Γιατί Μερικοί Επιστήμονες Πιστεύουν στον Θεό

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ αποκαλύπτει συνεχώς καινούρια μυστικά για το σύμπαν και για τη ζωή που ακμάζει στον πλανήτη μας. Εντούτοις, τόσο οι επιστήμονες όσο και οι απλοί άνθρωποι εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωποι με θεμελιώδη ερωτήματα όπως: Πώς ήρθε σε ύπαρξη το σύμπαν; Τι υπήρχε πριν από αυτό; Γιατί φαίνεται να είναι ειδικά σχεδιασμένο έτσι ώστε να συντηρεί τη ζωή; Πώς εμφανίστηκε η ζωή εδώ στη γη;

Η επιστήμη δεν μπορεί ακόμη να δώσει βέβαιες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Μερικοί αμφιβάλλουν για το αν θα μπορέσει ποτέ να τις δώσει. Γι’ αυτόν το λόγο, πολλοί έχουν νιώσει την ανάγκη να αναθεωρήσουν τις απόψεις και τις πεποιθήσεις τους. Ας εξετάσουμε τρία από τα μυστήρια που κάνουν μερικούς επιστήμονες να διερωτώνται σχετικά με την ύπαρξη ενός Δημιουργού.

Το Θαυμάσια Συντονισμένο Σύμπαν​—Αποτέλεσμα Τύχης;

Ένα βασικό ερώτημα αφορά το θαυμάσιο τρόπο με τον οποίο είναι συντονισμένο το σύμπαν μας. Γιατί είναι το σύμπαν εφοδιασμένο με αναλλοίωτους φυσικούς νόμους και φυσικές σταθερές καθορισμένες με ακριβή και ιδανικό τρόπο προκειμένου να συντηρείται ένας πλανήτης όπως ο δικός μας καθώς και όλη η ζωή που υπάρχει σε αυτόν;

Τι εννοούμε όταν μιλάμε για θαυμάσιο συντονισμό; Σκεφτείτε, λόγου χάρη, την ακρίβεια με την οποία είναι ρυθμισμένες οι τέσσερις θεμελιώδεις φυσικές δυνάμεις: ο ηλεκτρομαγνητισμός, η βαρύτητα, η ισχυρή πυρηνική δύναμη και η ασθενής πυρηνική δύναμη. a Αυτές οι δυνάμεις επηρεάζουν κάθε αντικείμενο στο σύμπαν. Είναι ρυθμισμένες και εξισορροπημένες με τόση ακρίβεια ώστε ακόμη και ελαφρές παρεκκλίσεις θα μπορούσαν να καταστήσουν αδύνατη τη ζωή στο σύμπαν.

Για πολλές λογικά σκεπτόμενες διάνοιες, η εξήγηση θα πρέπει να βρίσκεται κάπου αλλού και όχι στην απλή σύμπτωση. Ο Τζον Πόλκινχορν, ο οποίος ήταν φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, κατέληξε στο συμπέρασμα: «Όταν αντιλαμβάνεσαι ότι οι νόμοι της φύσης πρέπει να είναι συντονισμένοι με απίστευτα θαυμάσιο τρόπο έτσι ώστε να υπάρχει το σύμπαν που βλέπουμε, αυτή η σκέψη σού υποβάλλει την ιδέα ότι το σύμπαν δεν μπορεί να εμφανίστηκε έτσι, χωρίς λόγο, αλλά ότι θα πρέπει να υπάρχει σκοπός πίσω από αυτό».

Ο Αυστραλός φυσικός Πολ Ντέιβις ανέφερε κάτι παρόμοιο: «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πολλοί επιστήμονες . . . απορρίπτουν περιφρονητικά την ιδέα ότι ίσως υπάρχει ένας Θεός, ή ακόμα και μια απρόσωπη δημιουργική αρχή». Κατόπιν είπε: «Προσωπικά, δεν συμμερίζομαι την περιφρόνησή τους. . . . Δεν μπορώ να πιστέψω ότι η ύπαρξή μας στο σύμπαν είναι απλώς μια παραξενιά της μοίρας . . . ή ένα τυχαίο στίγμα στο μεγάλο κοσμικό δράμα».

Η Πρόκληση της Πολυπλοκότητας

Ένα δεύτερο πρόβλημα που αποτελεί πρόκληση  για τους σημερινούς επιστήμονες περιλαμβάνει την τεράστια πολυπλοκότητα του κόσμου που μας περιβάλλει. Η κοινή λογική μάς λέει ότι, όσο πιο πολύπλοκο είναι ένα γεγονός, τόσο λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν να συνέβη κατά τύχη. Εξετάστε ένα παράδειγμα.

Για να σχηματιστεί το DNA, το δομικό στοιχείο της ζωής, χρειάζεται να λάβουν χώρα με ακρίβεια αναρίθμητες χημικές αντιδράσεις. Πριν από τρεις δεκαετίες, ο Δρ Φρανκ Σόλζμπερι, από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Γιούτα των ΗΠΑ, υπολόγισε τις πιθανότητες που υπάρχουν να σχηματιστεί από μόνο του ένα βασικό μόριο DNA που είναι απαραίτητο για την εμφάνιση της ζωής. Οι υπολογισμοί αποκάλυψαν ότι η πιθανότητα είναι τόσο μικρή ώστε από μαθηματική άποψη θεωρείται αδύνατη. b

Η πολυπλοκότητα είναι ιδιαίτερα φανερή όταν οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν πολύπλοκα μέρη τα οποία θα ήταν άχρηστα αν δεν υπήρχαν άλλα πολύπλοκα μέρη. Ας εξετάσουμε το παράδειγμα της αναπαραγωγής.

Σύμφωνα με τις εξελικτικές θεωρίες, τα έμβια όντα συνέχισαν να αναπαράγονται καθώς γίνονταν ολοένα και πιο πολύπλοκα. Σε κάποιο στάδιο, ωστόσο, το θηλυκό μερικών ειδών χρειάστηκε να αναπτύξει αναπαραγωγικά κύτταρα που απαιτούσαν γονιμοποίηση από αρσενικό με συμπληρωματικά αναπαραγωγικά κύτταρα. Για να προμηθεύσουν το σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων στους απογόνους, τα αναπαραγωγικά κύτταρα του κάθε γονέα περνούν από μια αξιοσημείωτη διαδικασία, τη λεγόμενη μείωση, με την οποία τα κύτταρα του κάθε γονέα απομένουν με το μισό από το συνηθισμένο αριθμό χρωμοσωμάτων. Με αυτή τη διαδικασία αποφεύγεται η ύπαρξη υπερβολικού αριθμού χρωμοσωμάτων στον απόγονο.

Ασφαλώς, η ίδια διαδικασία θα απαιτούνταν και για άλλα είδη. Πώς, λοιπόν, απέκτησε η «πρώτη μητέρα» του κάθε είδους την ικανότητα αναπαραγωγής με έναν πλήρως αναπτυγμένο «πρώτο πατέρα»; Πώς μπορούσαν και οι δυο τους να μειώσουν ξαφνικά κατά το ήμισυ τον αριθμό των χρωμοσωμάτων στα αναπαραγωγικά τους κύτταρα με τέτοιον τρόπο ώστε να παραγάγουν έναν υγιή απόγονο με κάποια από τα γνωρίσματα και των δύο γονέων; Επίσης, αν αυτά τα αναπαραγωγικά χαρακτηριστικά αναπτύχθηκαν σταδιακά, πώς θα είχε επιζήσει το αρσενικό και το θηλυκό κάθε είδους εφόσον αυτά τα ζωτικά χαρακτηριστικά ήταν σχηματισμένα μόνο εν μέρει;

Ακόμη και σε ένα μόνο είδος, οι πιθανότητες να επήλθε αυτή η αναπαραγωγική αλληλεξάρτηση κατά τύχη είναι μηδαμινές. Το ενδεχόμενο να συνέβη στο ένα είδος μετά το άλλο δεν επιδέχεται λογική εξήγηση. Μπορεί μια θεωρητική διαδικασία εξέλιξης να εξηγήσει τέτοια πολυπλοκότητα; Πώς μπορούν τυχαία, συμπτωματικά, άσκοπα γεγονότα να οδηγούν σε συστήματα που χαρακτηρίζονται από τόσο περίπλοκη αλληλεξάρτηση; Τα έμβια όντα διαθέτουν πλήθος χαρακτηριστικών που μαρτυρούν προνοητικότητα και σχεδιασμό​—υποδεικνύοντας έναν ευφυή Σχεδιαστή.

Πολλοί μελετητές έχουν καταλήξει σε παρόμοιο συμπέρασμα. Λόγου χάρη, ο μαθηματικός Γουίλιαμ Α. Ντέμσκι έγραψε ότι το «ευφυές σχέδιο» που είναι εμφανές στα «ορατά χαρακτηριστικά του φυσικού κόσμου . . . μπορεί να εξηγηθεί ικανοποιητικά μόνο αν αποδοθεί σε ευφυείς αιτίες». Ο μοριακός βιοχημικός Μάικλ Μπίχι συνοψίζει τα διαθέσιμα στοιχεία ως εξής: «Μπορείτε να είστε καλός Καθολικός και να πιστεύετε στο δαρβινισμό. Ωστόσο, η βιοχημεία καθιστά  ολοένα και πιο δύσκολο το να είστε επιστήμονας που ενεργεί με βάση τη λογική σκέψη και συγχρόνως να πιστεύετε στο δαρβινισμό».

Ένα Ανομοιογενές Αρχείο Απολιθωμάτων

Ένα τρίτο μυστήριο που έχει προβληματίσει μερικούς επιστήμονες σχετίζεται με το αρχείο των απολιθωμάτων. Αν η εξέλιξη συνεχιζόταν επί μεγάλες χρονικές περιόδους, θα αναμέναμε να βρούμε πλήθος ενδιάμεσων οργανισμών, ή αλλιώς κρίκων, ανάμεσα στα βασικά είδη έμβιων όντων. Ωστόσο, τα αναρίθμητα απολιθώματα που έχουν έρθει στο φως από την εποχή του Δαρβίνου έχουν αποδειχτεί απογοητευτικά ως προς αυτό. Οι ελλείποντες κρίκοι παραμένουν πράγματι ελλείποντες!

Ως εκ τούτου, ορισμένοι επιστήμονες έχουν συμπεράνει ότι τα στοιχεία που υποστηρίζουν την εξέλιξη είναι τόσο ανεπαρκή και αντιφατικά ώστε δεν μπορούν να αποδείξουν ότι η ζωή εξελίχθηκε. Ο αεροδιαστημικός μηχανικός Λούθερ Ντ. Σάδερλαντ έγραψε στο βιβλίο του Το Αίνιγμα του Δαρβίνου (Darwin’s Enigma): «Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι οποτεδήποτε πρωτοεμφανίστηκε στη Γη κάποιο θεμελιωδώς διαφορετικό είδος ζωής, από τα μονοκύτταρα πρωτόζωα μέχρι και τον άνθρωπο, αυτό ήταν πλήρες και  τα όργανα καθώς και η δομή του ήταν πλήρη και εντελώς λειτουργικά. Το αναπόφευκτο συμπέρασμα που εξάγεται από αυτό το γεγονός είναι ότι υφίστατο κάποιο είδος προϋπάρχουσας ευφυΐας πριν πρωτοεμφανιστεί η ζωή πάνω στη Γη».

Από την άλλη μεριά, το αρχείο των απολιθωμάτων ταιριάζει πολύ με τη γενική σειρά εμφάνισης των μορφών ζωής όπως αυτή παρουσιάζεται στο Γραφικό βιβλίο της Γένεσης. Ο Ντόναλντ Ε. Τσίτικ, φυσικοχημικός ο οποίος ανακηρύχτηκε διδάκτορας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, σχολιάζει: «Μια προσεκτική ματιά στο αρχείο των απολιθωμάτων θα οδηγούσε κάποιον στο συμπέρασμα ότι τα ζώα αναπαράγονταν κατά το είδος τους όπως αναφέρει η Γένεση. Δεν άλλαζαν από το ένα είδος στο άλλο. Τα στοιχεία που υπάρχουν σήμερα, όπως και στην εποχή του Δαρβίνου, συμφωνούν με την αφήγηση της Γένεσης για την άμεση δημιουργία. Τα ζώα και τα φυτά εξακολουθούν να αναπαράγονται κατά το είδος τους. Στην πραγματικότητα, η σύγκρουση ανάμεσα στην παλαιοντολογία (μελέτη των απολιθωμάτων) και στο δαρβινισμό είναι τόσο ισχυρή ώστε μερικοί επιστήμονες αρχίζουν να πιστεύουν ότι οι ενδιάμεσες μορφές δεν θα βρεθούν ποτέ».

Αντιμέτωποι με τα Στοιχεία

Τα όσα προαναφέρθηκαν αποτελούν απλώς την κορυφή του παγόβουνου σε ό,τι αφορά τα αναπάντητα ερωτήματα που προβληματίζουν όσους απορρίπτουν τα στοιχεία που υποδεικνύουν την ύπαρξη Δημιουργού. Μερικοί επιστήμονες αναγνωρίζουν ότι η απόρριψη του Θεού βασίζεται, όχι σε πραγματικές αποδείξεις και προσεκτική ορθολογική σκέψη, αλλά σε υπεραισιόδοξες υποθέσεις και εικασίες.

Με βάση τα παραπάνω, έπειτα από μια ολόκληρη ζωή παραγωγικής επιστημονικής έρευνας και εργασίας, ο αστρονόμος Άλαν Σάντατζ είπε: «Η επιστήμη μου ήταν εκείνη που με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο κόσμος είναι πολύ πιο πολύπλοκος από όσο μπορεί να εξηγήσει η επιστήμη. Μόνο αν δεχτώ το υπερφυσικό μπορώ να καταλάβω το μυστήριο της ύπαρξης».

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Ερωτήματα που προβληματίζουν τους επιστήμονες

◼ Γιατί υπάρχει αυτός ο εκπληκτικός συντονισμός των τεσσάρων θεμελιωδών φυσικών δυνάμεων, ο οποίος καθιστά δυνατή την ύπαρξη του σύμπαντος και της ζωής;

◼ Πώς μπορεί να εξηγηθεί η τεράστια και συχνά μη απλοποιήσιμη πολυπλοκότητα των ζωντανών οργανισμών;

◼ Γιατί είναι ελλιπές το αρχείο των απολιθωμάτων, και πού βρίσκονται στοιχεία για την ύπαρξη ενδιάμεσων οργανισμών, ή αλλιώς κρίκων, ανάμεσα στα βασικά είδη έμβιων όντων;

[Πλαίσιο στη σελίδα 8]

Συνέβη κατά τύχη;

Όταν το περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (ελληνική έκδοση) δημοσίευσε πρόσφατα ένα ελκυστικό εξώφυλλο που απεικόνιζε το στοργικό δεσμό ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί, κάποιος αναγνώστης έγραψε στο περιοδικό: «Η φωτογραφία της μητέρας με το παιδί στο εξώφυλλο είναι αριστούργημα. Μου φαίνεται αδιανόητο πώς μπορεί κανείς να κοιτάζει αυτό το αξιαγάπητο μωρό, που μόλις πριν 9 μήνες ήταν ένα ωάριο όμοιο με κεφαλάκι καρφίτσας, και να θεωρεί ότι αυτό το θαύμα ήταν απλά θέμα τύχης!»

Πολλοί θα συμφωνήσουν. Ο συγγραφέας και πρώην καθηγητής πυρηνικής φυσικής Δρ Τζέραλντ Σρόντερ παραβάλλει την πιθανότητα να προήλθε το σύμπαν και η ζωή από απλή τύχη με τις πιθανότητες που έχει κάποιος να κερδίσει το λαχείο τρεις συνεχόμενες φορές: «Προτού εισπράξετε τα κέρδη σας την τρίτη φορά, θα βρεθείτε στη φυλακή κατηγορούμενοι για νοθεία. Η πιθανότητα να κερδίσετε τρεις συνεχόμενες φορές, ή τρεις φορές στη διάρκεια της ζωής σας, είναι τόσο μικρή ώστε θεωρείται αμελητέα».

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Αν αυτές οι τέσσερις δυνάμεις δεν ήταν συντονισμένες και εξισορροπημένες με ακρίβεια, δεν θα μπορούσε να υπάρξει ζωή

Η ασθενής πυρηνική δύναμη κάνει τον ήλιο μας να καίει με σταθερό ρυθμό

Η βαρύτητα κρατάει τα διάφορα αντικείμενα πάνω στη γη

Η ισχυρή πυρηνική δύναμη διατηρεί τη συνοχή του πυρήνα των ατόμων

Ο ηλεκτρομαγνητισμός είναι η δύναμη που προκαλεί τις αστραπές

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Πώς θα μπορούσαν τυχαίες δυνάμεις να παραγάγουν κάτι τόσο πολύπλοκο όσο ένα και μόνο κύτταρο με το DNA του, πολύ δε περισσότερο έναν άνθρωπο;

[Εικόνες στη σελίδα 8]

Το αρχείο των απολιθωμάτων δεν έχει κατορθώσει να αποδείξει ότι η ζωή εξελίχθηκε