Το Ρολόι στο Χέρι Σας

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΞΕΡΕΤΕ τι ώρα είναι; Απλώς κοιτάξτε το ρολόι που φοράτε στο χέρι σας και θα μάθετε. Αλλά δείχνει το ρολόι σας τη σωστή ώρα; Θα μπορούσαμε εύκολα να θεωρήσουμε δεδομένους αυτούς τους χρονομέτρες, ωστόσο περιλαμβάνονται περισσότερα από όσα βλέπουμε.

Παρά την άυλη και παροδική φύση του χρόνου, ο άνθρωπος ενδιαφερόταν ανέκαθεν να τον μετράει. Ο κύκλος των εποχών, οι φάσεις της σελήνης, η εναλλαγή μέρας και νύχτας​—όλα αυτά είναι φυσιολογικοί τρόποι διαίρεσης του χρόνου. Αλλά ο άνθρωπος προσπαθεί από παλιά να υπολογίσει το χρόνο σε μικρότερες υποδιαιρέσεις και με μεγαλύτερη ακρίβεια.

Η Επιστήμη που Κρύβεται Πίσω από το Μηχανισμό

Η ωρολογοποιία​—η επιστήμη που περιλαμβάνει την κατασκευή μηχανισμών οι οποίοι δείχνουν το χρόνο—​είναι από τις παλαιότερες τέχνες. «Καρδιά» αυτών των μηχανισμών είναι το σύστημα διαφυγής. Αυτό το σύστημα ρυθμίζει την ποσότητα της ισχύος που απελευθερώνεται για την κίνηση του μηχανισμού. Όταν αυτή η ισχύς αφήνεται να διαφύγει μόνο σε μικρές ποσότητες και σε τακτά διαστήματα, μπορούν να μετριούνται χρονικές περίοδοι. Κανένας δεν ξέρει πότε ακριβώς εφευρέθηκε το πρώτο εξ ολοκλήρου μηχανικό ρολόι αλλά ένα ορόσημο επιτεύχθηκε το έτος 1500 περίπου όταν κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά φορητά ρολόγια.

Το σημερινό κοινό ρολόι χειρός αποτελεί σχετικά καινούρια εφεύρεση. Έγινε δημοφιλές στα τέλη του 19ου αιώνα, κυρίως μεταξύ των γυναικών. Στη διάρκεια του πρώτου παγκόσμιου πολέμου, αξιωματικοί του πυροβολικού διαπίστωσαν ότι το ρολόι που φοριέται στον καρπό ήταν πιο πρακτικό από αυτό που μεταφέρεται στην τσέπη. Έκτοτε, η δημοτικότητα των ρολογιών χειρός αυξήθηκε.

Σήμερα, τα περισσότερα ρολόγια είναι ηλεκτρονικά και χρησιμοποιούν κρυστάλλους χαλαζία (κουάρτζ). Ένα κομμάτι χαλαζία που έχει ειδικό σχήμα και είναι τοποθετημένο σε κατάλληλο ηλεκτρονικό κύκλωμα ταλαντώνεται σε σταθερή συχνότητα, δρώντας σαν γοργά παλλόμενο εκκρεμές.

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να ρυθμιστούν μηχανικά ρολόγια ή ρολόγια με χαλαζία ώστε να δείχνουν το χρόνο με ακρίβεια. Επομένως, ό,τι ρολόι και αν έχετε, σε κάποιον βαθμό θα πηγαίνει είτε μπροστά είτε πίσω. Σήμερα, όμως, υπάρχουν ρολόγια με χαλαζία τα οποία ρυθμίζονται σε περιοδική βάση αυτόματα χρησιμοποιώντας σήματα από ατομικά ρολόγια. a Οι διαφημιστές ισχυρίζονται ότι αυτά τα ρολόγια που ελέγχονται με ασύρματο τρόπο μετρούν το χρόνο με απόκλιση ενός δευτερολέπτου σε ένα εκατομμύριο χρόνια!

Τα Μηχανικά Ρολόγια Εξακολουθούν να Ελκύουν

Λαβαίνοντας υπόψη αυτή την υψηλή ακρίβεια και το γεγονός ότι ο μηχανισμός διαφυγής που χρησιμοποιείται στα μηχανικά ρολόγια εφευρέθηκε πριν από διακόσια και πλέον χρόνια, ίσως πιστεύετε ότι το μηχανικό ρολόι είναι ξεπερασμένο. Άλλωστε, ποιος θα επέλεγε να χρησιμοποιήσει μηχανική αριθμομηχανή αν είχε στη διάθεσή του μια ηλεκτρονική; Ωστόσο, ο χτύπος του ρολογιού εξακολουθεί να γοητεύει πολλούς ανθρώπους. Κάθε χρόνο κατασκευάζονται εκατομμύρια μηχανικά ρολόγια. Η αξία των μηχανικών ρολογιών που εξήγαγε η Ελβετία τα πρόσφατα χρόνια ξεπέρασε ακόμη και την αξία των ηλεκτρονικών ρολογιών. Έχουν αναπτυχθεί νέοι, αποτελεσματικοί μηχανισμοί διαφυγής με λίγες τριβές και ο κόσμος συνεχίζει να αναζητάει έμπειρους ωρολογοποιούς για να επιδιορθώνουν τα μηχανικά τους ρολόγια.

Σε τι οφείλεται η γοητεία που ασκούν τα μηχανικά ρολόγια; Ο Μάικλ, ωρολογοποιός με πείρα τριών δεκαετιών, πιστεύει ότι ένας παράγοντας είναι  η μακρόχρονη, χρήσιμη ζωή τους. Τονίζει ότι, ενώ ένα ρολόι με χαλαζία μπορεί να λειτουργεί αξιόπιστα επί 15 περίπου χρόνια, το ποιοτικό μηχανικό ρολόι μπορεί να δείχνει με ακρίβεια την ώρα για περισσότερα από 100 χρόνια. Ένα τέτοιο ρολόι, το οποίο περνάει από τον πατέρα στο παιδί, μπορεί να έχει μεγάλη συναισθηματική αξία.

Για άλλους, η έλξη την οποία ασκούν τα μηχανικά ρολόγια οφείλεται στην τεχνική περιπλοκότητα και ακρίβεια που περιλαμβάνονται στην παρουσίαση χρονικών και αστρονομικών πληροφοριών με τη χρήση μικροσκοπικών γραναζιών και ελατηρίων. Επίσης, επειδή αυτοί οι μηχανισμοί μπορούν να φτιαχτούν με το χέρι, ένας ωρολογοποιός που γνωρίζει καλά την τέχνη του μπορεί να κατανοήσει τη λειτουργία τους και να τα επιδιορθώσει.

Ανόμοια με τους περισσότερους μηχανισμούς, τα ρολόγια αναμένεται να λειτουργούν καθημερινά επί πολλά χρόνια. Επιπλέον, τα ρολόγια χειρός πρέπει να λειτουργούν υπό διαφορετικές θερμοκρασίες και σε κάθε δυνατή θέση, ακόμη και σε ανεξέλεγκτες κινήσεις, και ωστόσο να είναι εξαιρετικά ακριβή. Το ρολόι που κερδίζει ή χάνει μέχρι 20 δευτερόλεπτα τη μέρα έχει απόκλιση μόνο 0,023 τοις εκατό, ακρίβεια που αναμένεται φυσιολογικά από ένα επιστημονικό όργανο το οποίο χρησιμοποιείται προσεκτικά. Δεν είναι παράξενο που πολλοί άνθρωποι εκτιμούν τη συσσωρευμένη πείρα, ευφυΐα και τέχνη που περιλαμβάνονται στο μηχανικό ρολόι χειρός!

Φυσικά, έρχονται στο προσκήνιο και άλλοι παράγοντες. Ο Μάικλ, στον οποίο αναφερθήκαμε πρωτύτερα, εξηγεί ότι μερικοί απλώς δεν θέλουν να αλλάζουν μπαταρίες, πράγμα που απαιτείται  για τα περισσότερα ρολόγια με χαλαζία. Τι θα σας βοηθήσει, λοιπόν, να αποφασίσετε τι είδους ρολόι θα φοράτε;

Ποιο θα Διαλέξετε;

Αναμφίβολα θέλετε κυρίως ένα ρολόι που θα αρέσει σε εσάς. Για πολλούς, αυτό σημαίνει ένα ρολόι, όχι μόνο πρακτικό και λειτουργικό, αλλά και καλαίσθητο. Επιπρόσθετα, ο Μάικλ συστήνει να εξετάσετε τι αναμένετε από ένα ρολόι. Θα το φοράτε όλη μέρα κάθε μέρα ή μόνο σε ειδικές περιστάσεις; Θα εκτίθεται σε χτυπήματα ή σε ακραίες θερμοκρασίες; Η τακτική έκθεση σε χημικές ουσίες ή στο θαλασσινό νερό, λόγου χάρη, μπορεί να προξενήσει βλάβη σε μερικά λουράκια και κάσες. Είναι, λοιπόν, σκόπιμο να λάβετε υπόψη αυτούς τους παράγοντες.

Σε ό,τι αφορά το κόστος, είναι καλύτερα να ορίσετε ένα χρηματικό όριο και να παραμείνετε προσκολλημένοι σε αυτό. Γενικά, τα μηχανικά ρολόγια είναι ακριβότερα από τα ρολόγια με χαλαζία. Να θυμάστε, όμως, ότι σε πολλά διαφορετικά ρολόγια χρησιμοποιούνται τα ίδια βασικά κινούμενα μέρη. Τα κινούμενα μέρη είναι τα τμήματα του ρολογιού που βρίσκονται μέσα στην κάσα και τα οποία στην ουσία δείχνουν την ώρα. Συνήθως, όλα αυτά τα μέρη είναι καλά σχεδιασμένα και συναρμολογημένα. Συχνά, οι τιμές ποικίλλουν λόγω των τμημάτων που δεν σχετίζονται με τη λειτουργία του ρολογιού, όπως η κάσα και το μπρασελέ. Επομένως, μεγαλύτερο κόστος δεν σημαίνει πάντοτε υψηλότερη ακρίβεια ή αξιοπιστία.​—Βλέπε το παραπάνω πλαίσιο.

Με ένα ρολόι στον καρπό σας είναι εύκολο να δείτε την ώρα στη στιγμή. Το να ξέρετε μερικά πράγματα για την εξέλιξη των ρολογιών χειρός μπορεί να σας βοηθήσει να εκτιμήσετε αυτές τις χρήσιμες συσκευές. Άλλωστε, δεν νιώθετε ένα τεράστιο κενό αν δεν φοράτε το ρολόι σας;

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 24]

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΓΙΑ ΕΣΑΣ;

ΤΥΠΟΣ: Ο χρονογράφος έχει μετρητές που μετρούν σύντομες χρονικές περιόδους και είναι ιδανικός αν θέλετε να χρονομετράτε γεγονότα. Αν συμμετέχετε σε αθλήματα, συνιστάται ρολόι που να έχει αντοχή στο νερό. Αν ξεχνάτε να κουρδίσετε το ρολόι σας, να έχετε υπόψη ότι το ρολόι με χαλαζία δεν χρειάζεται κούρδισμα. Επίσης, δεν χρειάζονται κούρδισμα τα μηχανικά ρολόγια που κουρδίζονται μόνα τους, δηλαδή τα αυτόματα τα οποία κουρδίζονται με την κίνηση του χεριού του ατόμου που τα φοράει.

ΑΚΡΙΒΕΙΑ: Αν θεωρείτε την ακρίβεια σημαντική, ίσως εξετάσετε την πιθανότητα να πάρετε ρολόι με χρονόμετρο, δηλαδή ρολόι υψηλής ακρίβειας το οποίο ανταποκρίνεται στα καθιερωμένα και επίσημα κριτήρια ακρίβειας. Σε τελική ανάλυση, η τεχνολογία των ρολογιών με χαλαζία προσφέρει πιο ακριβή χρονομέτρηση. Ένα σύγχρονο μηχανικό ρολόι με κίνηση γρήγορων χτύπων το οποίο χτυπάει 28.800 φορές την ώρα λειτουργεί σε συχνότητα τεσσάρων ταλαντώσεων το δευτερόλεπτο. Συγκρίνετέ το με ένα συνηθισμένο ρολόι με χαλαζία το οποίο λειτουργεί σε συχνότητα 10.000 ως 100.000 ταλαντώσεων το δευτερόλεπτο!

ΚΑΝΤΡΑΝ: Το ψηφιακό ρολόι χρησιμοποιεί αριθμούς, δηλαδή ψηφία, για να δείξει την ώρα. Το αναλογικό καντράν διαθέτει δείκτες που περιστρέφονται σε έναν δίσκο με αριθμούς. Οι ψηφιακές οθόνες μπορούν να παρουσιάζουν πληροφορίες όπως η ημερομηνία, το ξυπνητήρι, επιπρόσθετες ώρες από άλλες ωριαίες ατράκτους και χρονογράφο. Τα αναλογικά καντράν παρουσιάζουν την ώρα με τρόπο που κατανοείται εύκολα και γρήγορα, με μια απλή ματιά στο χέρι.

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ: Εφόσον το μηχανικό ρολόι λειτουργεί χάρη σε ένα δυνατό ελατήριο, σταματάει λιγότερο εύκολα από σωματίδια χώματος ή σκόνης από ό,τι ένα ρολόι με χαλαζία. Εντούτοις, για ακριβείς χρονομετρήσεις, τα μηχανικά ρολόγια χρειάζονται συντήρηση συχνότερα από ό,τι τα ρολόγια με χαλαζία. Μη έχοντας κινούμενα μέρη, τα ρολόγια με χαλαζία που έχουν ψηφιακές οθόνες δεν χρειάζονται καθόλου συντήρηση, εκτός από αλλαγή μπαταρίας.

[Πίνακας/Εικόνες στη σελίδα 23]

ΚΑΠΟΙΑ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΡΟΛΟΓΙΑ ΧΕΙΡΟΣ

◼ 1810-1812

Το πρώτο καταγραμμένο ρολόι χειρός, Αμπραάμ-Λουί Μπρεγκέ

◼ 1945

Ένδειξη ημερομηνίας στο καντράν του ρολογιού, Ρόλεξ

◼ 1957

Ρολόι χειρός με ηλεκτρικό μηχανισμό, Ωρολογοποιία Χάμιλτον

◼ 1960

Ηλεκτρονική μέτρηση του χρόνου, Μπούλοβα

◼ 1972

Εξ ολοκλήρου ηλεκτρονικό ρολόι χειρός με ψηφιακή οθόνη, Ωρολογοποιία Χάμιλτον

[Ευχαριστίες]

Second and fourth photos: Courtesy of Hamilton Watches

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 23]

OMEGA