Γνωρίστε τον Ιπτάμενο Σκίουρο

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ

ΣΚΙΟΥΡΟΙ υπάρχουν σχεδόν παντού στη γη. Λίγοι, όμως, μοιάζουν με τον εντυπωσιακό ιπτάμενο σκίουρο της Σιβηρίας. a Μπορεί πράγματι να πετάξει αυτό το μικρό τρωκτικό; Τι είδους πλάσμα είναι ο ιπτάμενος σκίουρος, και γιατί είναι τόσο ακριβοθώρητος;

Πώς Πετούν;

Μολονότι όλοι οι σκίουροι που ζουν σε δέντρα πηδούν από το ένα δέντρο στο άλλο, κανένας τους δεν μπορεί να ξεπεράσει τον ιπτάμενο σκίουρο. Αυτά τα τρωκτικά είναι γνωστό ότι μπορούν να κάνουν άλμα ακόμη και 80 μέτρων! Αλλά πώς καταφέρνει κάτι τέτοιο αυτός ο σκίουρος;

Ο ιπτάμενος σκίουρος έχει αεροδυναμικές μεμβράνες τις οποίες θα θαύμαζε κάθε μηχανικός αεροσκαφών. «Το μπροστινό τμήμα της [μεμβράνης] στηρίζεται σε μια χόνδρινη ράβδο η οποία ξεκινάει από τον καρπό», λέει το βιβλίο Ο Κόσμος των Ζώων (The World of the Animals). «Αν και φαίνεται ότι η μεμβράνη έχει μόνο δύο στρώματα δέρματος, υπάρχει ένα λεπτό στρώμα μυών το οποίο παρέχει σε αυτούς τους σκίουρους τη δυνατότητα να αλλάζουν την καμπυλότητα της επιφάνειας που αερολισθαίνει έτσι ώστε να ρυθμίζονται ανάλογα οι αεροδυναμικές της ιδιότητες».

Όταν ο σκίουρος γλιστράει στον αέρα, φαίνεται σαν να είναι εντελώς επίπεδος. Διαφορετικά, μοιάζει μερικές φορές σαν να φοράει μια γκρίζα γούνα αρκετά μεγαλύτερη από το μέγεθός του!

Πώς μπορεί να αποφεύγει τις συγκρούσεις όταν πετάει; Η ουρά του χρησιμεύει ως πηδάλιο, το οποίο κατευθύνει την πτήση του. Όταν πρόκειται να προσγειωθεί σε κάποιο δέντρο, ο σκίουρος ανοίγει το «αλεξίπτωτό» του​—δηλαδή παίρνει κάθετη θέση. Πολύ σπάνια συμβαίνει να μην υπολογίσει σωστά και να πέσει στο έδαφος.

Αυτός ο τριχωτός «αιωροπόρος» επωφελείται επίσης από το μικρό βάρος του. Ο μέσος ενήλικος ιπτάμενος σκίουρος ζυγίζει μόνο εκατόν πενήντα γραμμάρια περίπου, και έχει μήκος περίπου είκοσι εκατοστά χωρίς  την ουρά. Τα αφτιά του είναι μικρά και άτριχα, και έτσι δεν εμποδίζουν την πτήση του.

Νυχτερινός Πιλότος

Ο ιπτάμενος σκίουρος έχει εξαιρετικά μάτια, τα οποία μοιάζουν με μεγάλα μαύρα μαργαριτάρια. Ανόμοια με άλλους σκίουρους, ο ιπτάμενος σκίουρος είναι νυκτόβιο ζώο. Έτσι λοιπόν, πρέπει να έχει καλή όραση για να βρίσκει την αγαπημένη του τροφή​—τους ίουλους και τα φύλλα των φυλλοβόλων δέντρων, καθώς και τους νεαρούς βλαστούς των κωνοφόρων. Επειδή το χειμώνα υπάρχει λιγότερη τροφή διαθέσιμη, ο ιπτάμενος σκίουρος μαζεύει το φθινόπωρο μικρές ποσότητες ίουλων σε κρύπτες πάνω σε κλαδιά και σε κοιλότητες δέντρων.

Την άνοιξη μερικοί ιπτάμενοι σκίουροι απορροφούνται τόσο πολύ από το παιχνίδι ώστε ξεχνούν το μεσημεριανό τους ύπνο. Επιπλέον, αυτή την εποχή του έτους, οι σκίουροι έχουν κάτι άλλο στο μυαλό τους​—το ζευγάρωμα. Όταν το θηλυκό εντυπωσιαστεί αρκετά από την επίδειξη πτήσης του αρσενικού, έρχεται η ώρα να σκεφτούν για τη φωλιά. Η φωλιά θα είναι είτε κάποιο σπιτάκι για πουλιά, αν υπάρχει, είτε μια κοιλότητα δέντρου. Συνήθως ο ιπτάμενος σκίουρος έχει πολλές φωλιές. Μερικές τις χρησιμοποιεί ως κρύπτες για τρόφιμα ενώ άλλες  ως επιπλέον διαμερίσματα. Μερικοί ιπτάμενοι σκίουροι μάλιστα φτιάχνουν φωλιές σε αχυρώνες. Ωστόσο, αντίθετα με τους άλλους σκίουρους, ο ιπτάμενος σκίουρος δεν κατοικεί στην πόλη!

Προς το τέλος της άνοιξης ή στις αρχές του καλοκαιριού, η μητέρα θα γεννήσει δύο ή τρία μικρά. Το τάισμά τους την κρατάει απασχολημένη ακόμη και στη διάρκεια της ημέρας. Όταν γεννιούνται, αυτά τα μωρά έχουν μέγεθος περίπου σαν την άκρη του δαχτύλου σας. Ωστόσο, πριν από το τέλος του φθινοπώρου, θα έχουν πετάξει μακριά από τη φωλιά!

Γιατί Είναι Ακριβοθώρητος;

Γιατί είναι τόσο ακριβοθώρητος ο ιπτάμενος σκίουρος; Ένας λόγος είναι ότι αυτό το μικρό νυκτόβιο πλάσμα κινείται αθόρυβα στις κορυφές των δέντρων και δεν τραβάει εύκολα την προσοχή. Εκτός αυτού, ο ιπτάμενος σκίουρος προτιμάει τα ανομοιογενή δάση του βορρά, τα οποία από τη Βαλτική Θάλασσα εκτείνονται μέσω της ρωσικής τάιγκας ως τον Ειρηνικό Ωκεανό.

Τα τεράστια δάση της Σιβηρίας φαίνεται ότι αποτελούν εγγύηση για την επιβίωση του ιπτάμενου σκίουρου της Σιβηρίας. Ωστόσο, αυτό το είδος​—όπως και άλλα ζώα που φωλιάζουν σε κοιλότητες δέντρων—​έχει χάσει κατάλληλους τόπους για φωλιές εξαιτίας της αποψίλωσης των δασών. Στη Φινλανδία, το δυτικό τμήμα του φυσικού του περιβάλλοντος, ο ιπτάμενος σκίουρος προστατεύεται με διάταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια φευγαλέα εμφάνιση ενός ιπτάμενου σκίουρου στην κορυφή των δέντρων ή η ανακάλυψη των περιττωμάτων του αρκεί για να αναβληθεί ή να ματαιωθεί ένα οικοδομικό έργο.

Ασφαλώς, οι ιπτάμενοι σκίουροι αγνοούν τις συνέπειες που μπορεί να έχουν τα περιττώματά τους και τίποτα δεν φαίνεται να διαταράσσει τις συνήθειές τους. Όταν πέφτει το σούρουπο στα δάση του βορρά, χιλιάδες μικροσκοπικές μυτούλες ξεπροβάλλουν από τις κοιλότητες των δέντρων. Κουνώντας τα μακριά μουστάκια τους και λικνίζοντας πέρα δώθε τα λεπτά κλαδιά, οι ιπτάμενοι σκίουροι είναι και πάλι έτοιμοι για δράση!

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Ίουλοι, από τις αγαπημένες τροφές του ιπτάμενου σκίουρου

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Ιπτάμενος σκίουρος της Σιβηρίας σε βρεφική ηλικία

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 22]

Ilya Lyubechanskii/​BCIUSA.COM

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 23]

Squirrels: Benjam Pöntinen

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 24]

Squirrels: Benjam Pöntinen