Επίσκεψη στον Οδοντίατρο;

ΠΡΙΝ από την εμφάνιση της σύγχρονης οδοντιατρικής, ήταν συνηθισμένο να υποφέρουν οι άνθρωποι από πονόδοντο και να χάνουν δόντια από τη νεαρή τους ηλικία. Πολλών τα πρόσωπα φαίνονταν άσχημα επειδή είχαν σκουρόχρωμα ή στραβά δόντια ή επειδή τους έλειπαν δόντια. Οι ηλικιωμένοι που δεν είχαν δόντια υποσιτίζονταν και πέθαιναν πρόωρα εφόσον δεν μπορούσαν να μασήσουν. Σήμερα, οι περισσότεροι από όσους έχουν προβλήματα με τα δόντια τους μπορούν να αποφύγουν τον πονόδοντο, να διατηρήσουν τα δόντια τους σε όλη τους τη ζωή και να έχουν ελκυστικό χαμόγελο. Πώς έφτασε η σύγχρονη οδοντιατρική σε αυτά τα τρία αξιοσημείωτα επιτεύγματα;

Η προληπτική οδοντιατρική, με την έμφαση που δίνει στην επιμόρφωση και στους τακτικούς ελέγχους, συμβάλλει καθοριστικά στην αποφυγή του πονόδοντου και της απώλειας δοντιών. Ο Ιησούς είπε: «Δεν χρειάζονται γιατρό οι υγιείς». (Λουκάς 5:31) Μερικοί, λοιπόν, έχουν ωφεληθεί τόσο πολύ από την επιμόρφωση σε θέματα στοματικής υγιεινής ώστε σπάνια χρειάζονται οδοντιατρική φροντίδα. a Ωστόσο, πολλοί αποφεύγουν να πάνε στον οδοντίατρο. Ορισμένοι αδιαφορούν για τη φροντίδα των δοντιών τους. Για άλλους, το εμπόδιο είναι τα έξοδα. Άλλοι, πάλι, φοβούνται. Ό,τι και αν ισχύει στη δική σας περίπτωση, αξίζει να ρωτήσετε: Τι μπορεί να κάνει ο οδοντίατρος για εμένα; Αξίζει τον κόπο να τον επισκεφτώ; Για να εκτιμήσουμε τη σημασία της προληπτικής οδοντιατρικής, χρειάζεται να καταλάβουμε τι προσπαθούν να προλάβουν οι οδοντίατροι.

Πώς Προκαλείται η Βλάβη

Οι οδοντίατροι μπορούν να βοηθήσουν προλαμβάνοντας το μαρτύριο του πονόδοντου και της απώλειας δοντιών. Με τη συνεργασία σας, προσπαθούν να καταπολεμήσουν τις συνέπειες της πλάκας, ενός μαλακού στρώματος βακτηρίων που προσκολλάται στα δόντια σας. Τα βακτήρια ευημερούν όπου υπάρχουν σωματίδια τροφής. Μετατρέπουν τα σάκχαρα σε οξέα τα οποία προσβάλλουν την αδαμαντίνη των δοντιών, κάνοντάς την πορώδη. Τελικά, δημιουργείται τερηδόνα όταν η πορώδης περιοχή καταρρέει και στη θέση της σχηματίζεται μια κοιλότητα. Σε αυτό το στάδιο δεν νιώθετε ενόχληση, αλλά όταν η τερηδόνα φτάσει στον κεντρικό πολφό του δοντιού σας, ίσως νιώσετε οξύ πόνο.

Τα βακτήρια που σχηματίζουν την πλάκα έχουν και έναν άλλον τρόπο για να σας βασανίζουν. Αν η πλάκα δεν αφαιρεθεί προσεκτικά με την οδοντόβουρτσα, σκληραίνει σχηματίζοντας μια απόθεση ασβεστίου που ονομάζεται τρυγία, ή πέτρα, η οποία μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στα ούλα κάνοντάς τα να απομακρυνθούν από τα δόντια. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα κενό ανάμεσα στα δόντια και στα ούλα, όπου η παγιδευμένη τροφή προσελκύει βακτήρια, τα οποία μπορεί να μολύνουν τα ούλα σας. Ο οδοντίατρός σας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του προβλήματος, αλλά αν δεν γίνει κάτι για αυτό, ο ιστός γύρω από τα δόντια σας μπορεί να υποστεί τόσο μεγάλη βλάβη ώστε αυτά να πέσουν.  Περισσότερα δόντια χάνονται με αυτόν τον τρόπο παρά από την τερηδόνα.

Το σάλιο σας παρέχει κάποια προστασία από αυτή τη διπλή επίθεση των βακτηρίων. Είτε φάγατε πλήρες γεύμα είτε απλώς κάποιο μπισκότο, το σάλιο σας χρειάζεται 15 ως 45 λεπτά για να απομακρύνει τα σωματίδια τροφής και να εξουδετερώσει το οξύ στην πλάκα των δοντιών σας. Ο χρόνος εξαρτάται από το πόσα κολλώδη υπολείμματα σακχάρων ή τροφίμων έχουν προσκολληθεί στα δόντια σας. Προφανώς, η βλάβη στα δόντια σας προκαλείται στη διάρκεια αυτών των λεπτών. Επομένως, ο βαθμός βλάβης που υφίστανται τα δόντια σας μπορεί να εξαρτάται, όχι από την ποσότητα της ζάχαρης που τρώτε, αλλά από τη συχνότητα με την οποία τρώτε γεύματα και γλυκίσματα. Εφόσον η ροή σάλιου είναι μικρή όταν κοιμάστε, ένα από τα πιο καταστροφικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε στα δόντια σας είναι να τρώτε ή να πίνετε προϊόντα που περιέχουν ζάχαρη και έπειτα να πέφτετε για ύπνο τη νύχτα χωρίς να βουρτσίζετε τα δόντια σας. Από την άλλη πλευρά, το μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη μετά τα γεύματα λέγεται ότι αυξάνει τη ροή σάλιου και συμβάλλει στην προστασία των δοντιών σας.

Προληπτική Οδοντιατρική

Οι οδοντίατροι συστήνουν να κάνετε τακτικούς ελέγχους μία ή δύο φορές το χρόνο, ανάλογα με την κατάσταση των δοντιών σας. Στη διάρκεια του ελέγχου, ο οδοντίατρός σας πιθανώς θα βγάλει ακτινογραφία και θα εξετάσει προσεκτικά τα δόντια σας για να δει μήπως έχουν τερηδόνα. Χρησιμοποιώντας τοπικό αναισθητικό και τροχό, μπορεί συνήθως να εμφράξει τυχόν κοιλότητες που θα βρει χωρίς να σας προκαλέσει πόνο. Για όσους φοβούνται πολύ, μερικοί χρησιμοποιούν τώρα λέιζερ ή γέλη για τη διάλυση της τερηδόνας, μειώνοντας ή και εξαλείφοντας την ανάγκη για χρήση τροχού ή τοπικού αναισθητικού. Στα παιδιά, οι οδοντίατροι προσέχουν ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους νεοεμφανιζόμενους γομφίους, για να δουν αν υπάρχουν οπές ή σχισμές στη μασητική επιφάνεια οι οποίες θα είναι δύσκολο να καθαρίζονται με οδοντόβουρτσα. Ο οδοντίατρος ίσως συστήσει να καλυφτούν τέτοιες σχισμές με αποφρακτικό υλικό ώστε να γίνει η επιφάνεια του δοντιού λεία και εύκολη στον καθαρισμό, προστατεύοντάς την έτσι από τερηδόνα.

Όσον αφορά τους ενήλικους ασθενείς, οι οδοντίατροι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την πρόληψη της ουλίτιδας. Γι’ αυτό, αν ο οδοντίατρος βρει αποθέσεις σκληροποιημένης τρυγίας, θα τις αποξέσει. Οι περισσότεροι άνθρωποι παραλείπουν συνήθως κάποιες περιοχές των δοντιών τους κάθε φορά που τα βουρτσίζουν, και έτσι ο οδοντίατρός σας ίσως σας υποδείξει πώς μπορείτε να βουρτσίζετε τα δόντια σας πιο αποτελεσματικά. Σε μερικές χώρες ορισμένοι παραπέμπουν τους ασθενείς τους σε κάποιον ειδικό στην υγιεινή των δοντιών, ο οποίος προσφέρει αυτή τη σημαντική υπηρεσία.

Αποκατάσταση Χαλασμένων Δοντιών

Αν έχετε δόντια που είναι χαλασμένα ή στραβά ή αν σας λείπουν δόντια, θα χαρείτε να μάθετε ότι οι οδοντίατροι έχουν πολλές καινούριες μεθόδους αποκατάστασής τους. Ωστόσο, η θεραπεία αποκατάστασης είναι δαπανηρή, και γι’ αυτό θα πρέπει να προσέξετε ώστε η δαπάνη να μην υπερβεί τις δυνατότητές σας. Εντούτοις, πολλοί πιστεύουν ότι η θεραπεία αποκατάστασης αξίζει το κόστος. Ίσως ο οδοντίατρος μπορέσει να αποκαταστήσει τη μασητική σας ικανότητα. Ή, ίσως μπορέσει να κάνει πιο όμορφο το χαμόγελό σας—ένα ζήτημα όχι ασήμαντο, εφόσον τα άσχημα δόντια μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα της ζωής σας.

Αν τα μπροστινά σας δόντια είναι σπασμένα ή έχουν κηλίδες, ο οδοντίατρος πιθανόν να συστήσει τη χρήση κάποιας όψης, φτιαγμένης ίσως από  ημιδιαφανή πορσελάνη που μοιάζει πολύ με την αδαμαντίνη του φυσικού δοντιού. Αυτές οι όψεις συγκολλούνται στην επιφάνεια του δοντιού, δίνοντάς του καινούριο σχήμα και εμφάνιση. Για δόντια με πιο σοβαρές βλάβες, μπορεί να συστήσει κάποιο κάλυμμα, το οποίο αποκαλείται συνήθως στεφάνη (θήκη). Αυτό καλύπτει πλήρως ό,τι απομένει από το δόντι και του παρέχει μια εντελώς νέα επιφάνεια, είτε από χρυσό είτε από κάποιο υλικό με φυσική εμφάνιση.

Τι μπορεί να κάνει ο οδοντίατρός σας αν σας λείπουν δόντια; Μπορεί να τοποθετήσει μια κινητή, μερική οδοντοστοιχία ή να φτιάξει μια σταθερή γέφυρα η οποία καλύπτει τα δόντια που βρίσκονται από τη μία και την άλλη πλευρά του χάσματος συγκρατώντας στη θέση τους ένα ή περισσότερα τεχνητά δόντια. Μια άλλη λύση που κερδίζει έδαφος είναι το εμφύτευμα. Ο οδοντίατρος εισάγει μια υποδοχή από τιτάνιο στο οστό της γνάθου, στη θέση όπου βρισκόταν το δόντι, και όταν το οστό και το ούλο επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση εφαρμόζει στην υποδοχή ένα τεχνητό δόντι. Είναι σχεδόν σαν να έχει κανείς αληθινό δόντι.

Τα στραβά δόντια μπορεί να προκαλούν αμηχανία και καθαρίζονται δύσκολα, πράγμα που τα καθιστά ευπαθή. Αν η διάταξη των δοντιών δεν είναι σωστή, αυτό μπορεί να προκαλεί πόνο και δυσκολία στη μάσηση. Ευτυχώς, οι οδοντίατροι διορθώνουν συνήθως τέτοια προβλήματα με ορθοδοντικούς μηχανισμούς. Ως αποτέλεσμα των πρόσφατων εξελίξεων στο σχεδιασμό, οι σύγχρονοι μηχανισμοί είναι λιγότερο εμφανείς και χρειάζονται σπανιότερα προσαρμογές.

Μερικοί οδοντίατροι δίνουν αυξημένη προσοχή στη θεραπεία της κακοσμίας του στόματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κακοσμία κατά καιρούς, ενώ μερικοί την έχουν τακτικά. Υπάρχουν αρκετές πιθανές αιτίες. Ορισμένοι οδοντίατροι είναι εξαρτισμένοι ώστε να εντοπίζουν τη συγκεκριμένη αιτία. Σε πολλές περιπτώσεις ευθύνονται βακτήρια, τα οποία συνήθως βρίσκονται βαθιά στο πίσω μέρος της γλώσσας. Το βούρτσισμα ή η απόξεση της γλώσσας μπορεί να βοηθήσει, όπως και η αύξηση της ροής σάλιου με μάσημα τσίχλας που δεν περιέχει ζάχαρη. Ο καθαρισμός του στόματός σας είναι ιδιαίτερα σημαντικός μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, κρέατος ή ψαριών.

Υπερνίκηση του Φόβου

Αν η επίσκεψη στον οδοντίατρο σας φέρνει ιδιαίτερη νευρικότητα, εκείνος θα θέλει να σας βοηθήσει να υπερνικήσετε το φόβο σας. Γι’ αυτό, πείτε του πώς νιώθετε. Συζητήστε μαζί του για το τι είδους νεύμα μπορείτε να κάνετε για να δείξετε ότι πονάτε ή φοβάστε. Πολλοί ασθενείς έχουν διαπιστώσει ότι αυτό τους δίνει περισσότερη σιγουριά.

Ίσως φοβάστε μήπως σας επιπλήξουν. Μπορεί να ανησυχείτε ότι ο οδοντίατρος θα σας φερθεί υποτιμητικά επειδή δεν φροντίζετε καλύτερα τα δόντια σας. Ωστόσο, εφόσον τέτοια σχόλια είναι αντιεπαγγελματικά, ο φόβος μήπως σας επιπλήξουν είναι προφανώς αβάσιμος. Οι περισσότεροι οδοντίατροι προσέχουν ώστε να μιλούν ευγενικά στους ασθενείς τους.

Πολλοί αποφεύγουν τον οδοντίατρο επειδή φοβούνται τα έξοδα. Αλλά αν μπορείτε να κάνετε έναν έλεγχο τώρα, ίσως αποφύγετε προβλήματα και δαπανηρές θεραπείες αργότερα. Σε πολλά μέρη παρέχονται διάφορα επίπεδα οδοντιατρικών υπηρεσιών για κάθε βαλάντιο. Ακόμη και ένα οδοντιατρείο με τον πιο στοιχειώδη εξοπλισμό πιθανώς θα έχει τροχό και θα παρέχει τη δυνατότητα ακτινολογικού ελέγχου. Οι οδοντίατροι μπορούν να κάνουν τις περισσότερες εργασίες προκαλώντας ελάχιστη ενόχληση στον ασθενή. Το κόστος του τοπικού αναισθητικού είναι αρκετά χαμηλό για τους περισσότερους ανθρώπους, ακόμη και για όσους έχουν περιορισμένους πόρους.

Οι οδοντίατροι καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να προσφέρουν ανακούφιση από τον πόνο, όχι να προκαλούν πόνο. Η οδοντιατρική φροντίδα δεν είναι πια η τραυματική εμπειρία που ίσως θυμούνται οι παππούδες σας. Εφόσον τα υγιή δόντια συμβάλλουν σε μεγαλύτερη ευεξία και μπορούν να σας βοηθήσουν να απολαμβάνετε πληρέστερα τη ζωή, γιατί να μην επισκεφτείτε τον οδοντίατρό σας; Ίσως σας περιμένει μια ευχάριστη έκπληξη.

[Υποσημείωση]

[Διάγραμμα στη σελίδα 29]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ανατομία Υγιούς Δοντιού

Στεφάνη (θήκη)

Αδαμαντίνη

Οδοντίνη

Πολφική κοιλότητα με νεύρα και αιμοφόρα αγγεία

Ρίζα

Ιστός ούλων

Οστό

[Διάγραμμα στη σελίδα 29]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Τερηδόνα

Κοιλότητα

Το εμφρακτικό υλικό σταματάει την ανάπτυξη των κοιλοτήτων

[Διάγραμμα στη σελίδα 29]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ουλίτιδα

Η πλάκα πρέπει να αφαιρείται με οδοντόβουρτσα ή οδοντικό νήμα

Η τρυγία, ή πέτρα, αφαιρείται δύσκολα και κάνει τα ούλα να υποχωρούν

Ούλα που υποχωρούν

[Διάγραμμα στη σελίδα 30]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Αποκατάσταση Δοντιών

Η όψη συγκολλάται στο δόντι

Κάλυμμα

Εμφύτευμα

Η σταθερή γέφυρα καλύπτει τα δόντια που βρίσκονται από τη μία και την άλλη πλευρά του χάσματος συγκρατώντας στη θέση του ένα τεχνητό δόντι