Ζωή στην Κοιλάδα του Θανάτου

ΤΟ 1848 ανακαλύφτηκε χρυσός κοντά στο Σακραμέντο της Καλιφόρνιας, στις ΗΠΑ. Τον επόμενο χρόνο, περίπου 80.000 τυχοδιώκτες είχαν εισρεύσει στην πολιτεία με την ελπίδα να πλουτίσουν γρήγορα. Στις 25 Δεκεμβρίου 1849, μια ομάδα, τμήμα κάποιου καραβανιού από 100 περίπου άμαξες οι οποίες ταξίδευαν προς τα δυτικά από το Σολτ Λέικ Σίτι, μπήκε στην Κοιλάδα του Θανάτου, όπως είναι σήμερα γνωστή. Έλπιζαν ότι μέσα από αυτό το άνυδρο βαθύπεδο κοντά στα σύνορα της Καλιφόρνιας με τη Νεβάδα θα έκοβαν δρόμο.

Η κοιλάδα ήταν δροσερή εκείνη την εποχή του χρόνου αλλά το έδαφος ήταν αφιλόξενο. Η ομάδα χωρίστηκε σε αρκετούς ομίλους, και ο κάθε όμιλος ακολούθησε διαφορετική κατεύθυνση. Ένας όμιλος, ο οποίος συμπεριλάμβανε γυναίκες και παιδιά, προσπάθησε ανεπιτυχώς να βρει διέξοδο από την κοιλάδα διασχίζοντας τα βουνά στα δυτικά. Καταβεβλημένοι και χωρίς πολλές προμήθειες, κατασκήνωσαν σε μια πηγή κοντά στο σημερινό Φέρνες Κρικ και έπειτα μετακινήθηκαν σε έναν νερόλακκο που αργότερα ονομάστηκε Μπένετς Γουέλ. Από εκεί, δύο 20χρονοι, ο Γουίλιαμ Μάνλι και ο Τζον Ρότζερς, έφυγαν για να φέρουν βοήθεια. Οι υπόλοιποι έμειναν εκεί.

Ο Μάνλι και ο Ρότζερς πίστευαν ότι θα έφταναν στην πόλη του Λος Άντζελες σε μερικές μέρες. Δεν ήξεραν ότι βρισκόταν περίπου 300 χιλιόμετρα προς τα νοτιοδυτικά. Έπειτα από δύο σχεδόν εβδομάδες πεζοπορίας, έφτασαν στην Κοιλάδα Σαν Φερνάντο, βόρεια της πόλης. Εκεί πήραν προμήθειες και ξεκίνησαν αμέσως το ταξίδι της επιστροφής.

Όταν έφτασαν στην κατασκήνωση έπειτα από 25 μέρες, δεν βρήκαν σημεία ζωής. Ο Μάνλι έριξε έναν πυροβολισμό και κάποιος άντρας ξεπρόβαλε κάτω από μια άμαξα. Ο Μάνλι έγραψε αργότερα: «Σήκωσε ψηλά τα χέρια του πάνω από το κεφάλι και φώναξε​—“Τα παιδιά γύρισαν. Τα παιδιά γύρισαν!”» Εμφανίστηκαν και άλλοι, τόσο συγκινημένοι ώστε δεν μπορούσαν να μιλήσουν. Χάρη στον Μάνλι και στον Ρότζερς, επέζησαν όλοι εκτός από έναν​—είχε φύγει από την κατασκήνωση για να βγει από την κοιλάδα μόνος του. Καθώς ο όμιλος των αποίκων αναχωρούσε, λέγεται ότι μια γυναίκα κοίταξε πίσω και είπε: “Αντίο, Κοιλάδα του Θανάτου!” Και αυτό έγινε το όνομά της.

Γη Ακραίων Αντιθέσεων

Η Κοιλάδα του Θανάτου​—με μήκος περίπου 225 χιλιόμετρα και πλάτος 8 ως 24 χιλιόμετρα​—είναι το ξηρότερο, χαμηλότερο και πιο ζεστό σημείο της Βόρειας Αμερικής. Στο Φέρνες Κρικ έχει καταγραφεί θερμοκρασία αέρα 57 βαθμών Κελσίου, ενώ η θερμοκρασία του εδάφους έχει φτάσει στο καυτό επίπεδο των 94 βαθμών—6 βαθμοί κάτω από το σημείο βρασμού του νερού στην επιφάνεια της θάλασσας! a

Η μέση ετήσια βροχόπτωση κυμαίνεται κάτω από τα πέντε εκατοστά, ενώ μερικές χρονιές δεν βρέχει καθόλου. Το χαμηλότερο υψόμετρο σε ολόκληρο το Δυτικό Ημισφαίριο​—86 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας—​βρίσκεται στην κοιλάδα κοντά σε μια αλμυρή λίμνη στο Μπάντγουοτερ. Μόλις 140 χιλιόμετρα μακριά βρίσκεται το ύψους 4.418 μέτρων όρος Γουίτνι​—το ψηλότερο σημείο των Ηνωμένων Πολιτειών εκτός Αλάσκας.

Το 1850, μικρές ποσότητες χρυσού είχαν ήδη ανακαλυφτεί στην κοιλάδα στο Σολτ Σπρινγκ. Οι χρυσοθήρες βρήκαν επίσης ασήμι, χαλκό και μόλυβδο στην περιοχή. Κωμοπόλεις ορυχείων ξεφύτρωσαν σε όλη την κοιλάδα. Αλλά όταν εξαντλήθηκαν τα κοιτάσματα, αυτές οι πόλεις που αναπτύχθηκαν ταχύτατα έγιναν πόλεις φαντάσματα.  Το 1880, όμως, ανακαλύφτηκε στην Κοιλάδα του Θανάτου βόρακας​—ένα λευκό κρυσταλλοειδές υλικό το οποίο χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιού και άλλων προϊόντων—​πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα την πιο επιτυχημένη περίοδο εξόρυξης στην ιστορία της κοιλάδας. Μέχρι το 1888, ομάδες που αποτελούνταν από 18 μουλάρια και 2 άλογα έσερναν διπλές άμαξες μήκους 5 μέτρων φορτωμένες με βόρακα σε ένα εξουθενωτικό ταξίδι 270 χιλιομέτρων προς την πόλη Μοχάβι. Αλλά καμία μεταφορά δεν γινόταν από τον Ιούνιο ως το Σεπτέμβριο. Η ζέστη ήταν αφόρητη τόσο για ανθρώπους όσο και για ζώα.

Η Κοιλάδα του Θανάτου ανακηρύχτηκε εθνικό μνημείο το 1933. Τα όριά της επεκτάθηκαν σταδιακά και συμπεριέλαβαν 13 εκατομμύρια στρέμματα. Το 1994, αυτή η περιοχή έγινε το Εθνικό Πάρκο της Κοιλάδας του Θανάτου​—το μεγαλύτερο εθνικό πάρκο στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Κοιλάδα του Θανάτου Σφύζει από Ζωή

Δικαιολογημένα μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι η Κοιλάδα του Θανάτου δεν έχει ζωή. Ωστόσο, εκατοντάδες είδη ζώων είτε επισκέπτονται την κοιλάδα είτε ζουν εκεί, πολλά από τα οποία είναι νυκτόβια λόγω της ζέστης. Τα μεγαλύτερα θηλαστικά είναι οι επιβλητικοί μεγάκεροι της ερήμου, οι οποίοι κατά καιρούς μπαίνουν στην κοιλάδα από κοντινά βουνά. Υπάρχουν επίσης και άλλα ζώα όπως ασβοί, νυχτερίδες, ερυθροί λύγκες, κογιότ, αλεπούδες, διποδόμυες, πούμα, σκαντζόχοιροι, κουνέλια, μεφίτιδες, άγρια γαϊδούρια, σαύρες, φίδια  και χελώνες της ερήμου. Στα πουλιά περιλαμβάνονται φαλαρίδες, γεράκια, ερωδιοί, ορτύκια, κοράκια, σκαλίδρες, γύπες και εκατοντάδες άλλα είδη.

Ανάμεσα στα πιο ανθεκτικά από όλα αυτά τα είδη είναι οι διποδόμυες. Μπορούν να ζήσουν ολόκληρη τη ζωή τους δίχως να πιουν ούτε μια σταγόνα νερό! «Όλο το νερό που χρειάζονται για να επιβιώσουν μπορούν να το μεταβολίσουν μέσα στο σώμα τους από άμυλο και λίπη που βρίσκονται στους ξηρούς σπόρους τους οποίους τρώνε», σύμφωνα με κάποια πηγή. Τα δε νεφρά τους μπορούν να συγκεντρώνουν ποσότητα ούρων μέχρι και πέντε φορές μεγαλύτερη από ό,τι μπορούν τα ανθρώπινα νεφρά. Αυτά τα μικρά τρωκτικά που σκάβουν λαγούμια αποφεύγουν τον καύσωνα της ημέρας αναζητώντας την τροφή τους τη νύχτα.

Περισσότερες από χίλιες ποικιλίες φυτών ευδοκιμούν στην κοιλάδα. Οι Σοσόνι, Ινδιάνοι που έχουν ζήσει εκεί επί χίλια και πλέον χρόνια, αναζητούσαν τοπικά φυτά για τροφή και για πρώτες ύλες προκειμένου να κατασκευάζουν εργαλεία. Αν ξέρεις τι να ψάξεις, λένε, θα βρεις πολλά είδη τροφής στην Κοιλάδα του Θανάτου.

Όταν η Έρημος Ανθίζει

Κάθε τόσο, η Κοιλάδα του Θανάτου προσφέρει ένα εντυπωσιακό  θέαμα από αγριολούλουδα. Αυτά φύονται από αμέτρητους σπόρους που βρίσκονται σε αδράνεια στο έδαφος​—μερικές φορές επί δεκαετίες—​περιμένοντας το σωστό συνδυασμό βροχόπτωσης και θερμοκρασίας για να φυτρώσουν. «Περνούν πολλά χρόνια χωρίς να δούμε καθόλου άνθη», λέει ο βοτανολόγος της Υπηρεσίας Εθνικών Πάρκων, Τιμ Κροσάν.

Αλλά τη χειμερινή περίοδο 2004/2005, η Κοιλάδα του Θανάτου δέχτηκε τη μεγαλύτερη βροχόπτωση που έχει καταγραφεί ποτέ​—τρεις και πλέον φορές πάνω από το συνηθισμένο. Το αποτέλεσμα ήταν μια έκρηξη από 50 και πλέον είδη αγριολούλουδων, όπως καπουτσίνοι, πασχαλιές, ορχιδέες, παπαρούνες, πρίμουλες, ηλίανθοι και βερβένες. Η κοιλάδα μύριζε σαν ανθοπωλείο, είπε κάποια επισκέπτρια. Ασφαλώς, τα άνθη προσελκύουν μέλισσες και άλλα έντομα. Όταν, λοιπόν, η Κοιλάδα του Θανάτου ανθίζει, βουίζει επίσης από αμέτρητες μικροσκοπικές φτερούγες.

Αν αποφασίσετε ποτέ να επισκεφτείτε αυτή την κοιλάδα των ακραίων αντιθέσεων, φροντίστε να έχετε ένα αξιόπιστο όχημα και αρκετό νερό. Και αν έρθετε όταν έρχονται οι μέλισσες, πρέπει να πάρετε μαζί σας και τη φωτογραφική σας μηχανή. Οι συγγενείς και οι φίλοι σας στον τόπο σας θα εντυπωσιαστούν από την πληθώρα της ζωής που ευημερεί στην Κοιλάδα του Θανάτου.

[Υποσημείωση]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

Το ξηρότερο, χαμηλότερο και πιο ζεστό σημείο της Βόρειας Αμερικής

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 17]

Ψάρια στην Έρημο!

Τέσσερα είδη ενός εντυπωσιακού μικρού ψαριού του γένους κυπρινόδους ζουν στην Κοιλάδα του Θανάτου. Το χειμώνα, αυτά τα μήκους έξι εκατοστών ασημί πλάσματα παραμένουν σε νάρκη στο λασπώδη πυθμένα ρυακιών και απομονωμένων λάκκων. Έπειτα, όταν ο ανοιξιάτικος ήλιος ζεσταίνει τα νερά, εκείνα δραστηριοποιούνται και αναπαράγονται. Τα αρσενικά αλλάζουν χρώμα, γίνονται ιριδίζοντα μπλε και υπερασπίζονται σθεναρά την περιοχή τους από άλλα αρσενικά. Αλλά ο πύρινος καύσωνας του καλοκαιριού σύντομα εξατμίζει το περισσότερο νερό και αυτά τα ψάρια πεθαίνουν μαζικά. Εκείνα που επιβιώνουν πρέπει να ζήσουν σε νερό το οποίο γίνεται πολύ αλμυρό και η θερμοκρασία του μπορεί να φτάσει τους 44 βαθμούς Κελσίου.

[Ευχαριστίες]

Top fish: © Neil Mishalov--www.mishalov.com; bottom fish: Donald W. Sada, Desert Research Institute

[Χάρτες στη σελίδα 14]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Καλιφόρνια

Εθνικό Πάρκο της Κοιλάδας του Θανάτου

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

Mules: Courtesy of The Bancroft Library/​University of California, Berkeley

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 16]

Burros: ©Joseph C. Dovala/​age fotostock; top panorama: © Neil Mishalov--www.mishalov.com; flowers: Photo by David McNew/​Getty Images