Οριγκάμι​—Η Τέχνη του Διπλωμένου Χαρτιού

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ ένα απλό κομμάτι χαρτί να μεταμορφώνεται σε όμορφο, τρισδιάστατο πουλί, έναν γερανό. Τα φτερά του απλώνονται καμαρωτά, ενώ από το αρμονικό σώμα του ξεκινάει ένας μακρύς, λυγερός λαιμός που καταλήγει στο κομψό κεφάλι και στο χαρακτηριστικό ράμφος του. Το εκπληκτικό είναι ότι αυτός ο γερανός δημιουργείται με το δίπλωμα ενός τετράγωνου χαρτιού με μια συγκεκριμένη διαδικασία 12 κινήσεων.

Η δημιουργία μιας εντυπωσιακής ποικιλίας σχημάτων με το δίπλωμα, το άνοιγμα και το λύγισμα ενός ίσιου χαρτιού είναι μια γιαπωνέζικη μορφή τέχνης που ονομάζεται οριγκάμι. Η λέξη αυτή καθαυτή σημαίνει «διπλωμένο χαρτί». Αν και οι καταβολές του δεν είναι ξεκάθαρα γνωστές, το οριγκάμι στην Ιαπωνία ανάγεται στα αρχαία χρόνια, όταν τα επίσημα έγγραφα διπλώνονταν περίτεχνα. Πιστεύεται ότι κατά την περίοδο του Έντο (1603-1867), το οριγκάμι εξελίχθηκε  ως μια μορφή ψυχαγωγικής δραστηριότητας την οποία μπορούσε να απολαύσει οποιοσδήποτε. Τότε ήταν που αναπτύχθηκαν νέες μέθοδοι διπλώματος. Αυτή η τέχνη έχει μεταδοθεί από τη μια γενιά στην άλλη καθώς οι γονείς τη μαθαίνουν στα παιδιά και στα εγγόνια τους. Πολλοί Ιάπωνες θυμούνται με νοσταλγία τον καιρό που ήταν παιδιά και έβλεπαν έκθαμβα τη μητέρα τους να διπλώνει με σβελτάδα το χαρτί φτιάχνοντάς τους όμορφα αντικείμενα.

Ανάλογα με τα σχέδια που δημιουργούνται, υπάρχουν βασικά δύο είδη οριγκάμι. Το ένα ονομάζεται παραδοσιακό οριγκάμι, και περιλαμβάνει το σχηματισμό χάρτινων γερανών, βατράχων, βαρκών, μπαλονιών, εντόμων και φυτών. Το άλλο ονομάζεται δημιουργικό οριγκάμι, και διαφέρει από τις παραδοσιακές μεθόδους που χρησιμοποιούνται επί αιώνες. Με αυτό το είδος οριγκάμι δημιουργούνται μεγάλοι δεινόσαυροι, περίπλοκα έντομα και άλλα πολύπλοκα σχέδια.

Στη σύγχρονη εποχή αρκετοί επαγγελματικοί κλάδοι, όπως η αρχιτεκτονική, έχουν εφαρμόσει τις αρχές του οριγκάμι στη σχεδίαση πολλών χρήσιμων προϊόντων. Το οριγκάμι χρησιμοποιείται επίσης από τους γιατρούς ως αποτελεσματική άσκηση αποκατάστασης για ηλικιωμένους και αναπήρους.

Φτιάξτε το Δικό σας Οριγκάμι

Πώς μπορείτε να φτιάξετε οριγκάμι; Το παραδοσιακό οριγκάμι δεν είναι δύσκολο. Δεν απαιτεί ειδικά εργαλεία ή εκπαίδευση​—μόνο προσοχή και παρατηρητικότητα. Φυσικά, χρειάζεστε το κατάλληλο χαρτί καθώς και να γνωρίζετε τις αρχές του διπλώματος. Οποιοσδήποτε διπλώνει υπομονετικά και προσεκτικά το χαρτί μπορεί να το μεταμορφώσει σε κάποιο ελκυστικό σχήμα.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε χαρτί έχετε, όπως εφημερίδα, διαφημιστικό έντυπο ή διακοσμητικό χαρτί περιτυλίγματος. Μπορείτε να καθορίσετε το μέγεθος, την ποιότητα και το χρώμα του χαρτιού σας ανάλογα με το τι επιθυμείτε να φτιάξετε. Αν, όμως, θέλετε να κάνετε κάτι πραγματικά όμορφο, θα πρέπει να σκεφτείτε προσεκτικά τι χρώμα θα έχει το χαρτί. Το πόσο ωραίο θα είναι το δημιούργημά σας θα εξαρτηθεί, όχι μόνο από τον τρόπο με τον οποίο διπλώνετε το χαρτί, αλλά και από το είδος του χαρτιού που θα χρησιμοποιήσετε. Θα ήταν καλό να χρησιμοποιήσετε ειδικό χαρτί για οριγκάμι. Ίσως μάλιστα προτιμάτε να χρησιμοποιήσετε γουάσι, το γιαπωνέζικο χειροποίητο χαρτί. a

Για τα περισσότερα σχήματα το χαρτί πρέπει απαραιτήτως να είναι εντελώς τετράγωνο. Μπορείτε να ελέγξετε αν το χαρτί είναι τετράγωνο ενώνοντας τις απέναντι γωνίες και διπλώνοντας το χαρτί έτσι ώστε να γίνει τρίγωνο. Αν όλες οι άκρες ταιριάζουν απόλυτα, τότε το χαρτί έχει κοπεί σωστά.

Για να έχετε ένα όμορφο τελικό αποτέλεσμα, πρέπει να διπλώνετε το χαρτί έτσι ώστε οι γωνίες και οι άκρες να ταιριάζουν μεταξύ τους απόλυτα. Επίσης, πρέπει να το διπλώνετε σφιχτά. Όταν διπλώνετε ένα χαρτί στη μέση για να σχηματίσετε τρίγωνο, κρατήστε τις δύο απέναντι γωνίες μαζί σταθερά και ακριβώς ανάμεσα στον αντίχειρα και στο δείκτη σας και έπειτα τσακίστε τη βάση με το άλλο χέρι σας. Όταν διπλώνετε ένα χαρτί στη μέση για να σχηματίσετε ορθογώνιο, βεβαιωθείτε ότι και οι δύο πάνω γωνίες ταιριάζουν απόλυτα, και έπειτα κρατήστε τις επάνω άκρες μαζί σταθερά ενώ τσακίζετε τη βάση.

Κάποια σχήματα οριγκάμι απαιτούν να διπλωθεί το χαρτί και έπειτα να ξεδιπλωθεί, δημιουργώντας μια πτυχή που θα χρειαστεί για την επόμενη κίνηση. Μερικές φορές ο χειροτέχνης τυλίγει το χαρτί, το πτυχώνει, το περιστρέφει, το συσφίγγει, το πιέζει προς τα μέσα, το φυσάει για να ανοίξει, το γυρίζει ανάποδα​—όλα αυτά για να διαμορφώσει διαφορετικά σχήματα.

Μπορείτε να απολαύσετε την τέχνη του οριγκάμι οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Από τη στιγμή που θα μάθετε την τέχνη, το μόνο που χρειάζεστε είναι χαρτί. Χρησιμοποιώντας απλώς τα δάχτυλά σας, μπορείτε να φτιάξετε μια ποικιλία παραδοσιακών σχημάτων ή ακόμη και να δημιουργήσετε καινούρια, δικά σας σχήματα. Να αναμένετε ότι θα απογοητευτείτε λίγο αν προσπαθήσετε να μάθετε το οριγκάμι από κάποιον πίνακα με σχεδιαγράμματα. Αλλά αν συναντήσετε ποτέ κάποιον που ξέρει το οριγκάμι, αξιοποιήστε την ευκαιρία για να μάθετε αυτή την τέχνη του διπλωμένου χαρτιού.

[Υποσημείωση]