Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Πώς Μπορώ να Αντιμετωπίζω την Αποτυχία;

«Μόλις πήρα τους βαθμούς μου, και έμεινα ξανά στα ίδια τέσσερα μαθήματα. Προσπάθησα, αλλά τελικά έμεινα και πάλι».​—Λόρεν, 15 χρονών.

«Ασφαλώς χρειάζεται αγώνας για να αντιμετωπίζεις την αποτυχία. Είναι εύκολο να αρχίσεις να σκέφτεσαι αρνητικά».​—Τζέσικα, 19 χρονών.

ΑΠΟΤΥΧΙΑ. Ίσως να μη σου αρέσει ούτε καν να σκέφτεσαι αυτή τη λέξη. Αλλά κατά καιρούς όλοι την αντιμετωπίζουμε. Είτε αποτύχαμε σε ένα σχολικό διαγώνισμα είτε είπαμε ή κάναμε κάτι για το οποίο δεν νιώσαμε καλά είτε απογοητεύσαμε κάποιον για τον οποίο ενδιαφερόμαστε είτε κάναμε κάποιο ηθικό σφάλμα, η αποτυχία μπορεί να μας καταρρακώσει.

Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη. «Όλοι έχουν αμαρτήσει και υστερούν ως προς τη δόξα του Θεού», λέει η Αγία Γραφή. (Ρωμαίους 3:23) Ωστόσο, μερικοί από εμάς δυσκολεύονται να συνέλθουν έπειτα από κάποια αποτυχία. Ένας νεαρός ονόματι Τζέισον το θέτει ως εξής: «Είμαι ο χειρότερος κριτής του εαυτού μου. Αν κάνω κάποιο λάθος, οι άλλοι μπορεί να γελάσουν—αλλά συνήθως το ξεχνούν. Εγώ δεν το ξεχνάω και συνεχίζω να σκέφτομαι το λάθος μου».

Το να συλλογίζεσαι σε κάποιον βαθμό τις αποτυχίες σου δεν είναι απαραιτήτως κακό​—ιδιαίτερα αν αυτό σε υποκινεί να βελτιώνεσαι. Ωστόσο, η παρατεταμένη και αμείλικτη αυτοκριτική είναι επιζήμια και φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα. Το εδάφιο Παροιμίες 12:25 αναφέρει: «Η έντονη ανησυχία στην καρδιά του ανθρώπου θα την κάνει να λυγίσει».

Σκέψου την περίπτωση ενός ατόμου που αναφέρεται στην Αγία Γραφή, του Επαφρόδιτου. Αυτός στάλθηκε στη Ρώμη για να υπηρετήσει ως προσωπικός βοηθός του αποστόλου Παύλου. Ωστόσο, ο Επαφρόδιτος αρρώστησε και δεν μπόρεσε να φέρει σε πέρας αυτόν το διορισμό. Μάλιστα, στο τέλος ο Παύλος ήταν αυτός που φρόντιζε εκείνον! Ο Παύλος έκανε διευθετήσεις ώστε να στείλει πίσω τον Επαφρόδιτο, πληροφορώντας την τοπική εκκλησία ότι αυτός ο πιστός άνθρωπος ήταν επίσης καταθλιμμένος. Ο λόγος; «Ακούσατε ότι είχε αρρωστήσει», εξήγησε ο Παύλος. (Φιλιππησίους 2:25, 26) Όταν ο Επαφρόδιτος κατάλαβε ότι οι άλλοι ήξεραν πως είχε αρρωστήσει και δεν κατάφερε να φέρει σε πέρας τα καθήκοντά του, πιθανότατα ένιωσε αποτυχημένος. Δεν είναι παράξενο που έπαθε κατάθλιψη!

Υπάρχει κάποιος τρόπος για να αποφεύγεις τα οδυνηρά αισθήματα της αποτυχίας;

Να Γνωρίζεις τα Όριά Σου

Ένας τρόπος για να μειώσεις τις πιθανότητες αποτυχίας είναι να θέτεις για τον εαυτό σου λογικούς στόχους που δείχνουν μετριοφροσύνη. «Η σοφία είναι με τους μετριόφρονες», λέει η Γραφή. (Παροιμίες 11:2· 16:18) Και ένα μετριόφρον άτομο γνωρίζει τους περιορισμούς του. Πράγματι, είναι καλό να δοκιμάζεις τον εαυτό σου κατά καιρούς ώστε να βελτιώνεις τις επιδεξιότητες και τις ικανότητές σου. Αλλά να έχεις ρεαλιστική άποψη. Μπορεί να μην είσαι διάνοια στα μαθηματικά  ούτε να έχεις τη χάρη και το συντονισμό κινήσεων που χαρακτηρίζουν έναν διάσημο αθλητή. Κάποιος νεαρός ονόματι Μάικλ παραδέχεται: «Γνωρίζω ότι δεν είμαι καλός στα αθλήματα. Έτσι λοιπόν παίζω αλλά δεν βάζω στόχους που ξέρω ότι δεν θα πετύχω», και εξηγεί: «Πρέπει να βάζεις στόχους τους οποίους έχεις τη δυνατότητα να φτάσεις».

Πρόσεξε τη στάση της 14χρονης Ιβόν, η οποία πάσχει από δισχιδή ράχη και εγκεφαλική παράλυση. «Δεν μπορώ να περπατάω ή να χορεύω ή να τρέχω όπως οι άλλοι», λέει η Ιβόν. «Απογοητεύομαι που δεν μπορώ να κάνω αυτά που κάνουν οι άλλοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι στην πραγματικότητα δεν καταλαβαίνουν πώς νιώθω. Αλλά εγώ μπορώ να το αντιμετωπίζω». Ποια συμβουλή δίνει; «Μη σταματάς. Συνέχισε να προσπαθείς. Αν αποτύχεις ή αν κάνεις κάτι με λάθος τρόπο, μην παραιτείσαι. Συνέχισε να κάνεις το καλύτερο που μπορείς».

Παράλληλα, μη βασανίζεσαι κάνοντας άνισες συγκρίσεις με άλλους. Ο 15χρονος Άντριου λέει: «Προσπαθώ να αποφεύγω να συγκρίνω τον εαυτό μου με κάποιον άλλον επειδή όλοι έχουμε διαφορετικά προτερήματα και ικανότητες». Τα σχόλια του Άντριου απηχούν τα λόγια της Γραφής που βρίσκονται στο εδάφιο Γαλάτες 6:4: «Ο καθένας ας αποδεικνύει τι είναι το δικό του έργο, και τότε θα έχει λόγο για αγαλλίαση σε σχέση με τον εαυτό του μόνο και όχι σε σύγκριση με τον άλλον».

Υψηλές Προσδοκίες Άλλων

Μερικές φορές, όμως, ορισμένοι​—οι γονείς, οι καθηγητές και άλλα άτομα—​έχουν υψηλές προσδοκίες από εσένα. Και εσύ καταλαβαίνεις ότι, όσο και αν προσπαθείς, δεν μπορείς να τους ευχαριστήσεις. Κάτι που δυσχεραίνει περισσότερο τα πράγματα είναι ότι αυτά τα άτομα μπορεί να εκφράζουν την απογοήτευσή τους με λόγια που σε “παροξύνουν” ή ίσως ακόμη και να σε “συντρίβουν”. (Ιώβ 19:2) Προφανώς αντιλαμβάνεσαι ότι οι γονείς σου και άλλα άτομα δεν προσπαθούν εσκεμμένα να σε πληγώσουν. Όπως παρατηρεί η Τζέσικα, «πολλές φορές ούτε καν καταλαβαίνουν πώς σε επηρεάζουν. Μερικές φορές πρόκειται απλώς για παρεξήγηση».

Από την άλλη πλευρά, μήπως υπάρχει περίπτωση να βλέπουν κάτι που δεν βλέπεις εσύ; Για παράδειγμα, ίσως στ’ αλήθεια να υποτιμάς τις ικανότητές σου και να υποβιβάζεις τον εαυτό σου. Αντί να αγνοείς τις υποδείξεις τους, θα είναι συνετό να “ακούς τη διαπαιδαγώγηση”. (Παροιμίες 8:33) Ο Μάικλ εξηγεί: «Είναι για το δικό σου καλό. Θέλουν να τα πηγαίνεις καλύτερα, να βελτιώνεσαι. Αντιμετώπισέ το ως πρόκληση».

Τι γίνεται, όμως, αν πιστεύεις ότι οι απαιτήσεις των γονέων σου και άλλων είναι απλώς παράλογες​—ότι σε βάζουν σε μια διαδικασία που θα καταλήξει σε αποτυχία; Τότε θα ήταν καλό να μιλήσεις μαζί τους​—με σεβασμό αλλά και ειλικρίνεια—​και να τους πεις πώς νιώθεις. Μαζί μπορεί να καταφέρετε να θέσετε κάποιους πιο ρεαλιστικούς στόχους.

«Αποτυχίες» στην Πνευματική σου Ζωή

Μεταξύ των Μαρτύρων του Ιεχωβά, οι νεαροί αντιμετωπίζουν την πρόκληση του να επιτελούν τους διορισμούς τους ως διάκονοι του Θεού. (2 Τιμόθεο 4:5) Αν είσαι νεαρός Χριστιανός, μερικές φορές ίσως να νιώθεις ανεπαρκής. Μπορεί να πιστεύεις ότι δεν κάνεις καλά σχόλια στις συναθροίσεις. Ή ίσως να δυσκολεύεσαι να εξηγήσεις το Γραφικό άγγελμα στους άλλους. Η Τζέσικα, για παράδειγμα, μελετούσε τη Γραφή με μια άλλη έφηβη. Για κάποιο διάστημα, η κοπέλα με την οποία έκανε μελέτη προόδευε καλά. Απότομα, όμως, η κοπέλα αποφάσισε ότι δεν ήθελε να υπηρετεί τον Θεό. Η Τζέσικα θυμάται: «Ένιωθα ότι είχα αποτύχει».

Πώς αντιμετώπισε η Τζέσικα εκείνα τα αισθήματα; Αρχικά, έπρεπε να αναγνωρίσει ότι η κοπέλα με την οποία έκανε μελέτη είχε απορρίψει, όχι την ίδια,  αλλά τον Θεό. Τη βοήθησε επίσης ο στοχασμός γύρω από το Γραφικό παράδειγμα του Πέτρου, ενός θεοσεβούς ανθρώπου ο οποίος είχε αρκετά ελαττώματα. Η Τζέσικα εξηγεί: «Η Γραφή δείχνει ότι ο Πέτρος ξεπέρασε την αδυναμία του, και ο Ιεχωβά τον χρησιμοποίησε με πολλούς τρόπους για να προωθήσει τα συμφέροντα της Βασιλείας». (Λουκάς 22:31-34, 60-62) Φυσικά, αν οι διδακτικές σου ικανότητες χρειάζονται βελτίωση, γιατί να μην επιδοθείς περισσότερο σε αυτόν τον τομέα; (1 Τιμόθεο 4:13) Αξιοποίησε τη βοήθεια ώριμων ατόμων στην εκκλησία τα οποία μπορούν να σε διδάξουν και να σε εκπαιδεύσουν.

Ίσως, όμως, εκείνο που αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για εσένα να είναι η διακονία από πόρτα σε πόρτα. Ο Τζέισον παραδέχεται: «Κάθε πόρτα που κλείνει μοιάζει με μια μικρή αποτυχία». Πώς το αντιμετωπίζει αυτό; «Πρέπει να θυμάμαι ότι στην πραγματικότητα δεν έχω αποτύχει». Ναι, έχει πετύχει επειδή κάνει αυτό που του έχει δώσει εντολή ο Θεός να κάνει​—να κηρύττει! Και ενώ η απόρριψη είναι ομολογουμένως σκληρό πράγμα, δεν απορρίπτουν όλοι οι άνθρωποι το Γραφικό άγγελμα. «Όταν βρίσκω κάποιο άτομο που ακούει», λέει ο Τζέισον, «τότε καταλαβαίνω ότι η όλη προσπάθεια αξίζει τον κόπο».

Σοβαρά Λάθη

Τι θα γίνει αν κάνεις κάποιο σοβαρό λάθος​—ή ακόμη και αν διαπράξεις μια σοβαρή αμαρτία; Η 19χρονη Άννα έκανε ένα τέτοιο λάθος. a Η ίδια παραδέχεται: «Απογοήτευσα την εκκλησία, την οικογένειά μου και ιδιαίτερα τον Ιεχωβά Θεό». Για να συνέλθεις, πρέπει να μετανιώσεις και να ζητήσεις τη βοήθεια των πρεσβυτέρων της εκκλησίας. (Ιακώβου 5:14-16) Η Άννα θυμάται τα υποβοηθητικά λόγια ενός πρεσβυτέρου: «Είπε ότι παρ’ όλα τα αρνητικά πράγματα που έκανε ο Βασιλιάς Δαβίδ, ο Ιεχωβά ήταν πρόθυμος να τον συγχωρήσει, και ο Δαβίδ συνήλθε. Αυτό με βοήθησε». (2 Σαμουήλ 12:9, 13· Ψαλμός 32:5) Και εσύ επίσης χρειάζεται να κάνεις οτιδήποτε μπορείς προκειμένου να εποικοδομήσεις τον εαυτό σου από πνευματική άποψη. «Διαβάζω το βιβλίο των Ψαλμών ξανά και ξανά», λέει η Άννα, «και έχω ένα τετράδιο όπου γράφω ενθαρρυντικά εδάφια». Με τον καιρό, μπορεί κανείς να συνέλθει ακόμη και από ένα σοβαρό παράπτωμα. Το εδάφιο Παροιμίες 24:16 αναφέρει: «Ο δίκαιος μπορεί να πέσει εφτά φορές και όμως θα σηκωθεί».

Ξεπερνώντας την Αποτυχία

Βέβαια, ακόμη και οι σχετικά μικρές αποτυχίες μπορεί να σε πληγώνουν. Τι μπορεί να σε βοηθήσει να τις ξεπεράσεις; Πρώτα από όλα, να αντιμετωπίζεις τα λάθη σου με ρεαλισμό. Ο Μάικλ συστήνει: «Αντί να σκέφτεσαι ότι είσαι σκέτη αποτυχία, να εντοπίζεις το σημείο στο οποίο έχεις αποτύχει και την αιτία. Με αυτόν τον τρόπο μπορείς να τα πας καλύτερα την επόμενη φορά».

Επίσης, να αποφεύγεις να παίρνεις τον εαυτό σου πολύ στα σοβαρά. Υπάρχει “καιρός να γελάς”​—και αυτό ίσως περιλαμβάνει το να γελάς με τον εαυτό σου! (Εκκλησιαστής 3:4) Αν νιώθεις αποθάρρυνση, στρέψε την προσοχή σου σε κάτι που κάνεις καλά, όπως ένα χόμπι ή ένα άθλημα. Το να είσαι “πλούσιος σε καλά έργα”​—όπως το να μιλάς για την πίστη σου σε άλλους—​μπορεί να σε βοηθήσει να έχεις πιο θετική άποψη για τον εαυτό σου.​—1 Τιμόθεο 6:18.

Τέλος, να θυμάσαι ότι «ο Ιεχωβά είναι ελεήμων και φιλεύσπλαχνος . . . Δεν θα βρίσκει διαρκώς σφάλματα». (Ψαλμός 103:8, 9) Η Τζέσικα λέει: «Πιστεύω πως όσο περισσότερο πλησιάζω τον Ιεχωβά Θεό, τόσο αυξάνεται η πεποίθησή μου ότι θα έχω την υποστήριξη και τη βοήθειά του σε οτιδήποτε περνάω». Ναι, είναι παρηγορητικό να ξέρεις ότι, παρά τις αποτυχίες σου, ο ουράνιος Πατέρας σου σε θεωρεί πολύτιμο άτομο.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Αν νιώθεις ότι σε καταβαρύνουν οι απαιτήσεις που έχουν οι άλλοι από εσένα, βρες έναν τρόπο να μιλήσεις με σεβασμό

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Το να ασχολείσαι με πράγματα που κάνεις καλά μπορεί να σε βοηθήσει να διώξεις τα αισθήματα αποτυχίας