Παρασιτικό Αλλά Χρήσιμο Έντομο

Ο ΙΧΝΕΥΜΩΝ είναι πράγματι ένα έντομο με παράξενη, σχεδόν τρομακτική, όψη. Αλλά γιατί χαρακτηρίζεται παρασιτικό; Επειδή συνήθως πολλαπλασιάζεται αποθέτοντας ένα αβγό πάνω ή μέσα στην προνύμφη κάποιου άλλου εντόμου ή μιας αράχνης.

Στη Βόρεια Αμερική υπάρχουν πάνω από 3.000 γνήσια είδη αυτού του εντόμου. Επιπλέον, οι ιχνεύμονες ανήκουν σε μια μεγάλη οικογένεια που περιλαμβάνει διάφορα είδη παρασιτικών εντόμων. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι σε όλο τον κόσμο υπάρχουν πάνω από 40.000 είδη τα οποία ανήκουν σε αυτή την οικογένεια εντόμων.

Οι ιχνεύμονες μπορεί να έχουν μήκος από 0,3 ως 5 εκατοστά περίπου. Η λεπτή, κυρτή κοιλιά τους είναι μακρύτερη από το κεφάλι και το θώρακά τους μαζί.

Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα των ιχνευμόνων είναι ο βελονοειδής σωλήνας που έχουν στο άκρο της κοιλιάς τους. Αυτό το όργανο το οποίο χρησιμεύει στην απόθεση των αβγών και ονομάζεται ωοαποθέτης είναι συνήθως μακρύτερο από το σώμα. Το πάχος του δεν είναι μεγαλύτερο από αυτό της αλογότριχας και έχει τρία νηματοειδή τμήματα τα οποία γλιστρούν μπρος πίσω σπρώχνοντας το αβγό έξω από το σωλήνα.

Πώς εντοπίζει ο ιχνεύμων την προνύμφη κάποιου πιθανού ξενιστή; Έχει παρατηρηθεί ότι ο θηλυκός ιχνεύμων του γένους Megarhyssa χτυπάει ελαφρά με τις κεραίες του ένα δέντρο για να ανιχνεύσει τις δονήσεις κάποιας προνύμφης η οποία ζει σε βάθος δύο ή περισσότερων εκατοστών κάτω από το φλοιό του δέντρου. Όταν αντιληφθεί ότι υπάρχει προνύμφη, χτυπάει πιο έντονα. Τελικά αρχίζει να εξετάζει το φλοιό με το σωλήνα, σαν να τον τρυπάει.

Παρατηρητές έχουν κάνει το εξής σχόλιο: «Όταν η άκρη του ωοαποθέτη του εντόμου αγγίξει την προνύμφη, τότε βγαίνει ένα αβγό από το σωλήνα, το οποίο εμφυτεύεται δίπλα ή πάνω στον καταδικασμένο ξενιστή». Όταν το αβγό εκκολαφτεί, η καινούρια προνύμφη τρέφεται από το λίπος και τα σωματικά υγρά της προνύμφης του ξενιστή. Κατόπιν φτιάχνει ένα μεταξωτό κουκούλι στο οποίο θα αναπτύσσεται μέχρι να ενηλικιωθεί. Όταν ο ιχνεύμων φτάσει στην επιφάνεια του δέντρου, είναι έτοιμος να πλήξει μια καινούρια γενιά εντόμων.

Αν και θα μπορούσε κάποιος να περιγράψει αυτή την ομάδα εντόμων ως αδίστακτα παράσιτα, οι ιχνεύμονες εξυπηρετούν έναν σπουδαίο σκοπό. Οι προνύμφες τους τρέφονται με έντομα τα οποία είναι βλαβερά για τις εδώδιμες καλλιέργειες, όπως είναι οι κοριοί, οι ανθονόμοι, το σκουλήκι της μηλιάς και το σκαθάρι των σπαραγγιών, για να αναφέρουμε μερικά. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι οι ιχνεύμονες ελέγχουν τον πολλαπλασιασμό των εντόμων που είναι επιβλαβή για τη γεωργία.

Αν και οι ιχνεύμονες είναι πολυάριθμοι, σπάνια είναι ορατοί στους ανθρώπους επειδή γενικά τρέφονται, αναπαράγονται και γεννούν τα αβγά τους σε περιβάλλον το οποίο δεν επισκέπτεται συχνά ο άνθρωπος. Έτσι λοιπόν, οι ιχνεύμονες αποτελούν άλλο ένα παράδειγμα της ποικιλότητας και της ισορροπίας των έμβιων όντων, ζητήματα τα οποία ο άνθρωπος δεν έχει ακόμη κατανοήσει πλήρως.

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Ιχνεύμων που ετοιμάζεται να αποθέσει το αβγό του

[Ευχαριστίες]

Scott Bauer/Agricultural Research Service, USDA