Τι Μάθαμε από τους Πυγμαίους

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

«Βγάλτε τα παπούτσια σας. Θα περάσουμε από το νερό και έπειτα θα διασχίσουμε το μονοπάτι των ελεφάντων. Να ακολουθείτε πολύ προσεκτικά τις οδηγίες μου. Αν συναντήσουμε γορίλα, σκύψτε κάτω και μην τον κοιτάτε στα μάτια. Αν συναντήσουμε ελέφαντα, μείνετε ακίνητοι».

ΧΑΛΑΡΩΝΟΝΤΑΣ στη βεράντα του εστιατορίου, αναλογιζόμαστε όλα όσα έχουμε μόλις δει. Μπροστά μας ρέει ο ποταμός Σάνγκα και στην απέναντι όχθη μπορούμε να δούμε το πυκνό δάσος σε όλη του την ομορφιά. Είμαστε στην Μπαγιάνγκα, στο νότιο άκρο της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στο Καμερούν και στη Δημοκρατία του Κονγκό.​—Βλέπε χάρτη στη σελίδα 19.

Μόλις φτάσαμε στο κέντρο υποδοχής του Εθνικού Πάρκου Τζάνγκα-Ντόκι, ξεχάσαμε πόσο εξουθενωτικό ήταν το ταξίδι ως εκεί. Αυτό το πάρκο απέχει 480 χιλιόμετρα από την Μπάνγκι, την πρωτεύουσα της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας, και φτάσαμε εδώ έπειτα από οδήγηση σχεδόν 11 ωρών σε έναν στενό δρόμο. Σε μερικά σημεία συστάδες από μπαμπού φύονται ακριβώς δίπλα σε αυτόν το δρόμο. Στο Νγκότο, χρειάστηκε να πάρουμε φέριμποτ για να διασχίσουμε το ποτάμι. Αυτό το φέριμποτ είναι πολύ ασυνήθιστο επειδή δεν έχει μηχανή. Μας πέρασε απέναντι χρησιμοποιώντας μόνο τη δύναμη των ρευμάτων. Το πλοίο μένει στη θέση του χάρη σε μια τροχαλία η οποία κυλάει κατά μήκος ενός μεγάλου καλωδίου, και το μόνο που χρειαζόταν ήταν να φέρνουν μερικοί νεαροί το φέριμποτ στη σωστή πορεία.

Παρακάτω, στον ποταμό Μπάμπιο, υπάρχει μια πλωτή γέφυρα, η οποία είναι πολύ πρακτική καθώς έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται στο αυξομειούμενο ύψος του ποταμού κατά την περίοδο της ξηρασίας και των βροχών.  Η περιοχή είναι μαγευτική, και μπορούμε να δούμε τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον και να γνωρίσουμε τους Πυγμαίους Άκα, a οι οποίοι ακολουθούν ακόμη τον παραδοσιακό τρόπο ζωής.

Θα θέλατε να έρθετε μαζί μας σε αυτή τη θαυμάσια επίσκεψη, αν και δυστυχώς, θα είναι μόνο στη φαντασία σας; Ο ξεναγός μας, ο Μπενουά, είναι Πυγμαίος. Κατευθυνόμαστε προς το χωριό του για να συναντήσουμε δύο Πυγμαίες βοτανολόγους, τη Ζερμέν και τη Βαλερί, οι οποίες θα μας συνοδεύσουν. Δεν χορταίνουμε να θαυμάζουμε τα διάφορα φυτά του δάσους που χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Θεραπευτικά Φυτά

Αφού οδηγήσαμε αρκετά λεπτά σε έναν στενό δρόμο του δάσους, η καινούρια μας συντροφιά μάς ζητάει να κατεβούμε από το αυτοκίνητο και να τους ακολουθήσουμε στο δάσος. Ανοίγουν ένα μονοπάτι με τα μεγάλα μαχαίρια τους, ενώ εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συμβαδίσουμε. Τώρα αντικρίζουμε την πρώτη μας έκπληξη, το μο νζάμπου νζάμπου, ένα φυτό του γένους Λανδολφία. Με γρήγορες κινήσεις, οι ξεναγοί κόβουν βλαστούς μήκους περίπου 50 εκατοστών και εμείς πίνουμε το νερό που αναβλύζει. Είναι καθαρό, δροσερό και σβήνει τη δίψα μας.

Λίγο παρακάτω, μας δείχνουν ένα φύλλο από το δέντρο γκουάβα. Οι Πυγμαίοι βράζουν αυτά τα φύλλα και φτιάχνουν ένα αφέψημα που θεραπεύει το βήχα. Ένα άλλο δέντρο, το οφουρούμα, παράγει λευκό κόμμι​—ιδανική οφθαλμική λοσιόν για τη θεραπεία της επιπεφυκίτιδας. «Υπάρχει φάρμακο για το δάγκωμα φιδιού;» ρωτάμε. «Φυσικά υπάρχει. Πολτοποιούμε φύλλα μπόλο [όνομα που έχουν δώσει οι Άκα σε έναν τύπο λιάνας, ενός τροπικού αναρριχητικού φυτού] και βάζουμε τον πολτό στο σημείο που είναι το δάγκωμα», απαντούν οι ξεναγοί μας. Σε κάθε μας βήμα ανακαλύπτουμε και άλλα φυτά τα οποία οι ξεναγοί μας μάς διαβεβαιώνουν ότι έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Είναι ό,τι πρέπει για τις πληγές καθώς και για τα εντερικά παράσιτα, τις ωτίτιδες, την τερηδόνα, ακόμη και για τη στειρότητα.

Αυτοί οι λαοί, οι οποίοι μερικές φορές θεωρούνται πρωτόγονοι, έχουν πολλά να μας διδάξουν. Καθώς προχωρούμε μέσα στο δάσος, οι δύο βοτανολόγοι μας «ψωνίζουν» την τροφή τους​—μανιτάρια, άγρια μαρούλια, ρίζες που υποκαθιστούν το σκόρδο. Μερικά φύλλα πρέπει να είναι πάρα πολύ νόστιμα επειδή οι ξεναγοί τα τρώνε επί τόπου! Πόσο υπέροχο θα είναι να συνεχίζουμε να μαθαίνουμε στον υποσχεμένο νέο κόσμο του Θεού!​—Ησαΐας 65:17· 2 Πέτρου 3:13· Αποκάλυψη 21:1-4.

Συγκεντρώνονται Όλοι στο Αλμυρό Ξέφωτο

Το απόγευμα πηγαίνουμε να δούμε τους ελέφαντες του δάσους στο αλμυρό ξέφωτο. Σε αυτό το σημείο είναι που ο ξεναγός μας μάς δίνει τις οδηγίες που αναφέρονται στην αρχή αυτού του άρθρου. Αλλά τι είναι το αλμυρό ξέφωτο; Είναι μια τεράστια ανοιχτή περιοχή το έδαφος της οποίας είναι γεμάτο ορυκτά άλατα​—πραγματική λιχουδιά για κάποια ζώα. Γι’ αυτόν το λόγο συναντιούνται εδώ καθημερινά ελέφαντες του δάσους, βουβάλια, αντιλόπες, ποταμόχοιροι και άλλα άγρια ζώα.

Καθώς το δάσος είναι πολύ πυκνό, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο το να δει κανείς τα ζώα εδώ, και έτσι το πάρκο έχει κατασκευάσει ένα μπαλκόνι, μια εξέδρα παρατήρησης, στην άκρη του αλμυρού ξέφωτου. Ωστόσο, για να πάμε στην εξέδρα, πρέπει να διασχίσουμε έναν βάλτο με νερό το οποίο φτάνει στο μέσο των μηρών μας. Ο ξεναγός μας αφουγκράζεται τους ήχους γύρω μας και επίσης βεβαιώνεται κάθε τόσο ότι είμαστε κοντά του. Γιατί; Επειδή μερικές φορές οι ελέφαντες ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι!

Όταν φτάνουμε στο μπαλκόνι, παρατηρούμε με την ησυχία μας τα ζώα​—περισσότερους από 80 ελέφαντες, μερικά βουβάλια και λίγες αντιλόπες. Είναι επίσης εδώ μια επιστήμονας που μελετάει τους ελέφαντες επί 11 χρόνια. Η ίδια μας λέει: «Ο καθένας έχει τη δική του προσωπικότητα. Έχω καταχωρίσει 3.000 και γνωρίζω 700 από αυτούς με το όνομά τους». Δυστυχώς, το ελεφαντόδοντο του  ελέφαντα του δάσους είναι περιζήτητο για την κατασκευή προσωπικών σφραγίδων, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε μερικές χώρες της Άπω Ανατολής για να προσδιορίσουν το συντάκτη κάποιου εγγράφου ή το δημιουργό ενός πίνακα ζωγραφικής. b

Πώς Γίνεται το Κυνήγι με Δίχτυα

Νωρίς το επόμενο πρωί, ακολουθούμε μια ομάδα δέκα κυνηγών για να δούμε με τα μάτια μας πώς κυνηγούν με δίχτυ. Άντρες και γυναίκες έρχονται με τα δίχτυα τους που είναι φτιαγμένα από λιάνα. Κάθε δίχτυ έχει διαστάσεις περίπου 20 επί 1,20 μέτρα. Καθώς μπαίνουμε ολοένα και βαθύτερα στη ζούγκλα, τα μέλη της ομάδας απομακρύνονται και τεντώνουν τα δίχτυα, τα οποία έχουν δέσει μεταξύ τους, καλύπτοντας έτσι μια απόσταση περίπου 200 μέτρων. Έπειτα οι κυνηγοί μας κάνουν έναν μεγάλο κύκλο γύρω από αυτή την περίφραξη και ενώ επαναλαμβάνουν τις κινήσεις τους, κουνούν κλαδιά και φωνάζουν δυνατά για να οδηγήσουν τα ζώα, αν υπάρχουν, πάνω στα δίχτυα. Αυτή τη φορά δεν υπήρχαν ζώα. Οι κυνηγοί λύνουν τα δίχτυα, πηγαίνουν βαθύτερα στο δάσος και αρχίζουν από την αρχή. Μία, δύο, δέκα φορές.

Στο τέλος του πρωινού είμαστε εξουθενωμένοι. Οι Πυγμαίοι έχουν δει τρία μπλε ντουίκερ, μικρές αντιλόπες, αλλά αυτά κατάφεραν να γλιτώσουν από τα δίχτυα και να διαφύγουν. Δεν μας ενδιαφέρει να δούμε κάποιο ζώο να πιάνεται στα δίχτυα. Μάλλον, θέλουμε να γνωρίσουμε τους ευρηματικούς τρόπους με τους οποίους επιβιώνουν αυτοί οι άνθρωποι ακόμη και όταν φαίνεται ότι διαθέτουν ελάχιστα μέσα και δεν έχουν κανένα από τα εργαλεία του βιομηχανοποιημένου κόσμου. Επομένως, δεν απογοητευτήκαμε καθόλου, επειδή αυτό που μόλις είδαμε ήταν εκπληκτικό.

Βαρκάδα με Μονόξυλο στον Ποταμό Σάνγκα

Σε ποιον δεν αρέσει να γλιστράει απαλά στο νερό; Μέσα σε ένα μονόξυλο αυτό γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, εφόσον στην ουσία βρίσκεσαι στο ίδιο επίπεδο με το νερό. Στην απογευματινή μας βαρκάδα βλέπουμε σταχτοτσικνιάδες και πολλά άλλα πολύχρωμα πουλιά, το ένα ομορφότερο από το άλλο. Μερικά πουλιά πετούν από κλαδί σε κλαδί κατά μήκος της όχθης του ποταμού, δίνοντας την εντύπωση ότι μας ακολουθούν καθώς πλέουμε στο νερό.

Σε κάποια σημεία παρακολουθούμε τους χιμπατζήδες που πηδούν από τη μια περικοκλάδα στην άλλη απλώς για να διασκεδάσουν​—ή ίσως επειδή θέλουν να διασκεδάσουν εμάς! Ο Αλέν Πατρίκ, ο βαρκάρης, κωπηλατεί με δύναμη για να μας πάει μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα, επειδή χθες είδε μερικούς ιπποπόταμους εκεί. Θα μπορέσουμε να τους δούμε σήμερα; Δυστυχώς, όχι. Έχουν φύγει. Ωστόσο, αυτή η επιπλέον απόσταση που καλύπτουμε μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε μερικά παραποτάμια χωριά και να θαυμάσουμε τα πολλά παιδιά που κινούν τα μικρά τους μονόξυλα με εκπληκτική επιδεξιότητα. Πράγματι, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη βαρκάδα μας με μονόξυλο στον ποταμό Σάνγκα.

Επιστροφή και Εντυπώσεις

Επιστρέφοντας στην Μπάνγκι, εκατοντάδες εικόνες και αναμνήσεις ξαναζωντανεύουν στο μυαλό μας. Πολλά πράγματα μας έχουν επηρεάσει έντονα, ενώ άλλα μας έχουν καταπλήξει. Συγκεκριμένα, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την αρμονία μεταξύ των Πυγμαίων και του δάσους ή τη σοφία η οποία δίνει τη δυνατότητα στους Πυγμαίους να ωφελούνται από όλα όσα βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον.

Επίσης, παρά το γεγονός ότι δεν είχαμε αρκετό χρόνο για να δούμε τα πάντα, μας δόθηκε το προνόμιο να επισκεφτούμε ένα μοναδικό μέρος του κόσμου, όπου μπορεί κανείς να βρει ελέφαντες του δάσους, γορίλες, χιμπατζήδες, ιπποπόταμους, αντιλόπες, πάνθηρες, καθώς και πολύχρωμα πουλιά και πεταλούδες. Μας είπαν ότι τα πυκνά δάση του Καταφυγίου Τζάνγκα-Σάνγκα και του Εθνικού Πάρκου Τζάνγκα-Ντόκι φιλοξενούν περίπου 7.000 είδη φυτών και 55 είδη θηλαστικών.

Όλη αυτή η ασύγκριτη βιοποικιλότητα μας θυμίζει ένα Γραφικό εδάφιο: «Πόσο πολλά είναι τα έργα σου, Ιεχωβά! Τα πάντα με σοφία τα έφτιαξες. Η γη είναι γεμάτη από τα δημιουργήματά σου». (Ψαλμός 104:24) Αυτή η αξέχαστη διδακτική εμπειρία έχει ενισχύσει την αποφασιστικότητά μας να εφαρμόζουμε τα εξής λόγια τα οποία βρίσκονται στον ίδιο ψαλμό: «Θα ψάλλω στον Ιεχωβά σε όλη μου τη ζωή· θα αναπέμπω μελωδία στον Θεό μου όσο υπάρχω. Οι στοχασμοί που κάνω για αυτόν ας είναι απολαυστικοί. Εγώ θα χαίρομαι σε σχέση με τον Ιεχωβά».​—Ψαλμός 104:33, 34.

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτες στη σελίδα 19]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΚΑΜΕΡΟΥΝ

ΔΗΜ. ΤΟΥ ΚΟΝΓΚΟ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Μπάνγκι

Μπαγιάνγκα

Εθνικό Πάρκο Τζάνγκα-Ντόκι

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 18]

© Jerry Callow/Panos Pictures