Συνέντευξη με έναν Βιοχημικό

ΤΟ 1996, ο Μάικλ Τζ. Μπίχι, σήμερα καθηγητής βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο Λιχάι, στην Πενσυλβανία των ΗΠΑ, έθεσε σε κυκλοφορία το βιβλίο του Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου​—Η Βιοχημική Αμφισβήτηση της Εξέλιξης (Darwin’s Black Box​—The Biochemical Challenge to Evolution). Το Ξύπνα! 8 Μαΐου 1997 περιείχε μια σειρά άρθρων με τίτλο «Πώς Βρεθήκαμε Εδώ; Τυχαία ή με Σχέδιο;» η οποία αναφερόταν στο βιβλίο του Μπίχι. Τη δεκαετία που έχει μεσολαβήσει από την έκδοση του βιβλίου Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου, οι εξελικτές επιστήμονες έχουν πασχίσει να αντικρούσουν τα επιχειρήματα που πρόβαλε ο Μπίχι. Οι επικριτές τον έχουν κατηγορήσει ότι αφήνει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις​—είναι Ρωμαιοκαθολικός—​να συσκοτίζουν την επιστημονική του κρίση. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η συλλογιστική του είναι αντιεπιστημονική. Το Ξύπνα! πήρε συνέντευξη από τον καθηγητή Μπίχι προκειμένου να μάθει το λόγο για τον οποίο οι απόψεις του έχουν προκαλέσει τέτοια αντιλογία.

ΞΥΠΝΑ!: ΓΙΑΤΙ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΟΤΙ Η ΖΩΗ ΠΑΡΕΧΕΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΕΥΦΥΟΥΣ ΣΧΕΔΙΟΥ;

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΠΙΧΙ: Συμπεραίνουμε ότι υπάρχει σχέδιο οποτεδήποτε βλέπουμε πολύπλοκους μηχανισμούς λειτουργίας. Πάρτε για παράδειγμα τις μηχανές που χρησιμοποιούμε καθημερινά​—τη μηχανή του γκαζόν, το αυτοκίνητο ή ακόμη πιο απλά πράγματα. Ένα παράδειγμα το οποίο μου αρέσει να χρησιμοποιώ είναι η ποντικοπαγίδα. Συμπεραίνετε ότι είναι αποτέλεσμα σχεδίου επειδή βλέπετε διάφορα μέρη που έχουν συναρμολογηθεί για να λειτουργήσουν με σκοπό να πιαστεί το ποντίκι.

Η επιστήμη στις μέρες μας έχει προοδεύσει αρκετά ώστε να μας αποκαλύψει το θεμελιώδες επίπεδο της ζωής. Και προς μεγάλη μας έκπληξη, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει λειτουργικούς, πολύπλοκους μηχανισμούς στο μοριακό επίπεδο της ζωής. Λόγου χάρη, μέσα στα ζωντανά κύτταρα υπάρχουν μικρά μοριακά «φορτηγά» τα οποία μεταφέρουν προμήθειες από τη μια πλευρά του κυττάρου στην άλλη. Υπάρχουν μικροσκοπικές μοριακές «πινακίδες» οι οποίες λένε σε αυτά τα «φορτηγά» να στρίψουν αριστερά ή δεξιά. Μερικά κύτταρα έχουν μοριακές «εξωλέμβιες μηχανές» που προωθούν τα κύτταρα μέσα σε υγρό. Σε οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο εφαρμογής, όταν γίνεται φανερή τέτοια λειτουργική πολυπλοκότητα, οι άνθρωποι συμπεραίνουν ότι αυτά τα πράγματα σχεδιάστηκαν. Δεν έχουμε άλλη εξήγηση για αυτή την πολυπλοκότητα, παρά τα όσα διατείνεται η δαρβινική εξέλιξη. Εφόσον η πείρα μάς υπαγορεύει με συνέπεια ότι τέτοιου είδους μηχανισμοί φανερώνουν σχέδιο, έχουμε κάθε λόγο να θεωρούμε ότι και αυτά τα μοριακά συστήματα σχεδιάστηκαν από μια νοήμονα πηγή.

ΞΥΠΝΑ!: ΓΙΑΤΙ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΝΩΜΗ ΣΑΣ, Η ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΣΑΣ ΔΙΑΦΩΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΥΦΥΕΣ ΣΧΕΔΙΟ;

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΠΙΧΙ: Πολλοί επιστήμονες διαφωνούν με τα συμπεράσματά μου επειδή αντιλαμβάνονται ότι η άποψη περί ευφυούς σχεδίου έχει εξωεπιστημονικές προεκτάσεις​—ότι φαίνεται να στρέφει καθαρά την προσοχή  σε κάτι πέρα από τα όρια του φυσικού κόσμου. Αυτό το συμπέρασμα κάνει πολλούς να νιώθουν άβολα. Εντούτοις, εγώ διδασκόμουν πάντοτε ότι η επιστήμη αναμένεται να ακολουθεί τις αποδείξεις οπουδήποτε και αν οδηγούν αυτές. Κατά τη γνώμη μου, είναι έλλειψη θάρρους να οπισθοχωρείς από κάτι για το οποίο υπάρχουν τόσο ισχυρές αποδείξεις απλώς και μόνο επειδή πιστεύεις ότι το συμπέρασμα έχει ανεπιθύμητες φιλοσοφικές προεκτάσεις.

ΞΥΠΝΑ!: ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΑΤΕ ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΚΡΙΤΕΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΤΙ Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΑΠΟΨΗΣ ΠΕΡΙ ΕΥΦΥΟΥΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΡΟΩΘΕΙ ΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ;

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΠΙΧΙ: Το συμπέρασμα περί ύπαρξης σχεδίου δεν οφείλεται στην άγνοια. Δεν οφείλεται σε αυτό που δεν γνωρίζουμε. Οφείλεται σε αυτό που πράγματι γνωρίζουμε. Όταν ο Δαρβίνος δημοσίευσε το βιβλίο του Η Καταγωγή των Ειδών πριν από 150 χρόνια, η ζωή φαινόταν απλή. Οι επιστήμονες πίστευαν ότι το κύτταρο ήταν τόσο απλό ώστε μπορεί απλώς να ξεπήδησε μόνο του μέσα από την ιλύ της θάλασσας. Αλλά από τότε η επιστήμη έχει ανακαλύψει ότι τα κύτταρα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα, πολύ πιο πολύπλοκα από τα μηχανήματα του 21ου αιώνα μας. Αυτή η λειτουργική πολυπλοκότητα φανερώνει την ύπαρξη σχεδίου με συγκεκριμένο σκοπό.

ΞΥΠΝΑ!: ΕΧΕΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΠΟΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΟΤΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ, ΜΕΣΩ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ, ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΕΧΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΥΣ ΜΟΡΙΑΚΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΑΝΑΦΕΡΕΣΤΕ;

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΠΙΧΙ: Αν ερευνήσετε την επιστημονική βιβλιογραφία, θα διαπιστώσετε ότι κανένας δεν έχει κάνει κάποια σοβαρή προσπάθεια​—μια πειραματική προσπάθεια ή ένα λεπτομερές επιστημονικό μοντέλο—​που να εξηγεί πώς προέκυψαν τέτοιοι μοριακοί μηχανισμοί από τις δαρβινικές διεργασίες. Και αυτό παρά το γεγονός ότι, στα δέκα χρόνια από την έκδοση του βιβλίου μου, πολλοί επιστημονικοί οργανισμοί, όπως η Εθνική Ακαδημία Επιστημών και η Αμερικανική Εταιρία για την Πρόοδο της Επιστήμης, έχουν απευθύνει επίμονες εκκλήσεις στα μέλη τους να κάνουν ό,τι μπορούν ώστε να αντικρούσουν την άποψη ότι η ζωή παρέχει αποδείξεις ευφυούς σχεδίου.

ΞΥΠΝΑ!: ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΑΤΕ ΣΕ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΦΥΤΩΝ Ή ΖΩΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΙΣΧΥΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΩΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΑ;

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΠΙΧΙ: Το γεγονός και μόνο ότι δεν γνωρίζουμε το λόγο ύπαρξης ενός χαρακτηριστικού σε κάποιον οργανισμό δεν σημαίνει ότι αυτό το χαρακτηριστικό δεν παίζει σημαντικό ρόλο. Λόγου χάρη, κάποτε πίστευαν ότι τα λεγόμενα υπολειμματικά όργανα καταδείκνυαν πως το ανθρώπινο σώμα και άλλοι οργανισμοί ήταν ανεπαρκώς σχεδιασμένοι. Για παράδειγμα, κάποτε υπήρχε η άποψη ότι η σκωληκοειδής απόφυση και οι αμυγδαλές ήταν υπολειμματικά όργανα και συνήθως αφαιρούνταν. Αλλά αργότερα ανακαλύφτηκε ότι αυτά τα όργανα παίζουν κάποιον ρόλο στο ανοσολογικό σύστημα και δεν θεωρούνται πλέον υπολειμματικά.

Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι στη βιολογία ορισμένα πράγματα προφανώς συμβαίνουν τυχαία. Αλλά το γεγονός και μόνο ότι το αυτοκίνητό μου έχει κάποιο βαθούλωμα ή κάποιο σκασμένο ελαστικό δεν σημαίνει ότι το αυτοκίνητο ή το ελαστικό δεν σχεδιάστηκε. Παρόμοια, το γεγονός ότι κάποια πράγματα στη βιολογία συμβαίνουν τυχαία δεν σημαίνει ότι ο προηγμένος, πολύπλοκος μοριακός μηχανισμός της ζωής προήλθε τυχαία. Αυτός ο ισχυρισμός δεν είναι λογικός.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]

«Κατά τη γνώμη μου, είναι έλλειψη θάρρους να οπισθοχωρείς από κάτι για το οποίο υπάρχουν τόσο ισχυρές αποδείξεις απλώς και μόνο επειδή πιστεύεις ότι το συμπέρασμα έχει ανεπιθύμητες φιλοσοφικές προεκτάσεις»