Ζώντας Ανάμεσα σε Δύο Πολιτισμούς—Τι Μπορώ να Κάνω;
Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Ζώντας Ανάμεσα σε Δύο Πολιτισμούς—Τι Μπορώ να Κάνω;
«Η οικογένειά μου είναι Ιταλοί, και εκδηλώνουν ανοιχτά τρυφερότητα και θέρμη. Τώρα ζούμε στη Βρετανία. Εδώ οι άνθρωποι φαίνονται πολύ πειθαρχημένοι και ευγενικοί. Νιώθω ότι δεν ανήκω σε κανέναν από τους δύο πολιτισμούς—είμαι πολύ εκδηλωτικός για Βρετανός και πολύ πειθαρχημένος για Ιταλός».—Τζοζουέ, Αγγλία.
«Στο σχολείο ο δάσκαλός μου μού έλεγε να τον κοιτάζω στα μάτια όταν μιλάει. Αλλά όταν κοίταζα τον πατέρα μου κατάματα ενώ μιλούσε, εκείνος μου έλεγε ότι ήμουν αυθάδης. Ένιωθα παγιδευμένος ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς».—Πάτρικ, Αλγερινός μετανάστης που ζει στη Γαλλία.
Μήπως ο πατέρας σου ή η μητέρα σου είναι μετανάστες;
◻ Ναι ◻ Όχι
Μήπως η γλώσσα ή ο πολιτισμός που σε περιβάλλει στο σχολείο είναι διαφορετικός από αυτόν της οικογένειάς σου;
◻ Ναι ◻ Όχι
ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ άτομα μεταναστεύουν κάθε χρόνο, και πολλοί από αυτούς αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες. Ξαφνικά, βρίσκονται περιστοιχισμένοι από ανθρώπους των οποίων η γλώσσα, ο πολιτισμός και η ενδυμασία διαφέρουν από τα δικά τους. Ως αποτέλεσμα, οι μετανάστες γίνονται συχνά στόχος γελοιοποίησης, όπως διαπίστωσε μια κοπέλα ονόματι Νουρ. Μαζί με την οικογένειά της, αυτή μετανάστευσε από την Ιορδανία στη Βόρεια Αμερική. «Οι άνθρωποι μας κορόιδευαν επειδή τα ρούχα μας ήταν διαφορετικά», λέει η ίδια. «Και, φυσικά, εμείς δεν καταλαβαίναμε το χιούμορ των Αμερικανών».
Μια νεαρή ονόματι Νάντια αντιμετώπισε κάποια άλλη δυσκολία. «Γεννήθηκα στη Γερμανία», εξηγεί η Νάντια. «Επειδή οι γονείς μου είναι Ιταλοί, μιλούσα γερμανικά με παράξενη προφορά, και τα παιδιά στο σχολείο με φώναζαν “χαζοξένη”. Όταν, όμως, πηγαίνω στην Ιταλία, διαπιστώνω ότι μιλάω ιταλικά με γερμανική προφορά. Και έτσι νιώθω ότι στην πραγματικότητα δεν έχω ταυτότητα. Οπουδήποτε πηγαίνω, είμαι ξένη».
Ποιες άλλες προκλήσεις αντιμετωπίζουν τα παιδιά των μεταναστών; Και πώς μπορούν να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τις περιστάσεις τους;
Πολιτισμικά Χάσματα και Γλωσσικοί Φραγμοί
Ακόμη και μέσα στο σπίτι τους, οι νεαροί που έχουν μετανάστες γονείς μπορεί να βλέπουν ότι δημιουργείται πολιτισμικό χάσμα. Πώς; Τα παιδιά συνήθως προσαρμόζονται σε έναν νέο πολιτισμό γρηγορότερα από τους γονείς τους. Λόγου χάρη, η Άνα ήταν οχτώ χρονών όταν μετανάστευσε στην Αγγλία μαζί με την οικογένειά της. «Ο αδελφός μου και εγώ προσαρμοστήκαμε σχεδόν αμέσως στο Λονδίνο», λέει η ίδια. «Αλλά για τους γονείς μου, που είχαν ζήσει τόσα χρόνια στο μικρό πορτογαλικό νησί Μαδέρα, ήταν δύσκολο». Η Βοέν, η οποία ήταν τριών χρονών όταν οι Καμποτζιανοί γονείς της έφτασαν στην Αυστραλία, λέει: «Οι γονείς μου δεν έχουν προσαρμοστεί πολύ καλά. Στην πραγματικότητα, ο μπαμπάς μου αναστατωνόταν και θύμωνε συχνά επειδή δεν καταλάβαινα τις απόψεις του και τον τρόπο σκέψης του».
Αυτό το πολιτισμικό χάσμα μπορεί να παρομοιαστεί με μια τάφρο που χωρίζει τους νέους από τους γονείς τους. Στη συνέχεια, όπως το τείχος ενός κάστρου που έχει χτιστεί δίπλα στην τάφρο, ο γλωσσικός φραγμός μπορεί να χωρίσει ακόμη περισσότερο τις οικογένειες. Το θεμέλιο αυτού του φραγμού τίθεται όταν τα παιδιά μαθαίνουν την καινούρια γλώσσα γρηγορότερα από τους γονείς τους. Ο φραγμός ορθώνεται περισσότερο καθώς τα παιδιά αρχίζουν να ξεχνούν τη μητρική τους γλώσσα, με αποτέλεσμα να καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη η ουσιαστική επικοινωνία.
Ο Ίαν, που τώρα είναι 14 χρονών, είδε να υψώνεται ένας τέτοιος φραγμός ανάμεσα στον ίδιο και στους γονείς του όταν η οικογένειά του μετανάστευσε από τον Ισημερινό στη Νέα Υόρκη. «Τώρα μιλάω πιο πολύ αγγλικά από ό,τι ισπανικά», λέει ο Ίαν. «Οι καθηγητές μου στο σχολείο μιλούν αγγλικά, οι φίλοι μου μιλούν αγγλικά, και με τον αδελφό μου μιλάμε αγγλικά. Σιγά σιγά, τα αγγλικά εκτοπίζουν τα ισπανικά από το μυαλό μου».
Μήπως αισθάνεσαι και εσύ όπως ο Ίαν; Αν η οικογένειά σου μετανάστευσε όταν ήσουν σε πολύ μικρή ηλικία, ίσως να μην έχεις καταλάβει ότι η μητρική σου γλώσσα θα μπορούσε να σου φανεί χρήσιμη αργότερα στη ζωή. Μπορεί λοιπόν να την έχεις ξεχάσει με τον καιρό. Η Νουρ, η οποία προαναφέρθηκε, λέει: «Ο πατέρας μου επέμενε πάρα πολύ να μιλάμε τη γλώσσα του στο σπίτι, αλλά εμείς δεν θέλαμε να μιλάμε αραβικά. Για εμάς, το να μάθουμε αραβικά ήταν ένα επιπλέον βάρος. Οι φίλοι μας μιλούσαν αγγλικά. Τα προγράμματα που βλέπαμε στην τηλεόραση ήταν όλα στα αγγλικά. Γιατί θα έπρεπε να μάθουμε αραβικά;»
Καθώς όμως μεγαλώνεις, ίσως αρχίσεις να εκτιμάς τα οφέλη τού να γνωρίζεις καλά τη μητρική σου γλώσσα. Ωστόσο, μπορεί να δυσκολεύεσαι να θυμηθείς λέξεις που παλιότερα σου έρχονταν πολύ εύκολα στο μυαλό. «Μπερδεύω τις δύο γλώσσες», λέει ο 13χρονος Μάικλ, του οποίου οι γονείς μετανάστευσαν στην Αγγλία από την Κίνα. Η 15χρονη Ορνέλ, που μετακόμισε από το Κονγκό (Κινσάσα) στο Λονδίνο, λέει: «Προσπαθώ να πω στη μητέρα μου κάτι στη γλώσσα λινγκάλα, αλλά δεν μπορώ επειδή έχω συνηθίσει να μιλάω περισσότερο στα αγγλικά». Η Λι, η οποία γεννήθηκε στην Αυστραλία από Καμποτζιανούς γονείς, μετανιώνει που δεν έμαθε καλά τη γλώσσα των γονέων της. Η ίδια αναφέρει: «Όταν συζητάω με τους γονείς μου και θέλω να τους εξηγήσω την άποψή μου για διάφορα ζητήματα, διαπιστώνω ότι δεν μπορώ να μιλήσω στη γλώσσα τους αρκετά καλά».
Λόγοι για τη Γεφύρωση του Χάσματος
Αν έχεις ξεχάσει κάπως τη μητρική σου γλώσσα, μην απελπίζεσαι. Μπορείς να την ξαναθυμηθείς. Αλλά πρώτα πρέπει να αντιληφθείς τα οφέλη που θα έχεις. Ποια είναι μερικά οφέλη; «Έμαθα τη γλώσσα των γονέων μου επειδή ήθελα να είμαι κοντά τους από συναισθηματική και, κυρίως, από πνευματική άποψη», λέει ο Τζοζουέ, ο οποίος αναφέρθηκε νωρίτερα. «Το ότι έμαθα τη γλώσσα τους μου επιτρέπει να καταλαβαίνω πώς νιώθουν. Επίσης, βοηθάει και εκείνους να καταλαβαίνουν εμένα».
Πολλοί νεαροί Χριστιανοί μαθαίνουν καλά τη γλώσσα των γονέων τους επειδή θέλουν να μεταδώσουν σε άλλους μετανάστες τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού. (Ματθαίος 24:14· 28:19, 20) «Είναι πολύ σημαντικό το ότι μπορώ να εξηγώ τις Γραφές σε δύο γλώσσες!» λέει ο Σαλομάου, ο οποίος μετανάστευσε στο Λονδίνο όταν ήταν πέντε χρονών. «Είχα σχεδόν ξεχάσει τη μητρική μου γλώσσα, αλλά τώρα που ανήκω σε πορτογαλική εκκλησία, μπορώ να μιλάω με ευχέρεια και την αγγλική και την πορτογαλική γλώσσα». Ο 15χρονος Όλεγκ, ο οποίος ζει τώρα στη Γαλλία, λέει: «Το ότι είμαι σε θέση να βοηθάω άλλους μου φέρνει ευτυχία. Μπορώ να εξηγώ τη Γραφή σε ανθρώπους που μιλούν τη ρωσική, τη γαλλική και τη μολδαβική». Η Νουρ διέκρινε ότι υπήρχε ανάγκη για κήρυκες των καλών νέων στον αραβικό αγρό. Όπως λέει η ίδια: «Τώρα κάνω μαθήματα και προσπαθώ να κερδίσω το χαμένο έδαφος. Η στάση μου έχει αλλάξει. Τώρα θέλω να με διορθώνουν. Θέλω να μάθω».
Τι μπορείς να κάνεις εσύ για να αποκτήσεις και πάλι ευχέρεια στη γλώσσα των γονέων σου; Μερικές οικογένειες έχουν διαπιστώσει ότι αν επιμένουν να μιλούν μόνο στη μητρική τους γλώσσα όταν είναι στο σπίτι, τότε τα παιδιά μαθαίνουν καλά και τις δύο γλώσσες. a Επίσης, ίσως θελήσεις να ζητήσεις από τους γονείς σου να σε βοηθήσουν να μάθεις να γράφεις στη συγκεκριμένη γλώσσα. Ο Στέλιος, που μεγάλωσε στη Γερμανία αλλά η μητρική του γλώσσα είναι η ελληνική, λέει: «Οι γονείς μου συζητούσαν μαζί μου ένα Γραφικό εδάφιο κάθε μέρα. Το διάβαζαν δυνατά, και έπειτα εγώ το έγραφα. Τώρα μπορώ να διαβάζω και να γράφω τόσο στην ελληνική όσο και στη γερμανική γλώσσα».
Ασφαλώς, αν έχεις εξοικειωθεί με δύο πολιτισμούς και μπορείς να μιλάς σε δύο ή περισσότερες γλώσσες, έχεις ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Το ότι γνωρίζεις δύο πολιτισμούς αυξάνει την ικανότητά σου να κατανοείς τα αισθήματα των ανθρώπων και να απαντάς στις ερωτήσεις τους σχετικά με τον Θεό. Η Αγία Γραφή λέει: «Ο άνθρωπος νιώθει χαρά με την απάντηση του στόματός του, και λόγος που λέγεται στην κατάλληλη στιγμή πόσο καλός είναι!» (Παροιμίες 15:23) Η Πρίτι, η οποία γεννήθηκε στην Αγγλία από Ινδούς γονείς, εξηγεί: «Επειδή καταλαβαίνω δύο πολιτισμούς, νιώθω πιο άνετα στη διακονία. Καταλαβαίνω τους ανθρώπους που προέρχονται και από τους δύο τρόπους ζωής—τι πιστεύουν και ποια είναι η νοοτροπία τους».
«Ο Θεός Δεν Είναι Προσωπολήπτης»
Αν πιστεύεις ότι έχεις παγιδευτεί ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς, μην αποθαρρύνεσαι. Αρκετά Βιβλικά πρόσωπα έζησαν μια παρόμοια κατάσταση. Ο Ιωσήφ, λόγου χάρη, όταν ήταν νεαρός βρέθηκε μακριά από τον εβραϊκό πολιτισμό στον οποίο είχε γεννηθεί και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του στην Αίγυπτο. Ασφαλώς, όμως, ποτέ δεν ξέχασε τη μητρική του γλώσσα. (Γένεση 45:1-4) Ως αποτέλεσμα, μπόρεσε να προσφέρει βοήθεια στην οικογένειά του.—Γένεση 39:1· 45:5.
Ο Τιμόθεος, ο οποίος έκανε μεγάλα ταξίδια με τον απόστολο Παύλο, είχε Έλληνα πατέρα και Ιουδαία μητέρα. (Πράξεις 16:1-3) Αντί να αφήσει την ανάμεικτη προέλευσή του να του γίνει εμπόδιο, μπόρεσε αναμφίβολα να χρησιμοποιήσει τα όσα γνώριζε για τις πολιτισμικές διαφορές προκειμένου να βοηθήσει άλλους καθώς ενασχολούνταν με το ιεραποστολικό του έργο.—Φιλιππησίους 2:19-22.
Μπορείς άραγε και εσύ να δεις τις περιστάσεις σου ως πλεονέκτημα αντί για βάρος; Να θυμάσαι «ότι ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης, αλλά σε κάθε έθνος όποιος τον φοβάται και εργάζεται δικαιοσύνη είναι ευπρόσδεκτος σε αυτόν». (Πράξεις 10:34, 35) Ο Ιεχωβά σε αγαπάει για αυτό που είσαι, όχι για την προέλευσή σου. Μπορείς άραγε και εσύ, όπως οι νεαροί που αναφέρθηκαν σε αυτό το άρθρο, να χρησιμοποιήσεις τη γνώση και την πείρα σου για να βοηθήσεις άλλους ομοεθνείς σου να μάθουν σχετικά με τον απροσωπόληπτο, στοργικό Θεό μας, τον Ιεχωβά; Αυτό μπορεί να σου φέρει γνήσια ευτυχία!—Πράξεις 20:35.
Περισσότερα άρθρα της σειράς «Οι Νεαροί Ρωτούν . . .» (στην αγγλική) μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα www.watchtower.org/ype
[Υποσημείωση]
a Για επιπρόσθετες πρακτικές εισηγήσεις, βλέπε το άρθρο «Ανατροφή Παιδιών σε Ξένη Χώρα—Οι Προκλήσεις και οι Ανταμοιβές», που δημοσιεύτηκε στη Σκοπιά 15 Οκτωβρίου 2002.
ΣΚΕΨΟΥ
◼ Ποια πολιτισμικά χάσματα ή γλωσσικούς φραγμούς αντιμετωπίζεις εσύ;
◼ Πώς μπορείς να υπερπηδήσεις μερικές από αυτές τις δυσκολίες;
[Εικόνα στη σελίδα 20]
Το να μιλάς τη γλώσσα των γονέων σου μπορεί να ενισχύσει τους οικογενειακούς δεσμούς