Η Άποψη της Αγίας Γραφής

Πρέπει να Χρησιμοποιούνται Εικόνες στη Λατρεία;

ΚΑΘΕ χρόνο στις 15 Αυγούστου, διεξάγεται στην Τήνο μια μεγάλη θρησκευτική γιορτή. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται για να αποδώσουν λατρευτικό σεβασμό στη Μαρία, τη μητέρα του Ιησού, και στην εικόνα της, η οποία πιστεύεται ότι κατέχει θαυματουργικές δυνάμεις. a Ένα βιβλίο σχετικά με την Ορθοδοξία εξηγεί: «Με ξεχωριστήν πίστιν και ευλάβειαν τιμώμεν την υπεραγίαν Θεοτόκον, την Μητέρα του Κυρίου μας, και ζητούμεν την προστασίαν της, την ταχείαν της σκέπην και την βοήθειαν. Προστρέχομεν εις τους θαυματουργούς αγίους και αγίας μας, και διά ψυχικάς και σωματικάς ανάγκας . . . Με βαθείαν ευλάβειαν ασπαζόμεθα τα ιερά λείψανά των και τας αγίας εικόνας των».

Πολλοί άλλοι καθ’ ομολογία Χριστιανοί ανήκουν σε θρησκεύματα που επιδίδονται σε παρόμοιες πράξεις λατρείας. Ωστόσο, υποστηρίζουν οι Γραφικές διδασκαλίες τη χρήση εικόνων στη λατρεία;

Οι Πρώτοι Χριστιανοί

Προσέξτε τι συνέβη γύρω στο έτος 50 Κ.Χ., όταν ο απόστολος Παύλος επισκέφτηκε την Αθήνα, μια πόλη όπου δινόταν μεγάλη έμφαση στη χρήση αναπαραστάσεων στη λατρεία. Ο Παύλος εξήγησε στους Αθηναίους ότι ο Θεός «δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς ούτε υπηρετείται από ανθρώπινα χέρια σαν να χρειαζόταν κάτι . . . Λοιπόν, . . . δεν πρέπει να φανταζόμαστε ότι το Θεϊκό Ον είναι όμοιο με χρυσάφι ή ασήμι ή πέτρα, όμοιο με κάτι χαραγμένο με την τέχνη και την επινοητικότητα του ανθρώπου».​—Πράξεις 17:24, 25, 29.

Στην πραγματικότητα, τέτοιες προειδοποιήσεις σχετικά με τη χρήση ειδώλων συναντώνται συχνά  στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, την Καινή Διαθήκη, όπως επίσης αποκαλείται. Λόγου χάρη, ο απόστολος Ιωάννης νουθέτησε τους Χριστιανούς: «Φυλαχτείτε από τα είδωλα». (1 Ιωάννη 5:21) Ο Παύλος έγραψε στους Κορινθίους: «Τι συμφωνία έχει ο ναός του Θεού με τα είδωλα;» (2 Κορινθίους 6:16) Πολλοί από τους πρώτους Χριστιανούς χρησιμοποιούσαν παλιότερα θρησκευτικές αναπαραστάσεις στη λατρεία. Ο Παύλος το υπενθύμισε αυτό στους Χριστιανούς της Θεσσαλονίκης όταν έγραψε: «Στραφήκατε στον Θεό από τα είδωλά σας για να υπηρετείτε ως δούλοι έναν ζωντανό και αληθινό Θεό». (1 Θεσσαλονικείς 1:9) Είναι ολοφάνερο ότι εκείνοι οι Χριστιανοί είχαν την ίδια άποψη για τις εικόνες που είχε ο Ιωάννης και ο Παύλος.

Οι «Χριστιανοί» Αποδέχονται τις Εικόνες

Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (Encyclopædia Britannica) λέει ότι, «κατά τους πρώτους τρεις αιώνες της Χριστιανικής Εκκλησίας, . . . δεν υπήρχε Χριστιανική τέχνη, και η εκκλησία αντιστεκόταν γενικά σε αυτή την ιδέα με όλο το σθένος της. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, λόγου χάρη, επέκρινε τη θρησκευτική (ειδωλολατρική) τέχνη λέγοντας ότι υποκινούσε τους ανθρώπους να λατρεύουν δημιουργήματα αντί για τον Δημιουργό».

Πώς έγινε, λοιπόν, τόσο δημοφιλής η χρήση εικόνων; Η εγκυκλοπαίδεια συνεχίζει: «Περίπου στα μέσα του 3ου αιώνα άρχισε να χρησιμοποιείται και να γίνεται αποδεκτή στη Χριστιανική Εκκλησία μια πρώιμη τέχνη εικονογράφησης, αλλά όχι χωρίς τη σφοδρή εναντίωση ορισμένων εκκλησιών. Μόνο όταν η Χριστιανική Εκκλησία έγινε η εκκλησία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπό τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, στις αρχές του 4ου αιώνα, άρχισαν να χρησιμοποιούνται εικόνες στις εκκλησίες και τότε ήταν που άρχισαν να εδραιώνονται στο Χριστιανικό λαϊκό θρησκευτικό αίσθημα».

Μια κοινή συνήθεια που επικρατούσε ανάμεσα στο ρεύμα των ειδωλολατρών οι οποίοι άρχισαν τώρα να δηλώνουν Χριστιανοί ήταν η λατρεία προσωπογραφιών του αυτοκράτορα. «Στα πλαίσια της λατρείας του αυτοκράτορα», εξηγεί ο Τζον Τέιλορ στο βιβλίο του Εικονογραφία (Icon Painting), «οι άνθρωποι λάτρευαν την προσωπογραφία του, η οποία ήταν ζωγραφισμένη σε καμβά ή σε ξύλο, και η μετάβαση στην απόδοση λατρευτικού σεβασμού σε εικόνες ήταν μικρό βήμα». Έτσι λοιπόν, η παγανιστική λατρεία εικόνων αντικαταστάθηκε από την απόδοση λατρευτικού σεβασμού σε εικόνες του Ιησού, της Μαρίας, αγγέλων και «αγίων». Αυτές οι εικόνες οι οποίες άρχισαν να χρησιμοποιούνται στους ναούς διείσδυσαν σταδιακά στα σπίτια εκατομμυρίων ανθρώπων, όπου επίσης τους αποδιδόταν λατρευτικός σεβασμός.

Λατρεία «με Πνεύμα και Αλήθεια»

Ο Ιησούς είπε στους ακροατές του ότι οι υπηρέτες του Θεού πρέπει να λατρεύουν «με πνεύμα και αλήθεια». (Ιωάννης 4:24) Επομένως, όταν ένα ειλικρινές άτομο επιζητεί να μάθει την αλήθεια για τη χρήση εικόνων στη λατρεία, πρέπει να στραφεί στο Λόγο του Θεού ώστε να διαφωτιστεί σε αυτό το ζήτημα.

Λόγου χάρη, η Αγία Γραφή περιέχει τη δήλωση του Ιησού: «Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Κανείς δεν έρχεται στον Πατέρα παρά μόνο μέσω εμού». (Ιωάννης 14:6) Ο Παύλος διακήρυξε ότι «υπάρχει ένας Θεός, και ένας μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων, ο Χριστός Ιησούς, ένας άνθρωπος» και ότι «ο Χριστός . . . συνηγορεί για εμάς». (1 Τιμόθεο 2:5· Ρωμαίους 8:34) Τα λόγια αυτά προσλαμβάνουν επιπλέον νόημα όταν διαβάζουμε ότι ο Χριστός είναι σε θέση να «σώζει πλήρως εκείνους που πλησιάζουν τον Θεό μέσω αυτού, επειδή είναι πάντοτε ζωντανός για να συνηγορεί υπέρ εκείνων». (Εβραίους 7:25) Τον Θεό πρέπει να τον πλησιάζουμε μέσω του ονόματος του Ιησού Χριστού. Κανένα άλλο πρόσωπο, και ασφαλώς καμιά άψυχη εικόνα, δεν μπορεί να τον αντικαταστήσει. Τέτοιες πληροφορίες από το Λόγο του Θεού μπορούν να βοηθήσουν οποιονδήποτε επιζητεί να μάθει την αλήθεια ώστε να βρει τον τρόπο για να λατρεύει «τον Πατέρα με πνεύμα και αλήθεια» και να γευτεί τις ευλογίες αυτού του ανώτερου τρόπου λατρείας. Στην πραγματικότητα, όπως είπε ο Ιησούς, «ο Πατέρας τέτοιους ανθρώπους αναζητάει για να τον λατρεύουν».​—Ιωάννης 4:23.

[Υποσημείωση]

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 20]

Boris Subacic/​AFP/​Getty Images