Ελάτε Μαζί μας στο Νησί Μαν

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΠΟΥ θα πηγαίνατε για να δείτε τον καρχαρία τον προσκυνητή; Ένα από τα καλύτερα μέρη είναι τα ανοιχτά του νησιού Μαν, στη Θάλασσα της Ιρλανδίας. Οι τουρίστες έρχονται με πλοίο από το Μαν​—που απέχει σχεδόν το ίδιο από την Αγγλία, την Ιρλανδία, τη Σκωτία και την Ουαλία—​για να παρακολουθήσουν αυτά τα ήρεμα ψάρια βάρους πέντε τόνων που τρέφονται αποκλειστικά με πλαγκτόν. Είναι «ιδανικό μέρος για οικοτουρισμό», ανέφερε ο ντόπιος φυσιοδίφης Μπιλ Ντέιλ.

Τι θα πούμε για το ίδιο το νησί; Στα 570 τετραγωνικά του χιλιόμετρα, όπου υπάρχουν πράσινες κοιλάδες, καφέ τυρφώνες, λίμνες και ρέματα, εντυπωσιακοί όρμοι, βράχοι και απότομες ακτές, κατοικούν 70.000 άνθρωποι. Ελάτε μαζί μας για να εξερευνήσουμε μερικούς από τους θησαυρούς αυτού του ιστορικού τμήματος των Βρετανικών Νησιών.

Θέλγητρα για τους Τουρίστες

Οι επισκέπτες του ιστορικού νησιού Μαν συχνά αναζητούν τη γάτα Μανξ. Αυτό το ασυνήθιστο ζώο έχει πρόσωπο γάτας αλλά τα πίσω πόδια του είναι αρκετά μακρύτερα από τα μπροστινά και το κάνουν να στέκεται σαν λαγός. Επίσης, η γάτα Μανξ δεν έχει ουρά. Αν και η προέλευσή της δεν είναι γνωστή, λέγεται ότι πριν από αιώνες ναυτικοί έφεραν γατάκια από την Ασία, όπου υπάρχουν γάτες χωρίς ουρά, και έτσι δημιουργήθηκε η φυλή αυτού του νησιού.

Οι ετήσιοι αγώνες μοτοσικλέτας Τούριστ Τρόφι του νησιού Μαν επίσης προσελκύουν τουρίστες. Ο αγώνας περιλαμβάνει 60 και πλέον χιλιόμετρα σε κύριους δρόμους. Όταν έγιναν οι πρώτοι αγώνες το 1907, η μεγαλύτερη μέση ταχύτητα δεν υπερέβαινε τα 65 χιλιόμετρα την ώρα. Σήμερα η μέση ταχύτητα των νικητών ξεπερνάει τα 190 χιλιόμετρα την ώρα. Φυσικά, πρόκειται για επικίνδυνο άθλημα, και όλα αυτά τα χρόνια αρκετοί οδηγοί έχουν χάσει τη ζωή τους. a

Τα ιππήλατα τραμ στην περιοχή περιπάτου στο Ντάγκλας, που είναι η πρωτεύουσα του νησιού, θυμίζουν με νοσταλγία μια παλαιότερη εποχή, και το ίδιο συμβαίνει με τον Ατμοκίνητο Σιδηρόδρομο του Νησιού Μαν, μια γραμμή μήκους 24 χιλιομέτρων που είναι ό,τι απέμεινε από το σιδηρόδρομο με γραμμές στενού εύρους ο οποίος διέσχιζε αρχικά το νησί. Πριν από 100 και πλέον χρόνια τέθηκε σε λειτουργία ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος Μανξ, και μερικά από τα βαγόνια του συνεχίζουν να σκαρφαλώνουν στην ψηλότερη κορυφή του Μαν, το Σνέιφελ, σε ύψος 600 και πλέον μέτρων.

Ο Τροχός Γκρέιτ Λάξι

Ο μόλυβδος, το ασήμι και ο ψευδάργυρος έπαιξαν το ρόλο τους στην ανάπτυξη του νησιού, ιδιαίτερα στο Ορυχείο Γκρέιτ Λάξι. Ο Τροχός Γκρέιτ Λάξι είναι ένα επιβλητικό μνημείο που τιμάει την επιδεξιότητα των μηχανικών της βικτωριανής εποχής οι οποίοι τον κατασκεύασαν το 1854 καθώς και το σχεδιαστή του, τον Ρόμπερτ Κέισμεντ, γιο κάποιου ντόπιου αμαξοποιού. Η διάμετρός του ξεπερνάει τα 20 μέτρα, και κινούνταν χάρη στο νερό που έπεφτε από μια δεξαμενή ψηλά στην κοιλάδα. Καθώς ο τροχός γύριζε δυόμισι φορές το λεπτό, αντλούσε 950 λίτρα νερό από βάθος 360 μέτρων, διατηρώντας έτσι στεγνά τα φρέατα του ορυχείου. Ο στρόφαλός του, ο οποίος ήταν προσαρμοσμένος σε μια ακολουθία αγωγών μήκους περίπου 180 μέτρων,  έθετε σε λειτουργία το σύστημα άντλησης νερού μέσα στο ίδιο το ορυχείο. Και μόνο ο άξονας αυτού του μεγάλου τροχού ζυγίζει δέκα τόνους.

Στη νότια πλευρά του χτίσματος όπου βρίσκεται ο τροχός, εκτίθεται μια σιδερένια αναπαράσταση των Τριών Ποδιών του Μαν, η οποία έχει διάμετρο δύο μέτρα. Ποια είναι η προέλευση και η σημασία αυτού του εμβλήματος, το οποίο χρησιμοποιείται τώρα για να συμβολίσει το νησί Μαν;

Μετά το 1246 τα Τρία Πόδια του Μαν εμφανίστηκαν σε σφραγίδες καταστατικών ως το επίσημο σύμβολο του νησιού. Το σχέδιο βρέθηκε σε ένα ελληνικό αγγείο του έκτου αιώνα Π.Κ.Χ. και σχετίζεται με ένα σταυροειδές σύμπλεγμα, το ελληνικό γαμμάδιον. Είναι γενικά αποδεκτό ότι το έμβλημα αναπαριστάνει τις ακτίνες του ήλιου και συνδέεται με τη λατρεία του ήλιου. Πώς κατέληξε στο νησί Μαν; Ίσως έφτασε από τη Μεσόγειο μέσω του εμπορίου με τη Σικελία​—ένα  νησί που επίσης χρησιμοποιούσε αυτό το σύμβολο—​ή από νομίσματα των Σκανδιναβών, δηλαδή των Βίκινγκς. Τα τρία «σιδηρόφρακτα» πόδια, όπως παρουσιάζονται σήμερα, υιοθετήθηκαν από τους μεταγενέστερους βασιλιάδες του Μαν.

Πολυτάραχη Ιστορία

Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Αγγλία το 43 Κ.Χ. και έμειναν εκεί 400 περίπου χρόνια, αλλά φαίνεται ότι αγνόησαν το νησί Μαν, το οποίο ο Ιούλιος Καίσαρας αποκαλούσε Μόνα. Οι Σκανδιναβοί εισέβαλαν σε αυτό τον 9ο αιώνα και παρέμειναν εκεί μέχρι τα μέσα του 13ου αιώνα. Εκείνοι οι ατρόμητοι εξερευνητές από τη Σκανδιναβία θεώρησαν ότι το νησί ήταν κατάλληλο ως βάση για το εμπόριο και για επιδρομές σε γειτονικές χώρες. Στη διάρκεια αυτών των ετών ιδρύθηκε το Τίνγουολντ, το κοινοβούλιο του Μανξ. Θεωρείται το παλαιότερο εθνικό κοινοβούλιο στον κόσμο με συνεχή λειτουργία. b

Αργότερα, το νησί Μαν περιήλθε κατά καιρούς υπό την εξουσία της Σκωτίας, της Ουαλίας, της Ιρλανδίας, της Αγγλίας και της Νορβηγίας. Έπειτα, το 1765, το Βρετανικό Κοινοβούλιο αγόρασε το νησί. Σήμερα, ο υποκυβερνήτης του εκτελεί χρέη προσωπικού εκπροσώπου της Βασίλισσας της Βρετανίας, ενώ το νησί είναι αυτοδιοικούμενο και αποτελεί κτήση του Στέμματος, απολαμβάνοντας συγχρόνως κάποιον βαθμό αυτονομίας ως υπεράκτιο οικονομικό κέντρο. Το νησί τυπώνει επίσης τα δικά του γραμματόσημα και διαθέτει δικά του νομίσματα και χαρτονομίσματα τα οποία έχουν συναλλαγματική αξία ίδια με αυτά της Βρετανίας.

Μανξ​—Η Σύνδεση με τους Κέλτες

Η αρχαία γλώσσα του νησιού Μαν είναι η μανξ, μέλος της κελτικής ομάδας της τεράστιας ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών. Η μανξ είναι παρακλάδι της ιρλανδικής γαελικής και σχετίζεται με τη σκωτσέζικη γαελική. Πριν από 100 και πλέον χρόνια, είχε λεχθεί για τη μανξ: «Είναι μια καταδικασμένη γλώσσα​—ένα παγόβουνο που πλέει προς τα νότια γεωγραφικά πλάτη». Και έτσι ήταν. Ο τελευταίος ντόπιος που μιλούσε τη μανξ πέθανε το 1974 σε ηλικία 97 χρονών. Αλλά ως μέρος της κληρονομιάς του νησιού, η μανξ διδάσκεται τώρα και πάλι στα σχολεία.

 Ανόμοια με την ιρλανδική γαελική ή τη σκωτσέζικη γαελική, η μανξ παρέμεινε αμιγώς προφορική γλώσσα μέχρι και το 1610. Το 1707, Οι Αρχές και τα Καθήκοντα της Χριστιανοσύνης (The Principles and Duties of Christianity) ήταν το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στη μανξ. Σύντομα ακολούθησαν και άλλα.

Το 1763 γίνονταν επίμονες εκκλήσεις για την έκδοση μιας μετάφρασης της Αγίας Γραφής στη μανξ επειδή εκείνον τον καιρό τα δύο τρίτα των κατοίκων του νησιού μιλούσαν μόνο αυτή τη γλώσσα. Με περιορισμένα μέσα και λίγους λόγιους διαθέσιμους για να ικανοποιήσουν αυτή την ανάγκη, είχαν αρχίσει να εμφανίζονται σιγά σιγά μεταφράσεις διαφόρων βιβλίων της Γραφής από το 1748. Σαράντα αντίτυπα ολόκληρης της Γραφής τυπώθηκαν το 1775 για να τα χρησιμοποιεί ο κλήρος, ενώ το 1819 κυκλοφόρησαν 5.000 αντίτυπα για γενική χρήση. Ποια ήταν η αντίδραση; Όταν ο γιος μιας γυναίκας τής διάβασε για πρώτη φορά από τις Γραφές στη γλώσσα μανξ, εκείνη είπε συγκινημένη: «Ήμασταν στο σκοτάδι μέχρι τώρα».

Είκοσι πέντε άνθρωποι μετέφρασαν αυτή τη Γραφή από την αγγλική Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου του 1611 και λίγοι από αυτούς μπορούσαν επίσης να συμβουλευτούν την ελληνική μετάφραση των Εβραϊκών Γραφών, τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα. Το θεϊκό όνομα παραμένει το ίδιο όπως στην αγγλική​—Τζεχόβα. c Πράγματι, όπως έγραψε ο Γ. Τ. Ράντκλιφ το 1895, αυτή η Γραφή είναι «φόρος τιμής στη μάθηση, τον οποίο κανένας μορφωμένος κάτοικος του Μαν δεν θα καταφρονήσει».

Η Χριστιανοσύνη Σήμερα

Ο σεβασμός των νησιωτών για τη Γραφή δεν έχει ελαττωθεί και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πασίγνωστοι σε αυτό το μέρος για το ότι μελετούν τη Γραφή. Η πιο πρόσφατη Αίθουσα Βασιλείας τους, σε ένα ειδυλλιακό μέρος στους πρόποδες του Μπέλμοντ Χιλ, στο Ντάγκλας, οικοδομήθηκε το Μάιο του 1999. Αναφερόμενη στην ολοκλήρωσή της μέσα σε έξι μόλις μέρες από εθελοντές που ήταν όλοι τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, η εφημερίδα Άιλ οφ Μαν Εξάμινερ (Isle of Man Examiner) ανέφερε: «Θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα μικρό θαύμα».

Αν σας δοθεί η ευκαιρία να επισκεφτείτε αυτό το γοητευτικό νησί, να είστε βέβαιοι ότι οι γλυκομίλητοι νησιώτες θα κάνουν την επίσκεψή σας αξέχαστη και απολαυστική. Αλλά να είστε προσεκτικοί όταν μιλάτε σε κάποιον κάτοικο του Μαν. Για αυτόν «η ηπειρωτική χώρα» είναι το νησί Μαν. Η Αγγλία είναι «το άλλο νησί».

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτης στη σελίδα 14]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

ΣΚΩΤΙΑ

ΑΓΓΛΙΑ

ΟΥΑΛΙΑ

Θάλασσα της Ιρλανδίας

ΝΗΣΙ ΜΑΝ

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Βαγόνι του Ηλεκτρικού Σιδηρόδρομου Μανξ

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Ο Τροχός Γκρέιτ Λάξι

[Εικόνα στη σελίδα 14, 15]

Ατμοκίνητος Σιδηρόδρομος του Νησιού Μαν

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Η γάτα Μανξ που δεν έχει ουρά

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Καρχαρίας προσκυνητής

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Άποψη της ακτής από το λόφο του Πιλ

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Το λιμάνι του Πιλ με φόντο το κάστρο του Πιλ

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

All photos except center emblem: Copyright Bill Dale, IsleOfManPhotos.com

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 16]

Shark: The Basking Shark Society; right inset and background: Copyright Bill Dale, IsleOfManPhotos.com