ΓΙΑ πολλούς μελετητές και κριτικούς, ο Μωυσής δεν είναι παρά μια προσωπικότητα της μυθολογίας. Απορρίπτουν την αφήγηση της Γραφής, εφαρμόζοντας κριτήρια σύμφωνα με τα οποία άνθρωποι όπως ο Πλάτων και ο Σωκράτης θα έπρεπε επίσης να θεωρούνται μυθικά πρόσωπα.

Όπως έχουμε δει, όμως, δεν υπάρχει εύλογη αιτία απόρριψης των Γραφικών αφηγήσεων για τον Μωυσή. Αντιθέτως, για όσους έχουν πίστη υπάρχουν άφθονες αποδείξεις που πιστοποιούν ότι ολόκληρη η Γραφή είναι “ο λόγος του Θεού”. a (1 Θεσσαλονικείς 2: 13· Εβραίους 11:1) Για αυτούς τους ανθρώπους, η μελέτη της ζωής του Μωυσή δεν είναι ακαδημαϊκή ενασχόληση αλλά, τουναντίον, μέσο για την οικοδόμηση πίστης.

Οι παραγωγοί κινηματογραφικών ταινιών συνήθως εξαίρουν τον ηρωισμό και το θάρρος του Μωυσή​—ιδιότητες που έχουν απήχηση στο κοινό. Πράγματι, ο Μωυσής είχε θάρρος. (Έξοδος 2:16-19) Αλλά πρωτίστως ήταν άνθρωπος πίστης. Ο Θεός ήταν πραγματικός για τον Μωυσή​—τόσο πραγματικός ώστε ο απόστολος Παύλος είπε αργότερα ότι ο Μωυσής «παρέμεινε σταθερός σαν να έβλεπε τον Αόρατο».​—Εβραίους 11:24-28.

Ο Μωυσής, λοιπόν, μας διδάσκει ότι είναι ανάγκη να καλλιεργούμε μια σχέση με τον Θεό. Στην καθημερινή μας ζωή, μπορούμε και εμείς να συμπεριφερόμαστε σαν να βλέπουμε τον Θεό! Αν το κάνουμε αυτό, δεν θα ενεργούμε ποτέ με τρόπο που τον δυσαρεστεί. Σημειώστε επίσης ότι η πίστη του Μωυσή ενσταλάχτηκε μέσα του όταν ήταν μωρό. Η πίστη του ήταν αρκετά βαθιά ώστε να παραμείνει ισχυρή παρότι ο Μωυσής εκτέθηκε σε «όλη τη σοφία των Αιγυπτίων». (Πράξεις 7:22) Πόσο παροτρύνει αυτό τους γονείς να αρχίσουν να διδάσκουν τα παιδιά τους για τον Θεό από τη βρεφική ηλικία!​—Παροιμίες 22:6· 2 Τιμόθεο 3:15.

Αξιοσημείωτη ήταν επίσης η ταπεινοφροσύνη του Μωυσή. Εκείνος ήταν «πιο πράος από όλους τους ανθρώπους που υπήρχαν πάνω στην επιφάνεια της γης». (Αριθμοί 12:3) Γι’ αυτό, ήταν πρόθυμος να παραδέχεται τα λάθη του. Ο ίδιος γράφει ότι αμέλησε να κάνει περιτομή στο γιο του. (Έξοδος 4:24-26) Αφηγείται με ειλικρίνεια το γεγονός ότι δεν έδωσε δόξα στον Θεό σε κάποια περίπτωση, καθώς και την οδυνηρή τιμωρία που του επέβαλε ο Θεός. (Αριθμοί 20:2-12· Δευτερονόμιο 1:37) Επίσης, ο Μωυσής δεχόταν πρόθυμα εισηγήσεις από άλλους. (Έξοδος 18:13-24) Δεν θα ήταν καλό να μιμούνται τον Μωυσή οι σύζυγοι, οι πατέρες και οι άλλοι άντρες που ασκούν ηγεσία;

Είναι αλήθεια ότι μερικοί κριτικοί αμφισβητούν το αν ο Μωυσής ήταν πράγματι πράος, αναφερόμενοι σε βίαιες ενέργειές του. (Έξοδος 32:26-28) Ο συγγραφέας Τζόναθαν Κερς λέει: «Ο βιβλικός Μωυσής είναι σπανίως ταπεινός και ποτέ ήπιος, ενώ η συμπεριφορά του δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί δίκαιη σε όλες τις περιπτώσεις. Σε κάποιες τρομακτικές στιγμές, . . . ο Μωυσής παρουσιάζεται αλαζόνας, αιμοδιψής και σκληρός». Μια τέτοια κριτική είναι θλιβερά μυωπική. Παραβλέπει το γεγονός ότι οι πράξεις του Μωυσή υποκινούνταν, όχι από σκληρότητα, αλλά από έντονη αγάπη για τη δικαιοσύνη και από μίσος για την πονηρία. Στις μέρες μας, στις οποίες είναι διαδεδομένη η ανοχή ανήθικων τρόπων ζωής, ο Μωυσής αποτελεί υπενθύμιση της ανάγκης που υπάρχει να μη συμβιβάζουμε τους ηθικούς κανόνες.​—Ψαλμός 97:10.

Ο Μωυσής άφησε πίσω του μια εκπληκτική συλλογή συγγραμμάτων. Σε αυτά περιλαμβάνεται ποίηση (Ιώβ, 90ός Ψαλμός), ιστορικά πεζογραφήματα (Γένεση, Έξοδος, Αριθμοί), γενεαλογίες (Γένεση, κεφάλαια 5, 11, 19, 22, 25) και μια αξιοσημείωτη συλλογή νόμων που ονομάζεται Νόμος του Μωυσή (Έξοδος, κεφάλαια 20-40· Λευιτικό· Αριθμοί· Δευτερονόμιο). Αυτός ο θεόπνευστος Νόμος περιείχε αντιλήψεις, νόμους και αρχές διακυβέρνησης που προηγούνταν της εποχής τους κατά αιώνες.

Σε χώρες όπου η ηγεσία του Κράτους είναι επίσης και ηγεσία της Εκκλησίας, το αποτέλεσμα είναι συνήθως μισαλλοδοξία, θρησκευτική καταπίεση και κατάχρηση δύναμης. Ο Νόμος του Μωυσή περιλάμβανε την αρχή του διαχωρισμού Εκκλησίας και Κράτους. Δεν επιτρεπόταν στο βασιλιά να αναλαμβάνει ιερατικά καθήκοντα.​—2 Χρονικών 26:16-18.

Ο Νόμος του Μωυσή περιείχε επίσης αρχές που αφορούσαν την υγιεινή και τον έλεγχο των ασθενειών, όπως το να μπαίνουν σε καραντίνα οι ασθενείς και να θάβονται τα ανθρώπινα περιττώματα, οι οποίες βρίσκονται σε αρμονία με τη σύγχρονη επιστήμη. (Λευιτικό 13:1-59· 14:38, 46· Δευτερονόμιο 23:13) Αυτό είναι αξιοσημείωτο αν λάβουμε υπόψη ότι μεγάλο μέρος της αιγυπτιακής ιατρικής την εποχή του Μωυσή ήταν ένας επικίνδυνος συνδυασμός τσαρλατανισμού και δεισιδαιμονιών. Στις αναπτυσσόμενες χώρες σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να γλιτώσουν από ασθένειες και θάνατο αν εφαρμόζονταν οι κανόνες υγιεινής που δίδαξε ο Μωυσής.

 Οι Χριστιανοί δεν είναι υποχρεωμένοι να τηρούν το Μωσαϊκό Νόμο. (Κολοσσαείς 2:13, 14) Αλλά η εξέτασή του εξακολουθεί να έχει μεγάλη αξία. Αυτός ο Νόμος ωθούσε τον Ισραήλ να δίνει αποκλειστική αφοσίωση στον Θεό και να αποφεύγει την ειδωλολατρία. (Έξοδος 20:4· Δευτερονόμιο 5:9) Πρόσταζε τα παιδιά να τιμούν τους γονείς τους. (Έξοδος 20:12) Ο Νόμος καταδίκαζε επίσης το φόνο, τη μοιχεία, την κλοπή, το ψέμα και την πλεονεξία. (Έξοδος 20:13-17) Σήμερα, οι Χριστιανοί θεωρούν πολύτιμες αυτές τις αρχές.

Ζούμε σε οδυνηρούς καιρούς. Η ανθρωπότητα χρειάζεται οπωσδήποτε έναν ηγέτη σαν τον Μωυσή​—κάποιον που έχει, όχι μόνο δύναμη και εξουσία, αλλά και ακεραιότητα, θάρρος, συμπόνια, καθώς και εγκάρδια αγάπη για τη δικαιοσύνη. Όταν πέθανε ο Μωυσής, οι Ισραηλίτες πρέπει να αναρωτήθηκαν: “Θα δει ξανά ο κόσμος κάποιον σαν αυτόν;” Ο ίδιος ο Μωυσής απάντησε σε αυτό το ερώτημα.

Τα συγγράμματα του Μωυσή εξηγούν πώς ξεκίνησε η ασθένεια και ο θάνατος και γιατί ο Θεός επέτρεψε να συνεχίζεται η πονηρία. (Γένεση 3: 1-19· Ιώβ, κεφάλαια 1, 2) Στο εδάφιο Γένεση 3:15, καταγράφεται η πρώτη θεϊκή προφητεία​—μια υπόσχεση ότι το κακό τελικά θα αφανιστεί! Πώς; Η προφητεία έδειξε ότι θα γεννιόταν κάποιος μέσω του οποίου θα ερχόταν η σωτηρία. Αυτή η υπόσχεση γέννησε την ελπίδα ότι θα εμφανιζόταν ένας Μεσσίας και θα απελευθέρωνε την ανθρωπότητα. Αλλά ποιος θα ήταν ο Μεσσίας; Ο Μωυσής μάς βοηθάει να τον προσδιορίσουμε χωρίς καμία αμφιβολία.

Προς το τέλος της ζωής του, ο Μωυσής είπε τα εξής εντυπωσιακά λόγια: «Προφήτη σαν εμένα θα εγείρει για εσένα ο Ιεχωβά ο Θεός σου από ανάμεσά σου, από τους αδελφούς σου​—αυτόν πρέπει να ακούτε». (Δευτερονόμιο 18:15) Αργότερα, ο απόστολος Πέτρος εφάρμοσε εκείνα τα λόγια άμεσα στον Ιησού.​—Πράξεις 3:20-26.

Οι περισσότεροι Εβραίοι σχολιαστές αρνούνται κατηγορηματικά οποιαδήποτε σύγκριση του Μωυσή με τον Ιησού. Υποστηρίζουν ότι τα λόγια αυτού του εδαφίου εφαρμόζονται σε οποιονδήποτε αληθινό προφήτη που εμφανίστηκε μετά τον Μωυσή. Ωστόσο, σύμφωνα με τη μετάφραση Τανάκ​—Οι Άγιες Γραφές (Tanakh​—The Holy Scriptures), που είναι έκδοση της Ιουδαϊκής Εκδοτικής Εταιρίας, το εδάφιο Δευτερονόμιο 34:10 λέει: «Ποτέ ξανά δεν εγέρθηκε στον Ισραήλ προφήτης σαν τον Μωυσή—τον οποίο ξεχώρισε ο ΚΥΡΙΟΣ, πρόσωπο με πρόσωπο».

Ναι, πολλοί πιστοί προφήτες, όπως ο Ησαΐας και ο Ιερεμίας, εμφανίστηκαν μετά τον Μωυσή. Αλλά κανένας δεν είχε τη μοναδική σχέση που απολάμβανε ο Μωυσής με τον Θεό​—μιλώντας μαζί του «πρόσωπο με πρόσωπο». Η υπόσχεση του Μωυσή για έναν προφήτη “σαν εκείνον” πρέπει λοιπόν να εφαρμόζεται σε ένα άτομο​—στον Μεσσία! Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν από την εμφάνιση της Χριστιανοσύνης​—και του θρησκευτικού διωγμού από τους ψεύτικους Χριστιανούς—​οι Ιουδαίοι μελετητές έβλεπαν τα πράγματα με παρόμοιο τρόπο. Στοιχεία αυτής της άποψης μπορούν να βρεθούν σε Ιουδαϊκά συγγράμματα, όπως η Μιδράς Ραββά, που περιγράφει τον Μωυσή ως πρόδρομο του «έσχατου Λυτρωτή», δηλαδή του Μεσσία.

Το γεγονός ότι ο Ιησούς ήταν από πολλές απόψεις σαν τον Μωυσή δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. (Βλέπε πλαίσιο  «Ιησούς​—Προφήτης σαν τον Μωυσή».) Ο Ιησούς έχει δύναμη και εξουσία. (Ματθαίος 28:19) Ο Ιησούς είναι «πράος και ταπεινός στην καρδιά». (Ματθαίος 11:29) Ο Ιησούς μισεί την ανομία και την αδικία. (Εβραίους 1:9) Είναι σε θέση, λοιπόν, να μας παράσχει την ηγεσία που τόσο πολύ χρειαζόμαστε! Εκείνος είναι που σύντομα θα συντρίψει την πονηρία και θα φέρει στη γη τις παραδεισιακές συνθήκες τις οποίες περιγράφει η Γραφή. b