Πώς Γίνεται να Λάμπει ο Ήλιος τα Μεσάνυχτα;

«ΠΩΣ γίνεται να μη δύει ποτέ ο ήλιος;» Ως Φινλανδός ιεραπόστολος στην Παπούα-Νέα Γουινέα, άκουγα συχνά παρόμοιες ερωτήσεις. Στις τροπικές περιοχές ο αριθμός των ωρών κατά τις οποίες υπάρχει το φως της μέρας αλλάζει ελάχιστα από μήνα σε μήνα. Οι κάτοικοι των τροπικών περιοχών, λοιπόν, δυσκολεύονται να φανταστούν ότι στην Αρκτική ο ήλιος δεν δύει επί μήνες. Και όταν προσπαθούσα να εξηγήσω ότι το χειμώνα ο ήλιος δεν ανατέλλει ποτέ, πολλοί μπερδεύονταν ακόμη περισσότερο.

Πώς, όμως, λάμπει ο ήλιος τα μεσάνυχτα; Αυτό το αξιοσημείωτο φαινόμενο σχετίζεται με το γεγονός ότι στο ετήσιο ταξίδι της γης γύρω από τον ήλιο, ο άξονας περιστροφής της διατηρεί κλίση 23,5 μοιρών από την κάθετη θέση. Έτσι λοιπόν, το καλοκαίρι στο Βόρειο Ημισφαίριο ο Βόρειος Πόλος κλίνει προς τον ήλιο, ενώ το χειμώνα κλίνει αντίθετα από αυτόν. Εφόσον η γη γυρίζει γύρω από τον άξονά της μία φορά τη μέρα, στον Αρκτικό Κύκλο μία νύχτα του χρόνου​—στις 21 Ιουνίου περίπου—​ο ήλιος δεν δύει. Παρόμοια, μία μέρα του χρόνου​—στις 21 Δεκεμβρίου περίπου—​ο ήλιος δεν ανατέλλει, αν και το μεσημέρι το τοπίο μπορεί να πλημμυρίζει από το λυκαυγές που εμφανίζεται πριν από το ξημέρωμα.

Στην πραγματικότητα, όσο πιο βόρεια πάτε πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο, τόσο περισσότερες καλοκαιρινές νύχτες θα στολίζονται από τον ήλιο του μεσονυκτίου και τόσο περισσότερες χειμωνιάτικες μέρες δεν θα έχουν ήλιο. Στους πόλους, τόσο η μέρα όσο και η νύχτα διαρκούν έξι μήνες. a

Πώς κοιμούνται οι κάτοικοι των αρκτικών περιοχών το καλοκαίρι, και πώς τα βγάζουν πέρα με τις μεγάλες χειμωνιάτικες νύχτες; Στο παρελθόν, σε μερικούς πολιτισμούς, οι άνθρωποι κοιμούνταν διπλάσιες και πλέον ώρες τις χειμωνιάτικες νύχτες από ό,τι τις καλοκαιρινές. Ο πιο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει μειώσει αυτή τη διαφορά για πολλούς. Ωστόσο, οι μεγάλες καλοκαιρινές μέρες εξακολουθούν να γεμίζουν τους κατοίκους του βορρά με επιπρόσθετη ενέργεια. «Όταν το φως της μέρας είναι άπλετο, στις 11:00 μ.μ., δεν μπορώ να πάω εύκολα στο κρεβάτι», λέει ο Πάτρικ, ο οποίος ζει στην Αλάσκα. «Μερικές φορές βγαίνω έξω και κόβω το γρασίδι ή κάνω κάποια άλλη δουλειά».

Από την άλλη πλευρά, το να επικρατεί επί μήνες φως ή σκοτάδι μπορεί να είναι κουραστικό​—τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Ορισμένοι, λοιπόν, προσπαθούν να εμποδίσουν το φως να μπει στο υπνοδωμάτιό τους το καλοκαίρι ενώ εκτίθενται σε δυνατό φως το χειμώνα, προσπαθώντας να ισορροπήσουν το μηχανισμό του ύπνου τους και να αποφύγουν την εξάντληση και την κατάθλιψη. Παρά τις δυσκολίες, όμως, κάτοικοι και επισκέπτες συμφωνούν ότι το να δει κανείς τον ήλιο του μεσονυκτίου αποτελεί αξέχαστη εμπειρία.​—Από Συνεργάτη.

[Υποσημείωση]

[Διάγραμμα/Εικόνες στη σελίδα 31]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ο κεκλιμένος άξονας της γης εκθέτει τους πόλους σε συνεχή ηλιοφάνεια το καλοκαίρι και συνεχές σκοτάδι το χειμώνα (Το παράδειγμα που περιγράφεται είναι για το Βόρειο Ημισφαίριο)

Φθινόπωρο ←

● ● ● ● ●

Χειμώνας ● ◯ ●

→ Άνοιξη

● ● ● ● ●

Καλοκαίρι

Η γη γυρίζει γύρω από τον άξονά της μία φορά τη μέρα

[Εικόνα στη σελίδα 31]

Φωτογραφίες του ήλιου του μεσονυκτίου σε διαδοχικά χρονικά διαστήματα

[Ευχαριστίες]

© Paul Souders/​WorldFoto