Η Ζωή Κάτω από τη Μεγάλη Τέντα

ΑΦΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΖΟΝ ΣΜΟΛΙ

«Κυρίες και κύριοι, παιδιά κάθε ηλικίας, καλωσορίσατε στη μεγαλύτερη παράσταση του κόσμου!» Για τους περισσότερους, αυτά τα λόγια του παρουσιαστή του τσίρκου σημαίνουν το ξεκίνημα μιας συναρπαστικής παράστασης με ζώα, κλόουν και ακροβάτες. Για την οικογένειά μου, όμως, σήμαιναν το ξεκίνημα της εργασίας μας για άλλη μια φορά κάτω από τη μεγάλη τέντα του Τσίρκου Ρίνγκλινγκ Μπράδερς εντ Μπάρναμ & Μπέιλι.

ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ το 1951. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι γεννήθηκα με «πριονίδι στα παπούτσια μου», μια φράση που παραπέμπει στο πριονίδι το οποίο τοποθετείται στο έδαφος κάτω από τις μεγάλες τέντες του τσίρκου. Από τότε που ο αδελφός μου και εγώ αρχίσαμε να περπατάμε, συμμετείχαμε με διάφορους τρόπους στη ζωή του τσίρκου.

Οι γονείς μου, ο Χάρι και η Μπεατρίς, εργάζονταν στο Τσίρκο Κλάιντ Μπίτι πριν γεννηθώ. Η μητέρα μου ήταν τραγουδίστρια και ερμήνευε ισπανικά τραγούδια ντυμένη με παραδοσιακά μεξικάνικα ρούχα. Ως μουσικός, ο πατέρας μου είχε παίξει με τον αρχιμουσικό μπάντας και συνθέτη Τζον Φίλιπ Σούσα κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Έπειτα, στη δεκαετία του 1950, ο πατέρας μου έπαιζε τούμπα στη διάσημη Μπάντα Ρίνγκλινγκ Μπράδερς, ίσως χάρη στην προϋπηρεσία του δίπλα στον Σούσα.

Καθώς περνούσε ο καιρός, εργαστήκαμε σε διάφορα τσίρκα, καταλήγοντας στο Τσίρκο Αλ Γκ. Κέλι & Μίλερ Μπράδερς, το οποίο επίσης είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό το τσίρκο είχε τρεις μεγάλες τέντες. Η μία στέγαζε το θηριοτροφείο με λιοντάρια, τίγρεις, ελέφαντες, ύαινες και άλλα εξωτικά ζώα.

Τη δεύτερη τέντα την ονομάζαμε δευτερεύον θέαμα. Αυτό το θέαμα συνήθως περιλάμβανε κάποιον που κατάπινε σπαθιά, επίσης το λεγόμενο μισό άντρα μισή γυναίκα, νάνους, έναν γίγαντα και άλλους ανθρώπους με ασυνήθιστα σωματικά χαρακτηριστικά. Το γεγονός ότι ζούσαμε με ανθρώπους που ήταν διαφορετικοί αποτέλεσε καλή εκπαίδευση για εμάς τα παιδιά. Μερικοί τους έδιναν υποτιμητικά ονόματα, αλλά εμείς τους θεωρούσαμε μέλη της οικογένειάς μας. Εργαζόμασταν, τρώγαμε και ζούσαμε μαζί τους τον περισσότερο καιρό.

Η τρίτη τέντα ήταν η μεγαλύτερη, και περιείχε τρεις πίστες όπου τα νούμερα παρουσιάζονταν ταυτόχρονα. Όπως ήταν φυσικό, τα πιο επικίνδυνα ή πιο εντυπωσιακά νούμερα εκτελούνταν στην κεντρική πίστα.

Μια Μέρα στη Ζωή του Τσίρκου

Ο αδελφός μου και εγώ ήμασταν ακροβάτες από πολύ μικρή ηλικία. Είχαμε επίσης ρόλους στην Παράσταση της Άγριας Δύσης, όπου παίζαμε τους μικρούς Ινδιάνους. Μια οικογένεια Ιθαγενών Αμερικανών της φυλής Τσόκτο που έπαιζαν στην παράσταση μας έμαθαν να χορεύουμε ινδιάνικους χορούς.

 Η μέρα μας ξεκινούσε συνήθως στις έξι το πρωί. Εκείνη την ώρα αρχίζαμε τις προετοιμασίες για τη μετακίνηση στην επόμενη πόλη. Όλοι όσοι συμμετείχαν στις παραστάσεις βοηθούσαν στις εργασίες αποσυναρμολόγησης, μεταφοράς και επανασυναρμολόγησης του τσίρκου. Για παράδειγμα, εκτός του ότι ήταν μουσικός, ο πατέρας μου οδηγούσε επίσης ένα μεγάλο φορτηγό που μετέφερε εφτά ελέφαντες. Μερικές φορές η μητέρα μου, ο αδελφός μου και εγώ μετακινούμασταν μαζί με τον πατέρα μου στο φορτηγό του.

Συνήθως ταξιδεύαμε σε άλλη τοποθεσία κάθε μέρα και δίναμε δύο παραστάσεις τη μέρα. Εξαίρεση αποτελούσε η Κυριακή, οπότε είχαμε μόνο απογευματινή παράσταση και έπειτα μπορούσαμε να ξεκουραστούμε με τις οικογένειές μας το βράδυ. Ο πατέρας μου έκανε πάντα κάτι ξεχωριστό με την οικογένεια εκείνη τη μέρα, είτε μας πήγαινε βόλτα στην πόλη για ένα αναψυκτικό είτε στον κινηματογράφο για να δούμε κάποια ταινία.

Η συναρμολόγηση απαιτούσε πολλή εργασία. Ακόμη και οι ελέφαντες βοηθούσαν. Πώς; Τους έζευαν για να τραβούν τους μακριούς στύλους για τις τρεις τέντες. Η μια άκρη του στύλου περνιόταν σε έναν κρίκο της τέντας και έπειτα ένας ελέφαντας τραβούσε την άλλη άκρη μέχρι να σταθεί όρθιος ο στύλος. Όταν στήνονταν όλοι οι στύλοι και εγκαθίσταντο οι ηλεκτρικές γεννήτριες για τα φώτα, ετοιμαζόμασταν και εμείς για την απογευματινή παράσταση.

Μαθαίνω Καινούρια Νούμερα

Το διάστημα ανάμεσα στις απογευματινές και στις βραδινές παραστάσεις ήταν η ώρα να μάθουν τα πολλά παιδιά του τσίρκου πώς να κάνουν άλματα, να περπατάνε πάνω σε τεντωμένο σχοινί, να κάνουν ταχυδακτυλουργικά κόλπα, να αιωρούνται από μια «κούνια» για ακροβατικά. Μας εκπαίδευαν παλαίμαχοι «πατριάρχες» του τσίρκου οι οποίοι συνήθως προέρχονταν από οικογένειες που εργάζονταν επί γενιές στο τσίρκο. Θυμάμαι τον Ιταλό ακροβάτη που με δίδαξε το πρώτο μου άλμα. Ξεκίνησα όταν ήμουν περίπου τεσσάρων χρονών. Πρώτα με έδενε με μια ζώνη ασφαλείας και έπειτα χρησιμοποιούσε τα χέρια του για να με στηρίζει καθώς έτρεχε μαζί μου. Τελικά, απομάκρυνε τα χέρια του και έκανα το άλμα μόνος μου.

Το μοναδικό ατύχημα που είχα ποτέ συνέβη κατά την επιβλητική παρέλαση γύρω από την πίστα της μεγάλης τέντας. Ο αδελφός μου και εγώ ήμασταν πίσω από έναν κλόουν μαζί με δύο πιθήκους και μπροστά από μια αγέλη ελεφάντων. Ενώ περπατούσα και κουνούσα τα χέρια μου, πρέπει να τρόμαξα τον έναν από τους πιθήκους ο οποίος άρπαξε στη συνέχεια το χέρι μου και το δάγκωσε δυνατά. Ευτυχώς, δεν έπαθα μόλυνση αλλά έχω ακόμη μια αμυδρή ουλή στο αριστερό μου χέρι​—μια σοβαρή υπενθύμιση ότι θα πρέπει να είμαι πάντοτε προσεκτικός όταν βρίσκομαι κοντά σε άγρια ζώα, ανεξάρτητα από το πόσο αξιαγάπητα και ήρεμα μπορεί να φαίνονται.

Πήρα Πολύτιμα Μαθήματα

Η ζωή του τσίρκου δεν παρεμπόδιζε την οικογενειακή μας ζωή. Οι γονείς μου αφιέρωναν πάντοτε χρόνο για να μας διδάσκουν καλές και ηθικές αρχές. Θυμάμαι ακόμη τον πατέρα μου να με παίρνει στα γόνατά του και να με συμβουλεύει να μην είμαι προκατειλημμένος απέναντι σε ανθρώπους διαφορετικής φυλής ή προέλευσης. Αυτό ήταν ένα πολύτιμο μάθημα, επειδή ζούσα, όχι μόνο με ανθρώπους  που ήταν σωματικά διαφορετικοί, αλλά και με ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων.

Και η μητέρα μου, επίσης, ασκούσε καλή επιρροή πάνω μας. Μερικές φορές το τσίρκο ήταν ασφυκτικά γεμάτο, ενώ άλλες φορές δεν υπήρχαν πολλοί θεατές. Η μητέρα μου συνήθιζε να μας λέει: «Εσείς συμμετέχετε σε παραστάσεις για να κερδίζετε την εκτίμηση των ανθρώπων (ενώ χειροκροτούσε), όχι για τα χρήματα. Είτε σας παρακολουθούν εκατοντάδες άνθρωποι είτε ελάχιστοι, να κάνετε πάντα το καλύτερο που μπορείτε». Ποτέ δεν ξέχασα εκείνη τη σκέψη. Με αυτόν τον τρόπο μάς έλεγε ότι θα έπρεπε να δείχνουμε προσωπικό ενδιαφέρον για τα άτομα που έρχονταν, ανεξάρτητα από το πόσο πολλοί ή πόσο λίγοι ήταν.

Εκτός από τη συμμετοχή μας στις παραστάσεις, ο αδελφός μου και εγώ έπρεπε να βοηθάμε στην καθαριότητα έπειτα από αυτές, μαζεύοντας τα σκουπίδια. Αυτό αποτέλεσε καλή εκπαίδευση για εμάς.

Από τον Απρίλιο ως το Σεπτέμβριο, το τσίρκο βρισκόταν εν κινήσει, έτσι λοιπόν δεν μπορούσαμε να πηγαίνουμε σχολείο όπως τα άλλα παιδιά. Περνούσαμε το χειμώνα στα κεντρικά κτίρια στο Χιούγκο της Οκλαχόμα. Εκείνη την περίοδο παρακολουθούσαμε σχολείο επί πέντε περίπου μήνες. Και άλλα τσίρκα περνούσαν το χειμώνα στο Χιούγκο, και συνεπώς υπήρχαν πολλά παιδιά με τις ίδιες περιστάσεις. Το σχολικό σύστημα της πόλης είχε κάνει ειδικές διευθετήσεις για τις ιδιάζουσες περιστάσεις μας προσαρμόζοντας το πρόγραμμα.

Η Μέρα που Άλλαξε τη Ζωή Μας

Το πρωί της 16ης Σεπτεμβρίου 1960, ο πατέρας μου ξύπνησε στις πέντε περίπου το πρωί και άρχισε να μας ετοιμάζει για το ταξίδι. Εκείνο το συγκεκριμένο πρωί η μητέρα μου αποφάσισε ότι, αντί να πάμε με τον πατέρα μου με το φορτηγό που μετέφερε τους ελέφαντες, θα παίρναμε το συνηθισμένο μεταφορικό μέσο του τσίρκου.

Όταν φτάσαμε στο σημείο που θα στήναμε το τσίρκο, ο αδελφός μου και εγώ αρχίσαμε να εξερευνούμε τον καινούριο χώρο μας. Τότε ακούσαμε κάποιον να ουρλιάζει: «Έγινε ένα φοβερό δυστύχημα. Ο Σμόλι και ο παρουσιαστής σκοτώθηκαν». Φυσικά, η πρώτη μου αντίδραση ήταν: “Δεν μπορεί να είναι αλήθεια. Έχει γίνει κάποιο λάθος”. Αργότερα διαπίστωσα ότι η μητέρα μας είχε ήδη πάει στον τόπο του δυστυχήματος. Ο πατέρας μου κατηφόριζε σε έναν ορεινό αυτοκινητόδρομο κοντά στο Πλάσερβιλ της Καλιφόρνιας, όταν ξαφνικά τα φρένα έσπασαν. Φαίνεται ότι λόγω του βάρους, το συρόμενο όχημα που μετέφερε τους ελέφαντες δίπλωσε. Το μεγάλο ντεπόζιτο καυσίμων του φορτηγού συμπιέστηκε και μετά εξερράγη, σκοτώνοντας ακαριαία τον μπαμπά και τον παρουσιαστή, ο οποίος ταξίδευε μαζί του. Εκείνη τη μέρα ένιωσα ράκος. Ήμουν πολύ δεμένος με τον πατέρα μου. Ήμασταν αληθινοί φίλοι.

Αφού κηδέψαμε τον μπαμπά στη γενέτειρά του, στο Ριτς Χιλ του Μισούρι, επιστρέψαμε στα κεντρικά κτίρια όπου μέναμε το χειμώνα, στο Χιούγκο, ενώ το τσίρκο μας συνέχισε να ταξιδεύει ολοκληρώνοντας την περιοδεία. Στο μεταξύ, εμείς τα αγόρια πήγαμε σε σχολείο με κανονικό πρόγραμμα. Ήταν μια νέα εμπειρία. Ωστόσο, περιμέναμε με ανυπομονησία την επόμενη περίοδο για να ταξιδέψουμε με τις Παραστάσεις Κέλι Μίλερ και πάλι. Στη ζωή μας, όμως, συνέβη μια ενδιαφέρουσα αλλαγή.

Η Αγία Γραφή Μπαίνει στη Ζωή Μας

Μια μέρα, όταν επέστρεψα στο σπίτι από το σχολείο, η μητέρα μου μού σύστησε κάποια κυρία η οποία είχε έρθει για να μελετήσει τη Γραφή μαζί μας. Ονομαζόταν Τζίμι Μπράουν, και ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά. Η μελέτη της Γραφής ήταν το τελευταίο πράγμα που ήθελα να κάνω. Επιθυμούσα να επιστρέψω στο τσίρκο και να μάθω να κάνω ακροβατικά στην «κούνια»​—στόχος και όνειρο που είχα επί αρκετά χρόνια. Μάλιστα, μαζί με τον αδελφό μου είχαμε κατασκευάσει μια αυτοσχέδια «κούνια» για ακροβατικά ανάμεσα σε δύο δέντρα και έτσι μπορούσαμε να εξασκούμαστε. Ωστόσο, όλοι αρχίσαμε να μελετάμε τη Γραφή και να παρακολουθούμε συναθροίσεις σε έναν απομονωμένο όμιλο που αποτελούνταν από οχτώ μόνο Μάρτυρες στο Χιούγκο. Με τον καιρό, η μητέρα μου αποφάσισε να εγκαταλείψει τη ζωή του τσίρκου και να συνεχίσει τη Γραφική της μελέτη. Με δάκρυα στα μάτια δέχτηκα την απόφασή της. Ήταν ιδιαίτερα δύσκολο όταν μας επισκέπτονταν μέλη της οικογένειας του τσίρκου μας και ρωτούσαν γιατί δεν πηγαίναμε μαζί τους.

Δεν είχα γνωρίσει ποτέ καμία άλλη ζωή εκτός από αυτήν του τσίρκου. Κατά κάποιον τρόπο ένιωθα σαν να γυρίζαμε την πλάτη μας στη μνήμη του πατέρα μας. Η ειρωνεία, όμως, είναι ότι ο θάνατός του ήταν επίσης ο λόγος για τον οποίο μελετούσα τη Γραφή, εφόσον ένα από τα ισχυρότερα κίνητρα που είχα ήταν η ελπίδα της ανάστασης. Αυτή η ελπίδα εξακολουθεί να είναι πάρα πολύ ζωντανή μέσα μου. Θέλω να είμαι από τους πρώτους που θα καλωσορίσουν τον πατέρα μου καθώς εκείνος θα μπαίνει  στον υποσχεμένο επίγειο Παράδεισο.​—Αποκάλυψη 20:12-14.

Ένα αντρόγυνο Μαρτύρων, οι αδελφοί Ρίντερ, μας βοήθησαν να αντιληφθούμε ότι υπάρχει μια μεγάλη οικογένεια στην οργάνωση του Ιεχωβά. Πόσο αληθινό αποδείχτηκε αυτό! Ο μικρός όμιλος των Μαρτύρων του Ιεχωβά έγινε εκκλησία αποτελούμενη από πολλές οικογένειες που απέδιδαν λατρεία ενωμένες. Πρέπει επίσης να αναφερθώ στον Ρόμπερτ και στην Κάρολ Ένγκελχαρντ, ένα αντρόγυνο που με υιοθέτησαν ως πνευματικό τους γιο. Με στοργή αλλά και σταθερότητα μου παρείχαν συμβουλές και καθοδήγηση στα εφηβικά μου χρόνια.

Αυτή η αγάπη από ώριμους Χριστιανούς γέμισε ένα μεγάλο κενό στη ζωή μας. Και με ποικίλους τρόπους αυτό συνεχίζει να αποδεικνύεται αληθινό σε όλη τη Χριστιανική μου ζωή. Στο διάβα των ετών έζησα τόσο στην Οκλαχόμα όσο και στο Τέξας, και σε κάθε εκκλησία γνώριζα πολλούς στοργικούς Χριστιανούς αδελφούς και αδελφές. Μερικοί από τους μεγαλύτερους σε ηλικία αδελφούς μού παρείχαν πατρική καθοδηγία και ενθάρρυνση. Ναι, έγιναν οι πνευματικοί μου πατέρες.

Περιοδεύω και Πάλι

Πριν από λίγα μόλις χρόνια, η μητέρα μου κοιμήθηκε τον ύπνο του θανάτου. Μέχρι εκείνη τη μέρα, έπαιρνε στα σοβαρά τη μελέτη της Γραφής και ήταν πιστή Χριστιανή. Ξέρω ότι θα χαρεί όταν ο Θεός επαναφέρει τους οσίους του από τα μνήματα. Καθώς περιμένω εκείνη τη μέρα, βρίσκω παρηγοριά στο γεγονός ότι η οργάνωση του Ιεχωβά μού έχει προμηθεύσει οικογένεια με πολλούς και διάφορους τρόπους.

Ένιωσα ιδιαίτερα ευλογημένος όταν, ανάμεσα στο λαό του Θεού, βρήκα τη σύζυγό μου, την Έντνα. Μετά το γάμο μας διευθετήσαμε τις υποθέσεις μας έτσι ώστε να μπορούμε να συμμετέχουμε στο Γραφικό εκπαιδευτικό έργο σε ολοχρόνια βάση. Για να μπορέσουμε να συντηρηθούμε εργαζόμουν ως μαθητευόμενος ρεπόρτερ της τηλεόρασης. Δεν είχα πείρα ούτε σπούδασα σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, η εκπαίδευση που είχα λάβει ως δάσκαλος της Γραφής στην εκκλησία των Μαρτύρων του Ιεχωβά μού είχε δώσει τα κατάλληλα προσόντα για αυτή την εργασία. Τελικά, έγινα διευθυντής ειδήσεων σε κάποιον ραδιοφωνικό σταθμό. Εντούτοις, δεν ήταν ποτέ στόχος μου να διακριθώ στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τουναντίον, η Έντνα και εγώ προσφερθήκαμε να υπηρετήσουμε διδάσκοντας τις Γραφικές αλήθειες οπουδήποτε υπήρχε ανάγκη.

Το 1987, προσκλήθηκα να γίνω επίσκοπος περιοχής, επισκεπτόμενος εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Ως εθελοντής περιοδεύων πρεσβύτερος, επισκέπτομαι μια διαφορετική εκκλησία κάθε εβδομάδα και παρέχω στους πνευματικούς αδελφούς και αδελφές μου ενθάρρυνση και εκπαίδευση για το Γραφικό εκπαιδευτικό μας έργο. Τώρα, από πνευματική άποψη, η οικογένειά μου είναι ακόμη μεγαλύτερη. Αν και με τη σύζυγό μου δεν κάναμε ποτέ δικά μας παιδιά, έχουμε αποκτήσει πολλούς πνευματικούς γιους και κόρες στην οργάνωση του Ιεχωβά.

Από μια άποψη, είναι παράξενο το γεγονός ότι, έπειτα από τόσο πολλά χρόνια, συνεχίζω να ταξιδεύω από πόλη σε πόλη. Από το περιοδεύον τσίρκο στο έργο περιοδεύοντα επισκόπου! Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν τελικά θα τα κατάφερνα με τα ακροβατικά στην «κούνια». Θα πραγματοποιούσα άραγε το παιδικό μου όνειρο να κάνω το τριπλό άλμα; Ωστόσο, αυτές οι σκέψεις φεύγουν γρήγορα όταν συλλογίζομαι την υπόσχεση του Θεού για τον παράδεισο εδώ στη γη.​—Αποκάλυψη 21:4.

Πράγματι, γεννήθηκα με «πριονίδι στα παπούτσια μου». Αλλά φέρνω στο μυαλό μου τα λόγια της Γραφής: «Πόσο ωραία είναι τα πόδια εκείνων που διακηρύττουν καλά νέα για καλά πράγματα!» (Ρωμαίους 10:15) Το προνόμιο που έχω να βοηθάω ανθρώπους να γνωρίσουν τον Θεό είναι σπουδαιότερο από οτιδήποτε θα μπορούσα να έχω πετύχει ως ακροβάτης στο τσίρκο. Η ευλογία του Ιεχωβά έχει γεμίσει τη ζωή μου!

[Εικόνες στη σελίδα 19]

Μερικά μέλη της «οικογένειας» του τσίρκου μας, και ο πατέρας μου με την τούμπα του

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Με τη σύζυγό μου, την Έντνα, σήμερα