Πώς να Εκπαιδεύσετε το Σκύλο Σας

Από αρθρογράφο του Ξύπνα! στο Μεξικό

«Ο ΣΚΥΛΟΣ μου δεν έρχεται κοντά μου όταν τον φωνάζω». «Ο σκύλος μου γαβγίζει τόσο πολύ ώστε οι γείτονες διαμαρτύρονται». «Ο σκύλος μου συνέχεια πηδάει πάνω μου και πάνω στους επισκέπτες μου». Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, απογοητευμένοι ιδιοκτήτες κατοικιδίων ρωτούν: «Τι μπορώ να κάνω;»

Η απάντηση είναι ότι, πιθανότατα, πρέπει να κάνετε στο σκύλο σας μαθήματα βασικής υπακοής​—να τον διδάξετε να ανταποκρίνεται σε απλές εντολές. Βέβαια, είναι καλύτερα να ξεκινήσετε όταν ο σκύλος σας είναι ακόμη κουταβάκι. Αλλά και μεγαλύτεροι σκύλοι μπορούν να μάθουν. Ο Μάρκος, επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων στο Μεξικό, λέει: «Οι μικρότεροι σκύλοι που δεχόμαστε για εκπαίδευση είναι τεσσάρων μηνών και οι μεγαλύτεροι πέντε ετών. Αλλά έχω κάνει μαθήματα βασικής υπακοής ακόμη και σε σκύλους δέκα ετών».

Οι σκύλοι είναι έξυπνοι. Έχουν εκπαιδευτεί να ανιχνεύουν ναρκωτικά και εκρηκτικά με την όσφρηση, να βοηθούν αναπήρους και να πραγματοποιούν αποστολές έρευνας και διάσωσης. Πώς, όμως, μπορείτε να εκπαιδεύσετε το σκύλο σας να σας υπακούει;

Γενετική Κατασκευή

Αρχικά, χρειάζεται να γνωρίζετε τη γενετική κατασκευή του σκύλου σας. Όπως οι λύκοι, έτσι και οι σκύλοι συναισθάνονται την ιεραρχία. Έχουν ενστικτωδώς την τάση να ζουν σε αγέλες κάτω από έναν αρχηγό. Ο σκύλος σας θεωρεί την οικογένειά σας αγέλη του και πρέπει να καταλάβει ότι εσείς είστε ο αρχηγός.

Σε μια αγέλη λύκων, ο αρχηγός διαλέγει το πιο ζεστό και το πιο υπερυψωμένο σημείο για να κοιμάται. Επίσης, τρώει πριν από τους άλλους. Αν, λοιπόν, επιτρέπετε στο σκύλο σας να κοιμάται στο κρεβάτι σας ή να ανεβαίνει στα έπιπλα, ίσως συμπεράνει ότι εκείνος είναι ο αρχηγός. Το ίδιο μπορεί να συμβεί αν τον ταΐζετε μεζέδες όταν γευματίζετε στο τραπέζι.

Ακόμη και όταν είναι κουταβάκι, ο σκύλος σας μπορεί να μάθει ότι υπόκειται σε εσάς. Πώς; Προσπαθήστε να τον κοιτάτε επίμονα στα μάτια μέχρι να πάρει εκείνος το βλέμμα του από πάνω σας. Επίσης, το να του τρίβετε την κοιλιά όταν είναι ξαπλωμένος ανάσκελα είναι ένα καλό μάθημα, επειδή αυτό τον βάζει σε θέση υποταγής. Αν ο σκύλος σας είναι ενοχλητικός και δεν σταματάει όταν λέτε «Όχι», προσπαθήστε να τον αγνοήσετε ή να φύγετε από το δωμάτιο.

Όταν ο σκύλος σας ανταποκρίνεται στις εντολές σας, αναγνωρίζει ότι εσείς είστε το αφεντικό. Αν εσείς ως ιδιοκτήτης δεν εδραιωθείτε στη θέση του αρχηγού, το κατοικίδιό σας ίσως συμπεράνει ότι είναι ίσο με εσάς ή ανώτερό σας, και αυτό μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά του.

Πώς να Διδάξετε Απλές Εντολές

Για να διδάξετε στο σκύλο σας τις βασικές εντολές, θα χρειαστείτε ένα περιλαίμιο, ένα λουρί και άφθονη υπομονή. Κάποιο εκπαιδευτικό εγχειρίδιο συστήνει τα ακόλουθα: (1) Να δίνετε απλές, μονολεκτικές εντολές, (2) να δείχνετε την ενέργεια που επιθυμείτε να γίνει και (3) να δίνετε αμέσως έπαινο όταν εκτελείται η συγκεκριμένη ενέργεια. Ο τόνος της φωνής σας είναι σημαντικότερος από τις λέξεις που χρησιμοποιείτε. Η εντολή πρέπει να  δίνεται με αποφασιστικό τόνο και ο έπαινος πρέπει να δίνεται με ευχάριστο, τρυφερό τόνο.

Η σωματική τιμωρία, όπως ένα χτύπημα ή μια κλωτσιά, δεν είναι απαραίτητη. «Απλώς λέω κοφτά “Όχι”, ώστε ο σκύλος να καταλάβει ότι είμαι δυσαρεστημένος με τη συμπεριφορά του», λέει ο Μάρκος, ο εκπαιδευτής που αναφέρθηκε νωρίτερα, και προσθέτει: «Ο σκύλος είναι αρκετά έξυπνος για να καταλάβει πότε τον επιβραβεύετε και πότε τον επιπλήττετε».

Αν χρειάζεται κάτι πιο δραστικό, θα μπορούσατε να αρπάξετε το σκύλο από το σβέρκο και να τον κουνήσετε ελαφρά όταν λέτε «Όχι». Η επίπληξη πρέπει να γίνεται όταν εκδηλώνεται η ανεπιθύμητη συμπεριφορά ή αμέσως μετά. Να θυμάστε, ο σκύλος δεν μπορεί να διακρίνει γιατί τον μαλώνουν αν αυτό γίνει μερικά λεπτά ή ώρες μετά την πράξη του. Ούτε καταλαβαίνει γιατί μια συγκεκριμένη ενέργεια επιτρέπεται σε κάποια περίπτωση αλλά απαγορεύεται σε κάποια άλλη. Γι’ αυτό να είστε συνεπείς.

Η πιο βασική εντολή για την υπακοή γενικότερα είναι η εντολή «Κάτσε!» Αν ο σκύλος σας αναγνωρίζει αυτή την εντολή, μπορείτε να τον συγκρατείτε όταν γίνεται υπερδραστήριος. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε στο σκύλο σας να καθήσει όταν αρχίζει να πηδάει πάνω στους επισκέπτες. Για να εκπαιδεύσετε το σκύλο σας να κάθεται, δέστε τον με το λουρί και δώστε του την εντολή ενώ πιέζετε τους γοφούς του προς τα κάτω και τραβάτε απαλά το κεφάλι του προς τα πάνω με το λουρί. Επαινέστε τον αμέσως. Επαναλάβετε αυτά τα βήματα μέχρι να υπακούει στην εντολή από μόνος του.

 Για να διδάξετε το σκύλο σας να παραμένει καθιστός, χρησιμοποιήστε την εντολή «Μείνε!» ενώ στέκεστε μπροστά του και τεντώνετε το χέρι σας με την παλάμη στραμμένη προς αυτόν. Αν ο σκύλος κουνηθεί, πείτε «Όχι» και ξαναβάλτε τον στη θέση του. Επαναλάβετε την εντολή και επαινέστε τον αν παραμένει καθιστός για λίγη ώρα. Σταδιακά αυξήστε το χρόνο που μένει καθιστός και έπειτα την απόσταση ανάμεσά σας καθώς αυτός θα ανταποκρίνεται στην εντολή.

Ο καλύτερος τρόπος για να διδάξετε έναν σκύλο να έρθει κοντά σας είναι να χρησιμοποιήσετε ένα μακρύ λουρί και να τον τραβήξετε απαλά ενώ τον φωνάζετε με το όνομά του και δίνετε την εντολή «Έλα!» Κάντε ένα βήμα προς τα πίσω καθώς ο σκύλος σάς πλησιάζει και συνεχίστε να τον επαινείτε. Σύντομα θα ανταποκρίνεται στο κάλεσμά σας χωρίς να τον τραβάτε με το λουρί. Αν ο σκύλος σας χαλαρώσει και δεν ανταποκρίνεται στην εντολή «Έλα!» καλέστε τον και τρέξτε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Συνήθως, ο σκύλος ακολουθεί ενστικτωδώς.

Μια προειδοποίηση: Ποτέ μη χρησιμοποιείτε τη λέξη «έλα» για κάποιον αρνητικό λόγο, όπως για να τον επιπλήξετε. Ο σκύλος σας πρέπει να μάθει ότι η ανταπόκριση στην εντολή «Έλα» θα φέρει ευχάριστα αποτελέσματα, είτε έπαινο είτε κάποια γευστική ανταμοιβή. Αν χάσετε την υπομονή σας ενώ διδάσκετε στο σκύλο αυτή την εντολή, εκείνος θα μάθει ότι το να έρχεται κοντά σας είναι δυσάρεστο και ότι πρέπει να το αποφεύγει.

Μπορείτε επίσης να διδάξετε το σκύλο σας να περπατάει δίπλα σας χωρίς να σας τραβάει προς τα μπρος ή να μένει πίσω. Για να το πετύχετε αυτό, χρησιμοποιήστε εκπαιδευτικό περιλαίμιο-αλυσίδα και κοντό λουρί. Με το σκύλο στα αριστερά σας δώστε την εντολή «Πάμε!» και ξεκινήστε το βηματισμό σας με το αριστερό πόδι. Αν ο σκύλος σας προσπαθήσει να σας τραβήξει προς τα μπρος ή να μείνει πίσω, τινάξτε γρήγορα και απότομα το λουρί και επαναλάβετε την εντολή. Αν συμμορφωθεί, επαινέστε τον.

Πώς μπορείτε να τον κάνετε να μην πηδάει πάνω σας; Μια μέθοδος είναι να κάνετε μερικά βήματα πίσω χρησιμοποιώντας την εντολή «Πίσω!» και στη συνέχεια την εντολή «Κάτσε!» Ένας άλλος τρόπος είναι να πιάσετε ένα μπροστινό πόδι σε κάθε χέρι σας και να περπατήσετε προς το σκύλο, επαναλαμβάνοντας την εντολή «Πίσω!» Επαινέστε τον όταν υπακούει.

Πιστός Σύντροφος

Να θυμάστε, ο σκύλος είναι κοινωνικό ζώο. Οι μεγάλες περίοδοι απομόνωσης ή περιορισμού μπορούν να οδηγήσουν σε υπερδραστηριότητα, υπερβολικό γάβγισμα και καταστροφική συμπεριφορά. Λαβαίνοντας εκπαίδευση, ο σκύλος σας μπορεί να γίνει ένας απολαυστικός, πιστός σύντροφος​—αντί να αποτελεί ενόχληση.

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 24]

Συμβουλές για την Εκπαίδευση ενός Σκύλου

1. Να χρησιμοποιείτε με συνέπεια τις λέξεις για τις εντολές.

2. Στους σκύλους αρέσει να ακούνε το όνομά τους, πράγμα που τραβάει την προσοχή τους. Γι’ αυτό, να χρησιμοποιείτε το όνομα του σκύλου σας μαζί με εντολές. («Ρόβερ, κάτσε!») Αλλά μη χρησιμοποιείτε το όνομα του σκύλου όταν τον επιπλήττετε, όπως όταν του λέτε «Όχι!» Ο σκύλος σας πρέπει να μάθει πως όταν ανταποκρίνεται στο όνομά του τα αποτελέσματα θα είναι θετικά​—όχι αρνητικά.

3. Ως ανταμοιβή, να χρησιμοποιείτε το γενναιόδωρο έπαινο. Πολλοί σκύλοι κάνουν περισσότερα για να λάβουν στοργή παρά για το φαγητό.

4. Να διατηρείτε τις περιόδους εκπαίδευσης σύντομες και ευχάριστες.

5. Μην ενισχύετε άθελά σας την αρνητική συμπεριφορά δίνοντας πολλή προσοχή στο σκύλο σας όταν συμπεριφέρεται άσχημα. Το μόνο που θα καταφέρετε με αυτόν τον τρόπο είναι η επανάληψη της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς.

[Εικόνες]

Να δίνετε έπαινο

«Ρόβερ, κάτσε!»

[Ευχαριστίες]

Με βάση το βιβλίο Ποτέ μα Ποτέ Μη Χτυπάτε το Σκύλο Σας (Never, Never Hit Your Dog) και το Δίκτυο των Αμερικανών Εκπαιδευτών Σκύλων (American Dog Trainers Network).

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 25]

Αγωγή Τουαλέτας για το Κουταβάκι Σας

Ένα κουταβάκι μπορεί να μάθει την αγωγή τουαλέτας σε ηλικία έξι ως οχτώ εβδομάδων. Σύμφωνα με το βιβλίο Βασική Εκπαίδευση Σκύλων (Dog Training Basics), τα κλειδιά για την επιτυχία σε αυτή την προσπάθεια είναι ο περιορισμός, η εκπαίδευση, ο σωστός χρόνος και ο έπαινος. Φυσιολογικά, δεν αρέσει στο σκύλο να λερώνει την περιοχή στην οποία κοιμάται. Γι’ αυτό, να κρατάτε περιορισμένο το κουταβάκι σας όταν δεν το επιτηρείτε. Μάθετε το πρόγραμμά του και διδάξτε το να χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο μέρος ως τουαλέτα. Πηγαίνετέ το (με το λουρί) σε αυτό το μέρος αμέσως μόλις ξυπνήσει, μετά το φαγητό του, έπειτα από το παιχνίδι ή πριν να κοιμηθεί. Να το επαινείτε καθώς κάνει την ανάγκη του. Ίσως θέλετε να του μάθετε μια συνθηματική λέξη.

Όταν το κουταβάκι σας δεν είναι περιορισμένο, να είστε άγρυπνοι ώστε να διακρίνετε σημάδια που δείχνουν ότι θέλει να κάνει την ανάγκη του, όπως όταν σταματάει απότομα να παίζει, όταν αρχίζει να κάνει κύκλους και οσφραίνεται, και όταν τρέχει έξω από το δωμάτιο. Αν πιάσετε το κουταβάκι σας να κάνει την ανάγκη του μέσα στο σπίτι, μαλώστε το και βγάλτε το αμέσως έξω. a Και πάλι, δεν θα προκύψει κανένα καλό αν το τιμωρήσετε πολλή ώρα μετά την ενέργειά του. Καθαρίστε με νερό και ξίδι όλα τα σημεία στα οποία λέρωσε για να εξαφανίσετε την οσμή. Ειδάλλως, ο σκύλος θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί αυτό το μέρος ως τουαλέτα.

[Υποσημείωση]