώς δυνατή, αλλά η πραγματικότητα που επικρατεί παγκοσμίως είναι η γοργή αποδάσωση.

Έχει λεχθεί ότι αξιοσημείωτη εξαίρεση σε αυτό αποτελεί η Βολιβία, καθώς υπάρχει πιστοποίηση βιώσιμης διαχείρισης για το 25 τοις εκατό των τροπικών βροχερών δασών της. Εντούτοις, σε παγκόσμιο επίπεδο ο αριθμός αυτός μπορεί να αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ένα τοις εκατό​—απογοητευτικά μικρό ποσοστό. Τα περισσότερα τροπικά δάση γίνονται αντικείμενο αδίστακτης εκμετάλλευσης. Η ιδιοτέλεια και η απληστία είναι οι πραγματικές κινητήριες δυνάμεις πίσω από αυτή την καταστροφή. Άραγε, πόσο λογικό είναι να ελπίζουμε ότι οι έμποροι και οι πολιτικοί του κόσμου θα ανακόψουν το κύμα και θα στρέψουν την προσοχή τους στην προστασία της αναντικατάστατης κληρονομιάς της ανθρωπότητας;

Το βιβλίο Δάση Ελπίδας (Forests of Hope) τελειώνει αναφέροντας το εξής ιδανικό για την ανθρωπότητα: «Να ανακαλύψει και να επιδιώξει έναν κατάλληλο τρόπο ζωής για τους ανθρώπους όλου του κόσμου, έναν τρόπο ζωής ο οποίος δεν θα ερημώσει τη γη και τα αποθέματά της». Ένας τέτοιος στόχος είναι ελκυστικός​—αλλά είναι ρεαλιστικός;

Ποιος ήταν ο σκοπός του Δημιουργού μας για τη γη και την ανθρωπότητα; Αυτός έδωσε στο πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι την εξής εντολή: «Να γεμίσετε τη γη και να την καθυποτάξετε και να έχετε σε υποταγή τα ψάρια της θάλασσας και τα πετούμενα πλάσματα των ουρανών και κάθε ζωντανό πλάσμα που κινείται πάνω στη γη». (Γένεση 1:28) Συνεπώς, ο Θεός επιτρέπει στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τη δημιουργία. Αλλά η εντολή να “υποτάξουν” δεν σημαίνει ότι πήραν την άδεια να καταστρέφουν.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι το εξής: Μπορεί πράγματι η ανθρωπότητα να αλλάξει τον τρόπο ζωής της, σε παγκόσμια κλίμακα, έτσι ώστε “να μην ερημώσει τη γη και τα αποθέματά της”; Αυτά τα λόγια υποδηλώνουν αγάπη για τον πλησίον και σεβασμό για τη δημιουργία του Θεού σε βαθμό που είναι σπάνιος σήμερα. Το να ελπίζουμε ότι οι ηγέτες της ανθρωπότητας θα υιοθετήσουν και θα προωθήσουν έναν τέτοιον τρόπο ζωής είναι σαν να ελπίζουμε σε μια φαντασίωση.

Εντούτοις, ο Λόγος του Θεού προλέγει ότι θα έρθει ο καιρός κατά τον οποίο η γη θα είναι γεμάτη με ανθρώπους που θα αγαπούν τον πλησίον τους και τον Δημιουργό τους. Η Αγία Γραφή λέει: «Δεν θα κάνουν κακό ούτε θα προκαλούν καταστροφή σε όλο το άγιο βουνό μου· επειδή η γη θα γεμίσει από τη γνώση του Ιεχωβά όπως τα νερά σκεπάζουν τη θάλασσα». (Ησαΐας 11:9· Ψαλμός 37:29· Ματθαίος 5:5) Σημειώστε πως ο λαός του Θεού δεν κάνει «κακό» ούτε προκαλεί «καταστροφή» επειδή έχουν φτάσει στο σημείο να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τον Ιεχωβά, τον Μεγάλο Δημιουργό. Αναμφίβολα, τέτοιοι άνθρωποι δεν θα κατέστρεφαν τη γη.

Αυτό δεν είναι ένα απλό όνειρο. Ακόμη και τώρα, ο Ιεχωβά συγκεντρώνει ειλικρινείς ανθρώπους και τους εκπαιδεύει. Μελετώντας το Λόγο του Θεού, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη τη γη έχουν μάθει για έναν τρόπο ζωής ο οποίος βασίζεται στην αυτοθυσιαστική αγάπη για τους άλλους. (Ιωάννης 13:34· 1 Ιωάννη 4:21) Αυτό το περιοδικό, μαζί με το συνοδευτικό του, τη Σκοπιά, εκδίδεται προκειμένου να βοηθήσει τους ανθρώπους να μάθουν περισσότερα για αυτόν τον τρόπο ζωής καθώς και το πώς να τον υιοθετήσουν. Σας προσκαλούμε να εξακολουθήσετε να μαθαίνετε. Κανένα άλλο αντικείμενο έρευνας δεν μπορεί να είναι πιο ανταμειφτικό.

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Ο άνθρωπος θα περιποιείται την όμορφη γη αντί να την καταστρέφει