Οι Πιέσεις που Αντιμετωπίζουν οι Σημερινοί Νέοι

Η ΕΦΗΒΕΙΑ​—ακόμη και κάτω από τις ιδανικότερες συνθήκες—​μπορεί να είναι ταραχώδης εποχή. Σε αυτή την περίοδο τα νεαρά άτομα δέχονται επίθεση από καινούρια αισθήματα και συναισθήματα. Αντιμετωπίζουν πιέσεις καθημερινά από καθηγητές και συνομηλίκους. Εκτίθενται στην αδυσώπητη επιρροή της τηλεόρασης, των κινηματογραφικών ταινιών, της μουσικής βιομηχανίας και του Ιντερνέτ. Γι’ αυτό, μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών περιγράφει την εφηβεία ως «μεταβατική περίοδο που χαρακτηρίζεται γενικά από άγχος και ανησυχία».

Δυστυχώς, τα νεαρά άτομα είναι συνήθως πολύ άπειρα για να χειριστούν το άγχος και την ανησυχία με θετικό τρόπο. (Παροιμίες 1:4) Χωρίς κατάλληλη καθοδήγηση, μπορούν εύκολα να καταφύγουν σε κάποιες μορφές καταστροφικής συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, η έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει: «Έρευνες δείχνουν ότι κάποιος αρχίζει να παίρνει ναρκωτικά συνήθως στην εφηβεία ή στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής του». Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για άλλες μορφές κακής συμπεριφοράς, όπως η βία και το αχαλίνωτο σεξ.

Οι γονείς που δεν δίνουν σημασία σε τέτοια πράγματα πιστεύοντας ότι συμβαίνουν μόνο «στους φτωχούς» ή σε συγκεκριμένες εθνικές ομάδες συνήθως διαπιστώνουν με λύπη ότι έχουν κάνει λάθος. Τα προβλήματα αυτά πλήττουν σήμερα νεαρά άτομα από κάθε οικονομικό, κοινωνικό και φυλετικό υπόβαθρο. «Αν νομίζετε ότι “νεαρός εγκληματίας” είναι μόνο το 17χρονο αγόρι που ανήκει σε κάποια μειονοτική ομάδα, που μένει στο υποβαθμισμένο κέντρο της πόλης και του οποίου η φτωχή μητέρα παίρνει κάποιο κρατικό βοήθημα, ίσως τότε δεν γνωρίζετε τη σύγχρονη πραγματικότητα», γράφει ο συγγραφέας Σκοτ Γουόλτερ. «Το σημερινό προβληματικό παιδί μπορεί να είναι λευκό, να ζει σε σπίτι της μεσαίας μέχρι και της ανώτερης μεσαίας τάξης, να είναι (πολύ) μικρότερο από 16 χρονών και να είναι κάλλιστα κορίτσι».

Γιατί, όμως, κινδυνεύουν τόσο πολλά νεαρά άτομα; Δεν αντιμετώπιζαν και οι νέοι των προηγούμενων γενεών προκλήσεις και πειρασμούς; Ναι, αλλά εμείς ζούμε σε μια περίοδο την οποία η Αγία Γραφή περιγράφει ως “κρίσιμους καιρούς, δύσκολους στην αντιμετώπισή τους”. (2 Τιμόθεο 3:1-5) Οι περιστάσεις και οι πιέσεις που επηρεάζουν τους νέους είναι μοναδικές σε αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας. Ας εξετάσουμε μερικές από αυτές.

Αλλαγές στην Οικογένεια

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το μεταβαλλόμενο οικογενειακό τοπίο. «Πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών στην Αμερική αντιμετωπίζουν το διαζύγιο των γονέων τους πριν φτάσουν τα 18», αναφέρει το Περιοδικό της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (Journal of Instructional Psychology). Παρόμοιες στατιστικές  παραθέτουν και άλλες Δυτικές χώρες. Καθώς διαλύεται ο γαμήλιος δεσμός των γονέων τους, τα νεαρά άτομα πρέπει συνήθως να τα βγάζουν πέρα με οδυνηρά συναισθήματα. «Σε γενικές γραμμές», λέει το περιοδικό, «τα παιδιά που έχουν αντιμετωπίσει πρόσφατα τη διάλυση της οικογένειάς τους δυσκολεύονται περισσότερο να ανταποκριθούν σε όσα αναμένονται από αυτά όσον αφορά την απόδοση και την κοινωνική τους συμπεριφορά στο σχολείο από ό,τι τα παιδιά “αρτιμελών” οικογενειών ή μονογονεϊκών και μεικτών οικογενειών που είναι εδραιωμένες . . . Επιπρόσθετα, το διαζύγιο των γονέων συνήθως επηρεάζει τη συναισθηματική σταθερότητα και την αυτοεκτίμηση του παιδιού».

Ο αυξανόμενος αριθμός γυναικών που έχουν ενταχθεί στο εργατικό δυναμικό έχει επίσης μεταβάλει το οικογενειακό περιβάλλον. Μια μελέτη για τη νεανική εγκληματικότητα στην Ιαπωνία σχολίασε ότι είναι δυσκολότερο για τις οικογένειες στις οποίες εργάζονται και οι δύο γονείς να φροντίζουν τα παιδιά τους από ό,τι για τις οικογένειες όπου ο ένας γονέας μένει στο σπίτι.

Ομολογουμένως, πολλές οικογένειες χρειάζονται δύο εισοδήματα απλώς για να εξασφαλίζουν τα αναγκαία για τη ζωή. Τα δύο εισοδήματα μπορεί επίσης να εξασφαλίζουν στα νεαρά άτομα πιο άνετο τρόπο ζωής. Υπάρχει, όμως, και η άλλη πλευρά: Εκατομμύρια παιδιά γυρίζουν από το σχολείο σε ένα άδειο σπίτι. Όταν επιστρέφουν οι γονείς στο σπίτι, συνήθως είναι κουρασμένοι και απορροφημένοι στα προβλήματα της εργασίας. Με ποιο αποτέλεσμα; Πολλοί έφηβοι δεν λαβαίνουν αρκετή φροντίδα από τους γονείς τους. «Δεν δαπανάμε χρόνο μαζί στην οικογένειά μου», είπε με παράπονο ένας νέος.

Πολλοί παρατηρητές θεωρούν ότι αυτή η τάση δεν αποτελεί καλό προμήνυμα για τα νεαρά άτομα. «Πιστεύω ότι οι τάσεις που έχουν διαμορφώσει οι γονείς τα τελευταία τριάντα χρόνια προάγουν την ανάπτυξη ανεξάρτητων, απομονωμένων, προβληματικών στη μάθηση και ανεξέλεγκτων παιδιών», λέει ο Δρ Ρόμπερτ Σόου. «Οι γονείς παγιδεύονται από μια υλιστική κοινωνία μεγάλων επιδόσεων  η οποία τους αναγκάζει να δαπανούν πάρα πολλές ώρες στην εργασία και πάρα πολλά χρήματα με αποτέλεσμα να μην μπορούν να βρουν χρόνο για να κάνουν τα απαραίτητα πράγματα που θα τους φέρουν κοντά στα παιδιά τους».

Μια άλλη απειλή για την ευημερία των εφήβων είναι η εξής: Τα παιδιά εργαζόμενων γονέων συνήθως μένουν πολύ χρόνο χωρίς επίβλεψη. Η έλλειψη επαρκούς γονικής επίβλεψης προετοιμάζει το έδαφος για προβλήματα.

Μεταβαλλόμενες Απόψεις Περί Διαπαιδαγώγησης

Οι μεταβαλλόμενες απόψεις σχετικά με τη γονική διαπαιδαγώγηση έχουν επίσης επηρεάσει τους σημερινούς νέους. Όπως είπε ο Δρ Ρον Τάφελ χωρίς περιστροφές, πολλοί γονείς «αποποιούνται την εξουσία τους». Όταν συμβαίνει αυτό, τα νεαρά άτομα μεγαλώνουν με λίγους, ή καθόλου, κανόνες και κατευθυντήριες αρχές για να ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους.

Σε μερικές περιπτώσεις, φαίνεται ότι οι γονείς αντιδρούν στις αρνητικές εμπειρίες που είχαν στη δική τους παιδική ηλικία. Θέλουν να είναι οι φίλοι των παιδιών τους​—όχι αυτοί που θα τους παρέχουν διαπαιδαγώγηση. «Ήμουν πολύ ελαστική», ομολογεί μια μητέρα. «Οι γονείς μου ήταν ιδιαίτερα αυστηροί. Εγώ ήθελα να είμαι διαφορετική με το παιδί μου. Έκανα λάθος».

Πόσο πολύ ξεπερνούν τα όρια μερικοί γονείς σε σχέση με αυτό; Η εφημερίδα Οι ΗΠΑ Σήμερα (USA Today) αναφέρει: «Μια νέα έρευνα η οποία συμπεριέλαβε 600 περίπου εφήβους που είχαν ενταχθεί σε προγράμματα απεξάρτησης από ναρκωτικά στη Νέα Υόρκη, στο Τέξας, στη Φλόριντα και στην Καλιφόρνια έδειξε ότι το 20% έπαιρναν ναρκωτικά μαζί με τους γονείς τους και ότι περίπου το 5% των εφήβων στην ουσία «μυήθηκαν» στα ναρκωτικά​—συνήθως στη μαριχουάνα—​από τη μαμά ή τον μπαμπά τους». Τι θα υποκινούσε έναν γονέα να κάνει κάτι τόσο ανεύθυνο; Κάποια μητέρα ομολόγησε: «Της είπα ότι προτιμούσα να το κάνει αυτό στο σπίτι όπου θα μπορούσα να την επιβλέπω». Άλλοι προφανώς νομίζουν ότι το να παίρνουν ναρκωτικά μαζί με τα παιδιά τους είναι ένας τρόπος για να έρθουν πιο «κοντά» τους.

Επίθεση από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας

Επίσης, υπάρχει η ισχυρή επιρροή των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Μαρίτα Μολ, μια μελέτη αποκάλυψε ότι, κατά μέσο όρο, τα νεαρά άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες δαπανούν τέσσερις ώρες και 48 λεπτά κάθε μέρα μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης ή του κομπιούτερ.

Είναι αυτό απαραιτήτως κακό; Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επιστήμη (Science) ανέφερε ότι «έξι μεγάλοι επαγγελματικοί σύλλογοι στις Ηνωμένες Πολιτείες», μεταξύ των οποίων ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος, κατέληξαν στο ομόφωνο συμπέρασμα ότι η βία στα μέσα μαζικής επικοινωνίας συνδέεται με την «επιθετική συμπεριφορά μερικών παιδιών». «Παρά την ομοφωνία των ειδικών», παρατήρησε το ίδιο περιοδικό, «οι απλοί άνθρωποι δεν φαίνεται να λαβαίνουν το μήνυμα από τον τύπο που απευθύνεται στο ευρύ κοινό σύμφωνα με το οποίο η βία που προβάλλεται από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας συμβάλλει σε μια πιο βίαιη κοινωνία».

Εξετάστε, λόγου χάρη, τα βιντεοκλίπ. Οι γονείς συχνά μένουν κατάπληκτοι από το πόσο παραστατικά και απροκάλυπτα περιγράφουν το σεξ μερικά από αυτά. Μπορούν πράγματι να επηρεάσουν τον τρόπο συμπεριφοράς ορισμένων εφήβων; Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξάχθηκε ανάμεσα σε 500 μαθητές κολεγίου, «οι στίχοι βίαιων τραγουδιών αυξάνουν τις επιθετικές σκέψεις και αισθήματα». Κάποια άλλη  πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι «οι έφηβοι που δαπανούν περισσότερο χρόνο παρακολουθώντας σεξ και βία όπως αυτά αναπαριστώνται . . . στα βιντεοκλίπ της μουσικής “γκάνγκστα” ραπ είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν τέτοιου είδους συμπεριφορά στην πραγματική ζωή». Αυτή η μελέτη, που συμπεριέλαβε 500 και πλέον κορίτσια, αποκάλυψε ότι εκείνες που έβλεπαν πάρα πολλά βιντεοκλίπ της μουσικής γκάνγκστα ήταν πιθανότερο ότι θα χτυπούσαν κάποιον καθηγητή, θα συλλαμβάνονταν και θα είχαν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους.

Έφηβοι και Κομπιούτερ

Τα πρόσφατα χρόνια, και το κομπιούτερ επίσης έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη διάπλαση της διάνοιας των νέων. «Ο αριθμός των κομπιούτερ στο σπίτι έχει αυξηθεί εντυπωσιακά τις πρόσφατες δεκαετίες», λέει το περιοδικό Παιδιατρική (Pediatrics). «Σε όλη τη χώρα [στις Ηνωμένες Πολιτείες], τα δύο τρίτα των σπιτικών με παιδί σχολικής ηλικίας (6-17 χρονών) είχε κομπιούτερ . . . Το ποσοστό των παιδιών που ήταν από 3 ως 17 χρονών στις Ηνωμένες Πολιτείες και ζούσαν σε σπιτικό με κομπιούτερ αυξήθηκε από 55% το 1998 σε 65% το 2000». Η χρήση κομπιούτερ έχει αυξηθεί και σε πολλές άλλες χώρες.

Ωστόσο, για να έχει ένα νεαρό άτομο πρόσβαση σε κάποιο κομπιούτερ, δεν χρειάζεται απαραιτήτως να είναι δικό του. Έτσι λοιπόν, κάποιος ερευνητής ισχυρίζεται ότι «περίπου το 90% των νεαρών ηλικίας 5 ως 17 χρονών χρησιμοποιούν κομπιούτερ και το 59% από αυτούς χρησιμοποιούν το Ιντερνέτ». Αυτό επιτρέπει στα νεαρά άτομα να έχουν άνευ προηγουμένου πρόσβαση σε πληροφορίες​—πράγμα που είναι καλό αν το κομπιούτερ χρησιμοποιείται υπεύθυνα και υπάρχει επαρκής επίβλεψη από ενηλίκους. Αλλά πάρα πολλοί γονείς έχουν επιτρέψει στα νεαρά άτομα να χρησιμοποιούν ανεξέλεγκτα αυτό το μέσο.

Ως απόδειξη για αυτό, η ερευνήτρια Μολ γράφει στο περιοδικό Φι Δέλτα Κάπαν (Phi Delta Kappan) ότι, σύμφωνα με μια έρευνα του 2001 για τη χρήση του Ιντερνέτ, «το 71 τοις εκατό των γονέων νόμιζαν ότι ήξεραν “πολλά ή αρκετά” σχετικά με το πώς χρησιμοποιούσαν τα παιδιά τους το Ιντερνέτ. Ωστόσο, όταν έγινε στα παιδιά η ίδια  ερώτηση, το 70% είπαν ότι οι γονείς τους ήξεραν “πολύ λίγα ή τίποτα” για τις δραστηριότητές τους στο Ιντερνέτ». Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, «το 30% των 9χρονων και 10χρονων παιδιών είπαν ότι επισκέπτονταν χώρους συνομιλίας που ήταν ιδιωτικοί και μόνο για ενηλίκους. Το πρόβλημα χειροτερεύει, καθώς το 58% των 11χρονων και 12χρονων, το 70% των 13χρονων και 14χρονων και το 72% των 15χρονων ως 17χρονων παιδιών ανέφεραν ότι είχαν τέτοιες δραστηριότητες. . . . Σε μια έρευνα στη Βρετανία για τη χρήση του Ιντερνέτ στο σπίτι, ο ένας στους εφτά γονείς παραδέχτηκε ότι δεν είχε ιδέα για το τι έβλεπαν τα παιδιά του στο Ιντερνέτ».

Η χρήση του Ιντερνέτ χωρίς επίβλεψη μπορεί να εκθέσει τους νεαρούς στην πορνογραφία. Οι κίνδυνοι, όμως, δεν σταματούν εκεί. Ο Τάφελ, που αναφέρθηκε νωρίτερα, λέει με λύπη: «Τα παιδιά μας κάνουν φίλους στο σχολείο και στον κυβερνοχώρο​—και, ως αποτέλεσμα, δαπανούν χρόνο με παιδιά τα οποία συνήθως δεν γνωρίζουμε».

Ασφαλώς, οι σημερινοί νέοι εκτίθενται σε πιέσεις και προβλήματα που ήταν άγνωστα σε προηγούμενες γενιές. Δεν είναι να απορεί κανείς που πολλοί νέοι ενεργούν με ανησυχητικό τρόπο! Μπορεί να γίνει κάτι για να βοηθηθούν οι σημερινοί νέοι;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

«Πιστεύω ότι οι τάσεις που έχουν διαμορφώσει οι γονείς τα τελευταία τριάντα χρόνια προάγουν την ανάπτυξη ανεξάρτητων, απομονωμένων, προβληματικών στη μάθηση και ανεξέλεγκτων παιδιών ».​—ΔΡ ΡΟΜΠΕΡΤ ΣΟΟΥ

[Εικόνα στη σελίδα 6, 7]

Η ένταξη περισσότερων γυναικών στο εργατικό δυναμικό έχει μεταβάλει το οικογενειακό περιβάλλον

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Οι νέοι χωρίς επίβλεψη μπορούν εύκολα να μπλεχτούν σε προβλήματα

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Ερευνητές έχουν συνδέσει τα βίαια βιντεοκλίπ με τη βίαιη συμπεριφορά

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Εσείς ξέρετε τι βλέπουν τα παιδιά σας στο Ιντερνέτ;