Οι Νεαροί Ρωτούν

Τι Γίνεται αν Κάποιο από τα Αδέλφια μου Αυτοκτόνησε;

Η ζωή της Κάρεν άλλαξε τη μέρα που ο πατέρας της τής είπε τα νέα. «Η Σίλα έφυγε», ήταν το μόνο που μπόρεσε να πει. Η Κάρεν και ο μπαμπάς της έπεσαν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, προσπαθώντας και οι δύο να καταλάβουν τι την οδήγησε σε αυτή την εντελώς ανεξήγητη πράξη. Η αδελφή της Κάρεν είχε βάλει τέλος στη ζωή της. a

ΟΤΑΝ ένα νεαρό άτομο πεθαίνει, καλοπροαίρετοι άνθρωποι που θέλουν να προσφέρουν παρηγοριά εστιάζουν συνήθως την προσοχή τους στους γονείς. Ρωτούν τα αδέλφια του εκλιπόντος: «Πώς το αντιμετωπίζουν ο μπαμπάς και η μαμά σου;» αλλά ίσως ξεχνούν να ρωτήσουν: «Πώς το αντιμετωπίζεις εσύ;» Δικαιολογημένα, λοιπόν, έχει λεχθεί ότι τα αδέλφια που απομένουν στη ζωή είναι αυτοί που πενθούν ξεχασμένοι.

Έρευνες δείχνουν ότι ο θάνατος κάποιου αδελφού ή αδελφής έχει ισχυρή επίδραση στα νεότερα μέλη της οικογένειας. «Μια τέτοια μεγάλη απώλεια επηρεάζει δυσμενώς την υγεία, τη συμπεριφορά, τις σχολικές επιδόσεις, την αυτοεκτίμηση και την ανάπτυξη των παιδιών που απομένουν στη ζωή», γράφει η Δρ Π. Γκιλ Γουάιτ στο βιβλίο της Γιατρειά από τη Θλίψη για το Θάνατο Κάποιου από τα Αδέλφια Σας (Sibling Grief​—Healing After the Death of a Sister or Brother).

Τα μεγαλύτερα παιδιά επηρεάζονται και αυτά. Η Κάρεν, που αναφέρθηκε παραπάνω, ήταν 22 ετών όταν η Σίλα, η μικρότερη αδελφή της, έβαλε τέλος στη ζωή της. Παρ’ όλα αυτά, κατά καιρούς η θλίψη της φαινόταν αβάσταχτη. «Δεν μπορώ να πω ότι υπέφερα περισσότερο από τους γονείς μου», λέει η ίδια, «αλλά πιστεύω ότι ήμουν λιγότερο ικανή από εκείνους να αντιμετωπίσω τον πόνο».

Μήπως έχεις χάσει και εσύ, όπως η Κάρεν, κάποιον αδελφό ή αδελφή; Αν ναι, ίσως αισθάνεσαι όπως και ο ψαλμωδός Δαβίδ, ο οποίος έγραψε: «Έπεσα σε παραζάλη, κυρτώθηκα τρομερά· όλη την ημέρα περπατούσα λυπημένος». (Ψαλμός 38:6) Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις τη θλίψη που νιώθεις;

Αισθήματα Ενοχής

Η αυτοκτονία του αδελφού ή της αδελφής σου μπορεί να σε κάνει να βασανίζεσαι από ενοχές. “Αν είχα ενεργήσει διαφορετικά, ο αδελφός μου [ή η αδελφή μου] θα ζούσε”, ίσως να λες μέσα σου. Φαινομενικά, ίσως υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την άποψη. Ο Κρις, ο οποίος ήταν 21 ετών όταν ο 18χρονος αδελφός του έβαλε τέλος στη ζωή του, το πίστευε αυτό. «Ήμουν το τελευταίο άτομο που μίλησε στον αδελφό μου», λέει, «και γι’ αυτό πίστευα ότι θα έπρεπε να καταλάβω πως κάτι συνέβαινε. Σκεφτόμουν ότι αν ήμουν πιο προσιτός,  εκείνος μπορεί να είχε ανοιχτεί και να μου είχε μιλήσει».

Η απόγνωση που ένιωθε ο Κρις εντεινόταν από το γεγονός ότι οι σχέσεις του με τον αδελφό του ήταν τεταμένες. «Το σημείωμα που άφησε ανέφερε ότι θα μπορούσα να ήμουν καλύτερος αδελφός», θυμάται ο Κρις με μεγάλο πόνο. «Παρ’ όλο που ξέρω ότι δεν ήταν καλά, εκείνη η σκέψη συνεχίζει να με τυραννάει». Συχνά, τα αισθήματα ενοχής τροφοδοτούνται ακόμη περισσότερο όταν θυμάσαι πικρά λόγια που ανταλλάξατε με τον αδελφό ή την αδελφή σου προτού πεθάνει. «Πολλά άτομα τα οποία έχασαν τα αδέλφια τους μου έχουν πει ότι οι ενοχές που νιώθουν για κάποια φιλονικία που είχαν μήνες ή και χρόνια νωρίτερα εξακολουθούν να τους βασανίζουν», είπε στο Ξύπνα! η Δρ Γουάιτ, η οποία αναφέρθηκε προηγουμένως.

Αν υποφέρεις από ενοχές για την αυτοκτονία του αδελφού ή της αδελφής σου, αναρωτήσου το εξής: “Ποιος άνθρωπος μπορεί να ελέγχει πλήρως τις πράξεις κάποιου άλλου;” Η Κάρεν λέει: «Η δυστυχία από την οποία προσπαθούσε να ξεφύγει το άτομο​—και ο φρικτός τρόπος με τον οποίο έθεσε τέλος σε αυτήν—​δεν ήταν κάτι που μπορούσες να το αποτρέψεις εσύ».

Αλλά τι γίνεται αν φαίνεται πως δεν μπορείς να ξεχάσεις τα χωρίς ευαισθησία ή σκληρά λόγια που είπες κάποτε στον αδελφό ή στην αδελφή σου; Η Γραφή είναι σε θέση να σε βοηθήσει να δεις τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Κάνει την εξής δήλωση: «Όλοι σφάλλουμε πολλές φορές. Αν κάποιος δεν σφάλλει σε λόγο, αυτός είναι τέλειος άντρας». (Ιακώβου 3:2· Ψαλμός 130:3) Πράγματι, αν σκέφτεσαι συνέχεια περιστατικά στα οποία πιστεύεις ότι μίλησες ή φέρθηκες σκληρά στον αδελφό ή στην αδελφή σου, το μόνο που θα καταφέρεις είναι να εντείνεις τη θλίψη σου. Όσο πόνο και αν προκαλούν αυτές οι αναμνήσεις, η πραγματικότητα είναι ότι δεν είσαι εσύ το άτομο που προκάλεσε το θάνατο του αδελφού ή της αδελφής σου. b

Αντιμετώπιση της Θλίψης

Δεν υπάρχουν ούτε δύο άνθρωποι που να εκφράζουν τη θλίψη τους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Μερικοί ξεσπούν ανοιχτά σε κλάματα, και δεν υπάρχει τίποτα το εσφαλμένο σε αυτό. Η Γραφή αναφέρει ότι ο Δαβίδ “έκλαψε με πολύ μεγάλο κλάμα” μετά το θάνατο του γιου του, του Αμνών. (2 Σαμουήλ 13:36) Ακόμη και ο Ιησούς «δάκρυσε» όταν είδε τον πόνο που προξένησε ο θάνατος του φίλου του, του Λαζάρου.​—Ιωάννης 11:​33-35.

Από την άλλη μεριά, κάποιοι δεν εκδηλώνουν την οδύνη τους αμέσως​—ιδιαίτερα όταν ο θάνατος είναι ξαφνικός. «Ήταν σαν να είχα στερέψει από αισθήματα», θυμάται η Κάρεν. «Για κάποιο διάστημα, σταμάτησα να λειτουργώ». Μια τέτοια αντίδραση είναι αρκετά συνηθισμένη όταν ένα από τα αδέλφια κάποιου βάζει τέλος στη ζωή του. «Η αυτοκτονία αποτελεί τραυματική εμπειρία», είπε στο Ξύπνα! η Δρ Γουάιτ, «και πρέπει να αντιμετωπίσεις πρώτα το ψυχικό τραύμα και έπειτα τη θλίψη. Ορισμένοι ψυχοθεραπευτές προσπαθούν να κάνουν τους επιζώντες να κλάψουν και να εκδηλώσουν την οδύνη τους όταν δεν είναι έτοιμοι. Όταν είναι ακόμη μουδιασμένοι από το σοκ».

Το να αποδεχτείς το θάνατο του αδελφού ή της αδελφής σου θα πάρει χρόνο, και αυτό είναι κατανοητό λαβαίνοντας υπόψη το τι έχει συμβεί. «Η οικογένειά μας είναι σαν βάζο που έγινε θρύψαλα και ξανακόλλησε», λέει ο Κρις. «Τώρα φαίνεται πως μπορούμε εύκολα να “ραγίσουμε” κάτω από  λιγότερο πιεστικές συνθήκες». Για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις αυτή την κατάσταση, δοκίμασε τις εξής εισηγήσεις:

◼ Φτιάξε έναν κατάλογο με παρηγορητικές Γραφικές περικοπές και να τις ανασκοπείς τουλάχιστον μία φορά τη μέρα.​—Ψαλμός 94:19.

◼ Μίλησε σε ένα συμπονετικό άτομο που εμπιστεύεσαι. Το να εξωτερικεύσεις τα αισθήματά σου μπορεί να ελαφρύνει το φορτίο σου.​—Παροιμίες 17:17.

◼ Να κάνεις στοχασμούς γύρω από την υπόσχεση της Γραφής για την ανάσταση.​—Ιωάννης 5:​28, 29.

Μπορεί επίσης να διαπιστώσεις ότι το να καταγράφεις κάπου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου​—τουλάχιστον για κάποιο διάστημα—​θα σε βοηθήσει να εξισορροπήσεις τη θλίψη σου. Γιατί να μη χρησιμοποιήσεις το παρακάτω πλαίσιο ως άσκηση;

Να έχεις τη βεβαιότητα ότι «ο Θεός είναι μεγαλύτερος από την καρδιά μας και γνωρίζει τα πάντα». (1 Ιωάννη 3:​20) Εκείνος γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άνθρωπο τους παράγοντες και τις περιστάσεις που ίσως συνέβαλαν στο αδιέξοδο στο οποίο βρέθηκε ο αδελφός ή η αδελφή σου. Επίσης γνωρίζει εσένα​—καλύτερα από ό,τι γνωρίζεις εσύ τον εαυτό σου. (Ψαλμός 139:1-3) Έτσι λοιπόν, μπορείς να έχεις την πεποίθηση ότι καταλαβαίνει τι περνάς. Όταν η θλίψη σου φαίνεται αβάσταχτη, να θυμάσαι τα λόγια του εδαφίου Ψαλμός 55:22: «Ρίξε στον Ιεχωβά το βάρος που σηκώνεις, και αυτός θα σε στηρίξει. Ποτέ δεν θα επιτρέψει να κλονιστεί ο δίκαιος».

Παρηγοριά για Όσους Νιώθουν Θλίψη

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, βλέπε το ειδικό βιβλιάριο Όταν Πεθαίνει Κάποιος που Αγαπάτε, το οποίο είναι έκδοση των Μαρτύρων του Ιεχωβά.

Περισσότερα άρθρα της σειράς «Οι Νεαροί Ρωτούν» (στην αγγλική) μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα www.watchtower.org/​ype

[Υποσημειώσεις]

ΣΚΕΨΟΥ

◼ Σε ποιον θα μπορούσες να μιλήσεις αν υποφέρεις από βασανιστικά αισθήματα;

◼ Πώς θα μπορούσες εσύ να στηρίξεις κάποιο νεαρό άτομο που νιώθει θλίψη;

[Πλαίσιο στη σελίδα 20]

Το να αποτυπώσεις τις σκέψεις σου στο χαρτί μπορεί να σε βοηθήσει πολύ να αντιμετωπίσεις τη θλίψη σου. Έχοντας αυτό κατά νου, συμπλήρωσε τις δηλώσεις και απάντησε στα ερωτήματα που ακολουθούν.

◼ Αυτές είναι τρεις ευχάριστες αναμνήσεις που έχω από τον αδελφό ή την αδελφή μου:

1 ․․․․․

2 ․․․․․

3 ․․․․․

◼ Αυτό που θα ήθελα να είχα πει στον αδελφό ή στην αδελφή μου ενόσω ζούσε είναι:

․․․․․

◼ Τι θα έλεγες σε κάποιο μικρότερο παιδί το οποίο κατηγορεί τον εαυτό του για το θάνατο του αδελφού ή της αδελφής του;

․․․․․

◼ Ποιο από τα ακόλουθα Γραφικά εδάφια βρίσκεις πολύ παρηγορητικό, και γιατί;

□ «Ο Ιεχωβά είναι κοντά σε εκείνους που έχουν συντετριμμένη καρδιά· και σώζει εκείνους που έχουν καταθλιμμένο πνεύμα».​—Ψαλμός 34:18.

□ «Ούτε καταφρόνησε ούτε σιχάθηκε την ταλαιπωρία του ταλαιπωρημένου· και δεν έκρυψε το πρόσωπό του από εκείνον και άκουσε όταν εκείνος κραύγασε προς αυτόν για βοήθεια».​—Ψαλμός 22:24.

□ «Έρχεται η ώρα κατά την οποία όλοι όσοι είναι στα μνημεία θα ακούσουν τη φωνή [του Ιησού] και θα βγουν».​—Ιωάννης 5:28, 29.