Γνωρίστε τους Κατοίκους του Ανατολικού Τιμόρ

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΙΜΟΡ, ή αλλιώς Τιμόρ-Λέστε, είναι μια μικροσκοπική χώρα που καταλαμβάνει το ανατολικό ήμισυ του νησιού Τιμόρ. Τόσο η μαλαϊκή λέξη από την οποία προέρχεται η λέξη «Τιμόρ» όσο και η πορτογαλική λέξη Λέστε σημαίνουν και οι δύο «ανατολή». Η ονομασία είναι κατάλληλη, επειδή το νησί βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του ινδονησιακού αρχιπελάγους.

Το Ανατολικό Τιμόρ καλύπτει έκταση περίπου 14.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δηλαδή είναι λίγο μεγαλύτερο από την πολιτεία του Κονέκτικατ, στις ΗΠΑ, ή μικρότερο από τη μισή Ολλανδία. Αν και μικρό, το νησί αποτελεί οικολογικό σύνορο ανάμεσα στην Ασία και στην Αυστραλία. Πυκνές τροπικές ζούγκλες βρίσκονται πλάι σε ξερούς, καχεκτικούς ευκάλυπτους και άνυδρους βοσκότοπους. Η άγρια ζωή αποτελεί και αυτή ένα μείγμα αυστραλιανών και ασιατικών ειδών. Για παράδειγμα, αυστραλιανά μαρσιποφόρα και πουλιά συνυπάρχουν με ασιατικούς πιθήκους και τροπικούς θαλάσσιους κροκόδειλους. Ωστόσο, τι θα λεχθεί για τους κατοίκους του Ανατολικού Τιμόρ; Θα θέλατε να τους γνωρίσετε;

Μνήμες Αποικιακού Παρελθόντος

Οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι έφτασαν για πρώτη φορά στο Ανατολικό Τιμόρ πιθανώς γύρω στο 1514. Εκείνα τα χρόνια, τεράστια δάση με σάνταλα κάλυπταν τις λοφοπλαγιές. Το σανταλόξυλο κόστιζε μια περιουσία, και αυτά τα δέντρα αποτελούσαν από μόνα τους επαρκή αιτία για να ιδρύσουν εκεί οι Πορτογάλοι εμπορική βάση. Και η Καθολική Εκκλησία επίσης ενδιαφερόταν για την περιοχή και ήθελε να στείλει ιεραποστόλους για να μεταστρέψει τους ιθαγενείς. Υποκινούμενοι από αυτό το δίπτυχο κίνητρο, οι Πορτογάλοι άρχισαν να αποικίζουν το νησί το 1556.

Εντούτοις, το Ανατολικό Τιμόρ παρέμενε μια απομονωμένη και παραμελημένη αποικιακή βάση. Όταν οι Ολλανδοί απέκτησαν τον έλεγχο του δυτικού τμήματος του νησιού το 1656, οι Πορτογάλοι αποσύρθηκαν στην ανατολική πλευρά. Τελικά, έπειτα από 400 και πλέον χρόνια αποικιακής διακυβέρνησης, οι Πορτογάλοι αποσύρθηκαν εντελώς το 1975.

Το ίδιο εκείνο έτος ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος. Τα επόμενα 24 χρόνια, υπολογίζεται ότι 200.000 Τιμορέζοι​—περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού—​σκοτώθηκαν στις εχθροπραξίες. Ένα κύμα βίας σάρωσε τη χώρα το 1999, καταστρέφοντας ως και το 85 τοις εκατό των σπιτιών καθώς και μεγάλο μέρος των υποδομών. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διέφυγαν στα βουνά. Τελικά, παρενέβησαν τα Ηνωμένα Έθνη για να σταματήσουν την καταστροφή και να επιτευχθεί σταθερότητα στη χώρα.

Έκτοτε, οι κάτοικοι του Τιμόρ πασχίζουν να ξαναχτίσουν την κομματιασμένη τους ζωή. Το Μάιο του 2002, το Ανατολικό Τιμόρ, ή αλλιώς Λαϊκή Δημοκρατία του Τιμόρ-Λέστε, αναγνωρίστηκε επίσημα ως καινούριο κράτος.

Πολιτιστικό Σταυροδρόμι

Η εμπορική δραστηριότητα αιώνων, η μετανάστευση Ασιατών και Αυστραλασιατών, καθώς και ο ευρωπαϊκός αποικισμός έχουν δημιουργήσει ένα ενδιαφέρον κράμα πολιτισμών και γλωσσών σε όλο το Ανατολικό Τιμόρ. Μολονότι η πορτογαλική παραμένει η γλώσσα του εμπορίου και της διοίκησης, το 80 τοις εκατό του πληθυσμού χρησιμοποιεί μια επίσημη γλώσσα συνεννόησης που αποκαλείται τετούμ, η οποία περιέχει και αυτή πολλές πορτογαλικές λέξεις. Το συνονθύλευμα των εθνικών ομάδων που υπάρχουν σε όλη τη χώρα μιλούν τουλάχιστον 22 άλλες γλώσσες.

Στις αγροτικές περιοχές, οι παραδοσιακοί βασιλιάδες εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του χωριού. Επιβλέπουν τις τελετές, την κατανομή γης, καθώς και άλλα παραδοσιακά ζητήματα, ενώ ένας εκλεγμένος αρχηγός χειρίζεται τα διοικητικά θέματα.

 Η θρησκεία είναι ένα μείγμα παραδοσιακού ανιμισμού και εισαγόμενου Καθολικισμού. Η λατρεία των προγόνων, η μαγεία και ο πνευματισμός διαπνέουν κάθε πτυχή της ζωής. Τα τακτικά μέλη της εκκλησίας συνηθίζουν να συμβουλεύονται τον τοπικό ματάν ντόοκ, δηλαδή μάγο-γιατρό, για να τους πει το μέλλον, να θεραπεύσει ασθένειες ή να διώξει τα κακά πνεύματα.

Φιλοπερίεργος και Φιλόξενος Λαός

Οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ είναι εκ φύσεως χαρούμενοι, φιλοπερίεργοι και φιλόξενοι. «Έχουμε την έντονη επιθυμία να μαθαίνουμε, να συζητάμε, καθώς και να συναναστρεφόμαστε και να συνεργαζόμαστε με άλλους, ακόμη και με ξένους», λέει ο Πρόεδρος Κέι Ράλα Ζανάνα Γκουσμάο.

Οι επισκέπτες που προσκαλούνται για δείπνο από κάποια οικογένεια Τιμορέζων πιθανότατα θα δειπνήσουν με την κεφαλή της οικογένειας, τον άντρα. Η σύζυγος και τα παιδιά του θα σερβίρουν το γεύμα και θα φάνε αργότερα το βράδυ. Στην αρχή, η ευγένεια επιβάλλει να πάρει ο επισκέπτης μια μικρή ποσότητα φαγητού. Κατόπιν, μπορεί να τιμήσει τη μαγείρισσα ζητώντας και δεύτερη μερίδα.

Τα περισσότερα γεύματα των Τιμορέζων περιλαμβάνουν ρύζι, καλαμπόκι ή κασσάβα, συνοδευόμενα από φυλλώδη χορταρικά και λαχανικά. Μια τοπική σπεσιαλιτέ, το σαμπόκο, είναι ένα νόστιμο μείγμα από σαρδέλες, σάλτσα ταμάρινδου και μπαχαρικά, τυλιγμένα όλα μαζί σε φύλλο φοίνικα. Ωστόσο, το κρέας παραμένει ακριβή πολυτέλεια.

Αντηχεί από Παιδικές Φωνές

Το Ανατολικό Τιμόρ είναι ένα έθνος νεαρών ανθρώπων. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός αποτελείται από παιδιά, και πολλές οικογένειες έχουν στο σπίτι τους 10 ως 12 παιδιά.

Τα παιδιά πηγαίνουν συνήθως στο σχολείο πιασμένα χέρι χέρι​—τα αγόρια με τα αγόρια και τα κορίτσια με τα κορίτσια—​γελώντας και τραγουδώντας στο δρόμο. Τα σχολικά μαθήματα δεν περιλαμβάνουν μόνο ακαδημαϊκή γνώση αλλά και εκπαίδευση για το πώς να ζουν και να συμπεριφέρονται σωστά.

Στο Τιμόρ, ένα παιδί δεν παίζει ποτέ μόνο του ή ήσυχα​—ολόκληρη η γειτονιά συμμετέχει στη διασκέδαση! Ένα αγαπημένο παιχνίδι είναι το ντούντου κάρετα, δηλαδή σπρωχτό αυτοκίνητο. Το υποτιθέμενο αυτοκίνητο είναι ο τροχός ενός ποδηλάτου. Τρέχοντας και γελώντας, τα παιδιά κατευθύνουν και σπρώχνουν με μια βέργα τον τροχό, κυνηγώντας τον καθώς εκείνος κυλάει στο δρόμο.

Αλλά η ζωή για τα παιδιά του Τιμόρ δεν είναι μόνο παιχνίδι. Παραδείγματος χάρη, μπορεί να τους ανατεθεί να αλέσουν καλαμπόκι, χρησιμοποιώντας μια βαριά σιδερένια ράβδο. Ωστόσο, εκείνα γελούν χαρούμενα καθώς εργάζονται και δείχνουν να αγνοούν το γεγονός ότι έχουν γεννηθεί σε μία από τις δέκα φτωχότερες χώρες του κόσμου.

Οι Ωδίνες της Γέννησης ενός Καινούριου Έθνους

Η υπερβολική φτώχεια καθιστά ανασφαλή τη ζωή των Τιμορέζων. Το 40 τοις εκατό του πληθυσμού ζουν με λιγότερο από 1,5 ευρώ την ημέρα​—το  ελάχιστο απαιτούμενο ποσό για την κάλυψη των βασικών αναγκών διατροφής και συντήρησης ενός σπιτικού. Οι υποδομές είναι ανεπαρκείς. Μια κυβερνητική έκθεση αναφέρει: «Σε πανεθνική κλίμακα, τρεις στους τέσσερις ζουν χωρίς ηλεκτρισμό, τρεις στους πέντε χωρίς ασφαλείς εγκαταστάσεις υγιεινής και ένας στους δύο χωρίς ασφαλές πόσιμο νερό».

Υπό αυτές τις συνθήκες, τα προβλήματα υγείας αφθονούν. Ο υποσιτισμός, η ελονοσία, η φυματίωση και άλλες ασθένειες περιορίζουν τη μέση αναμενόμενη διάρκεια ζωής στα 50 χρόνια. Περίπου 1 στα 10 παιδιά πεθαίνει προτού γίνει πέντε χρονών. Το 2004, λιγότεροι από 50 γιατροί εξυπηρετούσαν έναν πληθυσμό περίπου 800.000 ανθρώπων.

Πολλές ξένες κυβερνήσεις συνεργάζονται τώρα με τα Ηνωμένα Έθνη για να βοηθήσουν τους Τιμορέζους να ανοικοδομήσουν την κατεστραμμένη τους χώρα. Τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου που υπάρχουν στη Θάλασσα του Τιμόρ προσφέρουν επίσης ελπίδα για τη βελτίωση της κακής οικονομικής κατάστασης. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος πλούτος του Ανατολικού Τιμόρ είναι οι ευπροσάρμοστοι και ταπεινοί του κάτοικοι. Μια Τιμορέζα είπε στο Ξύπνα!: «Μπορεί να είμαστε φτωχοί, αλλά δεν είμαστε αξιολύπητοι!»

«Καλά Νέα για Κάτι Καλύτερο»

Τα πρόσφατα χρόνια οι Μάρτυρες του Ιεχωβά φέρνουν στους κατοίκους του Ανατολικού Τιμόρ «καλά νέα για κάτι καλύτερο». (Ησαΐας 52:7· Ρωμαίους 10:14, 15) Το 2005, η μία εκκλησία των Μαρτύρων που υπάρχει σε αυτή τη χώρα δαπάνησε σχεδόν 30.000 ώρες  μιλώντας στους ανθρώπους για τη θαυμάσια υπόσχεση της Αγίας Γραφής σχετικά με έναν επερχόμενο επίγειο παράδεισο.​—Ψαλμός 37:10, 11· 2 Πέτρου 3:13.

Η γνώση των Γραφικών αληθειών έχει ελευθερώσει μερικούς κατοίκους από τον καταδυναστευτικό ζυγό του πνευματισμού. Λόγου χάρη, ο Τζέικομπ, ένας οικογενειάρχης με πέντε παιδιά, ήταν βαθιά αναμειγμένος σε παραδοσιακές πνευματιστικές συνήθειες. Πρόσφερε τακτικά θυσίες ζώων στα πνεύματα των νεκρών. Αυτή η συνήθεια έθετε μεγάλο οικονομικό βάρος στην οικογένειά του. Η θυσία μιας κότας κοστίζει σχεδόν όσο ένα ημερομίσθιο, ενώ μια ειδική θυσία κατσικιού ή γουρουνιού κοστίζει όσο οι μισθοί πολλών εβδομάδων.

Με τον καιρό, η σύζυγος του Τζέικομπ, η Φρανσίσκα, άρχισε να μελετάει τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Τότε έδειξε στον Τζέικομπ Γραφικά εδάφια που αποδεικνύουν ότι οι νεκροί δεν γνωρίζουν τίποτα και ότι δεν μπορούν να βλάψουν τους ζωντανούς. (Εκκλησιαστής 9:5, 10· Ιεζεκιήλ 18:4) Αποδεχόμενοι τα όσα λέει η Γραφή, αποφάσισαν και οι δύο να πάψουν να θυσιάζουν στα πνεύματα. Στη συνέχεια, οι συγγενείς τους θύμωσαν και τους αποκήρυξαν, λέγοντας ότι τα εκδικητικά πνεύματα θα τους θανάτωναν σύντομα. Ωστόσο, ο Τζέικομπ και η Φρανσίσκα παρέμειναν σταθεροί, λέγοντας: «Ο Ιεχωβά θα μας προστατέψει».

Στο μεταξύ, ο Τζέικομπ άρχισε να μελετάει τη Γραφή και να παρακολουθεί τις Χριστιανικές συναθροίσεις μαζί με την οικογένειά του. Αυτό οδήγησε και σε άλλες θαυμάσιες αλλαγές στη ζωή του. Αν και κάπνιζε ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα επί πολλά χρόνια, έκοψε το κάπνισμα. Επίσης, έμαθε να διαβάζει και να γράφει. Το ίδιο διάστημα, η Φρανσίσκα σταμάτησε να μασάει καρύδα του βετέλ. Τελικά, το 2005, ο Τζέικομπ και η Φρανσίσκα βαφτίστηκαν ως Μάρτυρες του Ιεχωβά. Σήμερα, χρησιμοποιούν σοφά τα χρήματά τους για την εκπαίδευση των παιδιών τους και για την κάλυψη των αναγκαίων ιατρικών εξόδων.

Πράγματι, όπως προείπε ο Ιησούς, τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού κηρύττονται ως «το πιο απομακρυσμένο μέρος της γης», ακόμη και στους φιλοπερίεργους, φιλόξενους, μεγαλόκαρδους κατοίκους του μικροσκοπικού Ανατολικού Τιμόρ.​—Πράξεις 1:8· Ματθαίος 24:14.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 17]

«Φέρνει Κλωστή και Μασούρι»

«Φέρνει κλωστή και μασούρι» είναι η έκφραση που χρησιμοποιούσαν κάποτε οι Τιμορέζοι για να αναγγείλουν τη γέννηση ενός κοριτσιού. Αυτή η έκφραση περιγράφει τον παραδοσιακό ρόλο που παίζουν οι Τιμορέζες στην ύφανση των ταΐς​—μακρόστενων διακοσμητικών υφασμάτων. Τα ταΐς χρησιμοποιούνται για να φτιαχτούν περίτεχνες επίσημες ενδυμασίες, κουβέρτες και οικογενειακά κειμήλια. Οι γιαγιάδες διδάσκουν τις νεότερες να καλλιεργούν, να μαζεύουν, να κλώθουν, να βάφουν και να υφαίνουν βαμβάκι δημιουργώντας όμορφα, πολύχρωμα σχέδια. Ανάλογα με την περιπλοκότητα της ύφανσης, ένα και μόνο ταΐς μπορεί να χρειαστεί έναν χρόνο ή και περισσότερο για να ολοκληρωθεί. Εφόσον κάθε περιοχή έχει τα δικά της παραδοσιακά σχέδια, το έμπειρο μάτι μπορεί αμέσως να διακρίνει πού φτιάχτηκε ένα ταΐς.

[Χάρτης στη σελίδα 14]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΑΠΟΥΑ- ΝΕΑ ΓΟΥΙΝΕΑ

ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΙΜΟΡ

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Παραδοσιακό κωνικό σπίτι

[Εικόνα στη σελίδα 16]

«Ντούντου κάρετα»​—ένα αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Ο Τζέικομπ και η οικογένειά του