Καμτσάτκα​—Ο Θαυμαστός Κόσμος της Ρωσίας στον Ειρηνικό

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

ΠΡΙΝ από τριακόσια και πλέον χρόνια, Ρώσοι εξερευνητές που κατευθύνονταν ανατολικά διασχίζοντας την Ασία συνάντησαν μια ορεινή χερσόνησο η οποία εισχωρούσε νότια στον Ειρηνικό Ωκεανό, χωρίζοντας την Οχοτσκική Θάλασσα από τη Βερίγγειο Θάλασσα. Αυτή η μυστηριώδους ομορφιάς γη, που είναι λίγο μεγαλύτερη από την Ιταλία, παραμένει ως επί το πλείστον άγνωστη στους ξένους.

Η Καμτσάτκα βρίσκεται σχεδόν στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με τα Βρετανικά Νησιά και έχει ψυχρό κλίμα. Οι χειμώνες είναι ηπιότεροι κοντά στην ακτή, αλλά σε μερικές περιοχές της ενδοχώρας το χιόνι ξεπερνάει τα 6 μέτρα και ορισμένες φορές πλησιάζει τα 12 μέτρα! Το καλοκαίρι, η χερσόνησος τυλίγεται συχνά στην ομίχλη της θάλασσας και σαρώνεται από ισχυρούς ανέμους. Οι άφθονες βροχές που πέφτουν στο ηφαιστειακό έδαφος της Καμτσάτκα παράγουν πλούσια χλωρίδα, στην οποία περιλαμβάνονται διάφοροι καρποφόροι θάμνοι, χόρτα που φτάνουν στο ύψος του ανθρώπου και πανέμορφα αγριολούλουδα, όπως αυτό που είναι γνωστό ως βασίλισσα των λιβαδιών.

Οι σημύδες, με κορμούς και κλώνους λυγισμένους και συνεστραμμένους από τους σφοδρούς ανέμους και  τις βαριές χιονοπτώσεις, καλύπτουν σχεδόν το ένα τρίτο της χερσονήσου. Αυτά τα ανθεκτικά δέντρα που αναπτύσσονται αργά είναι ασυνήθιστα γερά, όπως και οι ρίζες τους, και έτσι ευδοκιμούν σχεδόν παντού​—ακόμη και γέρνοντας οριζόντια από την επιφάνεια γκρεμών! Τα φύλλα τους βγαίνουν τον Ιούνιο, ενώ πολλές φορές υπάρχει ακόμη χιόνι, και κιτρινίζουν τον Αύγουστο, αναγγέλλοντας τον ερχομό του χειμώνα.

Ηφαίστεια, Θερμοπίδακες και Θερμές Πηγές

Η Καμτσάτκα, η οποία βρίσκεται στον Πύρινο Δακτύλιο​—μια ζώνη υψηλής σεισμικής δραστηριότητας στα όρια του Ειρηνικού Ωκεανού—​έχει περίπου 30 ενεργά ηφαίστεια. Το ηφαίστειο Κλιουτσέφσκαγια, το οποίο περιγράφεται ως ένας «τέλειος κώνος απίστευτης ομορφιάς», ορθώνεται σε υψόμετρο 4.750 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, πράγμα που το καθιστά το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στην Ευρασία. Από το 1697​—το έτος κατά το οποίο Ρώσοι εξερευνητές πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους στην Καμτσάτκα—​έχουν καταγραφεί στη χερσόνησο πάνω από 600 εκρήξεις.

Τα έτη 1975/1976, εκρήξεις από ηφαιστειακές σχισμές στην περιοχή Τολμπάτσικ δημιούργησαν μια πύρινη «δάδα» το ύψος της οποίας ξεπερνούσε τα 2.500 μέτρα! Μέσα στα σύννεφα της τέφρας διακρίνονταν αστραπές. Οι εκρήξεις συνεχίζονταν αδιάκοπα επί σχεδόν ενάμιση χρόνο και δημιούργησαν τέσσερις καινούριους ηφαιστειακούς κώνους. Λίμνες και ποτάμια εξαφανίστηκαν, και η καυτή τέφρα αποξήρανε ολόκληρα δάση μέχρι τις ρίζες. Τεράστιες εκτάσεις υπαίθρου μετατράπηκαν σε έρημο.

Ευτυχώς, οι περισσότερες εκρήξεις συμβαίνουν μακριά από κατοικημένες περιοχές, και πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Αλλά οι επισκέπτες έχουν άλλους λόγους για να είναι προσεκτικοί, ιδιαίτερα όταν πηγαίνουν στην Κοιλάδα του Θανάτου, στους πρόποδες του ηφαιστείου Κιχπίνιτς. Όταν υπάρχει άπνοια, και ιδιαίτερα όταν λιώνουν οι πάγοι την άνοιξη, δηλητηριώδη ηφαιστειακά αέρια συγκεντρώνονται στην κοιλάδα, καθιστώντας την θανάσιμη παγίδα για την άγρια ζωή. Σε μια περίπτωση, βρέθηκαν στην κοιλάδα τα πτώματα δέκα αρκούδων και πολυάριθμων μικρότερων ζώων.

Στον τεράστιο κρατήρα που είναι γνωστός ως καλδέρα Ούζαν υπάρχουν λεκάνες με λάσπη που κοχλάζει και ηφαιστειακές λίμνες οι οποίες αχνίζουν, γεμάτες με ζωηρόχρωμα φύκια. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται η Κοιλάδα με τους Θερμοπίδακες, η οποία ανακαλύφτηκε το 1941. Μερικοί θερμοπίδακες εκτοξεύουν νερό κάθε δύο με τρία λεπτά και άλλοι κάθε λίγες μέρες. Ελικόπτερα μεταφέρουν τους επισκέπτες σε αυτά τα εντυπωσιακά μέρη, περίπου 180 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκι. Ωστόσο, ο  αριθμός των επισκεπτών ελέγχεται αυστηρά ώστε να μη διαταράσσεται η εύθραυστη οικολογική ισορροπία. Προς αυτόν το σκοπό, έξι περιοχές στην Καμτσάτκα προστατεύονται ως Τοποθεσίες Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Στην Καμτσάτκα υπάρχουν πολυάριθμες θερμές πηγές, πολλές από τις οποίες, με θερμοκρασίες από 30 ως 40 βαθμούς Κελσίου, προσφέρουν ευχαρίστηση στους επισκέπτες και αντισταθμίζουν κάπως τους μακρείς, κρύους χειμωνιάτικους μήνες. Η θερμότητα της γης έχει χρησιμοποιηθεί επίσης για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Στην πραγματικότητα, ο πρώτος γεωθερμικός σταθμός της Ρωσίας κατασκευάστηκε σε αυτή τη χερσόνησο.

Αρκούδες, Σολομοί και Θαλασσαετοί

Περίπου 10.000 καφέ αρκούδες εξακολουθούν να περιφέρονται στην Καμτσάτκα. Το μέσο βάρος τους  είναι 150-200 κιλά, μολονότι, αν αφεθούν να μεγαλώσουν, μπορούν να φτάσουν σχεδόν σε τριπλάσιο μέγεθος. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση των ντόπιων Ιτελμέν, η αρκούδα ήταν «αδελφός» τους, και οι ίδιοι σέβονταν αυτά τα ζώα. Η αδελφική σχέση τους τερματίστηκε όταν εμφανίστηκαν τα πυροβόλα όπλα. Τώρα, οι υπέρμαχοι της διατήρησης του περιβάλλοντος φοβούνται για το μέλλον αυτών των ζώων.

Οι αρκούδες είναι ντροπαλές και γι’ αυτό σπάνια μπορεί να τις δει κανείς. Αλλά τον Ιούνιο, όταν οι σολομοί αρχίζουν να γεννούν αβγά στα ποτάμια, οι αρκούδες συρρέουν σε μεγάλους αριθμούς για να τραφούν με αυτά τα ψάρια, και μία αρκούδα μπορεί να φάει πάνω από είκοσι σολομούς! Γιατί έχουν τέτοια ακόρεστη όρεξη; Το καλοκαίρι, πρέπει να συσσωρεύσουν αρκετό σωματικό λίπος για να συντηρηθούν στη διάρκεια των κρύων μηνών του χειμώνα, κατά τους οποίους η τροφή είναι λιγοστή και οι αρκούδες χρειάζεται να παραμένουν σε νάρκη μέσα σε προστατευμένες φωλιές για να εξοικονομούν ενέργεια.

Ένα άλλο ζώο που του αρέσει ο σολομός είναι ο θαλασσαετός του Στέλερ, ένα μεγαλοπρεπές πουλί με άνοιγμα φτερών που φτάνει τα δυόμισι μέτρα. Το χρώμα του είναι κυρίως μαύρο, ενώ έχει μια άσπρη κηλίδα στη ράχη και άσπρη σφηνοειδή ουρά. Οι συγκεκριμένοι αετοί, που τώρα αριθμούν περίπου 5.000 και μειώνονται, συναντώνται μόνο σε αυτή την περιοχή του κόσμου και, ενίοτε, στα νησιά Αλεούτες και Πριμπιλόφ της Αλάσκας. Χρησιμοποιούν τις ίδιες φωλιές τον έναν χρόνο μετά τον άλλον, συντηρώντας τες και επεκτείνοντάς τες. Μια φωλιά, που έφτασε σε διάμετρο τα τρία μέτρα, έγινε τόσο βαριά ώστε έσπασε τη σημύδα πάνω στην οποία βρισκόταν!

Οι Άνθρωποι που Κατοικούν στην Καμτσάτκα

Οι σημερινοί κάτοικοι της Καμτσάτκα είναι ως επί το πλείστον Ρώσοι, αλλά έχουν απομείνει αρκετές χιλιάδες ντόπιοι, από τους οποίους η μεγαλύτερη ομάδα είναι οι Κοριάκ που ζουν στα βόρεια. Άλλες ομάδες είναι οι Τσούκτσοι και οι Ιτελμέν, και καθεμιά από αυτές μιλάει τη δική της γλώσσα. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους της Καμτσάτκα ζουν στο Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκι, το διοικητικό κέντρο. Η υπόλοιπη χερσόνησος είναι αραιοκατοικημένη, και τα περισσότερα παράκτια και παραποτάμια χωριά είναι προσβάσιμα μόνο με πλοιάριο ή αεροπλάνο.

Το ψάρεμα και το μάζεμα καβουριών είναι η κύρια πηγή εισοδήματος. Τα γιγάντια κόκκινα καβούρια της Καμτσάτκα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Αυτά τα καβούρια, που έχουν άνοιγμα 1,7 μέτρα από τη μια δαγκάνα ως την άλλη, προσθέτουν ενδιαφέρον και χρώμα στους πάγκους της αγοράς.

Από το 1989, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επισκέπτονται την Καμτσάτκα για να ασχοληθούν με ένα διαφορετικό είδος ψαρέματος. Ως «ψαράδες ανθρώπων», φέρνουν τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού στους απομονωμένους ανθρώπους της Καμτσάτκα. (Ματθαίος 4:19· 24:14) Μερικοί έχουν ανταποκριθεί, και τώρα αυτοί βοηθούν και άλλους να γνωρίσουν και να λατρέψουν τον Δημιουργό, τον Ιεχωβά Θεό, αντί για τη δημιουργία του. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ντόπιοι απελευθερώνονται από τον κοινό φόβο των πονηρών πνευμάτων. (Ιακώβου 4:7) Επίσης, μαθαίνουν για έναν μελλοντικό καιρό κατά τον οποίο ολόκληρη η γη, καθαρισμένη εντελώς από την κακία και όσους πράττουν το κακό, θα «γεμίσει από τη γνώση του Ιεχωβά όπως τα νερά σκεπάζουν τη θάλασσα».​—Ησαΐας 11:9.

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 18]

ΘΕΑΜΑΤΙΚΗ ΚΑΛΔΕΡΑ

Η καλδέρα Ούζαν, η λεκάνη ενός αρχαίου ηφαιστείου, έχει διάμετρο περίπου δέκα χιλιόμετρα. Τα απότομα τοιχώματά της περικλείουν μια «συλλογή από όλα εκείνα για τα οποία φημίζεται η Καμτσάτκα», λέει ένα βιβλίο. Στη λεκάνη υπάρχουν θερμές και κρύες πηγές, περιοχές με λάσπη που κοχλάζει, ηφαιστειακοί κώνοι από λάσπη, πεντακάθαρες λίμνες γεμάτες ψάρια και κύκνους, καθώς και πλούσια βλάστηση.

Το βιβλίο Τα Θαύματα της Καμτσάτκα (Miracles of Kamchatka Land) λέει ότι «ίσως δεν υπάρχει άλλο μέρος στη Γη» με τόσο σύντομο αλλά και τόσο όμορφο φθινόπωρο. Η κατακόκκινη τούνδρα δημιουργεί αντίθεση με το ζωηρό χρυσοκίτρινο χρώμα των σημύδων, ενώ εδώ και εκεί η γη που κοχλάζει εκτινάσσει στήλες λευκού ατμού που υψώνονται στον καταγάλανο ουρανό. Νωρίς δε το πρωί, το δάσος «τραγουδάει» καθώς εκατομμύρια παγωμένα φύλλα πέφτουν στο έδαφος με έναν απαλό ήχο, αναγγέλλοντας διακριτικά την άφιξη του χειμώνα.

[Πλαίσιο στη σελίδα 19]

ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΛΙΜΝΗ!

Το 1996 ένα ηφαίστειο που θεωρούνταν σβησμένο εξερράγη κάτω από τη λίμνη Καρίμσκι, δημιουργώντας κύματα ύψους 10 μέτρων τα οποία ισοπέδωσαν τα γύρω δάση. Μέσα σε λίγα λεπτά, η λίμνη έγινε τόσο όξινη ώστε δεν μπορούσε να συντηρήσει ζωή. Ωστόσο, δεν βρέθηκαν νεκρά ζώα κοντά στη λίμνη, παρά την ηφαιστειακή τέφρα και τα κύματα που σάρωσαν την ακτογραμμή, εξηγεί ο ερευνητής Άντριου Λόγκαν. «Πριν από την έκρηξη», λέει ο ίδιος, «ήταν γνωστό ότι αρκετά εκατομμύρια ψάρια (κυρίως σολομοί και πέστροφες) ζούσαν στη λίμνη Καρίμσκι. Μετά την έκρηξη, η λίμνη έμεινε χωρίς ζωή». Εντούτοις, μερικά ψάρια μπορεί να επέζησαν. Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι υπήρξε κάποιο προειδοποιητικό σήμα​—ίσως κάποια αλλαγή στη χημεία του νερού—​το οποίο κινητοποίησε τα ψάρια, κάνοντάς τα να διαφύγουν στο γειτονικό ποταμό Καρίμσκι.

[Χάρτης στη σελίδα 16]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΡΩΣΙΑ

ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ