Ελπίδα για τους Πάσχοντες

ΣΤΟ παρελθόν, οι άνθρωποι απέφευγαν εκείνους που έπασχαν από διαταραχές της διάθεσης. Ως αποτέλεσμα, πολλά τέτοια άτομα έγιναν απόβλητοι της κοινωνίας. Μερικοί αντιμετώπιζαν διακρίσεις στην εργασία. Άλλοι ήταν ανεπιθύμητοι ακόμη και από τα μέλη της ίδιας της οικογένειάς τους. Συνήθως, αυτό απλώς επιδείνωνε το πρόβλημα και στερούσε από τους ασθενείς τη βοήθεια που χρειάζονταν.

Τις πρόσφατες δεκαετίες, όμως, έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην κατανόηση της κλινικής κατάθλιψης και της διπολικής διαταραχής. Τώρα είναι ευρέως γνωστό ότι αυτές οι καταστάσεις θεραπεύονται. Αλλά δεν είναι πάντοτε εύκολο να λαβαίνουν βοήθεια αυτά τα άτομα. Γιατί;

Αναγνώριση των Συμπτωμάτων

Η διαταραχή της διάθεσης δεν μπορεί να διαγνωστεί απλώς με εξέταση αίματος ή με ακτινογραφία. Αντιθέτως, παρακολουθείται η συμπεριφορά, η σκέψη και η κρίση του ατόμου για κάποια χρονική περίοδο. Για να γίνει η διάγνωση πρέπει να υπάρχει μια σειρά από συμπτώματα. Το πρόβλημα είναι ότι μερικές φορές τα μέλη της οικογένειας και οι φίλοι δεν αντιλαμβάνονται πως αυτό που παρατηρούν αποτελεί ένδειξη διαταραχής της διάθεσης. «Ακόμη και όταν οι άνθρωποι συμφωνούν ότι η συμπεριφορά κάποιου παρεκκλίνει από το φυσιολογικό», γράφει ο Δρ Ντέιβιντ Τζ. Μίκλογουιτς, «μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικές απόψεις σχετικά με το τι προκαλεί αυτή τη συμπεριφορά».

Επιπλέον, ακόμη και όταν τα μέλη της οικογένειας πιστεύουν πως η κατάσταση είναι σοβαρή, ίσως είναι δύσκολο να πείσουν τον πάσχοντα ότι χρειάζεται ιατρική φροντίδα. Ή, αν είστε εσείς το άτομο που πάσχει, ίσως να μη θέλετε να λάβετε βοήθεια. Ο Δρ Μαρκ Σ. Γκολντ γράφει: «Ίσως να αποδέχεστε αυτό που σκέφτεστε όταν είστε καταθλιμμένοι​—ότι δεν αξίζετε, έτσι λοιπόν ποιος ο λόγος να λάβετε βοήθεια εφόσον ούτως ή άλλως δεν υπάρχει ελπίδα για ένα άτομο σαν εσάς. Πιθανόν να θέλατε να συμβουλευτείτε κάποιον σχετικά με αυτό αλλά πιστεύετε ότι είναι ντροπή να έχετε κατάθλιψη, ότι φταίτε εσείς για την κατάστασή σας. . . . Ίσως να μην ξέρετε  πως αυτό που νιώθετε είναι κατάθλιψη». Εντούτοις, για εκείνους που πάσχουν από βαριά κατάθλιψη, η ιατρική φροντίδα έχει καθοριστική σημασία.

Φυσικά, όλοι νιώθουν αποθαρρυμένοι κατά καιρούς, και αυτό δεν είναι απαραιτήτως σύμπτωμα διαταραχής της διάθεσης. Αλλά τι πρέπει να γίνει αν φαίνεται ότι αυτά τα αισθήματα είναι πιο έντονα από μια απλή κρίση μελαγχολίας; Και τι πρέπει να γίνει αν επιμένουν για ασυνήθιστο χρονικό διάστημα​—ίσως δύο εβδομάδες ή περισσότερο; Επιπλέον, ας υποθέσουμε ότι η καταθλιπτική διάθεση δεν σας επιτρέπει να λειτουργείτε φυσιολογικά, είτε στην εργασία είτε στο σχολείο είτε σε κοινωνικές περιστάσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα ήταν σοφό να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό με τα απαιτούμενα προσόντα για να κάνει διάγνωση και να χορηγεί θεραπεία για τις καταθλιπτικές διαταραχές.

Όταν πρόκειται για βιοχημική ανισορροπία, πρέπει να συστηθεί φαρμακευτική αγωγή. Σε άλλες περιπτώσεις, ίσως προταθεί ένα πρόγραμμα παροχής συμβουλών στον ασθενή ώστε να μάθει να αντιμετωπίζει την κατάστασή του. Μερικές φορές ο συνδυασμός και των δύο μεθόδων έχει αποφέρει ωφέλιμα αποτελέσματα. a Το σημαντικό είναι να ζητάει και να δέχεται κανείς βοήθεια. «Πολλές φορές οι πάσχοντες νιώθουν φόβο και ντροπή για την κατάστασή τους», λέει η Λενόρ, μια ασθενής με διπολική διαταραχή η οποία αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο. «Είναι, όμως, κρίμα να υποπτεύεσαι ότι έχεις πρόβλημα και να μη ζητάς τη βοήθεια την οποία χρειάζεσαι τόσο απεγνωσμένα».

Η Λενόρ μιλάει εκ πείρας. «Ήμουν σχεδόν κατάκοιτη επί έναν χρόνο», λέει η ίδια. «Έπειτα, μια μέρα που αισθανόμουν λίγο πιο δυνατή, αποφάσισα να τηλεφωνήσω σε έναν γιατρό και να κλείσω ραντεβού». Η διάγνωση έλεγε ότι η Λενόρ έπασχε από διπολική διαταραχή, και της συστήθηκε φαρμακευτική αγωγή. Αυτό αποδείχτηκε σημείο στροφής στη ζωή της. «Όταν παίρνω τα φάρμακά μου νιώθω φυσιολογικά», λέει η Λενόρ, «αν και πρέπει να υπενθυμίζω συνεχώς στον εαυτό μου ότι, αν σταματήσω να τα παίρνω, όλα τα παλιά συμπτώματα θα επιστρέψουν».

Παρόμοια, ο Μπράντον, ο οποίος πάσχει από κατάθλιψη, λέει: «Όταν ήμουν έφηβος, συχνά καλλιεργούσα την ιδέα της αυτοκτονίας επειδή με κατέκλυζαν αισθήματα αναξιότητας. Στο γιατρό πήγα μετά τα 30 μου». Όπως η Λενόρ, ο Μπράντον ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή για να αντιμετωπίζει τη διαταραχή του, αλλά κάνει και άλλα πράγματα. «Για να διατηρώ καλή τη γενική μου κατάσταση», λέει, «φροντίζω το μυαλό και το σώμα μου. Ξεκουράζομαι και προσέχω τι τρώω. Επίσης γεμίζω το μυαλό και την καρδιά μου με θετικές σκέψεις από τη Γραφή».

 Ο Μπράντον τονίζει, ωστόσο, ότι η κλινική κατάθλιψη είναι ιατρικό πρόβλημα​—όχι πνευματικό. Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος είναι σημαντική για την ανάρρωση. Ο ίδιος αφηγείται: «Κάποτε ένας καλοπροαίρετος αδελφός μού είπε πως, δεδομένου ότι τα εδάφια Γαλάτες 5:22, 23 λένε πως η χαρά είναι καρπός του αγίου πνεύματος του Θεού, πιθανότατα ήμουν καταθλιμμένος επειδή είχα κάνει κάτι που εμπόδιζε αυτό το πνεύμα. Αυτό με έκανε να αισθάνομαι ακόμη πιο ένοχος και καταθλιμμένος. Αλλά όταν έλαβα βοήθεια, άρχισαν να διαλύονται από πάνω μου τα μαύρα σύννεφα. Ένιωθα πολύ καλύτερα! Μακάρι να είχα λάβει βοήθεια νωρίτερα».

Κερδίζοντας τη Μάχη

Ακόμη και όταν γίνει η διάγνωση και αρχίσει η θεραπεία, το πιθανότερο είναι ότι η διαταραχή της διάθεσης θα συνεχίσει να προξενεί δυσκολίες στον πάσχοντα. Η Κέλι, η οποία παλεύει με τη βαριά κατάθλιψη, είναι ευγνώμων για την εξειδικευμένη βοήθεια που λαβαίνει καλύπτοντας την ιατρική πλευρά της κατάστασής της. Επιπρόσθετα, όμως, έχει διαπιστώσει ότι η υποστήριξη των άλλων παίζει καθοριστικό ρόλο. Στην αρχή, η Κέλι δίσταζε να πλησιάσει άλλα άτομα επειδή δεν ήθελε να τη θεωρούν βάρος. «Έπρεπε να μάθω, όχι μόνο να ζητάω βοήθεια, αλλά και να τη δέχομαι», λέει η ίδια. «Μόνο όταν ανοίχτηκα στους άλλους μπόρεσα να σταματήσω την καθοδική μου πορεία».

Ως Μάρτυρας του Ιεχωβά, η Κέλι παρακολουθεί συναθροίσεις με ομοπίστους της στην Αίθουσα Βασιλείας. Μερικές φορές, όμως, ακόμη και αυτές οι χαρωπές περιστάσεις παρουσιάζουν δυσκολίες. «Συχνά, τα φώτα, οι άνθρωποι που περιφέρονται και ο θόρυβος με καταβάλλουν. Τότε αρχίζω να νιώθω ενοχές και η κατάθλιψη κλιμακώνεται επειδή πιστεύω ότι αυτή η διαταραχή είναι ένδειξη έλλειψης πνευματικότητας». Πώς αντιμετωπίζει η Κέλι αυτή την κατάσταση; Όπως λέει η ίδια: «Έχω μάθει ότι η κατάθλιψη είναι ασθένεια την οποία πρέπει να καταπολεμώ. Δεν είναι δείκτης της αγάπης μου για τον Θεό και για τους συγχριστιανούς μου. Δεν είναι αληθινός δείκτης της πνευματικότητάς μου».

Η Λουσία, η οποία αναφέρθηκε πρωτύτερα σε αυτή τη σειρά άρθρων, είναι ευγνώμων για τη θαυμάσια ιατρική περίθαλψη που έλαβε. «Οι συναντήσεις μου με κάποιον ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας έπαιξαν πολύ ζωτικό ρόλο στο να μάθω  να αντιμετωπίζω και να υπομένω τις μεταπτώσεις της διάθεσης που συνοδεύουν αυτή την ασθένεια», λέει η ίδια. Η Λουσία τονίζει επίσης πόσο σημαντική είναι η ξεκούραση. «Ο ύπνος αποτελεί βασικό παράγοντα για την αντιμετώπιση της μανίας», επισημαίνει. «Όσο λιγότερο κοιμάμαι, τόσο μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα. Ακόμη και όταν δεν μπορώ να κοιμηθώ, αντί να σηκώνομαι έχω εκπαιδεύσει τον εαυτό μου να ξαπλώνω και να ξεκουράζομαι».

Η Σίλα, η οποία επίσης αναφέρθηκε νωρίτερα, διαπίστωσε ότι τη βοηθάει το να κρατάει ένα καθημερινό ημερολόγιο στο οποίο μπορεί να εκφράζει ελεύθερα τα συναισθήματά της. Παρατηρεί αξιοσημείωτη βελτίωση στον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται. Και πάλι, όμως, υπάρχουν δυσκολίες. «Για κάποιον λόγο, η κόπωση αφήνει να διεισδύουν στο μυαλό μου αρνητικές σκέψεις», λέει η Σίλα. «Αλλά έχω μάθει να τις καταστέλλω ή τουλάχιστον να μειώνω την έντασή τους».

Παρηγοριά από το Λόγο του Θεού

Η Γραφή αποτελεί ενισχυτική βοήθεια για πολλούς οι οποίοι υποφέρουν από “ανησυχητικές σκέψεις”. (Ψαλμός 94:17-19, 22) Η Σέρι, για παράδειγμα, ενθαρρύνθηκε ιδιαίτερα από τα εδάφια Ψαλμός 72:12, 13. Εκεί, ο ψαλμωδός αναφέρεται στον Βασιλιά που έχει διορίσει ο Θεός, τον Ιησού Χριστό: «Θα ελευθερώσει τον φτωχό που κραυγάζει για βοήθεια, καθώς και τον ταλαιπωρημένο και τον αβοήθητο. Θα λυπηθεί τον ασήμαντο και τον φτωχό, και τις ψυχές των φτωχών θα τις σώσει». Η Σέρι ενθαρρύνθηκε επίσης από τα λόγια του αποστόλου Παύλου τα οποία καταγράφονται στα εδάφια Ρωμαίους 8:38, 39: «Είμαι πεπεισμένος ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε κυβερνήσεις ούτε παρόντα πράγματα ούτε μελλοντικά πράγματα ούτε δυνάμεις ούτε ύψος ούτε βάθος ούτε καμιά άλλη δημιουργία θα μπορέσει να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού».

Η Ιλέιν, μια ασθενής με διπολική διαταραχή, θεωρεί ότι η σχέση της με τον Θεό είναι σαν άγκυρα. Λαβαίνει μεγάλη παρηγοριά από τα λόγια του ψαλμωδού: «Καρδιά συντετριμμένη και καταθλιμμένη, Θεέ, δεν θα καταφρονήσεις». (Ψαλμός 51:17) «Είναι πραγματικά παρηγορητικό να ξέρω ότι ο στοργικός ουράνιος Πατέρας μας, ο Ιεχωβά, καταλαβαίνει», λέει η ίδια. «Με ενισχύει το να τον πλησιάζω με προσευχή, ιδιαίτερα σε καιρούς μεγάλης ανησυχίας και στενοχώριας».

Όπως αντιλαμβανόμαστε, η ζωή με κάποια διαταραχή της διάθεσης περιλαμβάνει μοναδικές δυσκολίες. Εντούτοις, η Σέρι και η Ιλέιν διαπίστωσαν ότι το να στηρίζονται με προσευχή στον Θεό, σε συνδυασμό με την κατάλληλη θεραπεία, τούς έδωσε τη δυνατότητα να βελτιώσουν τη ζωή τους. Πώς μπορούν, όμως, τα μέλη της οικογένειας και οι φίλοι να βοηθήσουν όσους πάσχουν από διπολική διαταραχή ή κατάθλιψη;

[Υποσημείωση]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 10]

«Όταν έλαβα βοήθεια, άρχισαν να διαλύονται από πάνω μου τα μαύρα σύννεφα. Ένιωθα πολύ καλύτερα!»​—ΜΠΡΑΝΤΟΝ

[Πλαίσιο στη σελίδα 9]

Παρατηρήσεις ενός Συζύγου

«Πριν αρχίσει η ασθένειά της, η Λουσία άγγιζε τη ζωή πολλών με την αυξημένη ενόρασή της. Ακόμη και τώρα όταν οι άνθρωποι επισκέπτονται τη σύζυγό μου σε περιόδους που είναι ήρεμη, φαίνεται ότι ελκύονται από τη θέρμη της. Εκείνο που δεν καταλαβαίνουν οι περισσότεροι είναι ότι η διάθεση της Λουσία εναλλάσσεται μεταξύ ακραίων καταστάσεων κατάθλιψης και μανίας. Αυτό είναι το γνώρισμα της διπολικής διαταραχής, της ασθένειας την οποία υπομένει εδώ και τέσσερα χρόνια.

»Κατά τη φάση της μανίας, δεν είναι ασυνήθιστο να παραμένει η Λουσία ξύπνια μέχρι τη μία, τις δύο, ακόμη και τις τρεις το πρωί, με δημιουργικές ιδέες να στριφογυρίζουν στο μυαλό της. Ξεχειλίζει από ενεργητικότητα. Αντιδράει υπερβολικά για το παραμικρό και ξοδεύει χρήματα παρορμητικά. Εμπλέκεται στις πιο επικίνδυνες καταστάσεις νιώθοντας ότι είναι άτρωτη, ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος​—από ηθική, σωματική ή άλλη άποψη. Σχετικός με αυτή την παρορμητικότητα είναι ο κίνδυνος της αυτοκτονίας. Πάντοτε, μετά τη μανία ακολουθεί κατά πόδας η κατάθλιψη, η οποία συνήθως έχει ένταση ανάλογη με αυτήν της μανίας που προηγήθηκε.

»Η ζωή μου έχει αλλάξει δραματικά. Ακόμη και με τη θεραπεία που ακολουθεί η Λουσία, τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε σήμερα ίσως είναι διαφορετικά από εκείνα που μπορούσαμε να κάνουμε χθες ή θα μπορούμε να κάνουμε αύριο. Οι δυνατότητές μας αλλάζουν, όπως ακριβώς και οι περιστάσεις μας. Διαπίστωσα ότι αναγκάστηκα να γίνω πιο ευπροσάρμοστος από όσο πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσα να είμαι».​—Μάριο.

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 11]

Όταν Συστήνεται Φαρμακευτική Αγωγή

Μερικοί πιστεύουν ότι το να παίρνουν φάρμακα είναι σημάδι αδυναμίας. Αλλά σκεφτείτε το ως εξής: Ο διαβητικός πρέπει να προσκολλάται σε ένα πρόγραμμα θεραπείας, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει ενέσεις ινσουλίνης. Είναι αυτό σημάδι αποτυχίας; Σε καμία περίπτωση! Είναι απλώς ένα μέσο για την εξισορρόπηση των θρεπτικών συστατικών του σώματος ώστε ο διαβητικός να παραμένει υγιής.

Περίπου το ίδιο ισχύει και με τη λήψη φαρμάκων για την κατάθλιψη και τη διπολική διαταραχή. Αν και πολλοί έχουν βοηθηθεί από κάποιο πρόγραμμα παροχής συμβουλών το οποίο τους έχει δώσει τη δυνατότητα να κατανοήσουν την ασθένειά τους, είναι κατάλληλο να ληφθεί υπόψη το εξής: Όταν περιλαμβάνεται χημική ανισορροπία, η ασθένεια δεν μπορεί απλώς να εξαφανιστεί με τη λογική. Ο Στίβεν, ένας ασθενής με διπολική διαταραχή, αφηγείται: «Η γιατρός που με παρακολουθούσε το περιέγραψε ως εξής: Μπορείς να κάνεις σε κάποιον άπειρα μαθήματα οδήγησης, αλλά αν του δώσεις ένα αυτοκίνητο χωρίς τιμόνι ή φρένα, τότε εκείνα τα μαθήματα δεν θα ωφελήσουν σε τίποτα. Παρόμοια, παρέχοντας μόνο συμβουλές σε ένα καταθλιμμένο άτομο ίσως δεν επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το να αποκατασταθεί η ισορροπία της χημείας του εγκεφάλου είναι ένα αξιόλογο πρώτο βήμα».

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Η Γραφή αποτελεί ενισχυτική βοήθεια για πολλούς οι οποίοι υποφέρουν από αρνητικές σκέψεις