Θα Θεραπεύσει η Επιστήμη τον Κόσμο;

ΘΑ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕΙ η σύγχρονη επιστήμη τον κόσμο; Μήπως οι Γραφικές προφητείες του Ησαΐα και της Αποκάλυψης αναφέρονται σε έναν καιρό κατά τον οποίο ο ίδιος ο άνθρωπος θα απαλλάξει τον κόσμο από την αρρώστια; Μερικοί, λαβαίνοντας υπόψη τα πολλά επιτεύγματα στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, πιστεύουν ότι αυτή η άποψη δεν είναι παρατραβηγμένη.

Κυβερνήσεις και ευεργέτες συνεργάζονται τώρα με τα Ηνωμένα Έθνη σε μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία κατά των ασθενειών. Μια συντονισμένη προσπάθεια επικεντρώνεται στην ανοσοποίηση των παιδιών σε αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF), αν οι χώρες πετύχουν τους στόχους τους, «μέχρι το 2015, περισσότερα από 70 εκατομμύρια παιδιά τα οποία ζουν στις φτωχότερες χώρες του κόσμου θα κάνουν κάθε χρόνο ζωοσωτήρια εμβόλια κατά των ακόλουθων ασθενειών: φυματίωση, διφθερίτιδα, τέτανος, κοκίτης, ιλαρά, ερυθρά, κίτρινος πυρετός, αιμόφιλος της γρίπης τύπος Β, ηπατίτιδα Β, πολιομυελίτιδα, ροταϊός, πνευμονιόκοκκος, μηνιγγιτιδόκοκκος και ιαπωνική εγκεφαλίτιδα». Επίσης, λαβαίνονται μέτρα με σκοπό την κάλυψη των βασικών αναγκών για την υγεία, όπως η επαρκής πρόσβαση σε καθαρό νερό, η καλύτερη διατροφή και η εκπαίδευση σε θέματα υγιεινής.

Οι επιστήμονες, όμως, φιλοδοξούν να παράσχουν πολύ περισσότερα από τα στοιχειώδη στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Η προηγμένη τεχνολογία φέρνει επανάσταση στο χώρο της ιατρικής. Λέγεται ότι κάθε οχτώ περίπου χρόνια, οι επιστήμονες διπλασιάζουν την ιατρική τους γνώση. Ακολουθεί ένα απλό δείγμα μερικών πρόσφατων επιτευγμάτων της τεχνολογίας καθώς και των στόχων που έχουν τεθεί στη μάχη κατά των ασθενειών.

◼ Απεικόνιση μέσω ακτίνων Χ Επί 30 και πλέον χρόνια, γιατροί και νοσοκομεία χρησιμοποιούν την αξονική τομογραφία, όπως είναι γνωστή. Οι αξονικοί τομογράφοι παράγουν τρισδιάστατες ακτινογραφίες του εσωτερικού του σώματός μας. Αυτές οι απεικονίσεις βοηθούν στη διάγνωση ασθενειών και στην εξέταση εσωτερικών ανωμαλιών.

Αν και υπάρχει κάποια αντιλογία ως προς τους κινδύνους που σχετίζονται με την έκθεση στην ακτινοβολία, οι γιατροί είναι αισιόδοξοι για τα μελλοντικά οφέλη αυτής της εξελισσόμενης τεχνολογίας. Ο Μάικλ Βανίρ, καθηγητής ακτινολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Σικάγο, λέει: «Η πρόοδος που έχει επιτελεστεί τα τελευταία μόλις χρόνια είναι αρκετή για να κάνει κάποιον να σαστίσει».

Οι αξονικοί τομογράφοι είναι τώρα γρηγορότεροι, ακριβέστεροι και λιγότερο δαπανηροί. Η ταχύτητα που διαθέτουν οι πιο καινούριες μέθοδοι τομογραφίας αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα για την τομογραφία καρδιάς. Λόγω του ότι η καρδιά χτυπάει συνεχώς, πολλές ακτινογραφίες έβγαιναν θαμπές, πράγμα που καθιστούσε δύσκολη την ακριβή αξιολόγησή τους.  Όπως εξηγεί το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist), οι νέοι τομογράφοι χρειάζονται «μόλις ένα τρίτο του δευτερολέπτου για να περιστραφούν γύρω από όλο το σώμα, γρηγορότερα από έναν χτύπο της καρδιάς», δημιουργώντας έτσι ευκρινέστερες απεικονίσεις.

Με τη βοήθεια των καινούριων τομογράφων, οι γιατροί μπορούν, όχι μόνο να απεικονίζουν τις ανατομικές λεπτομέρειες του εσωτερικού του σώματος, αλλά και να εξετάζουν τη βιοχημική δραστηριότητα σε συγκεκριμένα σημεία. Αυτή η εφαρμογή ίσως καταστήσει δυνατό τον εντοπισμό καρκίνου σε αρχικό στάδιο.

◼ Ρομποτική χειρουργική Τα υπερσύγχρονα ρομπότ δεν βρίσκονται πια στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας—τουλάχιστον στο χώρο της ιατρικής. Ήδη, χιλιάδες επεμβάσεις επιτελούνται με τη βοήθεια ρομπότ. Σε μερικές περιπτώσεις οι χειρουργοί κάνουν επεμβάσεις με τη χρήση τηλεχειριστηρίου το οποίο τους επιτρέπει να ελέγχουν αρκετούς ρομποτικούς βραχίονες. Αυτοί οι βραχίονες είναι εξοπλισμένοι με νυστέρια, ψαλίδια, κάμερες, καυτήρες και άλλα χειρουργικά εργαλεία. Η τεχνολογία δίνει στους χειρουργούς τη δυνατότητα να κάνουν ιδιαίτερα περίπλοκες επεμβάσεις με απίστευτη ακρίβεια. «Οι χειρουργοί που χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα διαπιστώνουν ότι οι ασθενείς έχουν λιγότερη απώλεια αίματος και πόνο, διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών, μένουν λιγότερο στο νοσοκομείο και αναρρώνουν γρηγορότερα από εκείνους που κάνουν ανοιχτές εγχειρήσεις», αναφέρει το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek).

◼ Νανοϊατρική Νανοϊατρική είναι η εφαρμογή της νανοτεχνολογίας στο χώρο της ιατρικής. Η νανοτεχνολογία, με τη σειρά της, είναι η επιστήμη της επεξεργασίας και της δημιουργίας μικροσκοπικών αντικειμένων. Η μονάδα μέτρησης που χρησιμοποιείται σε αυτή την τεχνολογία ονομάζεται νανόμετρο, δηλαδή ένα δισεκατομμυριοστό του μέτρου. a

Για να συνειδητοποιήσουμε αυτά τα μεγέθη, η σελίδα που διαβάζετε τώρα έχει πάχος περίπου 100.000 νανόμετρα, και η ανθρώπινη τρίχα περίπου 80.000. Η διάμετρος ενός ερυθρού αιμοσφαιρίου είναι περίπου 2.500 νανόμετρα. Ένα βακτήριο έχει μήκος περίπου 1.000 νανόμετρα, ενώ ένας ιός περίπου 100 νανόμετρα. Το DNA σας έχει διάμετρο περίπου 2,5 νανόμετρα.

Οι υποστηρικτές αυτής της τεχνολογίας πιστεύουν ότι στο κοντινό μέλλον οι επιστήμονες θα μπορούν να κατασκευάζουν μικροσκοπικές συσκευές με σκοπό να εφαρμόζουν ιατρικές μεθόδους μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Αυτά τα μικρά ρομπότ, τα οποία συχνά αποκαλούνται νανομηχανές, θα διαθέτουν μικροσκοπικά κομπιούτερ προγραμματισμένα με πολύ συγκεκριμένες οδηγίες. Είναι εκπληκτικό ότι αυτές οι ιδιαίτερα πολύπλοκες μηχανές θα αποτελούνται από εξαρτήματα μικρότερα των 100 νανομέτρων. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι 25 φορές μικρότερα από τη διάμετρο ενός ερυθρού αιμοσφαιρίου!

Αναμένεται ότι αυτές οι νανοσυσκευές, χάρη στο πολύ μικρό μέγεθός τους, κάποια μέρα θα μπορούν να κινούνται μέσα στα μικροσκοπικά τριχοειδή αγγεία και να μεταφέρουν οξυγόνο σε αναιμικούς ιστούς, να απομακρύνουν εμπόδια από τα αιμοφόρα αγγεία και πλάκα από τα εγκεφαλικά κύτταρα, ακόμη και να εντοπίζουν και να καταστρέφουν ιούς, βακτήρια και άλλους μολυσματικούς παράγοντες. Οι νανομηχανές μπορεί να χρησιμοποιηθούν επίσης για να μεταφέρουν φάρμακα απευθείας σε συγκεκριμένα κύτταρα-στόχους.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η ανίχνευση του καρκίνου θα βελτιωθεί θεαματικά με τη βοήθεια της νανοϊατρικής. Ο Δρ Σάμιουελ Γουίκλαϊν, καθηγητής  ιατρικής, φυσικής και βιοϊατρικής τεχνολογίας, είπε: «Υπάρχουν τεράστιες πιθανότητες να εντοπίζουμε μικροσκοπικούς καρκίνους πολύ πιο έγκαιρα από ποτέ και να τους αντιμετωπίζουμε με δραστικά φάρμακα στο σημείο όπου βρίσκεται ο όγκος και μόνο, ενώ παράλληλα να μειώνουμε οποιεσδήποτε επιβλαβείς παρενέργειες».

Αν και αυτά μπορεί να ακούγονται σαν ιστορίες φαντασίας για το μέλλον, η νανοϊατρική είναι πολύ πραγματική στο μυαλό μερικών επιστημόνων. Πρωτοπόροι ερευνητές σε αυτόν τον τομέα αναμένουν ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία η νανοτεχνολογία θα χρησιμοποιείται για την επισκευή και αναδιάταξη της μοριακής δομής των ζωντανών κυττάρων. Κάποιος υποστηρικτής της ισχυρίζεται: «Η νανοϊατρική θα εξαλείψει σχεδόν όλες τις κοινές ασθένειες του 20ού αιώνα, σχεδόν όλο τον πόνο και τα δεινά των ασθενειών, και θα καταστήσει δυνατή τη διεύρυνση των ανθρώπινων ικανοτήτων». Ακόμη και τώρα μερικοί επιστήμονες αναφέρουν επιτυχίες στη χρήση της νανοϊατρικής σε πειραματόζωα.

◼ Γονιδιωματική Η μελέτη της γονιδιακής δομής είναι γνωστή ως γονιδιωματική. Κάθε κύτταρο του ανθρώπινου σώματος αποτελείται από πολλά συστατικά τα οποία είναι απαραίτητα για τη ζωή. Ένα από αυτά τα συστατικά είναι το γονίδιο. Ο καθένας μας έχει περίπου 35.000 γονίδια τα οποία καθορίζουν το χρώμα και την υφή των μαλλιών μας, το χρώμα του δέρματος και των ματιών μας, το ύψος μας και άλλα χαρακτηριστικά της προσωπικής μας σωματικής εμφάνισης. Τα γονίδιά μας παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της ποιότητας των εσωτερικών μας οργάνων.

Η βλάβη των γονιδίων μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία μας. Μάλιστα, κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι όλες οι ασθένειες προκύπτουν από γενετική δυσλειτουργία. Ορισμένα ελαττωματικά γονίδια τα κληρονομούμε από τους γονείς μας. Άλλα υφίστανται βλάβη από την έκθεσή μας σε επιβλαβή στοιχεία του περιβάλλοντός μας.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι θα μπορέσουν σύντομα να προσδιορίσουν τα συγκεκριμένα γονίδια που μας προδιαθέτουν να αρρωστήσουμε. Αυτό θα επιτρέψει στους γιατρούς να κατανοήσουν, λόγου χάρη, γιατί κάποια άτομα είναι πιο επιρρεπή σε καρκίνους από ό,τι άλλα ή γιατί ένα είδος καρκίνου είναι πιο επιθετικό σε μερικούς ανθρώπους από ό,τι σε άλλους. Η γονιδιωματική ίσως επίσης αποκαλύψει γιατί ένα φάρμακο είναι αποτελεσματικό σε ορισμένους ασθενείς και όχι σε κάποιους άλλους.

Τέτοιες συγκεκριμένες γενετικές πληροφορίες μπορεί να δημιουργήσουν την αποκαλούμενη εξατομικευμένη ιατρική. Πώς θα μπορούσατε να ωφεληθείτε από αυτή την τεχνολογία; Η ιδέα της εξατομικευμένης ιατρικής υποδηλώνει ότι η ιατρική περίθαλψη μπορεί να προσαρμοστεί για να ταιριάζει στο μοναδικό σας γενετικό προφίλ. Για παράδειγμα, αν η μελέτη των γονιδίων σας αποκάλυπτε ότι έχετε προδιάθεση σε μια συγκεκριμένη ασθένεια, οι γιατροί θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν αυτή την ασθένεια πολύ πριν εμφανιστούν οποιαδήποτε συμπτώματα. Οι υποστηρικτές της γονιδιωματικής ισχυρίζονται ότι σε περιπτώσεις στις οποίες δεν έχει εμφανιστεί ακόμη η ασθένεια, η σωστή αντιμετώπιση, η διατροφή και οι αλλαγές στη συμπεριφορά θα μπορούσαν ακόμη και να την αποτρέψουν ολοκληρωτικά.

Τα γονίδιά σας ίσως να προειδοποιήσουν επίσης τους γιατρούς για την πιθανότητα να παρουσιάσετε παρενέργειες σε κάποια φαρμακευτική αγωγή. Αυτή η πληροφορία μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να χορηγήσουν το ακριβές είδος φαρμάκου και τη δοσολογία που χρειάζεται για τη δική σας συγκεκριμένη περίπτωση. Η εφημερίδα Δε Μπόστον Γκλόουμπ (The Boston Globe) αναφέρει: «Το 2020, η απήχηση [της εξατομικευμένης ιατρικής] πιθανότατα θα έχει εξαπλωθεί πολύ περισσότερο από όσο μπορεί να φανταστεί οποιοσδήποτε από εμάς σήμερα. Νέα φάρμακα σχεδιασμένα με βάση τα γονίδια θα δημιουργηθούν για το διαβήτη, την καρδιοπάθεια, τη νόσο του Αλτσχάιμερ, τη σχιζοφρένεια και αρκετές άλλες παθήσεις που κάνουν πολλούς ανθρώπους στην κοινωνία μας να υποφέρουν».

Τα προαναφερθέντα τεχνολογικά επιτεύγματα δεν είναι παρά ένα δείγμα όσων υπόσχεται η επιστήμη για το μέλλον. Η ιατρική γνώση συνεχίζει να αυξάνεται με πρωτοφανή ρυθμό. Αλλά οι επιστήμονες δεν αναμένουν ότι θα εξαλείψουν εντελώς τις αρρώστιες στο άμεσο μέλλον. Υπάρχουν πολλά εμπόδια τα οποία εξακολουθούν να φαίνονται ανυπέρβλητα.

Εμπόδια που Φαίνονται Ανυπέρβλητα

Η ανθρώπινη συμπεριφορά μπορεί να επιβραδύνει την πρόοδο των προσπαθειών για εξάλειψη της ασθένειας. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η βλάβη που έχει προξενήσει ο άνθρωπος σε ορισμένα οικοσυστήματα έχει προκαλέσει νέες, επικίνδυνες ασθένειες. Σε μια συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Νιούζγουικ, η Μαίρη Περλ, πρόεδρος της Ένωσης για την Άγρια Ζωή, εξήγησε: «Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970,  έχουν εμφανιστεί πάνω από 30 νέες ασθένειες, περιλαμβανομένου του AIDS, του Έμπολα, της νόσου Λάιμ και του Σοβαρού Οξέος Αναπνευστικού Συνδρόμου (SARS). Οι περισσότερες από αυτές πιστεύεται ότι έχουν μεταφερθεί από τα ζώα σε ανθρώπινους πληθυσμούς».

Επίσης, οι άνθρωποι τρώνε λιγότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά και περισσότερη ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λίπη. Αυτό το γεγονός, μαζί με τη μείωση της σωματικής δραστηριότητας και με άλλες ανθυγιεινές συνήθειες, έχει φέρει περισσότερες καρδιαγγειακές παθήσεις. Το κάπνισμα αυξάνεται προκαλώντας σοβαρά προβλήματα υγείας και θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Κάθε χρόνο περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι τραυματίζονται σοβαρά ή πεθαίνουν σε αυτοκινητικά δυστυχήματα. Ο πόλεμος και άλλες μορφές βίας σκοτώνουν και ακρωτηριάζουν αμέτρητους άλλους ανθρώπους. Εκατομμύρια άτομα έχουν προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα της κατάχρησης αλκοόλ ή της χρήσης ναρκωτικών.

Η αλήθεια είναι ότι, ανεξάρτητα από την αιτία και παρ’ όλη την πρόοδο στην ιατρική τεχνολογία, μερικές ασθένειες εξακολουθούν να επιβάλλουν βαρύ τίμημα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), “περισσότεροι από 150 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από κατάθλιψη κάθε δεδομένη στιγμή, περίπου 25 εκατομμύρια πάσχουν από σχιζοφρένεια και 38 εκατομμύρια από επιληψία”. Ο ιός HIV/AIDS, οι διαρροϊκές ασθένειες, η ελονοσία, η ιλαρά, η πνευμονία και η φυματίωση προσβάλλουν εκατομμύρια ανθρώπους, αφαιρώντας τη ζωή από αμέτρητα παιδιά και νεαρούς ενηλίκους.

Υπάρχουν και άλλα εμπόδια που φαίνονται ανυπέρβλητα στο δρόμο για την εξάλειψη των ασθενειών. Η φτώχεια και η κακή διακυβέρνηση είναι δύο μεγάλα προβλήματα. Σε μια πρόσφατη έκθεση, η WHO ανέφερε ότι εκατομμύρια άτομα που πεθαίνουν από μολυσματικές ασθένειες θα μπορούσαν να σωθούν αν δεν υπήρχε η κυβερνητική αποτυχία και η έλλειψη χρημάτων.

Θα βοηθήσει η επιστημονική γνώση και οι θεαματικές εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια; Θα δούμε σύντομα έναν κόσμο χωρίς αρρώστιες; Είναι αλήθεια ότι οι παράγοντες που περιγράφτηκαν παραπάνω δεν παρέχουν σαφή απάντηση. Η Γραφή, όμως, ρίχνει φως σε αυτή την ερώτηση. Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει τι λέει η Γραφή για την προοπτική μιας μελλοντικής εποχής κατά την οποία η αρρώστια δεν θα υπάρχει πια.

[Υποσημείωση]

 [Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 7]

Απεικόνιση μέσω ακτίνων Χ

Ευκρινέστερες, ακριβέστερες απεικονίσεις του ανθρώπινου σώματος ίσως βοηθήσουν στην ανίχνευση ασθενειών στα αρχικά τους στάδια

[Ευχαριστίες]

© Philips

Siemens AG

Ρομποτική χειρουργική

Ρομπότ εξοπλισμένα με χειρουργικά εργαλεία βοηθούν τους γιατρούς να κάνουν εξαιρετικά περίπλοκες επεμβάσεις με απίστευτη ακρίβεια

[Ευχαριστίες]

© 2006 Intuitive Surgical, Inc.

Νανοϊατρική

Μικροσκοπικές ανθρωποποίητες μηχανές μπορεί να δώσουν στους γιατρούς τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν ασθένειες σε κυτταρικό επίπεδο. Αυτή η φωτογραφία είναι καλλιτεχνική απεικόνιση νανομηχανών που θα μπορούσαν να μιμηθούν τη λειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων

[Ευχαριστίες]

Artist: Vik Olliver (vik@diamondage.co.nz)/​Designer: Robert Freitas

Γονιδιωματική

Μελετώντας τη γονιδιακή δομή ενός ανθρώπου, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι θα ανιχνεύουν και θα αντιμετωπίζουν την ασθένεια πριν καν ο ασθενής παρουσιάσει οποιαδήποτε συμπτώματα

[Ευχαριστίες]

Chromosomes: © Phanie/​Photo Researchers, Inc.

[Πλαίσιο στη σελίδα 8, 9]

Έξι Ανίκητοι Εχθροί

Η ιατρική γνώση και η σχετική τεχνολογία συνεχίζουν να προοδεύουν με πρωτοφανή ρυθμό. Ωστόσο, μάστιγες μολυσματικών ασθενειών συνεχίζουν να σπέρνουν τον όλεθρο στον κόσμο. Οι θανατηφόρες ασθένειες που αναφέρονται παρακάτω παραμένουν ανίκητες.

HIV/AIDS

Περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV, και περίπου 20 εκατομμύρια έχουν πεθάνει από AIDS. Στη διάρκεια του 2005 σημειώθηκαν πέντε εκατομμύρια νέες μολύνσεις και περισσότεροι από τρία εκατομμύρια θάνατοι που σχετίζονταν με το AIDS. Στα θύματα περιλαμβάνονταν πάνω από 500.000 παιδιά. Η συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων του ιού HIV δεν λαβαίνουν επαρκή θεραπεία.

Διάρροια

Η διάρροια, με περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια περιστατικά κάθε χρόνο, χαρακτηρίζεται ως μια από τις κύριες αιτίες θανάτου των φτωχών. Προκαλείται από διάφορες μολυσματικές ασθένειες οι οποίες μπορεί να εξαπλωθούν από μολυσμένο νερό ή τροφή ή από έλλειψη καλής προσωπικής υγιεινής. Αυτές οι μολύνσεις προκαλούν το θάνατο δύο εκατομμυρίων και πλέον ανθρώπων κάθε χρόνο.

Ελονοσία

Ετησίως, περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι παθαίνουν ελονοσία. Σχεδόν ένα εκατομμύριο θύματα πεθαίνουν κάθε χρόνο και πολλά από αυτά είναι παιδιά. Στην Αφρική ένα παιδί πεθαίνει από ελονοσία κάθε 30 δευτερόλεπτα περίπου. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), «η επιστήμη δεν διαθέτει ακόμη το μαγικό χάπι για την ελονοσία και πολλοί αμφιβάλλουν για το αν θα υπάρξει ποτέ τέτοιο φάρμακο».

 Ιλαρά

Το 2003, η ιλαρά σκότωσε περισσότερους από 500.000 ανθρώπους. Η ιλαρά, μια κύρια αιτία παιδικών θανάτων, είναι άκρως μεταδοτική νόσος. Κάθε χρόνο περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι κολλούν ιλαρά. Η ειρωνεία είναι ότι τα τελευταία 40 χρόνια υπάρχει διαθέσιμο ένα αποτελεσματικό και φτηνό εμβόλιο κατά της ιλαράς.

Πνευμονία

Περισσότερα παιδιά πεθαίνουν από πνευμονία παρά από οποιαδήποτε άλλη μολυσματική ασθένεια, ισχυρίζεται η WHO. Περίπου δύο εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν από πνευμονία κάθε χρόνο. Οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους σημειώνονται στην Αφρική και στη Νοτιοανατολική Ασία. Σε πολλά μέρη του κόσμου, η περιορισμένη πρόσβαση σε νοσοκομεία στερεί από τα θύματα ζωοσωτήρια ιατρική περίθαλψη.

Φυματίωση

Το 2003, η φυματίωση προκάλεσε το θάνατο 1.700.000 και πλέον ανθρώπων. Μεγάλη ανησυχία στους υγειονομικούς υπευθύνους προκαλεί η εμφάνιση μικροβίων φυματίωσης που είναι ανθεκτικά στα φάρμακα. Μερικά στελέχη έχουν αναπτύξει αντίσταση σε όλα τα κύρια φάρμακα κατά της φυματίωσης. Τα στελέχη φυματίωσης που είναι ανθεκτικά στα φάρμακα αναπτύσσονται σε ασθενείς οι οποίοι λαβαίνουν ανεπαρκώς επιτηρούμενη ή ελλιπή ιατρική περίθαλψη.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 9]

Οι Εναλλακτικές Μορφές Ιατρικής σε Άνθηση

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία θεραπευτικών μεθόδων οι οποίες δεν είναι γενικά αποδεκτές από τους γιατρούς της συμβατικής ιατρικής. Αυτές είναι κοινώς γνωστές ως παραδοσιακή ιατρική και εναλλακτική ιατρική. Στις αναπτυσσόμενες χώρες η πλειονότητα του πληθυσμού εμπιστεύεται την παραδοσιακή ιατρική για τη φροντίδα της υγείας του. Σε φτωχές περιοχές πολλοί δεν έχουν τα χρήματα που απαιτούνται για τη συμβατική ιατρική περίθαλψη ενώ άλλοι απλώς προτιμούν παραδοσιακές μεθόδους.

Οι εναλλακτικές μορφές ιατρικής ευδοκιμούν και σε πλούσιες χώρες. Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή είδη εναλλακτικών θεραπειών είναι ο βελονισμός, η χειροπρακτική, η ομοιοπαθητική, η φυσιοπαθητική και η βοτανοθεραπεία. Μερικές από αυτές τις μεθόδους έχουν γίνει αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και έχουν αποδειχτεί ωφέλιμες για κάποιες ασθένειες. Η αποτελεσματικότητα ορισμένων μεθόδων, όμως, δεν έχει αναγνωριστεί επαρκώς. Η αυξανόμενη απήχηση μερικών μορφών εναλλακτικής ιατρικής έχει εγείρει κάποια θέματα ασφάλειας. Σε πολλές χώρες τέτοιες θεραπευτικές μέθοδοι δεν υπόκεινται σε νομοθετικά πλαίσια. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον που ευνοεί την αυθαίρετη λήψη σκευασμάτων, τις απομιμήσεις προϊόντων και τον κομπογιαννιτισμό. Φίλοι και συγγενείς που δεν έχουν επαρκή εκπαίδευση, αν και με καλές προθέσεις, συνήθως γίνονται αυτοδιόριστοι γιατροί. Όλα αυτά επιφέρουν παρενέργειες και άλλους κινδύνους για την υγεία.

Σε αρκετές χώρες όπου υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο, διάφορες μορφές εναλλακτικής θεραπείας χαίρουν αποδοχής από τη συμβατική ιατρική κοινότητα και προτείνονται από γιατρούς. Ωστόσο, φαίνεται πως δεν υπάρχει βάσιμος ισχυρισμός ότι αυτές οι μέθοδοι θα φέρουν ποτέ έναν κόσμο χωρίς αρρώστιες.