Ο Αγαπημένος Καρπός του Αρωματοποιού

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

ΤΑ ΑΡΩΜΑΤΑ έχουν μεγάλη ιστορία. Στους Βιβλικούς χρόνους, έδιναν ευχάριστη μυρωδιά στα σπίτια, στα ρούχα, στα κρεβάτια, καθώς και στο σώμα εκείνων που ήταν σε θέση να τα αποκτήσουν. Μερικά από τα συστατικά τους ήταν η αλόη, το βάλσαμο, η κανέλα και άλλα μυρωδικά.​—Παροιμίες 7:17· Άσμα Ασμάτων 4:10, 14.

Τα φυτικά αιθέρια έλαια εξακολουθούν να κατέχουν βασικό ρόλο στην αρωματοποιία. Έχουμε έρθει στην Καλαβρία, τη νοτιότερη περιφέρεια της ιταλικής χερσονήσου, για να δούμε το μέρος όπου παράγεται ένα τέτοιο συστατικό​—το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου. Το άρωμα αυτού του καρπού λέγεται πως περιέχεται περίπου στο ένα τρίτο των γυναικείων αρωμάτων που κυκλοφορούν στην αγορά καθώς και στις μισές αντρικές κολόνιες. Επιτρέψτε μας να σας παρουσιάσουμε το περγαμόντο.

Το περγαμόντο είναι ένα αειθαλές εσπεριδοειδές. Τα λουλούδια του εμφανίζονται την άνοιξη, και οι κίτρινοι καρποί του με τη λεία φλούδα​—που έχουν μέγεθος περίπου όσο ένα πορτοκάλι—​ωριμάζουν στα τέλη του φθινοπώρου ή στις αρχές του χειμώνα. Πολλοί ειδικοί θεωρούν το περγαμόντο υβρίδιο, και η προέλευσή του είναι σχετικά άγνωστη. Αυτά τα δέντρα πουθενά δεν είναι αυτοφυή ούτε φυτρώνουν από σπόρους. Για την αναπαραγωγή τους, οι καλλιεργητές μπολιάζουν βλαστάρια από υπάρχοντα δέντρα σε φυτά παρόμοιων ειδών, όπως είναι το λεμόνι λάιμ ή το νεράντζι.

Για τους αρωματοποιούς, το περγαμόντο έχει μοναδικές ιδιότητες. Ένα βιβλίο σχετικά με αυτό το θέμα εξηγεί ότι το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από το περγαμόντο έχει τη σπάνια ικανότητα να «συγκεράζει και να σταθεροποιεί διαφορετικά αρώματα, συγχωνεύοντάς τα σε ένα και μόνο μπουκέτο, καθώς και να προσδίδει έναν τόνο ιδιαίτερης φρεσκάδας σε κάθε σύνθεση που το περιέχει». a

Καλλιέργεια στην Καλαβρία

Ιστορικές πηγές δείχνουν ότι το περγαμόντο καλλιεργούνταν στην Καλαβρία τουλάχιστον από τις αρχές του 18ου αιώνα και ότι οι ντόπιοι πουλούσαν μερικές φορές το αιθέριο έλαιο σε περαστικούς ταξιδιώτες. Ωστόσο, η εμπορική καλλιέργεια υπήρξε συνυφασμένη με την επιτυχία της κολόνιας. Το 1704 ο Τζαν Πάολο Φέμινις, Ιταλός μετανάστης στη Γερμανία, παρήγαγε μια αρωματική ουσία την οποία ονόμασε «θαυμάσιο ύδωρ» (Aqua admirabilis). Κύριο συστατικό της ήταν το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου. Το άρωμα έγινε γνωστό ως «νερό της Κολωνίας» (eau de Cologne), ή απλώς κολόνια, από το όνομα της πόλης στην οποία παράχθηκε.

Η πρώτη δεντροφυτεία περγαμόντων δημιουργήθηκε στο Ρέτζιο το 1750 περίπου, και τα σεβαστά κέρδη από την πώληση του αιθέριου ελαίου του περγαμόντου οδήγησαν στην περαιτέρω καλλιέργειά του. Τα δέντρα χρειάζονται εύκρατο κλίμα και νότιο προσανατολισμό για προστασία από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους, αλλά δεν τους αρέσουν οι ισχυροί άνεμοι, οι απότομες αλλαγές στη θερμοκρασία και η  παρατεταμένη υγρασία. Το ιδανικό μικρόκλιμα προσφέρεται από μια στενή λωρίδα γης, πλάτους μόλις 5 χιλιομέτρων και μήκους 150 χιλιομέτρων, η οποία βρίσκεται δίπλα στη νοτιότερη ακτή της ηπειρωτικής Ιταλίας. Αν και γίνονται προσπάθειες για να καλλιεργηθούν αυτά τα δέντρα και αλλού, μεγάλο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από την επαρχία Ρέτζιο. Ο μόνος άλλος σημαντικός παραγωγός είναι η Ακτή Ελεφαντοστού, στην Αφρική.

Το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου​—ένα πρασινοκίτρινο υγρό—​προέρχεται από τη φλούδα του καρπού. Η μέθοδος με την οποία συνήθιζαν να εξάγουν αυτό το έλαιο ήταν με το να κόβουν τον καρπό στη μέση, να αφαιρούν τη σάρκα και να συμπιέζουν τη φλούδα ώστε να βγει το έλαιο από το χρωματιστό εξωτερικό της στρώμα και να εμποτίσει σφουγγάρια. Περίπου 100 κιλά περγαμόντων έπρεπε να υποστούν επεξεργασία για να εξαχθεί μόλις μισό κιλό αιθέριου ελαίου. Σήμερα, το αιθέριο έλαιο εξάγεται σχεδόν εξ ολοκλήρου με τη βοήθεια μηχανημάτων, τα οποία διαθέτουν δίσκους ή κυλίνδρους λείανσης για να συνθλίψουν τη φλούδα ολόκληρου του καρπού.

Αν και Λίγο Γνωστό, Χρησιμοποιείται Ευρέως

Αυτός ο καρπός μπορεί να μην είναι πολύ γνωστός πέρα από την περιοχή της Καλαβρίας αλλά, όπως λέει μια πηγή, «για τους ειδικούς, το περγαμόντο είναι μαγική λέξη». Το φρουτώδες άρωμά του μπορεί να βρεθεί, όχι μόνο σε αρώματα, αλλά και σε προϊόντα όπως σαπούνια, αποσμητικά, οδοντόκρεμες και κρέμες. Ως αρωματική ουσία, το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου χρησιμοποιείται στο παγωτό, στο τσάι, σε γλυκά και σε ποτά. Λόγω της ικανότητας που έχει να διευκολύνει το μαύρισμα, χρησιμοποιείται σε αντιηλιακά προϊόντα. Οι αντισηπτικές και βακτηριοκτόνες ιδιότητές του το καθιστούν πολύτιμο στη φαρμακοβιομηχανία ως απολυμαντικό στη χειρουργική, στην οφθαλμολογία και στη δερματολογία. Η πηκτίνη του περγαμόντου, ένας δραστικός ζελατινοποιητικός παράγοντας, χρησιμοποιείται επίσης σε αιμοστατικά και αντιδιαρροϊκά σκευάσματα.

Χημικοί αναλυτές έχουν απομονώσει περίπου 350 συστατικά αυτού του αιθέριου ελαίου, τα οποία συμβάλλουν στο μοναδικό του άρωμα και σε αναρίθμητες άλλες ιδιότητες. Και όλα αυτά σε έναν μόνο καρπό!

Οι Βιβλικοί συγγραφείς πιθανότατα δεν γνώριζαν το περγαμόντο. Εντούτοις, όσοι δείχνουν ενδιαφέρον για τις ιδιότητες αυτού του εσπεριδοειδούς και τη σοφία του Δημιουργού του βρίσκουν ασφαλώς λόγους να επαναλάβουν τα λόγια του ψαλμωδού: «Αινείτε τον Ιεχωβά . . . , τα καρποφόρα δέντρα».​—Ψαλμός 148:1, 9.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου εξάγεται με σύνθλιψη της φλούδας ολόκληρου του καρπού

[Ευχαριστίες]

© Danilo Donadoni/​Marka/​age fotostock