Καφές Κόνα​—Γευστική Απόλαυση

Από αρθρογράφο του Ξύπνα! στη Χαβάη

ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ στην περιφέρεια Κόνα, στο Μεγάλο Νησί της Χαβάης, έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν έναν από τους εκλεκτότερους καφέδες του κόσμου—τον καφέ Κόνα, τον οποίο πολλοί θεωρούν γευστική απόλαυση!

Στην περιοχή μαούκα (ορεινή περιοχή), με τους στενούς ελικοειδείς δρόμους, οι πλαγιές είναι καλυμμένες από απέραντες εκτάσεις καφεόδεντρων. Τα ζωηρόχρωμα, γυαλιστερά φύλλα είναι χάρμα οφθαλμών, και ορισμένες εποχές του χρόνου τα εντυπωσιακά, λεπτεπίλεπτα λευκά άνθη αρωματίζουν τον αέρα. Αυτά γίνονται αργότερα οι μικροί καρποί του καφεόδεντρου.

Μεγάλες και μικρές οικογενειακές φυτείες​—πάνω από 600—​συνυπάρχουν η μία δίπλα στην άλλη, και μερικές από αυτές μεταβιβάζονται από τους γονείς στα παιδιά επί σειρά γενεών! Η περιοχή του καφέ στο Μεγάλο Νησί είναι εκτεταμένη​—έχει πλάτος περίπου ενάμισι χιλιόμετρο και μήκος γύρω στα 50 χιλιόμετρα. Βρίσκεται στις πλαγιές δυο παλιών ηφαιστείων, του Χουαλαλάι και του Μάουνα Λόα. Το καφεόδεντρο ευδοκιμεί σε υψόμετρο 150 ως 750 μέτρων.

Το εκλεκτό ρόφημα που παρασκευάζεται από αυτόν τον εξαίρετο καφέ προσφέρεται σε δημοφιλή θέρετρα, σούπερ μάρκετ, μικρά επαρχιακά καταστήματα και γραφικά καφέ στην άκρη των δρόμων στη Χαβάη. Οι γνώστες του καφέ τον ξεχωρίζουν για το πλούσιο άρωμά του και για την έντονη αλλά ευχάριστη γεύση του. Πώς, όμως, άρχισε η καλλιέργεια του καφέ σε αυτή την πρώην μοναρχία, και πώς έγινε βιομηχανία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων;

Ο πρώτος που εισήγαγε και φύτεψε καφεόδεντρα στο νησί Οάχου το 1813 θεωρείται ο Φρανσίσκο ντε Πάουλα Μαρίν, γιατρός και υπασπιστής του Βασιλιά Καμεχαμέχα Α΄. Αργότερα, το 1828 περίπου, μοσχεύματα από φυτά στο Οάχου φυτεύτηκαν στην περιφέρεια Κόνα στο Μεγάλο Νησί. Αυτά τα μοσχεύματα προέρχονταν από την ποικιλία καφέ που είναι γνωστή ως αράμπικα, η οποία εξακολουθεί να είναι η ποικιλία που παράγεται στην Κόνα. Τη δεκαετία του 1830,  ο καφές καλλιεργούνταν συστηματικά στην Κόνα και είχε ήδη αρχίσει η εμπορική εκμετάλλευσή του.

Γιατί Ευδοκιμεί ο Καφές στην Περιφέρεια Κόνα

Αν και από βοτανική άποψη ταξινομείται ως θάμνος ή δενδρύλλιο, το καφεόδεντρο (1) μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 10 μέτρα. Έτσι λοιπόν, από πολλούς θεωρείται δέντρο. Από γεωγραφική σκοπιά, η περιφέρεια Κόνα έχει ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια καφέ. Αυτό συμβαίνει επειδή οι αληγείς άνεμοι πνέουν από την ανατολική πλευρά του νησιού. Καθώς συναντούν την ανατολική πλαγιά του Μάουνα Λόα, που ξεπερνάει σε ύψος τα 4.000 μέτρα, οι άνεμοι γίνονται ήπιο αεράκι. Στη συνέχεια, από το βουνό πνέουν στην Κόνα τόσο απαλά ώστε δεν προξενούν βλάβη στα λεπτεπίλεπτα άνθη του καφέ.

Οι πλαγιές της Κόνα είναι ηλιόλουστες, και νωρίς το απόγευμα εμφανίζονται συχνά σύννεφα τα οποία παρέχουν σκιά και προστασία από τον πολύ ήλιο. Κατόπιν, καθώς προχωράει το απόγευμα αυτά τα σύννεφα βοηθούν ακόμη περισσότερο φέρνοντας απαλή βροχή που ποτίζει άφθονα τα καφεόδεντρα. Εφόσον επικρατούν ήπιες θερμοκρασίες σε όλη τη διάρκεια του έτους, δεν υπάρχει κίνδυνος παγετού.

Συγκομιδή και Επεξεργασία της Σοδειάς

Πόσος καιρός χρειάζεται από τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή του καφέ για εμπορική εκμετάλλευση; Συνήθως πρέπει να περάσουν τουλάχιστον τρία χρόνια μέχρι να αρχίσει να αποφέρει ικανοποιητική σοδειά ένα καφεόδεντρο. Το φυτό ανθοφορεί αρκετές φορές στη διάρκεια του έτους. Κατά συνέπεια, κάθε χρόνο ο μέσος καφεπαραγωγός πρέπει να συλλέξει τους καρπούς με το χέρι μέχρι και οχτώ φορές!

Ο κατακόκκινος, σαρκώδης καρπός έχει συνήθως δύο σπέρματα, δηλαδή κόκκους καφέ. Εφόσον οι κόκκοι καλύπτονται από ένα λεπτό περίβλημα, οι καρποί πρέπει να υποβληθούν σε επεξεργασία για να αφαιρεθεί η σάρκα και το περίβλημα (2). Ακολουθεί πλύσιμο (3) και στέγνωμα (4), και η επεξεργασία μειώνει κατά πολύ την ποσότητα του τελικού προϊόντος. Ανάλογα με την ποιότητα του καφέ, μπορεί να χρειαστούν ακόμη και οχτώ σάκοι με καρπούς για την παραγωγή ενός και μόνο σάκου καβουρντισμένου καφέ.

Το καβούρντισμα (5) των κόκκων του καφέ είναι από μόνο του τέχνη, εφόσον απαιτεί όχι μόνο καλής ποιότητας εξοπλισμό αλλά και αρκετή  προσωπική επιδεξιότητα. Ο χρόνος καβουρντίσματος του καφέ εξαρτάται από μια ποικιλία παραγόντων, όπως είναι η υγρασία, το βάρος, το είδος του καφέ, η ποιότητα των κόκκων, το πόσο σκούροι θέλουμε να είναι οι κόκκοι, καθώς και οι καιρικές συνθήκες.

Πολλές καφεοφυτείες και μύλοι του καφέ στο Μεγάλο Νησί χρησιμοποιούν σύγχρονες μεθόδους προώθησης των προϊόντων τους. Προσκαλούν το κοινό να περιηγηθεί τη φυτεία, να δει πώς γίνεται η επεξεργασία και να γευτεί τον καφέ Κόνα. Πολλές ζωηρόχρωμες πινακίδες στους δρόμους και γραφικοί παλιοί μύλοι του καφέ διατηρούνται μέχρι σήμερα, όπως επίσης παραδοσιακά καφέ και ξενοδοχεία μιας περασμένης εποχής. Ασφαλώς, σε όλα αυτά σερβίρεται καφές Κόνα!

Τα υπάκουα γαϊδούρια, γνωστά ως αηδόνια της Κόνα για το δυνατό γκάρισμά τους, χρησιμοποιούνταν κάποτε για να μεταφέρουν τους σάκους με τον καφέ. Αυτά αντικαταστάθηκαν από στρατιωτικά τζιπ, τα οποία επίσης αποσύρθηκαν τελικά. Ωστόσο, κατάλοιπα και των δύο υπάρχουν ακόμη​—τα γαϊδούρια ζουν σε ελεύθερη κατάσταση και προστατεύονται, ενώ τα τζιπ εξακολουθούν να βρίσκονται στις πίσω αυλές των καφεπαραγωγών, όπου τα κατατρώει αθόρυβα η σκουριά.

Κατάκτηση της Αγοράς Εκλεκτών Ειδών

Επί πολλά χρόνια ο καφές Κόνα χρησιμοποιούνταν εκτεταμένα για ανάμειξη με κατώτερες ποικιλίες καφέ, και προωθούνταν στην αγορά με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, στα μέσα της δεκαετίας του 1950 συνέβη μια σημαντική αλλαγή. Οι τιμές του καφέ ήταν υψηλές παγκοσμίως, και η παραγωγή καφέ Κόνα ανά στρέμμα ήταν αρκετά μεγάλη. Οι παραγωγοί παροτρύνθηκαν μέσω συσκέψεων με την Υπηρεσία Εξωτερικών Μαθημάτων του Πανεπιστημίου της Χαβάης να καλλιεργήσουν μεγαλύτερες εκτάσεις καφεόδεντρων, ενώ υπήρξε ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα σε όσους ασχολούνταν με την παραγωγή, την επεξεργασία, την έρευνα, καθώς και τον τομέα εξωτερικών μαθημάτων.

Τα αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά. Από το 1970, ο καφές Κόνα άρχισε βαθμιαία να αλλάζει χρήση, και από εκεί που χρησιμοποιούνταν κυρίως για ανάμειξη με κατώτερες ποικιλίες καφέ εξελίχθηκε σε ιδιαίτερα εκλεκτό προϊόν το οποίο προωθήθηκε, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και διεθνώς. Αυτό έχει οδηγήσει στη σταδιακή αύξηση της τιμής του. Κάτι που επίσης έχει βοηθήσει είναι διάφορες διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, οι οποίες έχουν διατηρήσει τις τιμές του καφέ αρκετά σταθερές και έχουν αποτρέψει τις μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές. Η προστασία της ονομασίας προέλευσης του «Καφέ Κόνα» συνέβαλε στην προώθηση του προϊόντος, ενώ τώρα πολλοί παραγωγοί εμπορεύονται επικερδώς τον καφέ τους μέσω του Ιντερνέτ.

Φεστιβάλ Καφέ Κόνα

Σε ετήσια βάση πλέον, το Πολιτιστικό Φεστιβάλ Καφέ Κόνα προσκαλεί όλους να συμμετάσχουν σε ένα εντυπωσιακό φεστιβάλ καφέ. Υπάρχουν διαγωνισμοί συνταγών, τουρνουά γκολφ και αναρίθμητες άλλες εκδηλώσεις. Ένα κύριο χαρακτηριστικό του φεστιβάλ είναι ο διαγωνισμός καφέ, όπου γευσιγνώστες δοκιμάζουν διάφορους καφέδες και τους αξιολογούν. Ο ανταγωνισμός είναι έντονος επειδή τα ποθητά βραβεία μπορεί να σημαίνουν πολύ αυξημένες πωλήσεις για τους νικητές.

Να τι προτείνεται στο φεστιβάλ για την παρασκευή «του τέλειου φλιτζανιού καφέ Κόνα»: «Η καλύτερη μέθοδος παρασκευής είναι η αυτόματη ενστάλαξη με χάρτινο φίλτρο. Χρησιμοποιήστε φρέσκο, κρύο νερό. Προσθέστε μια κουταλιά της σούπας Καφέ Κόνα σε 180 περίπου χιλιοστόλιτρα νερό. Για καλύτερη γεύση, διατηρήστε τον καφέ ζεστό και καταναλώστε τον εντός μίας ώρας».

Εσείς θα τον δοκιμάσετε; Αν ναι, θα πιείτε έναν από τους γευστικότερους, κατά τη γνώμη πολλών, καφέδες στον κόσμο​—τον καφέ Κόνα—​πράγματι, μια γευστική απόλαυση!

[Χάρτης στη σελίδα 25]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Κόνα

[Ευχαριστίες]

Map: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Περιφέρεια Κόνα

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Άνθη καφεόδεντρου

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Καρπός

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Κόκκοι

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Χωρίς περίβλημα

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Καβουρντισμένοι