“Τι μου Συμβαίνει;”

«Ήταν σαν να ξύπνησα μια μέρα και όλα να είχαν αλλάξει. Ήμουν ένα άλλο άτομο σε ένα άλλο σώμα».​—Σαμ.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ εφηβεία; Για να το πούμε απλά, είναι το στάδιο ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στην ενήλικη ζωή. Είναι μια εποχή κατά την οποία υφίστασαι σοβαρές αλλαγές​—στο σώμα σου, στα συναισθήματά σου, ακόμη και στην κοινωνική σου ζωή. Κατά μία έννοια, η είσοδος στην εφηβεία είναι συναρπαστική. Άλλωστε, αυτό σημαίνει ότι οδεύεις προς την ενηλικίωση. Από την άλλη πλευρά, σε αυτή τη φάση της ζωής αρχίζουν να εμφανίζονται νέα συναισθήματα και μερικά από αυτά ίσως να σε αναστατώνουν​—ακόμη και να σε φοβίζουν.

Εντούτοις, δεν χρειάζεται να σε τρομάζει η εφηβεία. Ομολογουμένως, έχει την οδυνηρή της πλευρά. Σου δίνει, όμως, και μια θαυμάσια ευκαιρία να μεταβείς στη ζωή του ενηλίκου με τρόπο που φέρνει ικανοποίηση. Ας δούμε πώς μπορεί να γίνει αυτό​—αναλύοντας, αρχικά, μερικές από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι.

Η Έναρξη της Ήβης

Κατά τη διάρκεια της εφηβείας λαβαίνουν χώρα στο σώμα σου αλλαγές που σε προετοιμάζουν για τη σεξουαλική αναπαραγωγή. Αυτή η διαδικασία, η οποία ονομάζεται ήβη, χρειάζεται χρόνια για να ολοκληρωθεί και δεν επηρεάζει μόνο την ανάπτυξη των αναπαραγωγικών σου οργάνων, όπως θα δούμε.

Τα κορίτσια μπαίνουν συνήθως στην ήβη σε ηλικία 10 ως 12 χρονών, ενώ πολλά αγόρια σε ηλικία 12 ως 14 χρονών. Ωστόσο, αυτοί είναι απλώς μέσοι όροι. Σύμφωνα με Το Νέο Βιβλίο για το Εφηβικό Σώμα (The New Teenage Body Book), «κάθε άτομο έχει το δικό του συγκεκριμένο βιολογικό ρολόι το οποίο καθορίζει πότε θα συμβούν οι ποικίλες αλλαγές της  ήβης». Επίσης προσθέτει: «Υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια ως προς το τι θεωρείται φυσιολογικό». Αν, λοιπόν, μπεις στην ήβη νωρίτερα​—ή αργότερα—​από τους συνομηλίκους σου, αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με εσένα.

Όποτε και αν ξεκινήσει, η ήβη μπορεί να επηρεάσει την εμφάνισή σου, τα αισθήματά σου και την αντίληψή σου για τον κόσμο γύρω σου. Δώσε προσοχή σε μερικές από τις εκπληκτικές, αν και δύσκολες, πτυχές αυτής της μοναδικής περιόδου στη ζωή.

“Τι Συμβαίνει στο Σώμα Μου;”

Η ήβη ξεκινάει με μια αύξηση του επιπέδου των ορμονών, κυρίως των οιστρογόνων στα κορίτσια και της τεστοστερόνης στα αγόρια. Οι ορμονικές αλλαγές ευθύνονται εν μέρει για τη φαινομενικά απίστευτη σωματική αλλαγή που ακολουθεί. Στην πραγματικότητα, αφότου μπεις στην ήβη, οι ρυθμοί ανάπτυξης του σώματός σου γίνονται οι ταχύτεροι μετά τη βρεφική σου ηλικία.

Αυτή την περίοδο τα αναπαραγωγικά σου όργανα αρχίζουν να ωριμάζουν, αλλά πρόκειται για μία μόνο πτυχή της σωματικής ανάπτυξης. Ίσως, επίσης να ψηλώσεις απότομα. Ενώ όταν ήσουν παιδί μπορεί να ψήλωνες περίπου πέντε εκατοστά κάθε χρόνο, δεν θα πρέπει να παραξενεύεσαι αν, στη διάρκεια της ήβης, ψηλώνεις με διπλάσιο ρυθμό.

Όλη αυτή την περίοδο, ίσως να νιώθεις το σώμα σου κάπως αδέξιο. Αυτό είναι φυσιολογικό. Να θυμάσαι ότι τα διάφορα μέλη του σώματός σου μπορεί να αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς. Ως αποτέλεσμα, ίσως να κάνεις κάποιες άγαρμπες κινήσεις. Αλλά δείξε υπομονή​—δεν έχεις καταδικαστεί να παθαίνεις ατυχήματα σε όλη σου τη ζωή. Η αδεξιότητα της εφηβείας θα περάσει.

Στη διάρκεια της ήβης εμφανίζεται στα κορίτσια η περίοδος, δηλαδή η αποβολή αίματος, εκκρίσεων και υπολειμμάτων ιστών κάθε μήνα από τη μήτρα. a Η περίοδος συνήθως συνοδεύεται από πόνο στην κοιλιά καθώς και πτώση στα επίπεδα των ορμονών. Εφόσον αυτό έχει τόσο σωματικές όσο και συναισθηματικές επιπτώσεις, η εμφάνιση της περιόδου μπορεί να προκαλέσει αρκετή ταραχή. «Εντελώς ξαφνικά, έπρεπε να αντιμετωπίσω αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία», θυμάται η Τερίσα, η οποία είναι τώρα 17 χρονών. «Αναστάτωνε τα συναισθήματά μου και με έκανε να πονάω. Αυτό γινόταν κάθε μήνα!»

Δεν χρειάζεται να φοβηθείς όταν εμφανιστεί η περίοδός σου. Άλλωστε, αυτή είναι μια ένδειξη ότι το σώμα σου λειτουργεί φυσιολογικά. Με τον καιρό, θα μάθεις πώς να τα βγάζεις πέρα με τις δυσάρεστες πτυχές της περιόδου σου. Μερικές γυναίκες, για παράδειγμα, έχουν παρατηρήσει ότι η τακτική άσκηση μειώνει τον πόνο. Αλλά το κάθε άτομο είναι διαφορετικό. Ίσως να διαπιστώσεις ότι χρειάζεται να μειώσεις δραστικά τις σωματικές σου δραστηριότητες όταν έχεις περίοδο. Μάθε να «ακούς» το σώμα σου και να του δίνεις ό,τι χρειάζεται.

Στη διάρκεια της εφηβείας, η εμφάνιση απασχολεί ολοένα και περισσότερο τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια. «Τότε άρχισα πραγματικά να παρατηρώ​—και να με ενδιαφέρει—​το πώς έβλεπαν οι άλλοι την εμφάνισή μου», εκμυστηρεύεται η Τερίσα. «Και διαπιστώνω ότι τις περισσότερες φορές εξακολουθεί να με απογοητεύει η εμφάνισή μου», συνεχίζει η ίδια. «Τα μαλλιά μου είναι ατίθασα, τα ρούχα δεν στρώνουν επάνω μου και δεν βρίσκω καν ρούχα που να μου αρέσουν!»

Το σώμα σου μπορεί να σε προδίδει και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, οι ιδρωτοποιοί  αδένες σου δραστηριοποιούνται περισσότερο κατά την ήβη, πράγμα που ίσως σε κάνει να ιδρώνεις πιο πολύ. Το να κάνεις μπάνιο ή ντους τακτικά, καθώς και το να φοράς φρεσκοπλυμένα ρούχα, μπορεί να σε βοηθήσει να ελέγχεις την οσμή που αναδίδει το σώμα σου. Κάτι άλλο που μπορεί να σε βοηθήσει είναι κάποιο αποσμητικό ή αντιιδρωτικό.

Επιπλέον, στη διάρκεια της ήβης οι σμηγματογόνοι αδένες στο δέρμα σου δραστηριοποιούνται περισσότερο, πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει σπυράκια και ακμή. «Φαίνεται ότι κάθε φορά που θέλω να φαίνομαι όμορφη, ξεφυτρώνει ένα σπυράκι», λέει με λύπη ένα κορίτσι ονόματι Αν. «Είναι η ιδέα μου ή μήπως τα σπυράκια καταφέρνουν πάντα να εμφανίζονται την πιο ακατάλληλη στιγμή;» Η ακμή προβληματίζει και την Τερίσα. «Με κάνει να νιώθω άσχημη και γεμάτη αμηχανία», λέει, «επειδή όταν με κοιτάζουν οι άλλοι, νομίζω ότι κοιτάζουν την ακμή μου!»

Φυσικά, και τα αγόρια επηρεάζονται από δερματικά προβλήματα. Μάλιστα, μερικοί ειδικοί λένε ότι τα αγόρια είναι πιο ευπαθή από τα κορίτσια. Είτε είσαι νεαρός είτε νεαρή, θα σου κάνει καλό να πλένεις τακτικά τις λιπαρές περιοχές του σώματός σου, όπως το πρόσωπο, το λαιμό, τους ώμους, την πλάτη και το στήθος σου. Επιπρόσθετα, το συχνό λούσιμο των μαλλιών εμποδίζει την εξάπλωση της λιπαρότητας στο δέρμα σου. Επίσης, υπάρχουν προϊόντα που καταπολεμούν την ακμή και τα σπυράκια. «Οι γονείς μου με βοήθησαν να βρω προϊόντα καθαρισμού καθώς και αλοιφές για τοπική χρήση», λέει η Τερίσα. «Με βοήθησαν επίσης να μην τρώω πολλές άχρηστες τροφές. Συνήθως, όταν δεν τρώω άχρηστες τροφές και όταν πίνω πολύ νερό η ακμή μου υποχωρεί».

Μια άλλη σωματική αλλαγή η οποία επηρεάζει ιδιαίτερα τα αγόρια αφορά τη φωνή. Οι φωνητικές σου χορδές πιθανότατα θα παχύνουν και θα επιμηκυνθούν στη διάρκεια της ήβης, με αποτέλεσμα να γίνει η φωνή σου σταδιακά πιο βαθιά. Ο Μπιλ το πέρασε αυτό χωρίς καν να το αντιληφθεί. «Δεν συνειδητοποίησα ότι είχε αλλάξει η φωνή μου», λέει ο ίδιος, «παρά μόνο αφού οι άλλοι σταμάτησαν να με περνούν για τη μαμά μου ή την αδελφή μου όταν απαντούσα στο τηλέφωνο».

Μερικές φορές, όταν η φωνή βρίσκεται στη διαδικασία της αλλαγής, τείνει να «σπάει»​—να μεταβάλλεται ξαφνικά ο τόνος της από χαμηλός σε υψηλός. «Αυτό με έκανε να ντρέπομαι περισσότερο από οτιδήποτε», λέει ο Τάιρον, αναλογιζόμενος τα νεανικά του χρόνια. «Το πάθαινα κάθε φορά που βρισκόμουν σε αμηχανία ή ενθουσιαζόμουν. Προσπαθούσα να μην είμαι πολύ εκδηλωτικός, αλλά φυσικά δεν τα κατάφερνα». Ο Τάιρον προσθέτει: «Έπειτα από ένα ή ίσως και δύο χρόνια, σταμάτησε». Αν σου συμβαίνει κάτι τέτοιο, μην απογοητεύεσαι! Και η δική σου φωνή σύντομα θα σταθεροποιηθεί στο νέο, βαθύτερο τόνο της.

“Γιατί Νιώθω Έτσι;”

Δεν είναι ασυνήθιστο να νιώθουν οι έφηβοι ένα ευρύ φάσμα οδυνηρών συναισθημάτων. Για παράδειγμα, ίσως διαπιστώνεις ότι εσύ και οι καλύτεροι φίλοι σου από τα παιδικά σου χρόνια έχετε αρχίσει να απομακρύνεστε. Ο λόγος δεν είναι ότι υπήρξε κάποια σοβαρή διαφωνία. Μπορεί απλώς να μην έχετε και πολλά κοινά μεταξύ σας. Ακόμη και οι γονείς σου​—στους οποίους κάποτε κατέφευγες για παρηγοριά και ασφάλεια—​ίσως ξαφνικά σου φαίνονται παλιομοδίτικοι και απρόσιτοι.

Όλα αυτά μπορεί να κάνουν έναν έφηβο να νιώσει κοινωνικά απομονωμένος. «Μερικοί ερευνητές έχουν ισχυριστεί ότι ο άνθρωπος νιώθει μοναξιά πιο συχνά και πιο έντονα στην εφηβεία παρά στην παιδική ή στην ενήλικη ζωή του», λέει κάποιο σύγγραμμα. Επειδή φοβάσαι ότι οι άλλοι θα πιστεύουν πως φέρεσαι παράξενα, ίσως τείνεις να μην εκφράζεις  τις σκέψεις και τα αισθήματά σου. Ή ίσως να διστάζεις να ενδιαφερθείς για τους άλλους, πιστεύοντας βαθιά μέσα σου ότι κανένας δεν θα θέλει να γίνει φίλος σου.

Οι περισσότεροι έφηβοι περνούν περιόδους μοναξιάς, και το ίδιο συμβαίνει με πολλούς ενηλίκους. Είναι σημαντικό να έχεις υπόψη σου ότι, με τον καιρό, αυτά τα αισθήματα θα εκλείψουν. b Να θυμάσαι ότι, επειδή βρίσκεσαι στην εφηβεία, σχεδόν τα πάντα που σχετίζονται με εσένα αλλάζουν. Η άποψή σου για τη ζωή, για τους άλλους, ακόμη και για τον εαυτό σου μεταβάλλεται συνεχώς. Πράγματι, το άτομο που βλέπεις στον καθρέφτη ίσως να σου φαίνεται, κάποιες φορές, εντελώς ξένο! Μπορεί να νιώθεις όπως ο 17χρονος Στιβ, ο οποίος παραδέχεται: «Είναι πολύ δύσκολο να πεις ότι γνωρίζεις τον εαυτό σου όταν αλλάζεις τόσο γρήγορα».

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να καταπολεμήσεις τη μοναξιά είναι το να πλησιάζεις τους άλλους. Αυτό μπορεί να σημαίνει να κάνεις γνωριμίες με άτομα που δεν είναι συνομήλικοί σου. Μήπως γνωρίζεις κάποια μεγαλύτερα άτομα που θα εκτιμούσαν μια φιλική επίσκεψη; Θα μπορούσες άραγε να κάνεις κάποιες μικροδουλειές για αυτούς, ιδιαίτερα αν χρειάζονται βοήθεια; Η Αγία Γραφή παροτρύνει όλους τους ανθρώπους​—νέους και ενηλίκους—​να “πλατυνθούν” στα αισθήματα στοργής τους προς τους άλλους. (2 Κορινθίους 6:11-13) Αυτό μπορεί να διανοίξει θαυμάσιες προοπτικές.

Η Γραφική περικοπή η οποία αναφέρεται παραπάνω είναι μόνο μία από τις πολλές αρχές που έχουν βοηθήσει τους Χριστιανούς νέους να αντιμετωπίζουν με επιτυχία τις δυσκολίες της εφηβείας. Καθώς θα διαβάζεις το επόμενο άρθρο, σκέψου πώς ο Λόγος του Θεού μπορεί να ασκήσει ισχυρή επίδραση πάνω στη δική σου ζωή ενώ οδεύεις προς την ενηλικίωση.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Οι Γονείς Δεν Είναι Τέλειοι

«Όταν ήμουν παιδί, πίστευα ότι οι γονείς μου ήταν τέλειοι. Όταν μπήκα στην εφηβεία, μου φαίνονταν, πώς να το πω, λιγότερο έξυπνοι. Εννοώ ότι αντιλήφθηκα πως οι γονείς μου δεν είναι τέλειοι και αυτό με αναστάτωσε. Δυστυχώς, αυτή η διαπίστωση με έκανε να αμφισβητώ τη γνώμη και την κρίση τους. Χάρη στα σκληρά μαθήματα που πήρα, όμως, τους σέβομαι και πάλι βαθιά. Όχι, δεν είναι τέλειοι, αλλά συχνά έχουν δίκιο. Ακόμη και αν δεν έχουν δίκιο, δεν παύουν να είναι γονείς μου. Με τον καιρό, γινόμαστε πιο καλοί φίλοι, κάτι που όπως φαντάζομαι συμβαίνει συνήθως με τα παιδιά και τους γονείς τους».​—Τερίσα, 17 χρονών.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Πολλοί νεαροί έχουν σφυρηλατήσει στενούς δεσμούς φιλίας με μεγαλύτερα άτομα